BRESKENSCHE COURANT
Nieuws- en Advertentieblad voor geheel Zeeuwsch-Vlaanderen W. D.
Verschijnt iederen DINSDAG- en VRIJ DAGAVOND. Telefoon 2L Postgiro 50895 Uitgave E. BOOM-BLIEK - Breskens
FEUILLETON
Hst g9hsim opgelost.
Binnenland
48ste Jaargang
Vrijdag 16 December 1938
Nummer 4398
ABONNEMENTSPRIJS:
Per drie maanden I 1 25 Buiten Breskens per drie maanden I 1 40
Franco per post
Buitenland per jaar f 6.50 Alles bij vooruitbetaling.
ADVERTENTIEPRIJS
Van 1-5 regels 10,75. Iedere regel meer fO.15. Ingez Med. 30 ct. per regel
Abonnements-advertenties groote korting.
Kleine Advertenties tot hoogstens 5 regels I 0.40 (bij vooruitbetaling)
0K Zij, die zich met ingang van
1 Januari 1939 als abonné van de
Breskensche Courant opgeven, ont
vangen de nummers van heden tot 1
Januari gratis.
Suid-Afrika en de
Nederlanden.
-g- Noord- en Zuid-Nederland beide
zullen heden met Suid-Afrika 16 De
cember vieren als een gedenkdag; Ne-
derlandsch Europa en Nedeilandsch-
Afrika herdenken dien dag als een
hoogtepunt uit de geschiedenis van
den gemeenschappelijken stam.
Voor de Afrikaanders is Dingaans-
dag elk jaar een gedenkdag. Dit jaar
zal het echter een groote feestdag zijn,
want het is een eeuw geleden dat
Diagaan, de Zoeloe-vorst voor zijn
verraad werd gestraft, dat zijn zwarte
strijders vernietigend werden geslagen.
Van 16 December 1838 dagteekent
de feitelijke stichting van Dietsch Zuid-
Afrika. He: zwarte gevaar was afge
wend; de Boeren trekkers konden een
aanvang maken met hun nederzettin
gen in een land, dat vrij was van de
dreiging der inboorlingen en tot waar
Brittanje's hand niet reikte.
Het past ons Nederlanders op dezen
dag den stamverwanten onder het
Zuiderkruis onze erkentelijkheid te
vertolken voor al hetgeen zij hebben
gedaan in de voorbije eeuw voor hun
volk en daarmede voor onzen stam.
Het is een eeuw geweest van strijd
tegen zwarte en blanke belagers. Maar
juist die strijd heeft hen gestaald, uit
dezen stiijd hebben zij de kracht ge
put, noodiy om in de ongelijke wors
teling niet onder te gaan.
In het begin dezer eeuw leek het of
het met Dietsch Zuid-Afrika voor al
tijd gedaan was. Een onverzadigbaar
wereldrijk meende zijn honger te moe
ten stillen met de schatten uit Afri-
kaanschen bodem. Aan dezen honger
zijn tienduizenden Boeren en kinderen
ten offer gevallen en toen de vrede
geteekend werd, beschouwde de ge-
heele wereld dit als een doodvonnis
over onzen stam in Zuid-Afrika.
Wat wij thans in Zuid-Afrika zien
gebeuren, lijkt een wonder. Niet alleen
heeft het Afrikaansch zich weten te
handhaven in de eertijds vrije repu
blieken Transvaal en Oranje Vrijstaat,
ook in de Kaapkolonie en Natal be
leeft de Dietsche cultuur een nieuwen
opbloei Volgens de laatste gegevens
wordt het Afrikaansch door meer dan
Naar het Engelsch.
3.
Wat beduidde dit toch alles? Ze
liep nu naar de kamer, waar ze dien
vorigen dag het avondeten hadden
gebruikt. Er stond in het geheel geen
ontbijt klaar. De kamer was nog net
zooals ze er gisteren weggegaan waren.
Ze belde en belde nog eens en
kwam al meer tot de overtuiging, dat
het huis verlaten was.
Andermaal liep ze naar boven. Er
waren twee kamets vlak naast die van
haar vader en achtereenvolgens klopte
ze aan; alweer kreeg ze geen ant
woord. Ze keek er even binnen en
ook daar scheen in geen van beide
geslapen te zijn. Ze ging naar bene
den en zocht de keuken.
Mrs. Flemingl Mrs. Fleming! riep
ze weer; maar slechts de echo ant-
w oordde.
Ze wierp de luiken open, ofschoon
ze trilde over heel haar lichaam.
60°/o der blanken in de Unie gespro
ken en is volkomen gelijkgesteld met
het Engelsch. Al laat deze gelijkstelling
in de practijk nog wel wat te wenschen
over, het is een feit: Zuid-Afiika, het
Dietsche Zuid-Afrika is in den aanval
en alleen volken die willen strijden,
kunnen zegevieren.
Noord-Nederland en Vlaanderen heb
ben ook tijden van vreemde overheer-
sching gekend. Vlaanderen heeft zich
zelfs nog niet geheel van de vreemde
voogdij ontworsteld, maar ook daar
als in Zuid-Afrika gaat men de
toekomst hoopvol tegemoet.
Bij de hoeksteenlegging van het
Voortrekkersmonument worden 300.000
menschen verwacht. Een overweldigen
de manifestatie voor een land met een
oppervlakte van bijna 40 maal Neder-
la d en een bevolking van slechts 2
millloen blanken. In Zuid-Afrika zal
deze gebeurtenis de nationale eenheid
versterken, het volksbewustzijn verdie
pen en de lust om den strijd tot een
goed einde te brengen doen stijgen.
Maar moge deze 16-de December
ook voor Nederland een symbool zijn.
Moge men in Noord-Nederland en
in Vlaanderen tot het besef komen: de
taak die de voortrekkers eens tot een
goed einde brachten, was groot. De
groote trek is een voorbeeld van wat
de Nederlandsche stam kan, indien hij
wil. Een voorbeeld dat ons met trots
vetvult, maar ook aan een plicht her-
inrert.
Toen de Kaapkolonie In 1814 voor
goed in Engelsche handen overging,
bracht dit een verengelsching van het
geheele openbare leven mede. Het
Afrikaansch werd overal teruggedron
gen, tot in de kei ken toe en met de
Afrikaansche belangen werd niet meer
gerekend. Te einde raad besloten
groote groepen tenslotte zich met hun
gezinnen aan de vreemde overheer-
sching te onttrekken en buiten de
Kaapkolonie een nieuw vaderland te
zoeken. Deze trek begon in 1835 en
hield verscheidene jaren aan
Vele moeilijkheden ontmoetten de
voortrekkers op hun tocht naar het
noorden. De Zoeloes lieten geen ge
legenheid voorbij gaan om de Boeren
te bestoken, maar ondanks bloedige
gevechten en het verlies van honder
den menschenlevens, wisten zij zich te
handhaven. Toen trachtte Dingaan hen
door list te vernietigen. Hij noodigde
den leider Piet Retief en een aantal
andere vooraanstaande Boeten uit in
Umgungundlovu, de kraal waar de
Zoeloe-vorst resideerde, een tractaat
te komen teekenen, waarbij Dingaan
aan de Voortrekkers een bepaalde
Vuile schotels en borden stonden
overal op de tafel verspreid. Een
zwarte kat kwam uit een hoek te
voorschijn gesprongen, keek met groote
verschiikte oogen naar de indringster
en vluchtte.
Madge deed haar uiterste best, haar
zelfbeheersching te bewaren; stelsel
matig ging ze in alle schuren kijken.
Het huis was vreemd en onregelmatig
van bouw.
Hier was een deur, die ze van te
voren nog niet opgemerkt had. De
luiken waren dicht, maar daar ze niet
goed sloten, viel het licht door een
reet, zoodat ze haar weg naar de
vensters kon vinden, waarvan zij toen
de luiken terug schoof.
Zij keek uit over den ruimen ach
tertuin en de bloeiende velden, die
zoo heldergroen uitkwamen tegen den
diepblauwen hemel. Toen keerde zij
zich om en sloeg een blik in het
ronde
Wat was dat, dat daar aan den
anderen kant van het vertrek op den
grond lag?Den adem inhoudend,
waagde zij zich enkele schreden na
derbij 't Was het lijk van een man
van middelbaren leeftijd Nog ééns
zoo wit kwam zijn gelaat uit tegen
den korten, bruinen baard.
landstreek afstond. Tijdens het feest
waarmede een en ander gepaard ging,
voerden een groot aantal Zoeloe-krij
gers dansen uit.
Op een teeken van Dingaan, wier
pen zij zich. onder de kreet Boelala
Matagati, d.w.z. doodt de toovenaars,
op de ongewapende Boeren, die zij
allen wreedaardig vermoordden.
De achtergebleven boeren besloten
zich te wreken. Op 4 December 1838
vertrok een Boerenkommando van
nauwelijks 500 man, onder leiding van
Andries Pretorius naar het Zoeloe
kamp. Op 15 December wordt halt
gehouden aan de oever van een riviertje.
Het leger wordt opgeslagen in een
zoo gunstig mogelijke strategische po
sitie. Dien nach: gebeurt niets, maar
in den vroegen ochtend van den 16-
den storten 10.000 zwarte krijgers op
het Wagenlager der Boeren. Maar de
aanvallers worden door de rake scho
ten uit de voorladers der boeren bij
honderdtallen weggemaaid. Tot drie
maal toe vallen de Zoeloes aan en tot
drie maal toe worden zij afgeslagen.
Tenslotte gaat Pretorlus tot den aan
val over. Maar deze uitval veroorzaakt
zulk een paniek onder de zwarten, dat
zij overhaast de vlucht nemen, waarbij
eveneens nog duizenden om het leven
komen. De Boeren trekken thans naar
de hoofdstad van Dingaan, maar deze
vinden zij verlaten en het paleis ver
brand. Wel ontdekten zij de overblijf
selen van Retief en de zijnen, die in
stilte worden begraven.
Na den slag van Bloedrivier (de
rivier aan de oever waarvan de slag
gestreden was, zag geheel rood van
het bloed der Zoeloe's) is het voor
goed met Dingaan's macht gedaan.
16 December 1838 beteekent de
overwinning der blanken in het zwarte
werelddeel. Voor den Dietschen stam
onder het Zuiderkruis is deze dag een
der belangrijkste, minstens zoo gewich
tig als de dag in het jaar 1652, toen
Jan van Riebeeck in Zuid-Afrika voet
aan wal zette.
Dingaansdag, een hoogtepunt in de
geschiedenis van den Nederlandschen
stam.
Prins Bernhard als gast van
Koningin Mary.
Prins Bernhard heeft gisteren met
den Koning en de Koningin op Buck
ingham Palace het noenmaal gebruikt.
In den namiddag werd Prins Bern-
Madge voelde dadelijk, dat deze
man niet zijn natuurlijken dood was
gestorven.
Hardop riep zij: Vaderl Vaderl
Alleen het hullen van een hond
daar buiten in den tuin was het ant
woord. Madge moest zich aan de tafel
vasthouden en verzette zich met alle
kracht die in haar was, tegen de
flauwte, die haar bedreigde.
Vader! Vaderl riep zij andermaal
zoo luide, dat ieder, die in huis
was, haar wel moest hooren Toen
trad zij op de rustbank toe, die dicht
bij het venster stond en viel nu toch
waarlijk In zwijm; misschien een ander-
halven meter van den doode af.
Hoe lang zij daar zoo gelegen zal
hebben, wist Madge niet, maar toen
ze weer bijkwam, en ze zich de om
standigheden herinnerde, was zij bijna
opnieuw flauw gevallen.
En waar was haar vader? O!
Zou die soms ergens anders liggen,
zooals die man daar gindsl
Het was of ze de kracht niet had,
om op haar beenen te staan: en dat,
terwijl ze die toch meer dan ooit noo-
dig had, om dit huis der verschrikking
te ontvluchten en bekend te maken,
wat zij er had waargenomen!
Langzaam aan kreeg zij het gebruik
hard ontvangen door Koningin Mary,
bij wie hij de thee gebruikte.
Naar wij veinemen heeft Z. K. H.
Prins Bernhard tijdens zijn verblijf in
Londen gistermorgen een bezoek ge
bracht aan den Nederlandschen gezant
bij het Engelsche hof, mr. J. P graaf
van Limburg Stlrum.
Prinses Hermine.
Met den D-trein van 8 u. 27 arri
veerde gisteravond uit Berlijn de echt-
genoote van den Duitschen ex-keizer
Prinses Hermine en haar dochter Prin
ses Henriette. Direct gingen de gasten
per auto naar Doorn. In den loop van
den morgen werden eenige buitenland-
sche gasten op Doorn verwacht in
verband met den verjaardag van Prin
ses Hermine a.s. Zaterdag.
Raadsvergadering
te Zuidzande.
Woensdag 14 December kwam de
Raad dezer gemeente in voltallige zit
ting bijeen. Bij de ingekomen stukken
was een schrijven van het Centraal
Bureau voor Verificatie en Gemeente
adviezen, dat de kas en de boeken
der gemeente waren gecontroleerd en
ln orde bevonden.
Verder een schrijven van de afdee-
ling Zuidzande van de Bijzonder Vrij
willige Landstorm, waarin deze haar
dank betuigt voor de toegekende sub
sidie en toezegt de bescheiden der
vereeniging aan de Raad ter onder
zoek te zullen voorleggen.
Daarna was er nog een schrijven
van 33 ingezetenen der gemeente met
het verzoek om rioleering van de
sloot achter de huizen van de Dorps -
straat en de Mariastraat.
De Voorzitter zet uiteen, dat deze
sloot door de gemeente destijds is
overgenomen van de Watering en dat
er weinig aan onderhouden is. Hij
acht het niet overbodig, dat hierin
verandering wordt gebracht. Tevens
ziet hij hierin een goed object voor
werkverschaffing. De kosten voor 30
duims buizen zouden ongeveer f 300—
f 400 beloopen. Hij zou de aanwonen-
den dan willen verplichten tot aan
sluiting met zinkputten op de riolee
ring.
Dhr. Luteijn-Leenhouts heeft dit
geval ook gezien en meent, dat hier
wel moet gebeuren. Hij zou het echter
wenschelijk achten, dat eerst eens
onderzocht wordt, wat in de gemeente
elders aan dergelijk werk moet gedaan
van haar ledematen terug, en, loenzij
op het punt was, de kamer te ver
laten, nam ze deze nog eens goed op.
Er heerschte een groote wanorde
twee stoelen lagen omver, de tafel en
de grond waren overdekt met rom
mei. Op een zijtafeltje stond een blad
met karaf en glazen en een kistje si
garen. Er had vuur gebrand, want er
viel nog asch in den haard waar te
nemen.
Toen sloot zij de deur achter zich;
want, o, zij moest toch weggaan van
deze verschrikkelijke plaatsl Of zou er
soms een verborgen vijand op haar
afspringen, als zij zich er buiten
waagde?
Werktuigelijk deed ze haar mantel
aan, pakte haar enkele benoodigdhe-
den in haar valiesje en ging naar de
buitendeur. Maar die was gesloten
Dus was zij een gevangenel
Ijlings liep ze nu naar den achter
kant van het huis Maar de deur hier
was eveneens gesloten, hoe zij er ook
aan rukte en schudde. Door het leven,
dat zij maakte, begon de hond aan
den ketting woedend te blaffen.
De vensters van de keuken en de
bijkeuken waren getralied. Ze wist,
dat het hopeloos was, om uit die van
de bovenkamers te ontsnappen; dit was
worden en dan van het geheel een
plan opmaken.
De Voorzitter zet verder uiteen, dat
delven van de sloot tot gevolg zal
hebben, dat dit voortaan geregeld zal
moeten gebeuren, wat steeds kosten
zal meebrengen. Bovendien is de vraag
of de aanwonenden de grond uit de
sloot moeten ontvangen op hun erf.
Dhr. Luteijn-Leenhouts stelt voor
deze zaak terug te geven aan B. en
W. ter nader onderzoek.
Hierna worden nog wat technische
onderdeelen van het geval besproken,
waarna in principe besloten wordt,
het onderzoek aan een deskundige op
te dragen, waarna in de volgende
vergadering nadere uiteenzetting zal
worden gegeven.
Dhr. Luteijn-Leenhouts zou graag
zien, dat tegen de volgende vergade
ring de deskundige de sloot heeft uit
gezet ter plaatse, zoodat precies kan
worden nagegaan hoe de toestand zal
worden.
De belastingverordeningen worden
daarna zonder hoofdelijke stemming
aangenomen. De opcenten bedragen
75 voor personeel en 50 voor ge
meentefonds.
In een bijgevoegd punt wordt be
sloten het personeel bij het vervolg
onderwijs voottaan tijdelijk te benoe
men, dit in verband met de pensioens
bijdrage.
De voorzitter deelt mede, dat de
brand- en inbraakvrije kluis gereed is
gekomen en inmiddels In gebruik ge
nomen. Hij noodigt de Raad uit na af
loop van de vergadering eens een
kijkje te gaan nemen.
De heer Luteijn-Leenhouts vraagt
bij de rondvraag of de paal aan het
fietspad aan de Mariaweg niet wat
achteruit kan worden gezet.
De Voorzitter zegt toe ten onder
zoek te zullen instellen.
De heer Verbuyt vraagt, of, ingeval
de rioleering van de sloot wordt aan
genomen, de gemeente niet te vroeg
met de werkverschaffing wil beginnen,
daar dan de meeste steuntrekkenden
op de gemeente zijn.
Wethouder Rlsseeuw wenscht de
Raad een besluit te laten nemen, welk
herstelwerk er aan de school zal wor
den gedaan. Herstel is zeer rekbaar,
hij zou liever zien, dat de Raad een
meer omlijnd plan gaf. Na een breed
voerige bespreking wordt besloten te
stemmen om een deskundige op te
dragen een berekening te maken van
wat er dient te worden gedaan aan
herstelwerk van muren, ramen en ko
zijnen, deur, vloeren en verfwerk. Dit
wordt met 5 stemmen aangenomen.
een totale onmogelijkheid, daar die
veel te hoog waren. Uit de kamer,
waar zij dien vorigen avond gegeten
hadden, was het evenmin mogelijk;
dus ging ze terug naar haar eigen
kamer.
Ze zat gevangen en zou dus moe
ten sterven van ellende, honger en
gebrek, daar niemand wist, waar zij
was en het huis immers zoo geheel
verlaten lag.
Maar haar arme vader dan tochl
Onwillekeurig begon ze hem weer te
roepen, maar zij schrok van den klank
van haar eigen stem. Wat zou zij
ook langer haar krachten daarmee
verspillen?
Intusschen moest hij gevonden wor
den en daarvoor was haar vrijheid
een eerste vereischte.
Zij wist niet, hoe laat het was; haar
horloge was stil blijven staan, misschien
wel kapot gegaan, doordat zij zich in
eens met zoo'n plons op de sofa had
laten vallen en alweer voelde zij
zich flauw worden. Zij had dien dag
dan ook nog niets gebruikt.
(Wordt vervolgd).
