BRESKENSCHE COURANT
Nieuws- en Advertentieblad voor geheel Zeeuwsch-Vlaanderen W. D.
Verschijnt iederen DINSDAG- en VRIJDAGAVOND. Telefoon 2L Postgiro 50895
Uitgave E. BOOM-BLIEK - Breskens
FEUILLETON
Hgt g9h"im opg=lost.
48ste Jaargang
Vrijdag 3 Maart 1939
Nummer 4419
ABONNEME NTSPRUS
Per drie maanden f 1 25 Buiten Breskens per drie maanden f 1 40
Franco per post
Buitenland per jaar f 6 50 Alles bij vooruitbetaling.
ADVERTENTIEPRIJS
Van 1-5 regels 10,75. Iedere regel meer 10,15. Ingez. Med 30 ct per regel
Abonnements-advertenties groote korting
Kleine Advertenties tot hoogstens 5 regels I 0 40 (bij vooruitbetaling)
Spoorweghistorie.
Toen de Engelschman James Watt
in het midden van de 18e eeuw de
eerste stoommachine had geconstrueerd
en de mechanische beweegkracht door
middel van de stoom zoo langzamer
hand toepassing begon te vinden, heeft
men al spoedig getracht ook voor het
in beweging brengen van voertuigen
deze nieuwe kracht aan te wenden.
Er werd toen nog niet aan de
noodzakelijkheid of zelfs aan de mo
gelijkheid van personenvervoer op deze
wijze gedacht, maar meer speciaal had
men het goederenvervoer op het oog
In de Engelsche mijndistricten interes
seerde men zich bijzonder voor deze
toepassing van de stoomkracht en daar
is het ook geweest, dat George Step
henson, de eigenlijke uitvinder van de
locomotief, heeft geleefd en aan de
verwezenlijkir g van zijn ideaal een
bruikbare locomotief te vervaardiger?,
heeft gewerkt. Speciaal het vervoer van
de kolen was in die tijden heel ge
brekkig Wel kon men dc kolen in de
mijnen winnen, maar de slechte ver
voersmogelijkheden maakten het eigen
lijk onmogelijk, om de kolenindustrie
tot groote bloei te brengen In zeke
ren zin is de locomotief, als het voor
naamste onderdeel van 't spoorweg
verkeer, dus uit de noodzaak geboren.
Toch is de eerste poging, om een
stoomwagen te bouwen, niet van En
gelsche oorsprong. Een van de eerste
technici, die zich met dit vraagstuk
bezig hielden, was nl. de Franschman
Cugnot, die in 1763 met zijn uitvinding
voor den dag kwam. Hij had een soort
lage kar op vier wielen van een
stoommachine voorzien, waarvan de
ketel aan de voorkant was aangebracht.
Het voertuig bewoog zich niet op rails,
doch op de gewone weg, die het
blijkbaar nog al onveilig maakte. Door
de groote kracht van de machine kon
het voertuig zelfs een muur omver
werpen Het lijkt wel heel onwaar
schijnlijk, dat men met opzet een
dergelijk experiment zal hebben onder
nomen; blijkbaar heeft het voertuig,
buiten den wil van den eigenaar, eens
een muur doen sneuvelen. Hoe het
ook zij, het heele geval heeft men
spoedig als voor het gebruik te ge
vaarlijk, voorgoed opgeborgen.
De Engelschman William Murdock
vervaardigde in 1784 een door stoom
Naar het Engelsch.
24.
(Slot)
Toen het drfetal. Stephen Harcourt,
Madge en Tante Anne het doel van
hun reis had bereikt, namelijk het
plaatsje waar de Derrlmans woonden,
zei deze laatste:
Nu kunnen jullie beiden ineens
door naar het ziekenhuis gaan, dan zal
Mrs. Derrimans wel zorgen, dat de
thee gereed is tegen dat je terug
komt: daar ben ik zeker van.
Mrs. Derriman. die per telegram be
richt had gekregen van de komst van
het drietal, heette Tante Anne van
harte welkom. Ze was ten zeerste be
nieuwd naar de reden van dat onver
wachte bezoek.
Zij en Tante Anne keken de jonge
lui na. toen die in een taxi wegreden
en zelve werden ze zeer goede vrien
dinnen.
Madge trilde over al haar leden,
toen ze bij het ziekenhuis stilhielden,
maar niet zoodra was ze uit den auto
gestapt, of ze wist zich weer prachtig
te beheerschen.
gedreven voertuigje op drie wielen.
De ketel werd verwarmd met behulp
van een spirltuslamp en de wagen
schijnt een aanmerkelijke snelheid
ontwikkeld te kunnen hebben. De uit
vinder die in een mijn te Redruth In
Cornwall werkte, experimenteerde met
zijn toestel 's avonds op de landwegen
in de buur: van zijn dorp Toen hij
daarmee op een donkere avond bezig
was en het vreemde vehikel zich met
een flinke snelheid langs de weg be
woog, die naar de kerk leidde, schijnt
de eerwaarde dominee van 't dorp
aangereden te zijn. Murdock vond hem
althans hevig schreeuwend langs de
weg liggen. Den dominee van Redruth
in het jaar 1784 is dus de vrij tragische
eer te beurt gevallen het eerste slacht
offer van de onbewaakte overwegen te
zijn geweest.
Een ander experiment op het gebiedt
van de stoomwagens is dat van Richard
Trevithlck, een mijnopzichter te Cor
nish. Deze vervaardigde in samenwer
king mer zijn neef Andrew Vivian een
door stoom gedreven postwagen, die
dus voor het gewone wegverkeer ge
schikt zou zijn. De stoommachine
bevond zich aan de achterkant van de
wagen en terwijl Trevithik als bestuur
der fungeerde, bediende zijn neef de
machine. De vervaardigers van dit
voertuig hebben het naar Londen ge
transporteerd en daar demonstraties
gegeven. Tot stomme verbazing van de
Londenaars bewoog het voertuig zich
langs de kaden van de stad met een
voor die tijd ongekende snelheid. Het
hek voor een heerenhuis werd het
slachtoffer van dit experiment en even
verder scheen de stoomwagen een
roemloos einde beschoren te zijn door
een gesloten tolhek. Gelukkig kreeg
de tolgaarder het naderende onheil
bijtijds in de gaten en hij opende het
hek, zoo wijd als mogelijk was Tijd
om in de gauwigheid te berekenen,
hoeveel de tol voor dit nieuwe ver
voermiddel zou moeten bedragen, had
hij niet, zoodat Trevithick bovendien
nog gratis doortocht kreeg.
Intusschen is er ook van deze
vinding voor de practijk weinig terecht
gekomen; reeds spoedig werd de
stoomwagen in de steek gelaten en men
hield zich dus vooralsnog aan de ou
dere en beproefde vervoermmidelen.
De gedachte om een locomotief op
spoorrails te laten rijden, is reeds
spoedig bij verschillende werktuigkun-
Zuster Mary wachtte hen af in stille
opgewondenheid. De geneesheer-di
recteur had gezegd, dat, als de zieke
waarlijk een dochter had en die zou
ineens tegenover hem staan, hij waar
schijnlijk door den schok zijn geheu
gen zou terugkrijgen.
Madge's verlangen om een blik te
mogen werpen op den patiënt, werd
onduldbaar.
U hoeft niet bang te zijn, sprak
zij vol overtuiging. Ik heb Vader veel
te zeer lief. om niet heel voorzichtig
te zijn, waarop zuster Mary ant
woordde:
Ja, ik geloof ook, dat wij ons
hierop ten volle vetlaten kunnen.
O, ik mag toch alleen zijn met
hem? pleitte Madge weer. En niet
zoodra betraden zij de zaal, of Stephen
Harcourt en de zuster hielden zich
bescheiden op den achtergrond.
Ze keek de rij bedden langs en in
de grootste spanning bleven ze haar
van een afstand gadeslaan.
Ineens kwam het zacht van haar
lippen: Vader I En toen wat luider:
Lieve, beste Vader I
Kolonel Heathcote lag met gesloten
oogen, zóó stil, dat hij nauwelijks
adem scheen te halen.
Madge had haar mantel en hoed
afgelegd, omdat zij meende, dat hij
haar zoo gemakkelijker herkennen zou.
Ze nam een stoel en ging naast het
bed zitten.
digen opgekomen. Dan immers kon
men een volkomen horizontale weg
maken, die een heel groote verbetering
zou bereekenen In vergelijking met de
toenmalige hobbelige landwegen. Men
doorzag wel, dat de stoomkracht op
een dergelijke spoorweg veel rationee-
ler kon worden aangewend dan op de
gewone wegen.
Er werd dan ook spoedig in deze
richting geëxperimenteerd, maar men
ging daarbij uit van de foutieve ge
dachte, dat de gladde wielen van de
locomotief onmogelijk zooveel weer
stand zouden kunnen ondervinden op
eveneens gladde rails, dat de eerste in
beweging zou komen. Daarom pro
beerde men getande rails aan te wen
den en de locomotief van een daarin
grijpend tandwiel te voorzien, waar
door doorslippen onmogelijk zou zijn.
Volgens deze methode heeft Blenkin-
sop te Leeds ln 1811 een spoorweg
aangelegd. Hij construeerde een loco
motief, die raast vier gewone wielen
een kamwiel bezat, dat in de tanden
van een der rails greep. Het aldus ver
kregen apparaat is langen tijd in ge
bruik geweest tusschen de mijnen te
Middleton en de stad Leeds. De snel
heid er van was slechts 5 km per uur,
maar de machine kon dertig kolenwa
gens trekken.
George Stephenson, toen machine
maker bij de mijnen te Killingworth,
begon zich in deze tijd ook voor het
„stoompaard" te ioteresseeren. Hij
hoorde van de verschillende pogingen,
die in het werk gesteld waren om een
bruikbare machine te vervaardigen en
teeds direct doorzag hij verschillende
fouten, die bij de constructie daarvan
waren gemaakt Hij onderschreef bv.
niet de bezwaren van de gladde wie
len en rails en meende, dat het ge
wicht van de locomotief een voldoende
waarborg kon zijn voor het uitblijven
van slippen. Zijn eerste locomotief,
gebouwd in het jaar 1814, bewees dit.
Deze had gladde wielen en dito rails
en kon met een snelheid van onge
veer 6 km. per uur acht wagens trek
ken. Deze locomotief was verreweg
de best geslaagde van alle tot op dat
oogenblik geconstrueerde machines.
In hoe langer hoe sterkere mate ging
Stephenson zich hierna toeleggen op
de vervaardiging van een locomotief,
die niet alleen bruikbaar was, maar
boveudien economischer in het gebruik
zou zijn dan de andere middelen van
O, hoe traag kropen de minuten
omZou hij nu «ooit wakker worden
Eindelijk en ten slotte wendde hij
het hoofd baar kant uit en zachtjes zei
Madge:
Vader!
De oude heer strekte de hand uit
en streelde het mooie, blonde haar.
Vader 1 herhaalde ze, ik ben het 1
Uw eigen Madge 1 We zijn nu al zoo
lang gescheiden geweest. Zeg toch
eens, dat u blij is, mij weer te zienl
Een lange pauze volgde, een span
ning van vrees en hope; toen kwam
er een snik, die overging in een
vreugdekreet:
Madge! Mijn dochter!
Ze sloeg de armen om hem heen
en ach, dergelijke oogenblikken
vallen immers niet te beschrijven!
Nu zal het geheim wel gauw op
gelost worden, meende zuster Mary en
dokter Harcourt was dit, ontroerd,
met haat eens.
0
Gedurende de volgende dagen deel
de de kolonel mee, al wat hij zich
herinnerde, maar van het oogenblik af,
dat Fleming hem een slag op het
hoofd had gegeven, volgde er voor
hem een periode van leegte.
Het was, of ik sliep, verklaarde
hij, en met een ruk ineens oncwaakte.
Ik zat in een auto en iemand, ik denk
dat het Fleming was, maar er was nog
een ander ook bij, die hem hielp,
vervoer. Het stoompaard moest de
concurrentiestrijd kunnen aanbinden
tegen het paard van vleesch en bloed.
Deze strijd werd eigenlijk al in het
voordeel van Stephenson's locomotief
beslist, toen deze op het idee van de
stoom trekking kwam. Hij bracht de
afgewerkte stoom uit de cylinders in
de schoorsteen van de vuurhaard. De
opstijgende stoom nam dan de rook
mee en daarvan was dus het gevolg
een sterk vermeerderde trekking. De
vuren brandden feller en de machine
kon dus meer stoom produceeren. De
capaciieiten van de machine werden
zoo zonder vermeerdering van het ge
wicht, aanzienlijk vergroot. Stephenson
bouwde in het jaar 1815 een machine,
waarin naast deze, verschillende andere
verbeteringen waren aangebracht. Deze
machine kan eigenlijk als de voorloo-
per van de latere, goed bruikbare ma
chines van Stephenson beschouwd
worden. Wel heeft hij nog tal van ver
beteringen aangebracht, die de machine
voor het practlsche werk beter geschikt
maakten zoo heeft hij in samen
werking met zijn zoon Robert voor
het eerst de vlampijpen door de ketel
toegepast de grondvorm voor de
toekomstige locomotief, die in de Roc
ket voor het eerst bewees een uitste
kend werktuig te zijn. was hiermede
reeds gelegd. Wordt vervolgd.
Vlaamsch manifest aan
den Koning.
De Brusselsche Correspondent van
het Algem. Handelsblad meldt aan zijn
blad d.d. 1 Maart:
Na het manifest van Van Cauwe-
laert-Huysmans, dat eenige weken ge
leden zooveel stof deed opwaaien,
omdat de leiders van het z.g. Vlaam-
sche minimalisme in dit academische
vertoog volstrekte cultureele autonomie
voor Vlaanderen opeischten, heeft thans
het Verbond van de Vlaamsche Oud-
strijders, tezamen met de groote Vlaam
sche cultuurvereenigingen, een stuk
opgesteld, dat minder academisch maar
veel dringender den eisch van de
heeren Van Cauwelaert en Huysmans
herhaalt. Het ls een verzoekschrift aan
den Koning, dat een delegatie van de
Vlaamsche Oudstrijders en de besturen
van de Vlaamsche cultuurvereenigingen
lichtte mij er uit.
Het was geheel donker. Ze hielden
mij het schijnsel van een lantaarn in
het gelaat en ik voelde, dat de wind
zeer koud was. Meer herinner ik mij
niet. Het verwondert mij. dat ze mij
niet gedood hebben; dit hadden zij
gemakkelijk kunnen doen, want ik was
geheel In hun macht.
Het kwam Madge voor, dat Fleming
en zijn medeplichtige er zeker tegenop
gezien hadden, om nu nog een ander
het leven te benemen en ze hadden
hun slachtoffer dus nog eenige kans
willen geven, door hem, al was het dan
ook bewusteloos, aan den kant van
den weg te laten.
Toen de kolonel gedeeltelijk bijge
komen was. had hij het zeker met
moeite zoover gebracht tot het huis
van Mr. Derriman en daar was hij bij
de tuindeur opnieuw in zwijm gevallen.
Lang duurde het intusschen niet
meer, of de kolonel mocht het zieken
huis verlaten en meegaan met Madge
en dokter Harcourt en zijn tante. Door
de liefderijke zorgen van het drietal
keerden zijn lichamelijke en geestelijke
krachten langzaam aan weer.
0
Op een dag in 't vroege voorjaar
sprak de kolonel er van. hoe droevig
het voor hem was, dat hij nu wéér
een tijd van zijn dochter scheiden
moest.
Maar, waarde heer, zei Tante
gisteren plechtig aan het koninklijk
paleis zijD gaan afgeven. In dit adres
wordt er aan herinnerd dat Koning
Albert bij den inzet van het groote
bevrijdingsoffensief in 1918 den Vla
mingen plechtig „gelijkheid In rechte
en in feite" heeft toegezegd en dat
hij dit woord bij den wapenstilstand
plechtig en openbaar ln het parlement
heeft herhaald.
„Wij weten, Sire," vervolgt het stuk,
„dat Uw Doorluchtige Vader met spijt
heeft moeten aanschouwen dat de
politiek ln dit land een Inlossing van
die belofte in den weg stond. Wij
weten ook dat machten, die den op
gang van Vlaanderen dwarsboomen,
die belofte ln den vergeethoek pogen
te duwen, of waar zulks niet mogelijk
was te minimaliseeren tot het spel der
wettelijke fictie.
„Ons, Sire, Is die belofte ernst. En
wij wenschen haar te zien en te hel
pen vervullen zoo sgoedig mogelijk ln
haar volledigen omvang. Wij wenschen
de Nederlandsche cultuur in België op
te voeren tot dezelfde hoogte als de
Fransche Wij wenschen die Neder
landsche cultuur over ons volk te zien
uitstralen, milder en vruchtbaarder dan
met een ontleende Fransche cultuur
ooit denkbaar zou zijn. Uwe Ma|esteit
kent de Nederlandsche cultuur en weet
welken rijkdom haar bloei en versprei
ding voor het land beteekenen. Eerst
wanneer die Nederlandsche cultuur
in België de volwaardige evenknie zal
zijn van de Fransche, zal de belofte
van Uw Doorluchtigen Vader in ver
vulling zijn gegaan.
„De eerste voorwaarde daartoe Is
naar onze Innige overtuiging, de vol
ledige cultuur-autonomle van Vlaan
deren
„Zeker er zijn enkele stappen ge
daan in de goede richting, maar zoo
lang vreemden aan onze cultuur, ja
zelfs aan onze taal, in onze culturele
aangelegenheden mede te beslissen
hebben, zal de uitbouw van ons vol
ledig Nederlandsch cultuurleven niet
gaan zonder pijnlijke incidenten, bitte
ren strijd en gevaarlijke tweespalt".
In het verzoekschrift wordt dan nog
betoogd dat de cultureele autonomie
niet mogelijk Is zonder diepgaande
aanpassing van het landsbestuur aan
de dualiteit van het land en zonder de
volledige gelijkstelling van beide na
tionale culturen; niet mogelijk zonder
de eerlijke, strenge en onmiddellijke
Anne, het zal immers geen scheiding
van langen duur zijn! Maar de jonge
lui kunnen ons toch niet meenemen
op hun huwelijksreis. Neen, gedurende
dien tijd zult u zich tevreden moeten
stellen met mijn gezelschap. Maar
daarna zullen wij allen gezamenlijk hier
blijven wonen en als wij dan niet ge
lukkig zijn, nu dan verdienen wij het
ook nietl
We zullen gelukkig zijnl sprak
Madge vol overtuiging.
Och, ja, maar Ik geloof, dat
zoo'n slag op het hoofd een mensch
zelfzuchtig maakt. Is 't niet zoo,
Stephen
Op u heeft het althans die uit
werking nietl En nu ik in geen twee
jaar een dag vacantie heb gehad, ver
dien Ik toch wel eens een week|e
vrijaf, vindt u niet?
Je verdient méér dan een week
vacantie, Stephen. je verdient
mijn dochter. Je hebt haar het leven
gered en daar kan Ik niet beter mijn
dankbaarheid voor toonen, dan door
je haar zelve ten huwelijk te geven,
Stephen, mijn zoonl
En de oude heer strekte zegenend
de hand uit naar het jonge paar. ter
wijl Tante Anne met stralenden blik
het tooneeltje gadesloeg.
EINDE.
