Ambachtsheer verbood dijkdichting na catastrofale overstroming van 1530:
GRAND THEATER
Goose City Singers
bestaan vijf jaar
HONEN
haarmode
Koningstraat 8 - Goes
01100-14859
o
SLECHTS ÉÉN WEEK
OTOSERVICE
N w ÜB KUW« I
'1
HEM
VOOR HAA»+
10 Cheques van 50,
in Foto-puzzelwedstrijd
van De Bevelander
Cabaret PJZ
te Wissenkerke
J, R A. Rossël
tandprotheticus
Nieuwe kunstgebitten
en
reparaties
Spec, voor
slechtzittende gebitten
en ingevallen gezichten.
Spoedig klaar.
Tel afspraken 01184-14533
Hobeinstraat 52 Vlissingen
hans \ian den
FISH CALLED
WANDA
Woensdag 22 februari 1989 - 41e Jaargang no. 8
weekblad voor zuid- en noord beveland
AA n
"5
l
ms****!»
Ook voor heren haarwerk
GROTE
Verbod
bij aankoop van een fotofilm.
ontvangt u GRATIS een waardebon
voor een 13 x 18 cm vergroting
Van woensdag
Zondag14.00 u.
Woensdag14.00 u.
Kindermatinee A.L.
Goes, 01100-15165
23 feb. t/m 1 maart
'A
Gierigheid
REIMERSWAAL - Het Ver
dronken Land van Reimers
waal had gered kunnen
worden
Onbarmhartig
Dobbelstenen
Een film over moord, hebzucht,
sex, wraak en verse vis.
Donderdag20.00 u.
Vrijdag... 19.00-21.30 u.
Zaterdag. 19.00-21.30 u.
Zondag... 19.00-21.30 u.
Ma.-Di.-Wo20.00 u.
to
Av J
Verdronken Land
tpgen op Zoom
van Reimerswaal
had vlot gered
Veerhaven
453
Woensdnecht
kunnen worden
redac-
onzer
■4—M—gS
kXRXMAW'R
- 1U>N M1LLLR
ALTIJD BETER ALTIJD VOORDELIGER
Vierlingh wordt echter helemaal
a Str>oodoppe pp.
verdwenen dijken
Polder»
watering
Adriaan van Reimerswaal ver
bood de dichting, omdat de eb-
woedend, als de doorbraak van
de zeewering bij Lodijke ter
sprake komt. Het gat in de dijk is
aanvankelijk zó ondiep, dat de
eerste dagen na de stormvloed
de dorpelingen nog moeiteloos
door het gat kunnen waden. Het
gat zou eenvoudig te dichten
zijn geweest, als Adriaan van
Reimerswaal (de toenmalige
ambachtsheer van Lodijke) dat
niet verboden had
Het zijn er inmiddels 32. En bo
vendien heeft men sinds 1985
ook kwalitatief flink aan de weg
getimmerd onder de bezielende
en vloedbewegingen dan wel
licht een haventje zouden uit
schuren in de buurt van zijn
kasteel. Hij had dan een mooie
aanlegplaats voor schepen.
Vol bijtende spot zegt Vier
lingh in zijn Tractaet: "Het ha
ventje schuurde echter zó
sterk uit, dat Mijnheer van Lo
dijke al zijn have en goed ver
loor, alsmede zijn gehele land
ten oosten van Yerseke. Het
haventje wordt nog dagelijks
zodanig uitgeschuurd, dat de
dijk niet meer te herstellen zal
zijn” (vertaald in modern Ne
derlands - red.).
GOES,
Ganzepoortstraat 9
Lodijke en Kreke op schrift. Vrij
wel dagelijks hield hij zijn aante
keningen bij. En die ’memoires'
van Vierlingh zijn zéér ont
hullend....
tjEprougnens
USA-’’ 'S
Het
clasïic
Zo zou het stadje Reimerswaal er hebben uitgezien, kort voordat
het werd vernield door de stormrampen van 1530 en 1532. Maar of
het klopt
De Bneede
Bewesten Yenseke
Noord - Brabant
-meodorushaven
Vierlingh staat in zijn aantijgin
gen tegenover de Heer van Lo
dijke niet alleen. In een uit 1565
daterende kroniek (van een
klooster, vlak bij het zieltogende
Reimerswaal) wordt de beschul
diging herhaald: "Adriaan van
Reimerswaal meende de hoge
kosten van de aanleg van een
haven bij zijn kasteel te kunnen
uitsparen door de zee haar gang
te laten gaan."
Volgens deze kroniek was het
'scheurtje' in de dijk bij Lodijke
aanvankelijk slechts 2 meter
breed. Een week later was het
uitgeschuurd tot een (onherstel
baar) gapend gat van 30 meter
oreed en 12 meter diep
Morgen, donderdag 23 februari,
is het op de kop vijf jaar geleden
dat het .Barbershopkoor "The
Goose City Singers” werd opge
richt. In die vijf jaar wist het koor
door te dringen tot de landelijke
top. Want vorig jaar eindigde
men op het nationale conventie
voor barbershopkoren op de
derde plaats. "In maart aan
staande gaan we proberen die
plaats te verdedigen,” zo laat
ons Cobi Louwerse van de PR-
De verdronken dorpen en polders in het Land van Reimerswaal. De
huidige zeewering is met een dikkere lijn aangegeven. Het gearceer
de deel werd voorgoed een prooi van het water. De twee cirkeltjes
(middenhoven en rechts) geven de dijkdichtingen aan, die het Land
van Reimerswaal hadden kunnen redden van de ondergang (Uit:
Tussen Afsluitdammen en Deltadijken).
Deze zijn op
maandagavond in De Delta
school te ’Goes en wel tussen
acht en tien uur. Het is de be
doeling dat het eerste lustrum
komend najaar - in oktober -
gaat worden gevierd.
De dijken waren echter niet op de
voorgeschreven wijze op hoogte
gehouden. En er werden domme
fouten gemaakt bij het dijkherstel
na de fatale overstroming van
1530.
Voorts was de toenmalige Am
bachtsheer van Lodijke zo eigen
wijs. dat hij het dichten van een
stroomgat bij Lodijke verbood,
omdat hij een haventje vlakbij zijn
kasteel wilde laten ontstaan. Het
kostte hem uiteindelijk zijn gehele
bezit....
Deze opmerkelijke beschuldi
gingen zijn te lezen in het boek
"Het werk voltooid”, uitgegeven
door het Waterschap Noord- en
Zuid-Beveland te Goes. Het
boekwerk verscheen onlangs ter
gelegenheid van het afronden
van de dijkversterkingen tussen
1953 en 1988.
De tijdelijk aangetrokken ge
schiedschrijver van het water
schap, Laurens Priester, werd
bij de samenstelling van het
commissie alvast weten
koor legt zich toe op 4-stemmig
a capella zingen. Het repertoire
is van Amerikaanse oorsprong
en bestaat uit Engelstalige lied
jes uit de jaren 30 en uit musi
cals. Men startte vijf jaar gele
den met 12 zingende dames.
JOHN JAMIE LEE KEVIN MICHAElI
CLEESE CURTIS KLINE PALIN
I
boek bijgestaan door een spe
ciale begeleidingscommissie
(uit de kring van het waterschap)
en door historicus M.P. de Bruin
(Middelburg). Inmiddels is het
dienstverband van de auteur
weer voorbij: het werk is ten
einde.
In het boek "Het werk voltooid”
wordt niet uitsluitend het dijk
herstel van na 1953 beschreven,
maar ook de strijd tegen de zee
vanaf de Middeleeuwen.
In dat kader komt ook de onder
gang van het Land van Reimers
waal aan de orde. Dat enorme
stuk van Zuid-Beveland (dat lag
tussen Yerseke en Bergen op
Zoom) werd geheel overstroomd
door de stormramp van Sinte
Felix Quade Saterdag (5 novem
ber 1530). Tientallen vierkante
kilometers polderland kwamen
onder water te staan. Alleen het
stadje Reimerswaal (onder de
kust van Tholen) bleef droog.
Pogingen om het Verdronken
Land opnieuw in te polderen
mislukten jammerlijk. Sommi
ge dorpen lagen weliswaar
droog, maar de omliggende
polderlanden niet. Diepe geu
len maakten de dorpen onbe
reikbaar. De bewoners trok
ken daarom weg.
Twee jaar later, in 1532, kwam
de genadeslag: een nieuwe
stormramp trof het zuidwesten
van Nederland. Het Verdronken
Land van Zuid-Beveland werd
andermaal getroffen. Wat nog
niet kapot was, werd toen ver
nield. Zelfs het stadje Reimers
waal werd redelijkerwijs onbe
woonbaar. De laatste bewoners
trokken in 1631 weg. Ze staken
de rivier over naar Tholen.
Tegenwoordig is het Land van
Reimerswaal nog slechts te zien
bij laag water. De fundamenten
van sommige dorpen (zoals
Nieuwlande) komen nog boven
de zanderige zeebodem uit.
En toch hadden alle dorpjes,
die nu door de Oosterschelde
zijn verzwolgen, nog kunnen
bestaan: Lodijke, Duvenee,
Couwerve, Schoudee, Nieuw
lande, Everswaard, Kreke,
Steenvliet, Tolsende. Broeke,
en uiteraard Reimerswaal zelf.
In het boek van Laurens
Priester wordt onbarmhartig
aangetoond, dat door mense
lijke stommiteiten het ver
dronken land voorgoed verlo
ren ging.
Uit de historische stukken, die
de auteur heeft geraadpleegd,
blijkt dat verwaarlozing van het
dijkonderhoud de voornaamste
oorzaak van de overstromingen
is geweest. Zeeland verzuimde
op grote schaal, de dijken op
'aanleghoogte' te houden. De
dijken moesten elke 7 jaar wor
den gerepareerd en verhoogd,
maar dat gebeurde niet. Dus: ei
gen schuld, dikke bult.
Toen de overstromingsramp van
5 november 1530 zich eenmaal
had voorgedaan, ging ook alles
mis. Daarover staat veel te lezen
in het 'Tractaet van de dyckagie’
van de beroemde dijkbouwer
Andreas Vierlingh. Hij werkte in
1530 als leerjongen mee aan het
dijkherstel op (o.m.) Zuid-
Beveland. Hij stelde zijn ervarin
gen met de dijkdoorbraken bij
Zo beschrijft hij, dat het gat in de
dijk bij Kreke (waar een sluis
wegspoelde) niet gedicht kon
worden, omdat tegelijkertijd de
kleinere gaten in de buurt van
de stad Reimerswaal gedicht
werden. Daardoor ontstond in
het stroomgat van Kreke zo’n
krachtige stroming, dat de zwa
re Vilvoordse keien als dob
belstenen van de zinkstukken
af rolden.
"Door de te snelle afsluitingen
bij Reimerswaal zoekt het wa
ter grotendeels een uitweg
door het lager gelegen gat bij
Kreke. Als Reimerswaal enige
dagen gewacht zou hebben
totdat het grote stroomgat bij
Kreke dicht zou zijn, zou men
het gehele Land van Reimers
waal vermoedelijk hebben
kunnen terugwinnen. In plaats
daarvan hebben nu eb en
vloed het stroomgat steeds
verder uitgeschuurd,” aldus
het vernietigend oordeel van
Andreas Vierlingh over het fa
tale gebrek aan coördinatie bij
de dijkdichtingen.
Zaterdag a.s. verzorgt de af
deling Noord-Beveland van de
PJZ een cabaretavond in ”Het
Dorpshuis” van Wissenkerke,
aanvang half acht. Het gaat
om een avondvullend cabaret-
programma dat bijna geheel
”in 't Zeeuws” wordt ge
bracht. Teksten werden gele
verd door Kees van Damme en
Kees van Boven. Voor dona
teurs en leden is er trouwens
al een uitvoering op vrijdag
avond a.s. Zaterdagavond zijn
ook niet-leden van harte
welkom.
De Heer van Lodijke vestigde
zich -na zijn misplaatste
zuinigheid- eind 1530 berooid
te Bergen op Zoom. Vier jaar
later overleed hij, het Land
van Reimerswaal verdronken
achterlatend
leiding van dirigent Jo Fhpse.
Overigens kan het barbershop
koor nog altijd nieuwe leden ge
bruiken. Wie belangstelling
heeft, is van harte welkom op de
oefenavonden.
KWALITEITSKLEURENFOTO'S KLAAR TERWIJL JE WINKELT.
-Tx^^jyai^
(Van een
teuren)
Zoals we vorige week meldden, houdt de Bevelander ter
gelegenheid van het 40-jarig bestaan van ons blad een
fotopuzzelwedstrijd. Dit als één van de wedstrijden en
puzzels die in ons speciale nummer zijn opgenomen (zie
Bevelander van 15 februari). Het zetduiveltje zorgde er
voor, dat er enige onduidelijkheid zou kunnen ontstaan
over de prijzen die er met de fotopuzzelwedstrijd ’Wan
del mee in Goes en win...” zijn te winnen. Zoals in de kop
staat te lezen, zijn er tien waardecheques van elk vijftig
gulden beschikbaar. Mochten er meerdere goede oplos
singen binnenkomen, dan worden tien winnaars door
middel van trekking aangewezen. Véél geluk en als u uw
oplossing nog niet mocht hebben opgestuurd, doe ’t dan
r’
■-
zo snel mogeiijk. Het kan tot 3 maan a.s.
a.
Z<530'
Oostdijk
<Sc/><
VaU
.Bath
laine pp.
1694
2* Bath pp
1857/62
re
N
'immenman
4882
/Bath,
ro
c
w
|Anna\J
iMapla pp>
V897 1
c
5km
xKpa t>t>er>dij k «TV.
La
f
'/Sy k/e
^23
Retgepsbepgsche p^
1773
