Y
WE MOETEN ER HAAST ZELF VAN BUIZEN:
HEO!
KAASGIGANT
MASSAAL!
MORGEN IS DE OPENING
s
VERSCMf
i
UW HOOGST PERSOONLIJKE BLUSH GRATIS.
9
9
5
i
Yersekenaren werden éénmaal aan het Heilig Avondmaal geweigerd, omdat ze op
zondag oesters hadden geraapt....
•I
ft: H
1
Deze week:
ZO WORDT ZELF MAKEN EEN SUCCES!
IF
l
ULTRA VIDEO
w
HU
1
I
Wotnsiag 14 maart 1984 - Nt jaargang no. 11
j
YERSEKE/DE PIET - DM jaar zal het 550 Jaar geleden zijn,
dal voor het eerst In Zeeland een vergunning werd afgege-
Z
"TopkwaHtoft
Voor ons betekent deze neem
f
c.
4
H
I
Vktoo
koop ja bij
I
Na weken van voorbereiding is het dan zoverf
Misschien weet u het al
CASSETTES
STERK IN PRIJS
yERLAAOD
IMr5*
sponbeurs Ook uit onze repro zuüea enkete bedrijven dit
selecte gezelschap ven watersport-fabrikanten vbrtepenwoor
dtgd zijn h dit nummer ven Do Bevoiehder treft u een pagina
met bedrijven een die rich op Noord on Zuid-Beveland op wa-
tersportgebied bezig houden. Bovendien besteden we in onre
rodoctrekoiommon aandacht een deze komende Hiswa on wa
tersport in bet algemeen
*wi om beroepsmatig oesters te kweken.
(Van een onzer redacteuren)
S
-ft v Ji
heid een beetje te
verhogen krijgt u
Een ietsje meer roze - een ietsje
meer beige - een weinig lichter
eer! tintje dónkerder, precies zoals
u het wenst. Alles kan met de
Charles of the Ritz poederbar.
Om de feestelijk- GivENbHY
^Vi^uai
KT^yMNl^AURENT
Voor U zal deze naam oen begrip worden voor:
Betrouwbare KWALITEIT
ruim A SSORTIMENT
VOORDELIG KOPEN i
U iult onze aanbiedingen steeds in deze krent terugvinden
Zie de BINNENPAGINA voor onae OPENING8AANBIEDING
NIEUW OP VIDEO
fleze week is het een beetje feest! dan uw keuze mee in
U Wint deze kunt u in een elegant doosje. Samen met een
alle rust, samen met een deskundige procfflacon YSL Opium, ’n verfijnd
visagiste uw hoogst persoonlijke i
blusn- of poederkleur creëren.
Age-Zone Controller van Charles of
the Ritz.
T\vee vriéndelijke geschenkjes
die wij u graag geven. Wij heten u
van harte welkom.
paco rabanns GCTTl\^fSCK2
Onze specialiste b aanwezig tinaérrésg 15,
procttlacon YSL Opium, n veffijna «n wterdag 1? Mart.
rarfiim waarin een (Xsters mysterie Parfumerie Vail Biemen
huist. En de inmiddels beroemde Anaeue. »d. Pad
11 '"’"LAMOE KERKSTRAAT 44, SOES
Vóórlichting voor Vervoerders In Veiling Zuid-Beveland
I
«4»
f
A
A’
won wiawi i vuauwurtRj
lag aanvankelijk niet
.and van Reimerswaal
In 1871 besloot de gemeente- -de produktie als gevolg van
ziekten of sterfte in strenge
\A/intabrc
winters.
Oosterschelde (Deltawerken)
zagen naderen.
KAASGIGANT
is de neem. I
I
I
4'
I
t
P
't
i
'Een recent beeld van de oesterput (Deze foto is afkomstig uit del
ansichtkaartencollectie van de hoer Vem/zer. Nochtegaallaan. Goes).
j»
franse plaats Arcachon Ze
brachten een groot deskundige
mee (de directeur van de rijks-
In de 2e helft van de vorige
eeuw bloeide de beroepsmati
ge oesterkweek in Yerseke op.
Uit ambtelijke stukken van toen
Tholen,
en Philippine al hun brood met
de oestei /angst.
Zeeuwse ondernemers daar te
recht voor praktische vervoer-
zaken. Een klein team van ver-
Greta Marta S. Goaa
TMM1»
begin van de beroepsmatige
kweek van oesters en van het
verhuren van oesterpercelen
door de overheid.
oesterbanken in Frankrijk). De
ze kwam tot de overtuiging dat
de omstandigheden voor de
oesterteelt in de Oosterschelde
gunstig waren.
Het grote voortvarendheid gin
gen de twee adellijke heren en
tal van anderen aan het werk.
Onder hen bevonden zich bijv,
bedrijven als De Groot en Bo-
V er» c hoor van Misse, Kbkê?
beeke-Stokmane en Van den
Broek». Zij kwamen allemaal
uit ’Holland’ en zij roken alle-
langst bekend. Opgravingen in
Aardenburg hebben uitgewe
zen, dat de Romeinse bezetters
ten tijde van het begin van onze
jaartelling dit zeebanket ai ken
den Vermoedelijk waren die
schelpdieren geraapt in de
Westerschelde of In Het Zwin.
Vóórdat Yerseke het beroeps-
oestercentrum van Nederland
zou worden (in de 2e helft van
de vorige eeuw), verdienden
talloze vissers uit Zierikzee,
AffM/ONG
»oë*Mnw»
"■«sux—
1
Prachtige
stoffenkollekties,
Modieuze
kwahteitsstoffen
vóór redelijke
prijzen
de Grevellngen blijven voort
bestaan. ondanks de afsluiting
van deze zeearm. Daarom werd
een project opgezet, om de
Vraag ons vrijblijvend om
nadere inlichtingen
"De cassotte-apecMfsf
SS MM
oouuts
- 9 4
Daar lag op dat moment nog het
(nu) Verdronken Land van Rei
merswaal.
Nee. de eerste beroeps-oes-
terkwekers woonden in de
buurt van het huidige recrea
tiegebied De Piet. Ze zaaiden
oesters in het Veerse Meer,
maar hun broodwinning werd
daar zó vaak van de zeebodem
gestolen (ook toen all), dat ze
VAH KtH PAK.
1881 waren er al 104 vissers
vaartuigen (hoogaarzen, aken,
hengsten, schouwén, blazers
en botters) In 1898 volgde een
nieuwe, ingrijpende uitbreiding.
In de jaren daarna werden
steeds méér en steeds grotere
haventjes aangelegd in Yerse
ke.
Op dinsdag 27 maart houdt de
EVO, Algemene Verladers- en
Eigen Vervoer Organisatie, een
voorlichtingsdag voor kwekers
en exporteurs In de Veiling het bedrijf in aanmerking komt
voor ontheffing van bijvoor
beeld het Rijtijdenbesluit (ta-
winterharde Zeeuwse oester
weer terug te brengen in de
Oosterschelde.
Dat project werd (en wordt)
echter doorkruist door drie
toch niet de vissers uit dit dorp,
die toen de primeur hadden
Yerseke was 550 jaar geleden,
in 1434, weliswaar reeds een
vissersdorp, maar het wereld
beroemde oostelijk bekken van
de Oosterschelde (de Yerseke
Bank) bestond toen nog niet, schelde Pas na de catastrofale
stormen van 1530 en 1532
kwam Yerseke aan open watér
te liggen. Zo’n 150 jaar later
kwam de Yersekse Bank op na
tuurlijke wijze in cultuur als
voedingsbodem voor het heer
lijke zeebanket.
Vele van de nieuwe oesterkwe-
kers kwamen van elders en
sommigen van hen hadden zich
tevoren verregaand georiën
teerd in het buitenland Zo be
zochten jhr. J.L.H. Pompe van wachten gevolgen
Geraadpleegde literatuur:
- Zuid-Beveland, C. Dekker.
- 1000 Jaar Yerseke, Van Us-
eektljk.
Achter dijken en dammen,
dtv. auteurs.
Zeeuwse
heden. Voor de praktische kant
van de teelt en de visserij
maakten ze gebruik van de
vakkennis van de Yersekse
vissers. In de laatste categorie
waren P. Dljkwel en P. Sendee
bekende namen.
stevict KWAïmiT oaramtis
lANGt MIST SO MIOOtlBURG
V oitso imp y
E^ruinisse, Amemuiden
Perfekte
knippatronen. _1_
Burda
en Simplicity
550 JAAR OESTERTEELT
tan aan enkele kerkleden dit
maal het Heilig Avondmaal te
ontzeggen. Ze hebben aan
stoot gegeven, omdat zo zich
op zondogen op de oester- maal grote tookomstmogelljk-
vangst hebben begeven en zo
doende de openbare gods
dienst hebben verwaarloosd”.
Oospronkelijk mochten in Zee
land alle ingezetenen oesters
Hoewel vandaag de dag elke
Nederlander de oesterteelt
zonder nadenken In verband
brengt met Yerseke, waren het
Yerseke
aan opep water. Het (nu) Ver
dronken
lag er immers vóór. Er was wél
een Wein haventje (ten noorden
van de Burenpolder) en een ri-
vier-verbinding met de Ooster-
OCPKLC KAT'/lInmIN
matting In un 3omcb,
VROUWKiyKK STYUNQ,
en Boller.
In het midden van de vorige
eeuw schommelde de produk
tie van oesters rond de 1 mil
joen stuks. Gedurende enkele
tientallen jaren na de 2e
wereldoorlog was dat ca 30
miljoen stuks. Soms verminder-
terhard en kunnen slechts ge
durende één zomerseizoen
worden opgekweekt.
Yerseke schoot dat op 11 ja
nuari 1811 In het verkeerde
keelgat. Want toen werd het
volgende beeloten (weergege
ven In tegenwoordig Neder
lands): "Hoewel op het mee-
rendeel der leden geen bijzon-
voeriMcétteg.
verbandhoudende exploitatie
kosten Een ander aktueel on
derwerp is de opleiding voor
het chauffeursvakdiploma
CCV-B Een vakbekwaam-
heidsbewijs dat wettelijk verp
licht is voor iedere chauffeur
die geboren is na 30 juni 1955
en gaat rijden met een vracht
auto vanaf 7500 kilogram totaal
toegestaan gewicht.
Vanaf 1870 werd de Yersekse
Bank gaandeweg taboe voor de
particuliere rapers en vissers.
Alle percelen werden door de
Domeinen verpacht aan de be
roepsvissers In 1886 waren alle
percelen verpacht.
De eerste oesterput (voorraa-
dreservolr voor dirwgte afleve
ring aan afnemers) dateert van
1871. Hij werd aangelegd aan
de buitenzijde van de Breed-
blijkt duidelijk, dat het haventje sendijk, tussen de dijkpalen 78
bij de Yersekendam (een ha- en 79 De aanvraag werd inge-
ventje dat eigenlijk niet méér diend door de firma De Groot
was dan een inham van de
Oosterschelde), te klein werd
voor het groeiende aantal vis
sersschepen Bovendien was
het haventje, omdat het buiten
gaats was gelegen, bij storm
weer verre van veilig voor de
schepen.
‘Een zeer zeldzame foto van een oesterput rondom de eeuwwisseling.
Het gaat om het bedrijf van Willem Pelle Deze oesterkweker kwam in
oktober 1900 naar Yerseke Hij werd vergezeld van zijn vrouw en 2*
kinderen 4
De oesterloods op de foto stond vroeger aan de Havendijk
Al m februari 1901 (dus nauwelijks vier maanden later) vertrok Peda
weer uit Yerseke Hij verkocht zijn bedrijf vermoedelijk aan Izak Wil
lemsen Die had het lang in bezit Oude Yersekenaren spreken nu nop
van 'het haventje bie Sakke
Later werd er een stenen loods gebouwd, hoewel niet exact op dezelfde
plaats Die loods is nu nog in eigendom van Krijn Verwijs
(De foto werd ons welwillend ter beschikking gesteld door een particu
lier uit Yerseke)
Klokstraat 10,'Goes - 0110Ü-27473
111 ii i
h«us Smallaganga werd dat
verbod uitgevaardigd, omdat
‘de oesteren inzonderheid door
vreemde schippers bij nacht en
ontij tegen wille en verbot van
de Heeren, met tonnen vol van
de oesterbanken werden afge
haald, en hier en daar ter markt
gebracht
Die beechermlng van de oee-
torkwekers In het Veeree Heer
tor hoogte van Do Plet wee het en mossels rapen op de perce-
len, die niet verpacht waren aan
I beroepskwekers. Toen in 1820
i de visserij niet meer ressorteer
de onder hef' Departementaal
Bestuur van Zeeland, maar
Natuurlijk waren oesters en onder het Domeinbestuur,
mosselen in Zeeland al veel mgchten uitsluitend de 'aan-
langer bekend. Opgravingen in wonenden der Zeeuwse wate
ren' de visserij uitoefenen
foumHurpn
koMuktiul
StaB kssopun -
ffuruns - rffsen
7*e vee/ pm
op to noomon!
Zuid-Beveland te Goes. Vanaf
s morgens 11.00 uur tot 's
middags 16.00 uur kunnen’ chograaf). Verder kan de on-
derhemer er terecht voor ad
viezen over de aanschel van de
bedrijfsauto en de daarmee
Tot ieders verrassing was de
échte Zeeuwse oester echter in tegenvallers: de strenge winter
de Grevellngen blijven voort- van 1978/79. de mosselzaadval
op de oesterpercelen en de - Zeeuwse Almenek,
plotseling optredende oester- Kon.Zws Genootschep der
----- -- zbkte'bönemia ostreae’. Wetenecheppen.
....-■ y. M»;.
voerdeskundigen regelt ter
plaatse alle wettelijke doku-
menten voor het eigen vervoer.
Ook kan worden nagegaan of
In de meenden, dat de vangst in
het oostelijk deel van de Oos
terschelde wae toegestaan,
hertog Philips de Goede om werden moeeelen en oesters
hulp vroegen. neer hartelust gevlet en ge-
raapt door talloze particulieren.
De vissers hadden kennelijk Dat gebeurde vaak zelfs op
connecties met de plaatselijke zondagen. BIJ do kerkeraad van
ambachtsheren, want in een
besluit van Philips de Goede,
gedateerd <6 november 1434,
staat dat het voortaan verboden
was. woesteren (-oesters) te
rissen of te vangen, die op
nieuw door de Heren van Bor-
selen en Veere zijn uitgezet in dere aanmerkingen zijn, behal-
Zeeland ve dan hot steeds toenemend
Volgens kreelekachrijver Matt-- verve*der zeden, Ie toch boete- Ber,~ De -Meutatoeeeteh B.J.
Sedertdien wordt de oesterteelt
en de oesterhandel bedreven
door 10 kwekers (verenigd in de
Vervoex) Ze kregen een scha
deloosstelling op grond van de
Wet op de Deltaschade, ter
compensatie van de te ver-
MN I van een I
Moerdervoort en jhr. mr O F dichte Oosterschelde-dam
Groeninx van Zooien de Zuid- Ze hielden zich voornamelijk
bezig met de import van oesters
uit diverse Europese landen.
Die oesters zijn echter niet win- f
raad van Yerseke daarom, dit
haventje te slopen en eén nieu
we haven te bouwen. Die werd
vier jaar later opgêleverd In In de beruchte winter yen 1
1962/1963 overleefde zo’n M
procent van do oesters de felle
kou niet. Veel kleine kwekers
stopten met hun bedrijf, temeer l
omdat ze de afsluiting van de
’i
