Raadsels rond de 101 linden van Zuid-Beveland:
Mu Voor
Zaterdag weer snuffelen
in Veilinghallen Goes
ZE ZIJN HIER
GRAND THEATER
Bazar van de v.v. Kapelle
GHOSTBUSTERS
HET BOVENNATUURLIJK SUPERSPEKTAKEL
Deze week
Onroerend goed:
■5
Natuurlijk
DE BEVELANDER
weekblad voor zuid- en noord beveland
MEISJES
LUSTEN
Plattelands meisjes
op het gghuine pad
fffiSTY
Kinderen kunnen gratis spullen kwijt
Op 2 februari met véél prijzen
Woensdag 23 januari 1985 - 37e jaargang no. 4
Godin
Protest
Stoffering
I
Vragen
OM DE WERELD TE REDDEI
Nieuwe aanplant
Oudje
LflDÏ
4®,.O
Geneeskrachtig
IbCoG Heel veel leuke
fl
EVEN EEN BOOM OPZETTEN
De linden langs het kerkepad van Kloetinge.
4
In diverse dorpen in onze streek
is de linde een regelrechte blik
vanger. Als de boom zou ver
dwijnen, zouden deze dorpen
bijna letterlijk hun hart verlie
zen.
Met een variatie op het spreek
woord ’aan de vruchten kent
men de boom’, zou men kunnen
zeggen: ’aan de linde kent men
het dorp’.
Neem bijvoorbeeld Wemeldin-
ge, Oudelande en Colijnsplaat:
de leilinden in hun respectieve
dorpscentra zijn zo beeldbepa
lend, dat de straten zichzelve
niet zouden zijn zonder die
sierlijke stoffering.
Amateur-historicus J. de Ruiter
uit Kloetinge heeft de Zuidbe-
velandse linden ruim tien jaar
geleden eens geteld. Hij kwam
tot een aantal van 101. Opmer
kelijk is, dat de boom verder in
Zeeland nauwelijks voorkomt.
de voor koelte. Ook op boerde-
rij-erven komen ze daarom veel
voor.
Toevallig zijn over de grootbla-
dige leilinden in de Dorpsstraat
van Wemeldinge enige gege
vens bekend. Ze zijn o.m. te
vinden in het boekje ’Wemel
dinge, een oud dorp’ van C.
Philipse.
dingen van de Dorpsstraat, die
de situatie van 1743 weerge
ven, zijn nog geen bomen te
bekennen. In een parochiere-
kening staat, dat er in het voor
jaar van 1759 160 zachte olmen
waren aangeplant. Ze waren
geschonken door de ambacht
sheer, Jacobus Coomans.
werden voor 675 gulden ver
kocht.
In 1824 stonden er weer bo
men, waarschijnlijk waren het
linden. In elk geval was de
Dorpsstraat van Wemeldinge in
1870 wel voorzien van linden,
want toen werd door de ge
meenteraad besloten, alle lin
den te rooien. Uit de burgerij
ging daartegen echter een he
vig protest op. Daarom moch
ten de bomen achteraf toch
blijven staan. En ze staan er
nog steeds.
Enkele opmerkelijke vaststel
lingen, die door de onderzoeker
gedaan konden worden (die
o.m. gepubliceerd werden in
ze staan allemaal op een dijk
of in het talud van een dijk.
(Dat geldt ook voor de boom
bij Kapelle en voor de boom
op de grens Nisse/’s-Heer
Abtskerke. Vroeger lagen
daar dijken).
ALLEEN VOOR VOLWASSENEN
Gofilex film
Het onderzoek, dat de heer J.
Donderdag - vrijdag20.00 uur
Zaterdag19.00-21.30 uur
Zondag14.00-19.00-21.30 uur
Maandag-dinsdag-woensdag20.00 uur
A.L.
Goes Tel. 01100-15165
24 tlm 30 januari
l«VIU«MI V
HAMMOIAMI»
In ”De Vroone” te Kapelle
wordt zaterdag 2 februari weer
de grote jaarlijkse bazar van de
voetbalvereniging Kapelle ge
houden. Het is de tiende maal
dat de bazar wordt gehouden
en om dat tweede lustrum te
vieren zal er niet minder dan
9000 gulden aan prijzen voor
de bezoekers zijn te winnen.
De Kapelse bazar mag worden
gerekend tot één van de groot-
*De linde ten westen van Kapelle, op de splitsing van de Kitskin-
derscheweg en dé Weg naar het Stomme Kruis.
*De linde op de vliedberg van Blaemskinderen, langs de 's-
Gravenpolderseweg tussen Goes en ’s-Gravenpolder.
Hoe oud die Wemedingse lin
den zijn, is niet helemaal dui
delijk. Op de bekende afbeel-
Voor de derde keer is er ook een gratis ruimte voor kinderen die
hun spulletjes willen verkopen.
Met hun toegangskaartje van 1,50 kunnen zij zich melden en
wordt hun een plaats toegewezen (om 9 uur). Voor inlichtingen of
reserveringen: Org. Buro Linssen tel. 01640-35916 of 57521. De
snuffelmarkt is open van 9.00-tot 17.00 uur.
Zaterdag wordt in Goes de eerste ronde van de grote voorjaars
schoonmaak afgewerkt. Althans, zo’n tweehonderd Zeeuwen
kruipen dan een dag in de huid van ’n marktventer en proberen
hun tweedehands spulletjes te verkopen. Dat gebeurt tijdens de
Snuffelmarkt in de Veilinghallen aan de Fruitlaan.
Ook voor een klein budget - Moeder die haar kinderwagen slijt,
vader die z’n afgedankte schoenen aan een beloftevolle spits
tracht te verkopen. Zo gaat dat in Goes. Nu al enkele jaren aan een
stuk en telkens blijkt de "Goese Veilinghal’ bij zo’n evenement het
ideale decor waartegen het spel tussen koper en verkoper maxi
maal tot zijn recht komt.
De formule van de markt is dus nog steeds springlevend. Niet
omdat de marktlieden er ’gouden zaken’ zouden doen, niet omdat
verenigingen hun clubkas er een nieuwe injectie kunnen gegeven,
maar veel meer omdat de snuffelmarkt een uiterst gezellige hap
pening is met als prettige bijkomstigheid het voordeel van een
onverwacht en voordelig koopje.
het Historisch Jaarboek voor
Zuid- en Noord-Beveland 1975
en in het Zeeuws Tijdschrift 24e
jaargang) waren:
de bomen komen tegen
woordig uitsluitend voor op
Zuid-Beveland en dan nog
ten westen van het Kanaal
door Zuid-Beveland.
ze staan uitsluitend in pol
ders, die vóór 1700 bedijkt
werden.
de meeste staan niet op een
ambachtsheerlijke grens.
(Van een onzer redacteuren)
WEMELDINGE/OUDELANDE/COLIJNSPLAAT - Voor het
aanzien van dorpen en landwegen is de linde één van de
meest karakteristieke bomen.
Wat kun je daar nu uit afleiden?
Eigenlijk niets! De heer De Rui
ter schreef het tien jaar geleden
aldus: ’’Reeds jaren tracht ik
gegevens te verzamelen over
de lindebomen (in archieven,
historische documenten en
boomkundige boeken), overi
gens met verrassend weinig
resultaat”.
huis Kapelle, Meijs Optiek, Per
fecta Goes, Amrobank, garage
Sjaak Sonke, Poppeliers, 2-
Wielerspecialist Jan van Mal-
degem en schoonheidsspecia
liste mevr. De Maat-Stoof. On
der de bezoekers van de bazar
zullen er verder nog eens vier
volle boodschappenmanden
gratis worden verloot (waarde
elk 75,—). De trekkingen van
deze loterij zijn om 15,17,20 en
21.15 uur. Om 22.30 uur wordt
er een half varken verloot, be
schikbaar gesteld door Centra
Kapelle. De huis-aan-huis tevo
ren verspreide folder of de ad
vertentie in de Bevelander kan
worden ingeleverd om een gra
tis lot te bemachtigen. Voor
ieder 100e lot is er bovendien
nog een gratis slagroomtaart
beschikbaar De bazar is op 2
februari geopend van half twee
tot half zes en van half zeven tot
half elf.
De meest onverwachte gebeurtenissen lopen als een rode draad
door het verhaal van dit succesvolle evenement. De standhouder
die bij z’n volledig onbekende ’buurman’ een plattebuiskachel
aantrof. Dat vond ie een juweeltje. Over de prijs werden de heren
het al snel eens en even later werd het misschien wel antieke
exemplaar, voorzien van het opschrift ’verkocht’, een metertje of
tien verplaats.
Op de Goese snuffelmarkt worden handelaren geweerd. Organi
sator Linssen: ’’Alleen particulieren zijn welkom en vandaar dat we
één en ander nauwgezet controleren. Blijkt er toch één door het
net te slippen, dan verwijderen we die ter plekke.” ”De snuffel
markt is er voor de particulier, de voetbalvereniging en de student
die z’n collegegeld terug wil verdienen.
Voor handelaren zijn er voldoende mogelijkheden om elders hun
brood te verdienen”.
Hij komt daarom voorzichtig tot
een volkomen andere gedachte
dan die van grensafscheiding:
’’Wellicht moeten we de bete
kenis van het planten van lin
debomen zoeken in oude Ger
maanse gebruiken”.
”De Germanen vereerden in de
lindeboom hun godin Freija, die
bekend stond als beschermster
van geluk en van huiselijke vre
de. Die verering is terug te vin
den in het planten van twee lin
den bij het toegangshek van
boerderijen”.
"Wellicht heeft men in vroeger
tijden de góden gunstig willen
stemmen, als bescherming
tegen dijkdoorbraken en over
stromingen. Misschien werden
de linden daarom op of tegen
de dijken geplant”.
de Ruiter uit Kloetinge (uit pure
persoonlijke interesse) instelde
naar de aanwezigheid van lin
den op Zuid-Beveland, leverde
veel gegevens op. Drie vragen
konden en kunnen echter niet
met zekerheid beantwoord
worden: 1. wie plantte de lin
den, 2. waarom gebeurde dat,
3. wanneer gebeurde dat.
*De leilinden in de Voorstraat van Colijnsplaat. (Tekening van
Trees Verwilligen, eigendom van de PZEM-Middelburg)
Overigens hebben niet alle lin
den op Zuid-Beveland een leef
tijd, die in eeuwen uitgedrukt
kan worden. Door de ramp van
1953 verdwenen er vooral ron
dom Baarland en Oudelande
ettelijke bomen. Later werden
er weer 12 nieuwe aangeplant,
die door wijlen dokter Kole aan
het gemeentebestuur van
Baarland werden aangeboden,
op voorwaarde dat ze paarsge
wijze zouden worden geplant
op de gemeentegrenzen van
Baarland met resp. Oudelande,
Hoedekenskerke en Ovezande.
De linde (hij kan 250 tot 300
jaar oud worden), word in
Noord- en Zuid-Beveland met
name aangeplant van de 17e tot
en met de 19e eeuw. De boom
werd zelden als decoratie aan
geplant. Doorgaans had hij een
functie. Maar welke?
De linde staat in de polders
meestal op of aan een dijk. De
weinige reizigers langs de we
gen konden zich in vroeger
eeuwen in het wijde polder
landschap op die boom oriën
teren. De lindeboom als wegw
ijzer?
Een markante linde staat ten
westen van Kapelle, op de krui
sing van de Kitskinderscheweg
en de Weg naar het Stomme
Kruis. Hij werd in 1972 door
boomchirurgen gerestaureerd.
Ook in de Zak van Zuid-Beve
land staan enorme linden op
talrijke splitsingen van wegen.
Dit soort alleenstaande bomen
worden "grenslinden” ge
noemd. De boom deed langs de
wegen wellicht dienst als een
soort' grenspaal, mogelijk ter
afscheiding van ambacht
sheerlijkheden en (later) ge
meenten.
ste en gezelligste in Zeeland.
Wat heeft de bazar te bieden?
Schiettenten, ballengooien,
ringgooien, grabbelton, piek-
gooien, rad van avontuur en als
bijzondere attractie een 20 me
ter lange kegelbaan. Verschei
dene sponsors zorgen ervoor
dat het Rad van Avontuur een
goed gevulde prijzenmand
heeft te bieden. Sponsors zijn
Rabobank, Jarinohal, Sport-
JAMIE
GILLIS
TARA
AIRE
En als men door de bomen het
bos niet meer zag, kon men de
lindeboom nog altijd op een
andere manier gebruiken: vol
gens de mens uit vroeger tijd
waren de bladeren van de linde
geneeskrachtig. Velen maakten
er thee van.
Vrijdag 23.00 uur
Porno 18 jaar.
Zijn weduwe Maria Coomans
gaf echter in 1782 al opdracht
de bomen allemaal te rooien,
omdat ze teveel wind wegna
men voor de molen, die op de
hoek van de Dorpsstraat en de
Zandweg stond. De bomen
De leilinden van Wemeldinge,
Oudelande en Colijnsplaat zijn
al ter sprake gekomen. Ze die
nen, met hun geschoren krui
nen, als ’straat-stoffering’.
Bovendien hadden ze een
functie als zonnewering. De
linde komt laat in blad en ver
liest na de zomer ook weer snel
zijn bladeren. In het voor- en
najaarhadden de bewoners
van dé dorpsstraten dus altijd
het zonnetje binnen, maar in de
zomer zorgde de volbladige lin-
SIGOURNEY WEAVER
m «HIM MR*.I> **111 111».
HAROLD RAMIS RICK MORANIS
HMI» MlNMHN GHOStUMfl' «A» n»«»fl»
>K BflNII MiusriiN
IVANRIIIMA».
w
y A
KT RA
Grote Markt 6. Goes
^Tel. 16015^
WARME. WiNTERKLEDÏNG
-
i'
L
