00
PILAAR
QCCO
en
en
t
I
V
Harley
7 oscars!
W35
7*
I-
s 1 ir
IMELIESTEI
5
NOG DIT WEEKEND EEN
MOOIE GARAGEROLDEUR
JAN BURGER
Out Of
Africa
SCHOENEN
SDUBBELGLASï
GS I ft
weekblad voor zuid- en noord beveland
EMPO
I I I
HBI
Woensdag 25 juni 1986 - 38e Jaargang no. 26
l'M
2 voor 75,—
1
V
I
automatten
en
stoelhoezen
MORGEN UW
KLEURENFOTO'S
AL KLAAR!
VANDAAG
UW ROLLETJE
GEBRACHT
iï
I
1
BOUWMATERIALEN
uwmódehuis
1,4
Ksïynorm
IUk jl
I
KOLLEKTIE LEUKE
KINDERSCHOENEN.
’n huis
vol
ode
Albert Heijn, Kolveniershof 44, Goes
en Paardenmarkt 8, Yerseke.
’s Lands grootste kruidenier blijft op de kleintjes letten.
Weerstations
y 1
Scheepvaart
|ty wordt
een ander paleis!
Personalia
/I
i BLOEMENSHOP
T ROOSJE
S GLASHANDEL
Deze week:
20.00 u.
20.00 u.
BESTE CAMERAWERK
per meter
4
van 2,49 voor
K;
1
26 JUNI T/M 2 JULI
Donderdag -
Vrijdag
Zaterdag -
Zondag
Maandag -
Dinsdag
Woensdag...
TOT A.S. ZATERDAGMIDDAG
5 UUR ALLE STOFFEN
90-115, 150 cm.
breed
AFSCHEID VAN EEN STOFFENWINKEL
MET ZOVEEL FIJNE KLANTEN,
ALLEMAAL HEEL HARTELIJK DANK!
UMfFOTÜIMKAUN
MAAKT ER MEER VAN
SHIRTS
ST. GERAN
ALLE COUPONS
5,— per stuk!
F
KOMRIJKEN BIJ:
Autoshop
Vierstraat 14 Yerseke
tel. 01131-3073
Geroosterde achterham
100 gram
Gepaneerde varkensschnitzels
100 gram
heeft een aparte
Polynorm’s stalen garageroldeur. Professionele
bouwers werken er graag mee. Vanwege de duurzame
kwaliteit. De snelle, eenvoudige montage. Want
Polynorm lette speciaal op 'n korte inbouwtijd. En levert
bij iedere roldeur een heldere montagehandleiding.
Vandaar dat een beetje handige doe-’t-zelver ’m
er in ca. 2 uur inzet. Al kunt u dat
natuurlijk ook aan Polynorm’s
montagedienst overlaten. Uw
dealer weet er alles van.
GRAND THEATER
BESTE AKI DIRECTION
BESTE SCEN ARIO
Lange Kerkstraat 44, Goes
I
van 1,79 voor
Aanbiedingen zijn geldig t/m zaterdag 28 juni a.s.
20.00 u.
20.00 u.
BESTE FILM
BESTE REGIE
syi>m:> poiiack
BESTE MUZIEK
BESTE GELUI)
VrijdagZ3.3U u.
Porno 18 jaar
Sweet Freedom
KURT LUEDTKE
”De” wet
Rok ïn WiT
Zondag14.00 u.
Kindermatinee
Toegang f 6,— A.L.
J Goes 9
N
KNMI is het
geesteskind
van een
(Van een onzer redacteuren)
Ij
hoogleraar in
de
oh
Exclusieve
handgemaakte
fietsen.
extra-
wordt
Dat blijkt onder meer uit een
zinsnede van de eerste hoofddi-
in dit nummer van De Bevelander zonnige foto’s van
een lang en zomers weekeinde, waarin we tal van festi
viteiten op de Bevelanden kenden. Onze fotograaf was
onder meer in Misse en Kortgene, waar respectievelijk
het Schaapscheerdersfeest en de Veerse Meerdagen
werden gehouden. Verder kunnen we wederom de ope
ning melden van enkele nieuwe vestigingen van onder
nemers in Goes.
Erkend
Rijwielhandel
Wim den Boer,
Marconistraat 7A
Goes, tel.
01100-15565.
Geraadpleegde bronnen:
Dorpen in Nederland, Rea
der’s Digest.
Buys Ballot, Van Everdinge.
Het weer, Ralph Hardy e.a.
De Filiaalinrichting van het
KNMI te Rotterdam, jub. uftg.
1964.
Div. encyclopedieën (WP, La
rousse, Zeeuwse).
MODE VOOR MANNEN
korte kerkstraat 9 - goes
tel 01100-31112
Gasthuisstraat 7, Goes
t.o. parkeerterrein Oostwal
Tel. 01100-32282
L. Vorststr. 9
GOES
01100-27166
een enorme
aanbieding
zomerrokken,
daar moet je
naar komen
kijken..,..
Dorpsstraat 9 Krabbendijke - tel. 01134-1441
Alb. Joachimikade 33 Goes - tel. 01100-15401-16402
UIMIluZiu»
su-innten BERNADETTE.
EDWIN RUTTEN. GERARD COX.
HEDDY LESTER
Mu. 4 JOHN SEBASTIAN
1.79
huismerk
huismerk
.ms, -SUV
fl.
Zeker in het zicht van de
zomer, in een periode
waarin weer
belangstellend
1.39
KLOETINGE ”U luistert
naar de mededelingen voor
land- en tuinbouw”. Zo be
gint elke middag om drie mi
nuten voor half één op de ra
dio het uitgebreide weerover
zicht. Dat wekt de indruk, dat
het KNMI in De Bilt vooral
werkzaam is voor boeren en
tuinders. Oorspronkelijk was
Prof. dr. C.H.D. Buys Ballot,
geboren in Kloetinge.
de
te
dr.
Ballot
be-
van
Goes 01100-15165
SYDNEY POLLACK
dat zeker niet zo. Het KNMI
werd in feite opgericht ten
behoeve van een veilige
vaart van de Nederlandse
koopvaardijvloot op alle we
reldzeeën.
recteur van het KNMI, prof. dr.
Buys Ballot, die in zijn ’’Berede
neerd Register” onder meer
schrijft: ”....dat een groot deel
van de werkzaamheden van het
Instituut wordt besteed aan
waarnemingen, op zee gedaan,
streekgenoot van hen
is?
In Kloetinge loopt de
Buys Ballotstraat van de
spoorlijn naar de water
toren. Hoeveel inwo
ners zouden (al) weten,
dat Buys Ballot in hun
dorp werd geboren?
De christelijke scholen-
luvi'i.l up tiijh n.i.il \.u) r< ii .imli i nu duim
KI KI II 11)1 KI
(J I. B Ml R I) O I’
I i: X X R I. R II I
min of meer betrouwbare
voorspellingen heeft geïntro
duceerd. Nog steeds vormt
zijn Wet het fundament van el
ke weersverwachting, waar
ook ter wereld.
^^^^***-***^^*^^^^^*»^*^
Vrijwel elke middelbare
scholier van Noord- en
Zuid-Beveland heeft in
de klas tijdens de aar
drijkskundeles de Wet
van Buys Ballot leren
kennen. Die Wet be
wijst, dat het draaien
van de aarde invloed
heeft op de wind-
Professor dr. Buys Ballot
heeft tijdens zijn leven sterk
geijverd voor de totstandko
ming van een net van weersta
tions, waarvan de waarnemin
gen telegrafisch werden uitge
wisseld ten behoeve van de
weersverwachting en het
voorspellen van stormen.
Hij gaf in 1878 de stoot tot de
oprichting van het Internationaal
Meteorologisch Comité en leid
de voordien herhaaldelijk mete
orologische wereldcongressen.
Buys Ballot schreef 236 publica
ties in vijf talen, hij was lid
van 30 wetenschappelijke vere
nigingen in 13 landen en erelid
van 10 genootschappen in Ne
derland, België, Duitsland, En
geland en Oostenrijk.
Wij vinden het tegenwoordig
heel gewoon, dat er overal ter
wereld gelijktijdig weerkaarten
worden samengesteld. Aan de
hand daarvan worden elke dag
via de radio in de Mededelingen
voor Land- en Tuinbouw om
12.27 uur de verwachtingen
voor de volgende dag als eerste
bekendgemaakt. Op het NOS-
Journaal worden ze tegenwoor
dig ook met satellietfoto’s aan
schouwelijk gemaakt.
Het is echter de in Kloetinge
geboren Chris Buys Ballot ge
weest, die de methodiek van
Dit laatje
niet schieten
Zijn belangstelling voor de mete
orologie als wetenschap werd
gewekt door waarnemingen, die
hij tussen 1839 en 1843 voor
professor Van Rees deed. In
een publicitatie over meteorolo
gie uit 1846 nam Buys Ballot in
één keer alle toe en bekende
weer-vraagstukken onder de
loep.
In 1854 werd door zijn toedoen
het KNMI opgericht. Tot zijn
dood toe (in 1890) bleef hij daar
van hoofddirecteur. Het weer
kundig instituut was toen nog
gevestigd in de Sonnenburg (te
genwoordig het Sterrenkundig
Instituut) in Utrecht. Later werd
het verplaatst n^pr De Bilt.
Hoe vreemd dat tegenwoordig
ook mag klinken (vooral in de
Lat. h
geen enkele scholier
weet, dat het geboorte
huis van Buys Ballot op
de hoek Markt-
veld/Geertesplein in
Kloetinge staat.
Iedere Bevelander kent
het KNMI, maar slechts
weinigen weten, dat het
instituut in De Bilt werd
en aan het zoeken van de beste
en veiligste routes voor de
schepen”.
Het KNMI is het geesteskind van
Buys Ballot, die van koning Wil
lem III geld kreeg voor de
oprichting. Daarmee werd een
voorspelling bewaardheid, die
hij enkele jaren tevoren al ge
daan had: ’’Weldra zal de mete
orologie met recht de naam we
tenschap voor zich opeisen”.
Aan de vervulling van die profe
tie heeft prof. dr. Buys Ballot zelf
het meest bijgedragen in zijn
tijd, want zijn verdiensten voor
de Nederlandse wetenschap lig
gen met name op meteorolo
gisch terrein.
Christophorus Henricus Dideri-
cus Buys Ballot werd op 10 okto
ber 1817 in Kloetinge geboren,
in het witte huis op de hoek van
het Marktveld en het Geer-
tesplein. Een plaquette in de zij
gevel, van het huis herinnert
daar nog aan. Overigens woon-
MIKV.I 1'nxllK(HHl >1 T<>l «Kil
SYDNEY POLLACK
k lui iiiit;<Ai'ni po
MIMI DIIMYK ■.ivii'n'iTu.r.
U>P r
De KNMI-directeur keek echter
verder dan Nederland alléén. Hij
publiceerde al snel (aan de hand
van waarnemingen uit alle delen
van de wereld) weerkaarten voor
zeer uiteenlopende gebieden.
Hij stond in nauw contact met
collega’s in het buitenland. Zijn
intensieve onderzoekingen naar
het onderlinge verband tussen
de verschillende weersver-
schijnselen leidde in 1857 tot de
definitieve formulering van
’’zijn” beroemde Wet van Buys
Ballot: ”Een waarnemer, die op
het noordelijk halfrond op de
grond staat met de wind in de
rug, heeft de lage druk links
vóór zich en de hoge druk rechts
achter zich. Op het zuidelijk hal
frond heeft diezelfde waarne
mer, ook met de wind in de rug,
de lage druk rechts vóór en de
hoge druk links achter”.
Die stelling lijkt logisch, maar is
dat niet. Immers, als de
luchtstroming tussen de
constante hoge- en lage
drukgebieden (op de evenaar,
op de 33e breedtegraad, op de
66e breedtegraad en op de po-
’’knappe kop
uit Kloetinge
^^^Grote Markt 6. Goes^^^B
De woning, waar Buys Ballot werd geboren.
len) niet wordt verstoord door
bijv, depressies, dan moeten de
winden loodrecht over onze
aardkloot waaien. Door de draai
ing van de aarde is er echter een
afwijking. Voor Nederland houdt
dat in, dat onder ’’gewone” om
standigheden hier altijd een
zuidwesten wind zou waaien.
richting.
Ze verklaart bijvoor
beeld, waarom passaat
winden altijd onder een
bepaalde hoek naar de
evenaar waaien. De Wet
van Buys Ballot is be
kend, maar hoeveel
scholieren zouden we
ten dat ”BB” een
i EVE
I
I
'de Chris Buys Ballot niet lang in
Kloetinge. Hij deed op 17-jarige
leeftijd in Zaltbommel eindexa
men gymnasium, ging daarna
studeren aan de Rijksuniversi
teit van Utrecht en slaagde daar
al na 4 jaar ’’magna cum laude”
met veel eer) voor het kandi
daatsexamen wiskunde en na
tuurkunde.
Vijfjaar later promoveerde hij op
een proefschrift over cohesie en
adhesie, waarin hij een geheel
nieuwe theorie introduceerde
van atoom- en moleculaire
krachten.
De enorme, wetenschappelijke
veelzijdigheid van de ’’knappe
kop” uit Kloetinge blijkt uit zijn
veie leeropdrachten aan de
Utrechtse universiteit:
in 1845 werd hij lector in de
mineralogie en en geologie
in 1846 werd hij lector in de
theoretische chemi en later ook
buitengewoon hoogleraar in de
wiskunde
1853 colleges in de ster
renkunde
1857
wiskunde
1867 hoogleraar in de na
tuurkunde
I
I
oren van boeren en tuinders):
het KNMI werd met name op
gericht om de rechtstreekse
belangen en behoeften te die
nen van de grote zee
scheepvaart.
”We wijzen de zeeman op de
gevaren, die hem bedreigen,
aan de hand van zijn eigen me
dedelingen. En we leren hem de
hulpmiddelen kennen, waardoor
hij weten kan, waar hij zich be
vindt en hoe hij koers moet hou
den”, schreef Buys Ballot daar
over (vertaald in woorden van
deze tijd). ’’Daarom moet het
KNMI de zeeman leren werken
met de sextant. Hij moet zonnet
jes leren schieten, maar ook
maantjes. En hij moet vooral
goed het kompas leren gebrui
ken. Dit laatste is nu veel méér
nodig dan ooit, omdat er zoveel
méér ijzeren schepen in de vaart
komen”.
Om die reden werden op initia
tief van Buys Ballot ’’filialen”
van het KNMI geopend in Am
sterdam en Rotterdam, zodat de
gezagvoerders van de koop
vaardijschepen ’’aldaar prakti
sche wenken konden krijgen
omtrent fouten van het kompas
en de wijze waarop zij de lokale
afwijkingen kunnen verminde
ren en leren kennen”.
Volgens de ex-Zeeuw was dat
ook hard nodig, omdat de Ne
derlandse koopvaardij-
officieren in dat opzicht ver
achterliep bij buitenlandse
collega's: ”Men weet hier nau
welijks, wat een goed kompas
is en hoe men het stellen en
corrigeren moet!”, aldus Buys
Ballot.
opgericht door een
knappe kop uit Kloetin
ge, die bovendien de
eerste hoofddirecteur
werd.
geluisterd naar de
weersvoorspellingen
van het KNMI, lijkt het
ons interessant,
schijnwerper eens
richten op prof.
C.H.D. Buys
(1817-1890), de
kendste ’’zoon”
Kloetinge.
gemeenschap mavo-
havo-vwo te Goes ver
ruilde haar oorspronke
lijke naam (Beukenberg
college) al na één jaar
voor de bekender klin
kende naam Buys Ballot
College. Een kleine na
vraag leert, dat in de
eerste klassen vrijwel
I
Wijngaardstraat 50 S
J Tel 01 100-27854
9 Levering ook via uw schilder k
