A
99
r
PILAAR
Grco
on
on
Schiedamse onderwatersporters duiken op de bodem van de
Oosterschelde naar wrak van binnenvaartschip
grand THEATER
A
F
A9
i Tv
Out QfAfrica
weekblad voor zuid- en noord beveiand
VANAF NU ALLES
STEENBOK
PLAVUIZEN
u
Wrakduiken
nieuwe tak
van de
duiksport
HET
GOEDKOOPSTE
ADRES
VOOR UW
iMnvdehuis
i
’n huis
vol
mode
ROBERT MERYL
REDFORD STREEP
Deze week:
Woensdag 18 juni 1986 - 38e Jaargang no. 25
-
4
Per meter
90-115-140-150-160 cm. breed
BESTE CAMERAWERK
van 10.90 voor
Vrijdag 23.30 u.
Porno
18 jr.
9
Goes
back
THOLEN
LANGE KERKSTRAAT 44
GOES
Jonge Goudse kaas
kiloprijs
Zoete zwarte kersen
500 gram
Donderdag - vrijdag - zaterdag.
Zondag
Maandag dinsdag - woensdag
ALLE STOFFEN;
MORGEN UW
KLEURENFOTO'S
AL KLAAR!
VANDAAG
UW ROLLETJE
GEBRACHT
l
Zoektocht
20.00 u.
14.00-20.00 u.
20.00 u.
A.L.
BESTE FILM
BESTE REGIE
1 BESTE MUZIEK
T BESTE GELUID
BOUWMATERIALEN
F
TOTALE OPHEFFINGS UITVERKOOP
VAN ALLE ZOMER- EN WINTERSTOFFEN
^*ffuiten,
elstoffen,
Seersucker,
lijzijde, Flannels enz.!
BESTE AKI’ DIRECTION
BESTE SCENARIO
Het water in de
mond...
van 2.98 voor I I W
Aanbiedingen zijn geldig t/m zaterdag 21 juni a.s.
Albert Heijn, Kolveniershof 44, Goes
en Paardenmarkt 8, Yerseke.
’s Lands grootste kruidenier blijft op de kleintjes letten.
Schipbreuk!
II
•j -
Handjes thuis
’’Landinwaarts”
19 t/m 25 juni OHOO-15165
.SYDNEY POLLACK.,,m
Ikleurenfoto'svandaag klaar
alleen bij foto Verschoore
SCHOUWEN
DUIVELAND
X 'I
v
7
Y
Ruv
'w
w
52’
56'
ZIERIKZEE
Hoek van Ouwerkerk
Slikken van Viane
LIBERTAS
MARTINE"'--,
0NN1GE
THOLEN8
WEMELDINGE
Copyright John Neuschwander
i
6.90
on
Uitgebracht door UiP (Netherlands) BV
b
Voormalige
veerhaven Kats
K^TEN
Iso8s.
A STAVENISSE
Jogging, Crêpe, DenL
Katoen, Terlenk^rrW
St re pe
Jera
UW FOTOVAKMAN
MAAKT ER MEER VAN
de langste dag van het jaar. En bovendien wederom een erg
feestelijk begin van de zomer in onze regio. We kunnen name
lijk de Veerse Meerdagen aankondigen. In dit nummer van De
Bevelander geven we er uitvoerige informatie over. Kortgene
is dit jaar gastgemeente voor het drie dagen durende evene
ment, dat zich overigens rondom en op het héle Veerse Meer
voltrekt. Bovendien wijzen tal van ondernemers in de ge
meenten rond het Veerse Meer u in dit nummer van De Beve
lander de weg naar hun zaak.
bende’’, aldus tenslotte Hans
Elenbaas.
(Met dank aan: Sportduikkrant,
Clubblad Pinguin, Personeels
blad Quaker Oats, Jan Oeij UPR
Groep Botterdam).
Bix'k bij uitgeverij
M|GHK\\\I)ITM\R
Grote Markt 6, Goes
^Tel. isms
i
In het clubblad van Pinguin
heeft Wim Breeman beschre
ven, hoe het wrak uiteindelijk na
veel zoeken werd ontdekt door
de "kwartiermakers”: "De Dam-
co 136 moest in de Oosterschel-
de tussen ton 04 en de ton EVO
liggen. Als we in een rechte lijn
tussen beide boeien zouden va
ren, moesten we hem precies op
de helft met de dieptemeter kun
nen vinden. Na enig zoeken za
gen we inderdaad iets. Helaas
voeren we iets te snel en waren
hem kwijt. Natuurlijk niet meer
terug te vinden. Omdat we uiter
lijk om 13.00 uur in het water
moesten zijn en de tijd begon te
dringen, ankerden we op de
plaats, waar we vermoedden het
wrak gezien te hebben. Er was
dus een zeer kleine kans hem te
vinden. We gooiden een boei
met duikvlag en een lange lijn
eraan overboord om de plaats te
markeren".
"Het zicht was miserabel (±50
cm). Als je met je lamp op de bo
dem scheen, kon je deze nog
niet zien. We zwommen een mi
nuut of vijf rond op +20 meter.
De bodem daalde en steeg van
zo’n 19 meter naar 24 meter. Er
was niets te zien, alleen zand. Ik
begon me enigszins te vervelen
en scheen wat in het rond met
de lamp. Toen ik naar boven
scheen, stond mijn hart even
Stil. WE HADDEN HEM GE
VONDEN!”
”Op zich natuurlijk heel leuk,
ware het niet, dat we geen idee
hadden, waar we waren en hoe
we eruit konden komen. Hans
had inmiddels ook al contact ge
had met het wrak; hij zwom er
tegen aan. Gelukkig zaten we
vast aan een lijn naar de opper
vlakte. We volgden deze lijn te
rug en stegen op. Helaas zat
daar nóg een dek. Na weer iets
teruggezwommen te zijn, ston
den we op het dek. Nu konden
we elkaar toch wel enigszins op
gelucht de hand schudden”.
”We zwommen nog wat rond en
verkenden een deel van het
wrak. Daar het zicht slecht was,
hadden we geen overzicht en
we hadden geen idee, waar we
zaten. We gingen dus maar niet
naar binnen. Het zicht werd
steeds minder, zodat Hans en ik
besloten naar boven te gaan.”
SYDMA l’OI.IACK
Albert Joachimkade 33 Goes
Tel. 01100-15401-16402
Dorpsstraat 9 Krabbendijke
Tel. 01134-1441
i srvview pkt n U
PETRA
17
huismerk
huismerk
ft
voor een méér "landinwaarts”
gelegen wrak.
Hans Elenbaas (32) van Pinguin
maakte medio oktober 1985 de
allereerste duik naar het wrak
van de Damco 136. Opzet was,
te onderzoeken in hoeverre het
wrak geschikt was als doelwit
voor het wrakduiken door ande
re leden van Pinguin. ”We ken
nen de Oosterschelde als het
mooiste duikwater van Neder
land. Het is daar zeer fascine
rend onder water. Er is een uit
bundige flora en fauna."
"Omdat we niet beschikken
over een grote boot en over
groot materieel om op de Noord
zee te duiken, viel onze keus
min of meer op de Oosterschel
de. Er liggen in totaal 7 wrakken
op de Oosterschelde-bodem. In
het Keeten (onder Duiveland)
liggen er 4, ten noordoosten van
Kats ligt er 1 (de Damco 136) en
ten noorden van Wemeldinge
liggen er 2 (de Leo en de Tholen
8). Onze keus viel min of meer
automatisch op het binnen-
vaartsleepschip Damco 136”,
aldus Hans Elenbaas.
Dortsman
Dortsman
Hoe zag het wrak er verder uit?
"We konden van het wrak zelf
niet veel zien. Ten eerste omdat
het rondom in het zand ligt. Ten
tweede omdat het zicht ter plek
ke uitermate slecht was. Boven
dien is het schip méér dan 110
meter lang en 13 meter breed.
Door de kentering van het getij
hadden we weinig tijd en gele
genheid om gedegen onderzoek
te doen", vertelt Hans.
"Het wrak blijkt wel een geliefd
aanhechtingspunt te zijn voor
anemonen en sponzen. Er
zwemt bijzonder veel vis om
heen. Het zou geen enkele
moeite zijn geweest om een hele
verzameling scholletjes aan een
mes te rijgen. De platvis blijft ge
woon liggen, als je langs komt
zwemmen. Maar we blijven
uiteraard van de vis af. Alle Ne
derlandse duikverenigingen zijn
daar bijzonder streng in: je gaat
duiken óf je gaat vissen. Niet
beide. Dat is niet te combineren.
Je gaat niet stropen.”
Wim Breeman (links) en Hans Elenbaas (rechts) drukken elkaar feli
citerend de hand, nadat ze samen het wrak van de Damzo 136 heb
ben gevonden, op de bodem van de Oosterschelde.
weest. Twee matrozen hadden
bij vertrek weliswaar de deklui-
ken over de ruimen gelegd,
maar de luiken werden niet ver
grendeld. Toen de schipper op
het idee kwam, dat dat vanwege
de storm wel eens nodig kon
zijn, was het eigenlijk al te laat.
De matrozen konden door de
enorme kracht van het over
slaande water de luiken niet
meer bereiken.
Vanaf dat moment ging het snel
fout met de DAmco 136. De rui
men liepen snel vol en het schip
maakte steeds meer slagzij.
Tenslotte verdween het voor
goed onder water. De opvaren
den konden heelhuids overstap
pen op de sleepboot Denzo.
-
10:00]
HielMsccnl op in.ueri;i;il van een under medium i
KI RT LI EDTKE
7 OSCARS
10!
En nu, 18 jaar later, hebben
sportduikers plotseling belang
stelling voor het wrak. Ze krijgen
er zogezegd het water van in de
mond. Hans Elenbaas uit Rot
terdam (industrial engineer bij
Quaker Oats in Dordrecht) heeft
in zijn leven al talloze duikloka-
ties in heel Europa verkend.
Toch is ook voor hem het wrak
duiken weer een nieuwe uitda
ging: ”Het levert weer nieuwe
verrassingen op. Bij de eerste,
oriënterende duik in oktober wa
ren we op een bepaald ogenblik
het wrak al binnengezwommen,
zonder dat we het zelf in de ga
ten hadden. Er ligt een heleboel
zand als een deken tegenaan.
Toch zijn we beiden weer veilig
uit het schip gekomen. Toen we
onder water boven op de romp
stonden, hebben we elkaar dan
ook opgelucht de hand
geschud”.
198
(Van een
teuren)
KATS/WEMELDINGE - Op
3 november 1968 om
streeks half twee in de mid
dag verdween het sleep-
schip Damco 136 voorgoed
onder water. Het verging
reddeloos in een vliegende
storm, omdat de dekluiken
niet goed waren afgeslo
ten. De opvarenden kon
den zich op tijd in veilig
heid brengen op een bege
leidende sleepboot.
Het wrak van het met fosfaat ge
laden sleepschip ligt sinds die
tijd op een diepte van ruim 15
meter in een gedeelte van de
Oosterschelde, dat luistert naar
de naam Engels Vaarwater, pal
ten oosten van de Slikken van
Kats.
Het sleepschip (van bijna 3000
brt) werd nooit gelicht en ge
woonlijk geldt dan "poppetje ge
zien, kastje dicht”. Zand erover
dus. Of eigenlijk: water erover.
Vele jaren lang keek niemand
naar het wrak om. De naam
Damco 136 was alleen op de
kantoren van de toenmalige
eigenaar (Nedlloyd) nog vagelijk
bekend. En op waterkaart 1446
(van de Oosterschelde) leeft het
wrak nog voort als een horizon
tale streep met drie vertikale
streepjes erdoorheen. Zo wordt
op waterkaarten doorgaans een
wrak aangeduid.
De ’’rust” is sinds eind vorig
jaar overigens voorbij voor de
Damco 136. Inmiddels is er be
zoek geweest, en wel van en-
OQGELOZE
~\^A)<ANTi E kLEDi hG
Op dat moment wisten de
sportduikers van Pinguin nog
niet, hoe het schip nu eigenlijk
aan zijn einde was gekomen.
Dat kregen ze later te horen
van toenmalig eigenaar Nedl
loyd. Daar vertelde men, dat
de Damco 136 (getrokken
door de sleepboot Denzo) op
die 3e november 1968 met een
lading fosfaat op weg was
naar de Hoechst-fabriek in de
Sloe-haven bij Vlissingen.
Vertrekpunt was Rotterdam ge-
Dit laat je
niet schieten
Kt-WTV
c5 .6 RAASS
KARCHER
de Nederlandse onderwa
tersport niet nieuw. Doorgaans
wordt dit onderdeel van het
sportduiken uitgeoefend op de
Noordzee. Pinguin uit Schiedam
slaat min of meer nieuwe wegen
in, door nu ook eens te kiezen
Op dit kaartje is aangegeven, waar de Damco 136 in 1968 is gezonken. De meeste wrakken in het
oostelijk deel van de Oosterschelde liggen voor de kust van Duiveland. Voorts liggen er twee recht voor
de haven van Wemeldinge.
Het Belgische binnenvaartschip "Leo” zonk op 14 november 1968 om 06.45 uur, nadat de ruimen vollie
pen tijdens een flinke bries. De twee opvarenden konden zich redden. De boot vervoerde fosfaat.
Het vissersvaartuig "Tholen 8” ligt iets dichter bij de haven van Wemeldinge. Het ligt in 22 meter diep
water. Gegevens over deze schipbreuk zijn niet bekend. (Dit kaartje is afkomstig uit de Sportduikkrant).
Dat laatste geldt trouwens ook
voor het wrakduiken naar de
Damco 136. ’’Wrakduiken is
een nieuwe sensatie voor een
sportduiker. Het is geen alter
natieve vorm van wrakber-
ging. We nemen dan ook geen
relikwieën mee, zoals bijv, een
lamp, een anker of een pa
trijspoort. Het is niet de be
doeling het schip te plunde
ren. Dat mag gewoonweg niet.
Dan moet je het ook niet doen.
We zijn tenslotte géén rovers-
Hans Elenbaas klaar voor onder water.
kele sportduikers van de
Schiedamse onderwatersport-
vereniging ’’Pinguin”, die
kwamen onderzoeken of het
wrak wellicht geschikt was
voor het maken van z.g. wrak
duiken, een nieuwe ervaring
voor ervaren sportduikers.
Want de één zijn dood is de
ander zijn... hobby.
Wrakduiken is in de wereld van
We zijn géén roversbende
onzer redac-
DAMCO 135,
hele leuke
zomerbloeses,
in alle mode
kleuren....
vanaf
G i: B S E E R I) O I’ E E W R I. R II
Afgedrukt op het beste papier en in de beste chemicaliën ontwikkeld.
OO:OD Y\D5:DD\
I I--Grote Markt 7, Goes, 01100-16159
Noordbout
GJ EV4\^
V at* 7 K
V
0<
Slikken
Middelolaat
LEO
oA
o
