(/SI f}
I
GRAND THEATER
Goedheiligman wordt al sinds de
Middeleeuwen vereerd in Frans dorp:
TRUI
VOOR HALVE PRIJS
BIJ AANKOOP VAN
EEN SKI-JACK
GCCO
HCNEN
haarmode
Koningstraat 8 - Goes
01100-14859
riw
Ex-EHBO-ers
kunnen weer
geldig diploma krijgen
ra
w
T^'
Giite
Verschoore
4®
VKLWiKi
SPORT
I
I
k
j
zZ
111
hans \ian den
KLAAR
terwijl U winkelt
ipi
weekblad voor zuid- en noord beveland
Woensdag 2 december 1987 39e Jaargang no. 49
O
iMnviï&uis
NOG GEEN SINTERKLAAS KADO GEKOCHT?
Mogen wij dan enige suggesties doen?
ïli
J
’n huis
vol
ode
ff*
MADONNA
GRIFFIN
DUNNE
I.
Deze week:
1
f
z-<
i
1
I 1
(Van een onzer redacteuren)
1
SE
A.L.
Avondruilbeurs
1
Insignes
Donderdag
Vrijdag
Zaterdag...
Zondag
Ma.-Di.-Wo
20.00 u.
19.00-21.30 u.
19.00-21.30 u.
19.00-21.30 u.
20.00 u.
GOES 01100-15165
3 t/m 9 dec.
LANGE VORSTSTRAAT 82-94
GOES
Automobielbedrijf se Heinkenszand b.v.
/KEIZER/
Reimerswaal
Motieven
kunt u al een keuze maken uit de mogelijkheden die de
restaurants in onze regio voor de komende feestdagen
op tafel zullen brengen. Verder deze week aandacht in
De Bevelander voor de officiële opening van het nieuwe
veilingcomplex onder Kapelle. Morgen, donderdag,
wordt het officieel geopend door Landbouwminister
Braks. Wie niet tot de 1000 genodigden mocht behoren,
is overigens vrijdag of zaterdag ook welkom op de vei
ling. Zaterdag is er open huis.
Sfeervolle avonden,
romantisch tafelen,
gezellige uurtjes.
FEESTELIJKE KLEDING
GOES
Lange Kerkstraat 44
EXCLUSIEVE AUTO’S EXCELLENTE SERVICE
Officieel Alfa Romeo dealer voor de Bevelanden.
I j
Belangrijk foto-video nieuws bij Foto Verschoore,
Z.O.Z.
1
X
Stfj
Waarheen?
Poppenbeurs
tegoedbon voor benzine of diesel
tegoedbon voor een wasbeurt in onze
autowasserette
een van de talrijke auto-accessoires uit
onze shop (vanaf f 1,— tot f 1.000,—)
En mocht u dit jaar eens echt willen uitpakken,
dan hebben wij nog een aantal
suggesties voor u:
Alfa 33 1.5 Ti (demo, 3500 km)....,. 1987
Ford Sierra 2.0 GL 5 drs1986
Opel Rekord 2.0 N1982
Peugeot 505 GRD 4 drs1985
Renault Fuego GTL1985
Deze en nog een flink aantal andere occasions staan
voor u klaar in onze showroom, APK gekeurd en
met BOVAG-garantie natuurlijk!
^4
Waar gebeurd?
pH
’’Bodemarchief”
sW
1
XI
KWALITEITS
KLEURENFOTO’S
lU I U tel 01100-16159
op Kodak 2001 hightech papier
-
^OOÊLB^
i
Grieks specialiteiten restaurant
Magdalenastraat 5, Goes, tel. 01100-15715
geopend vanaf 17.00 uur.
Vrijdag14.00 u.
Zaterdag...14.00 u.
Zondag14.00 u.
Woensdag 14.00 u.
A.L.
■B
GINGEN OP BEDEVAART
NAAR SINT-NICOLAAS
'De heilige Nicol aas: nergens zo populair als in Nederland.
KADO-IDEE
3;
4.
MUUUMDU EN 1M» RUI WSWTBIN
aaa
ZEEUWSE PELGRIMS
Nergens in de wereld wordt Sin-
4
De lood-tin-legering was goed
koop: ook de armste pelgrim
moet een aandenken kunnen
kopen. De rijke pelgrims koch
ten dezelfde insignes vaak in zil
ver of goud. De meeste pel
grimstekens waren voorzien van
een gaatje, zodat de bedevaart
ganger het op zijn hoed of jas
kon naaien. Het had grote voor
delen, om onderweg als pelgrim
herkend te worden: men kreeg
terklaas zo vereerd als in Neder
land. Dat begon ruim 700 jaar
geleden al... Dat zoveel Zeeuw
se pelgrims een tocht (die vaak
maanden tot jaren kon duren)
naar Saint-Nicolas-de-Port
maakten, kunnen we afleiden uit
de z.g. pelgrimstekens, die ze
mee terugbrachten uit het bede
vaartsoord.
Afgezien van Sint-Nicolaas wer
den in de Middeleeuwen (toen
het katholicisme het enige ge
loof in Nederland was) talloze
heiligen vereerd, allemaal in ver
schillende plaatsen in Europa.
Opmerkelijk is, dat vooral veel
De middeleeuwse Reimerwae-
lers gingen doorgaans niet voor
'Deze tekening geeft de vindplaatsen weer van de middeleeuwse
pelgrimstekens in Zeeland. Een insigne van Sint-Nicolaas werd ge-
Noordlandseweg 3, 4451 RP Heinkenszand, tel. 01106-3010
Een pelgrimsteken was een
soort metalen ’insigne’, ge
maakt van een lood-tin-
legering. Het werd gekoesterd
als een dierbaar souvenir van
een volbrachte bedevaart. Het
droeg de afbeelding van de
heilige, die in de desbetreffen
de plaats werd vereerd.
De meeste pelgrimstekens, die
in Nieuwlande, Tolsende en Rei
merswaal werden gevonden,
zijn afkomstig uit Vlaamse bede
vaartsoorden: Geraardsbergen,
Ninove, Wilsnack, Wezemaal,
Dudzele en Geel. Erg in trek bui
ten Vlaanderen waren ook Can
terbury, Santiago de Compostel-
la, Rome, Maastricht, Aken, Den
Bosch, Neuss en Saint Hubert.
De vraag waarom uitgerekend
zoveel ’’Reimerswaelers” door
heel Europa op bedevaart gin
gen, is niet op betrouwbare wij
ze te beantwoorden. Waren ze
erg rijk? Waren ze erg gods
vruchtig? Of waren ze juist erg
ondeugend? Immers, bedevaar
ten werden ook vaak als straf
opgelegd.
GOES/NIEUWLANDE - We vin
den het nu de normaalste zaak
van de wereld, dat Sint-Nicolaas
bij ons in Nederland op bezoek
komt. Maar er zijn tijden ge
weest, dat dat minder gebruike
lijk was. Sterker nog: in vroeger
tijden gingen Nederlandse be
devaartgangers zélf op zoek
naaar de Goedheiligman. De
tocht ging niet naar Turkije,
waar bisschop Nicolaas in de 4e
eeuw na Chr. leefde in het stad
je Myra. Integendeel, de pelgri
mages gingen naar het dorpje
Saint-Nicolas-de-Port in Frank
rijk. In dat dorpje (dicht bij Nan
cy, aan de rivier de Meurthe) is
in de plaatselijke katholieke kerk
een vingerkootje te zien, dat toe
behoort aan de bisschop van
Myra, de heilige Nicolaas,
vriend van kinderen, schutspa
troon van de zeelieden. De ver
eniging van Sint-Nicolaas in het
Franse dorp in de landstreek Lo
tharingen stamt al uit de 13e
eeuw. En tussen 1200 en 1600
brachten talloze Zeeuwen een
bezoek aan het bedevaartsoord.
Zaterdag 12 en zondag 13 de
cember a.s. is er een poppen
beurs in De Vleeshal van het
Stadhuis te Middelburg. Pop
penatelier ”De Dolphijn” heeft
de organisatie ervan in handen.
Er komt een poppendokter naar
de beurs, bij wie men terecht
kan voor reparaties. Er zijn nieu
we en antieke poppen te zien.
Uit eigen provincie staan op de
beurs Paula Brandts, Alie Mol
en Karin Hoogesteger uit Krab-
bendijke. Er zijn demonstraties
I en er is literatuur te koop.
Vrijdagavond a.s. wordt er een
ruilbeurs gehouden in café-
pension ”De Goede Verwach
ting” te Lewedorp. Verzame
laars van ansichtkaarten, mun
ten, postzegels en dergelijke
zijn van harte welkom. Door
middel van deze avondruilbeur-
zen, hoopt men de bestaande
kontakten te versterken, nieuwe
verzamelaars te ontmoeten en
natuurlijk de collectie uit te brei
den. De zaal is geopend vanaf
19.15.
Grote Markt 6, Goes
Tel. 16015
EHBO-ers, die géén of onvol
doende herhalingslessen vol
gen, doordat hun belangstelling
tijdelijk minder is of doordat zij ’s
avonds andere bezigheden heb
ben, verliezen hun diploma. Zij
blijven vaak wel in de praktijk
eerste hulp verlenen als zij in
aanraking komen met ongevals-
slachtoffers. Hieronder zijn per
sonen, die het na enkele jaren
betreuren te zijn gestopt met de
EHBO en weer in het bezit willen
komen van een geldig diploma.
Het opnieuw moeten volgen van
een opleidingscursus EHBO is
echter voor hen vaak een te gro
te opgave. Gevolg is dat zij zon
der het volgen van lessen toch
EHBO blijven verlenen. Daarom
heeft het bestuur van ”Het
Oranje Kruis” tot de volgende
eenmalige regeling besloten:
onderdak, eten en drinken in de
plaatsen, die men passeerde.
Veelal ook was de pelgrim vrij
gesteld van tolbetaling.
Er zijn in Zeeland (en dan
vooral in het Verdronken Land
van Zuid-Beveland) honder
den van dit soort pelgrimsin-
signes gevonden. Toevalliger
wijs kon slechts één daarvan
worden gedetermineerd als af
komstig uit Saint-Nicolaas-
de-Port.
De vraag dringt zich op, of het
verhaal van het vingerkootje wel
echt is. Of dus de Zeeuwen in de
Middeleeuwen niet ’’voor de kat
z’n viool” naar Saint-Nicolas
zijn gereisd. Alles afwegende,
lijkt ”de” pink inderdaad echt te
zijn. Uit historische bronnen is
bekend, dat het gebalsemde li
chaam van de heilig verklaarde
bisschop Nicolaas 700 jaar na
zijn dood vanuit Turkije is over
gebracht naar de Italiaaanse ha
venplaats Bari. Dat moet ge
beurd zijn in 1087. In 1254 be
schreef een monnik uit Port, dat
een Lotharingse ridder daarvan
hoorde en zich naar Bari spoed
de om daar een vingerkootje
van Sint-Nicolaas te bemachti
gen. Hij bracht het mee terug
naar Port, het dorp dat later
werd omgedoopt tot Saint-
Nicolas-de-Port. Historici nemen
deze lezing voor waar aan. Later
ontstonden verhalen over won
deren (tijdens het transport van
het vingerkootje) en diefstallen
(tijdens de Kruistochten). Voor
die legendes geven de historici
echter geen cent.
inwoners van het Verdronken
Land van Zuid-Beveland
minstens éénmaal in hun le
ven op pelgrimstocht gingen.
Meestal bleven ze dicht bij
huis (Vlaanderen), soms sta
ken ze de Noordzee over (Can
terbury), heel soms gingen ze
helemaal naar Portugal (Santi
ago de Compostella). De reis
naar Portugal duurde gewoon
lijk 4 tot 5 jaar.
I
(In het Zeeuws Museum te
Middelburg, Abdij 3, is tot 26
februari een expositie te zien
van deze pelgrimstekens. Ti
tel: ’’Heiligen uit de modder”.
Geopend: op werkdagen van
10-17 uur, ook tijdens de
kerstvakantie. Bij de expositie
hoort een boek, dat ook ’’Hei
ligen uit de modder” heet. Het
verscheen bij Walburg Pers.
Prijs f 25,—. Verkrijgbaar in
de boekhandel en in het
Zeeuws Museum).
Zeker is in elk geval, dat bij op
gravingen in Zeeland tot op he
den 713 pelgrimstekens zijn ge
vonden. Exact 600 daarvan wa
ren afkomstig uit het verdronken
dorp Nieuwlande, dat ter hoogte
van Krabbendijke in de
Oosterschelde-bodem ligt. Nog
eens 47 werden gevonden tus
sen de restanten van de ver
dronken stad Reimerswaal. In
Tolsende kwamen er 7 uit de
modder naar boven. Ze dateren
allemaal uit de periode
1200-1530. In dat laatste jaar
verdronk het Land van Reimers
waal. Maar bovendien deed de
Reformatie zijn invloed gelden.
Pelgrimstochten werden nauwe
lijks meer gemaaakt. De pel-
grimtekens uit vroeger eeuwen
(3 tot 5 cm hoog, gewicht slechts
een paar gram) belandden bij
het huisvuil. De meeste insignes
werden door de archeologen
dan ook gevonden tussen mid
deleeuws huisvuil...
'Dit beschadigde pelgrimsteken
stelt de heilige Nicolaas voor.
Van de mijter resteert nog
slechts de benedenrand. Onder
zijn zegenende rechterhand be
vinden zich vier figuurtjes. Drie
van hen zijn kinderen. Het insig
ne werd in de Middeleeuwen
door Zeeuwse bedevaartgan
gers meegebracht uit Saint-
Nicolas-de-Port, Frankrijk. (Bron:
"Heiligen uit de modder").
vonden in Middelburg. Per lokatie is het aantal gevonden insignes
vermeld. (Bron: "Heiligen uit de modder".
T\ mTfi Grote Markt 7, Goes
Personen die hun diploma heb
ben laten verlopen, doordat zij
geen of onvoldoende herha
lingslessen EHBO hebben ge
volgd, kunnen in de periode van
heden tot 1 september 1988
weer in het bezit komen van een
geldig EHBO-diploma, als:
A. Hun oude diploma niet is ver
lopen vóór 1 juli 1983;
B. Zij herhalingslessen EHBO,
gegeven door een arts tezamen
met een kaderinstructeur, gaan
volgen;
C. Zij na het volgen van ten
minste 10 herhalingslessen met
goed gevolg deelnemen aan
een officieel EHBO-examen. De
ze herhalingslessen worden dan
gelijkgesteld met opleidingsles-
sen. Reakties aan: Secretariaat
EHBO, M D. de Grootstraat 81,
4461 WB Goes. Tel.
01100-13141.
hun plezier op reis. De motieven
waren van uiteenlopende aard.
Sommigen gingen om de hulp
van een bepaalde heilige in te
roepen. Sommigen gingen uit
dank voor een wonderbaarlijkse
redding of genezing.
Sommigen gingen ook in op
dracht van de rechter: de ver
oordeelde werd weggestuurd
om een bedevaartsoord te be
zoeken. Zo’n straf was op
tweeërlei wijze effectief: 1de
gestrafte kwam misschien tot
inkeer, 2. de gemeenschap
was een tijdje van hem ver
lost. Veelal schreef de rechter
dwingend voor, welk bede
vaartsoord bezocht moest
worden en hoe lang de
gestarfte weg moest blijven
Kom eens gezellig bij ons eten, wij bieden u graag uw
eerste glaasje ouzo aan. (Reservering is mogelijk.)
X^^TèmMVANSTUNCONINX&URBANUS
17
Westenschouwen/2
Emelisse/1
-400
Ril land Zl
Valkenisse/2
Relmerswaal/47
'•Tolsende/7
V^Nieuwlande/600
Hontenlsse/1~\_ Qs
Westkapelle/1 «Z
Veere/1 \V(
Middelburg/37 Goes/3*
Arnemuiden/2
