BRESKENSCHE COURANT
Nieuws- en Advertentieblad voor geheel Zeeuwsch-Vlaanderen W. D.
Het laatste bedrijf.
Verschijnt iederen DINSDAG- en VRIJDAGAVOND. Telefoon 2L Postgiro 50895
Uitgave E. BOOM-BLIEK - Breskens
FEUILLETON
Sen glimp van Canada»
Dat wat verdwijnt.
47ste Jaargang
Dinsdag 27 September 1938
Nummer 4375
ABONNEMENTSPRIJS:
Per drie maanden f 1.25. Buiten Breskens per drie maanden f 1 40
Franco per post
Buitenland per jaar f 6.50 Alles bij vooruitbetaling.
ADVERTENTIEPRIJS
Van 1-5 regels 10,75. Iedere regel meer f0; 15. Ingez. Med. 30 ct. per regel
Abonnements-advertenties groote korting.
Kleine Advertenties tot Koogstens 5 regels I 0.40 (bij vooruitbetaling)
Gisteravond, ten aanhoore van de
geheele wereld, heeft Hitier verklaard:
„Duicschlands geduld is ten einde.
Ik neem niets meer terug van de In
het aan Praag overhandigde memo
randum gestelde eischen. Als Tsjecho-
slowakije deze eischen vóór 1 Octo
ber niet inwilligt, marcheert op 1
October het Duitsche leger binnen en
bevrijdt Dultschland de Sudeten-
dultschers zelf.
Hitier noemt dit zijn laatsten terri-
torialen eisch in Europa, doch een
eisch, waarvan hij niet zal afzien.
Hij aanvaardt bij het plebisciet dat
ln enkele gebieden zal worden gehou
den, internationale controle op de
zelfde basis als bij de volksstemming
in het Saargebled en is bereid hierbij
Britsch toezicht te accepteeren.
Ten aanzien van den Poolschen
corridor stelt Hitier geen eischen meer.
Polen moet vrijen toegang tot de zee
behouden. Verder verklaarde hij alleen
voor de Duitschers te spreken, hoe
wel hij natuurlijk voelt voor de Slo-
waken, Hongaren en Polen.
„Tsjechoslowakije is ontstaan uit een
leugen en de vader van deze leugen
was Benesj. Ten tijde van Versailles
bestond er geen Tsjechoslowaaksch
volk, maar waren er slechts Tsjechen
en Slowaken".
Hitier zeide de hand te reiken aan
Engeland en Frankrijk. De vriendschap
pelijke houding van Italië zal nooit
worden vergeten. Indien Italië ooit in
een dergelijke situatie zou komen, zal
Dultschland te hulp snellen.
.Het volk moet nu weten, dat ik
mllllarden heb uitgegeven voor een
bewapening, zooals de wereld nog
niet heeft aanschouwd. Gedurende al
dien tijd heb ik tevens een practische
vredespolitiek gevoerd, die onbeant
woord is gebleven".
De onschendbaarheid van alle sta
ten van West-Europa blijft wat
Dultschland betreft gegarandeerd.
17.
(Nadruk verboden).
Zelfs de „Queen Mary" zou hier
hebben kunnen passeeren. Door deze
sluizen moest de scheepvaart heen-
geholpen worden over het groote
verschil in de waterstanden van het
Erie- en Ontariomeer. Voorheen duurde
de tocht door de kanalen van het eene
meer naar het andere waarbij de
schepen getrokken werden door muil
ezels vijf uur. Thans gaan door
middel der nieuwe sluizen de grootste
booten op eigen kracht van het eene
meer naar het andere en duurt die
tocht ruim een half uur.
We troffen het. Twee flinke vracht-
Btoomers zagen wij diep beneden ons
achter elkaar in de sluis gemeerd,
juist toen over bijna de heele lengte
zijde van het bassin het water in he
vige beroering kwam. Het tooneel
veranderde zienderoogen. Elf minuten
nadat we uit de hoogte op de twee
schepen neergezien hadden, was de
De houding van
Tsjechoslowakeije-
Het standpunt, dat men te Praag
inneemt ten aanzien van de definitieve
eischen van Hitler is, naar de diplo
matieke correspondent van Reuter
meldt, dat de aanvaarding van het
Duitsche plan gelijk zou staan met
algeheele capitulatie van de staats-
souvereiniteit. Er wordt o.a. op ge
wezen, dat het gebied, dat moet wor
den afgestaan, de voornaamste linie
der Tsjechoslowaaksche verdedigings
werken insluit, zoodat Tsjechoslowakije
zonder middel van verdediging zou
worden gelaten.
De stemming in Amerika.
De neiging tot een politiek van
isolement, welke in de Amerikaansche
pers na het onderhoud te Berchtes-
gaden tot uiting kwam, maakt nu in
de meeste bladen plaats voor een bij
zondere belangstelling voor de ont
wikkeling van de situatie in Europa.
Algemeen bespeurt men een groote
sympathie voor Engeland en Frankrijk.
De New York Times noemt het
memorandum van Hitier „het minst
gerechtvaardigde ultimatum uit de ge
schiedenis van het moderne Europa".
Datzelfde gevoel van verbazing vindt
men in de geheele pers terug.
De New York Times en de New
York Herald Tribune vergelijken de
eischen met het Oostenrijksch-Hon-
gaarsche ultimatum aan Servië in 1914.
De Herald Tribune schrijft: „Evenals
het Oostenrijksch-Hongaarsche ultima
tum dient dat van Hitier echter ergens
toe: wanneer een nieuwe wereldoorlog
er het gevolg van is, zal dit document
vanwege zijn haast de schouders van
één enkelen man met de verantwoorde
lijkheid belasten en heel de leugen
achtige rechtvaardiging door zijn pers
en propagandamechanisme legt op deze
verantwoordelijkheid slechts den na
druk".
Engeland.
In Engeland worden nieuwe militaire
voorzorgsmaatregelen getroffen. Het
personeel van de defensie eenheden
der luchtmacht, alsmede van de kust
en luchtverdediging zijn onder de
wapenen geroepen.
waterspiegel dermate gerezen, dat wij
nu tegen de machtige scheepsrompen
opzagen. Met een saluut van de sirene
stoomden de gevaarten ons trots
voorbij.
„En nu moet U nog meer zien"
aldus mr. Leijs. Onder de rit zette hij
de radio aan. Buffalo gaf bandmuziek
en hij steeg in onze achting, als hij
dat jammerlijke gehuil aanstonds af
sneed en ons Toronto gaf. Dat was
anders. Wie zou ooit gedacht hebben,
dat een paar eenvoudige zeeuwsch-
vlamingen snorrend door Canada s
schilderachtig landschap, behagelijk
hangend in gemakkelijke zetels een
vioolconcert van Mozart met begelei
ding van een machtig orkest zouden
beluisteren
Het rythme der gevoelvolle muziek,
de deinende heuvels, het spel van zon
en schaduw waar landhuizen en kleine
farms wegkropen onder het lommer,
het scheen alles bijeen te hooren, door
magische banden tot een bekoorlijk
geheel vereenigd. Zelfs de duizenden
ahomboomen die langs de slingerende
wegen als in een wilden dans op ons
toesnelden met wuivende kruinen, waar
een vroolijk zomerbriesje er doorheen
speelde, vormden een stuk in deze
wonderlijke aaneenschakeling van ge
De Sunday Times schrijft over de
besprekingen te Godesberg: De ver
antwoordelijkheid ligt ienslotte bij Hit-
Ier en als een wereldoorlog wordt ont
ketend, zal hij deze ontketend hebben.
Als zijn doel beperkt Is tot inlijving
van de Sudeten-Duitsche gebieden bij
Duitschland, kan hij dit, naar hem
medegedeeld is, op vreedzame wijze
bereiken, doch als hij werkelijk meer
wil, namelijk de vernietiging van Tsje
choslowakije, dan zou hij dit, zelfs
Indien de Tsjechen alleen stonden,
niet zonder strijd kunnen verkrijgen.
Zijn verantwoordelijkheid tegenover de
wereld zal groot zijn, en nog het
grootst tegenover zijn eigen volk,
want alles wijst er op, dat het Duit
sche volk het besluit tot een oorlog
evenzeer vreest als ieder ander.
België.
De verscherping van den interna
tionalen toestand heeft de regeering
aanleiding gegeven de reeds genomen
militaire maatregelen uit te breiden.
Het Belgische volk herinnert zich
de jaren 1914—1918 en gruwt bij de
gedachte aan een nieuwen oorlog.
Deze angst voor het uitbreken van
een oorlog, die natuurlijk in deze da
gen alle volken bezielt, is vooral be
grijpelijk in een land als België, dat
onder den laatsten oorlog zoo onzeg
baar heeft geleden, en men begint
daarom, juist nu de internationale ver
houdingen zich zoo scherp hebben
toegespitst en het oorlogsspook als
een schier onvermijdelijke dreiging
boven Europa hangt, meer en meer
tot het inzicht te komen hoe verstan
dig het van België is geweest zich los
te maken van de al te nauwe verbin
tenis met Frankrijk. Zelfs in Fransch-
gezinde kringen te Brussel, waar de
Vlaams che leuze „Los van Frankrijk!
eenige jaren her nog als een soort van
landverraad werd beschouwd en waar
men het destijds niet zonder den steun
van zijn grooten bondgenoot uit den
wereldoorlog meende te kunnen stel
len, wordt thans grif erkend dat de
door Koning Leopold geproclameerde
zeifstandigheidspolitiek de eenige juiste
is, omdat zij tenminste de mogelijkheid
opent dat België ditmaal aan den
dans zal ontspringen. Men heeft thans,
zooal geen zekerheid, dan toch een
goede kans om buiten een conflict
der groote mogendheden te blijven
Ware het Fransch—Belgische militaire
accoord, het zgn. „bloedaccoord" van
kracht gebleven, dan zou België in
ieder geval in een nieuwen oorlog zijn
meegesleurd.
nietingen, 't Was als een vreemd ont
waken, als de muziek ophield
Onze gastheer was zijn wagen uit
stekend meester. Met een hand stu
rend rondde hij de bochten, terwijl de
andere de radio zuiver stelde. Onder
wijl nam hij alles waar op den weg,
maakte een keuveltje met ons, trok
van harte aan een dikke sigaar. We
hielden stil aan het ravijn van de
Niagararivier bij de Whirlpool Rapids.
In een schemerige diepte ver beneden
ons siste de stroomversnelling, sleurde
aan half ontwortelde boomen, rukte
zich kapot aan de rotspunten. Het was
een verwijderd lied, dat uit de diepte
naar ons opklom. En dan te moeten
bedenken, dat duizenden van jaren
terug de groote waterval hier op
deze plaats was. Steeds verder
week hij naar het zuiden; achter hem
lag het ingesneden spoor, waar wij
thans op neerzagen. Op de plaats
waar nu Queenston ligt d.l. elf kilo
meter van zijn tegenwoordige plaats,
is de waterval eertijds begonnen de
aardkorst onder zich te breken, uit te
ploegen. Het tijdstip van dien aan
vang ligt volgens de geleerden 39000
jaren achter ons
Verder! Onze gastheer had nog
meer op zijn programma. En waar wij
Militaire voorzorgen in
Hongarije.
Sedert de besprekingen te Berchtes-
gaden tusschen Imredy, Kanya en Hit-
Ier heeft Hongarije het tempo van zijn
verdedigingsmaatregelen aanzienlijk ver
sneld. Drie lichtingen zijn onder de
wapenen geroepen en het meerendeel
van de reservisten, die aan de laatste
manoeuvres hebben deelgenomen, is
in dienst gehouden. In het geheel zijn
160.000 man onder de wapenen. Te
Boedapest blijft het publiek uiterst
kalm.
Zeshonderd nationaal-socialisten, die
getracht hadden zich in een vrijkorps
te vereenigen, zijn te Boedapest ge
arresteerd, toen zij zich gereed maak
ten zich te voegen bij de geregelde
troepen aan de Tsjechoslowaaksche
grenzen. De partij van Szalassy heeft
hen moeten désavoueeren.
De eerste indruk uit
Praag.
Vrijwel onmiddellijk na het einde
van Hitler's rede, gaf de zender uit
Praag een kort overzicht van den in
houd, hetwelk besloten werd met de
woorden: „Onze eerste indruk is, dat
de heer Hitier thans niet één, maar
twee doelstellingen nastreeft, 'e eerste
is de afstand van het Sudetenduitsche
gebied zonder eenigen vorm van pro
ces, de tweede is de volkomen ver
nietiging van den Tsjechoslowaakschen
staat".
Verscheidene jaren heeft Rotterdam
een Chineezenwijk gehad op Katen
drecht, die naar buitenlandsch voor
beeld Chinatown genoemd werd en
waarvan tijdens een V.V.V.-week en
kele jaren geleden een centrum van
vroolijkheid werd gemaakt met een
Chineesch circus, waar zwaard- en dra-
kendansen werden vertoond. De laatste
drie jaar hebben allerlei overheidsmaat
regelen bewerkt, dat er niet alleen aan
den groei van het contingent Chinee-
zen op Katendrecht het heeft wel
eens op een invasie geleken een
einde kwam, maar ook dat hun aantal
geleidelijk aan slonk. Op het oogen-
blik kan er feitelijk niet meer van
Chinatown gesproken worden. Van de
anderhalf duizend Chineezen, die er
eenige jaren geleden waren, zijn er nu
nog maar honderdtwintig over en dat
groepje zal ook nog verminderen.
ook stilhielden, we konden er bijna
zeker van zijn, dat een of andere
gentleman met hem een praatje kwam
maken, even een groet wisselen. Meer
malen was een blik van verstandhou
ding tusschen hem en autoriteiten
voldoende om ons toegang te ver
schaffen tot plaatsen, waarvan het be
treden anderen niet gegund was. We
kregen den indruk met een populair
man op stap te zijn en ik moest weer
denken aan de woorden van Eddy,
den chauffeur van de autobus.
We stonden bij den aerocar den
Iuchtwageu van staal en glas, welke
hangende aan zes zware stalen kabels
en getrokken door een electrisch be
wogen zevenden kabel dwars over de
Whirlpool loopt van den eenen rivier
oever tot den anderen. Binnenin zitten
de passagiers genietend van het
woeste spel der draaikolken diep be
neden zich. Als een dolzinnige komt
ginds de rivier van tusschen donkere
en bonkige rotswanden gerend. Meer
nabij kan men zich haar verbeelden
als een geweldige slang, die wentelt
en kronkelt in doodsstrijd. Dan ver
mindert vlak onder den toeschouwer
het geweld eenigermate en jaagt de
ziedende massa eenigszins kalmer voort,
doch hevige borrelingen getuigen nog
We herinneren ons herhaalde malen
uitvoerig over het leven In de Chinee
zenwijk te hebben geschreven. Het
pinda-bedrijf was toen nog in vollen
bloei en de stad werd, evenals de om
geving, overzwermd door schriele gele
mannetjes met broodtrommels, die maar
steeds hun zacht, eentonig liedje:
„pinda-pinda-Iekka-lekka" zongen. In
Katendrecht zaten de boardinghouses
tjokvol, in rijtjes liepen zij er over de
straat Soms gingen er romantische
verhalen over dit Oostersche leven in
de Westersche stad; er waren wel
eens vechtpartijen tusschen de aan
hangers van twee geheime genoot
schappen en een enkele maal was er
een steek- of schietpartij en wanneer
dan de politie de zaak onderzocht stond
zij voor bijna onoplosbare moeilijkhe
den, omdat alle Chineezen op elkaar
lijken en zij zich steeds in onverbreek
baar stilzwijgen hulden. Dan was er
het opium smokkelen en het bereiden
van de ruwe grondstof voor het be
dwelmend genot. Telkens weer waren
er aanhoudingen van partijen opium of
van Chineezen, die bij de bereiding
ervan gesnapt waren. Dergelijke be
richten zijn nu schaars geworden in de
krant
Waar Chineezen samen wonen wordt
gegokt. Er was een tijd, dat er vijf,
zelfs zes speelbanken van den vroegen
morgen tot den laten avond op Katen
drecht draalden. Oncontroleerbare ge
ruchten over groote verliezen en win
sten deden de ronde Die speelzalen
liet de overheid toe; men kan ze toch
niet voorkomen als er ergens veel
Chineezen bij elkaar hokken. Maar
alleen de gele broeders mochten in de
speelgelegenheid binnengaan. Dat be
lette overigens niet, dat al spoedig
zoowat heel Katendrecht meegokte,
want daarop hadden de slimme man
netjes iets gevonden. Boden van de
speelbanken liepen elk uur de straten
af om in de hulzen en in de cafétjes
Inzetten te incasseeren, waarbij een
vernuftig systeem bedacht was, dat hen,
die op een afstand het spel dat het
best met een roulette vergeleken kan
worden meespeelden waarborgde,
dat er geen bedrog gepleegd werd.
Laagste inzet was een kwartje, maar
men kon veel hooger gaan en boven
dien op verscheidene banken gelijk
spelen. Op een gegeven moment bleek
zelfs, dat er heel wat werkloozen op
Katendrecht waren, die de verleiding
tot meespelen niet konden weerstaan
met al de funeste gevolgen daarvan.
De politie wist hieraan spoedig paal
en perk te stellen, maar het kwaad dat
van den strijd, die onder de opper
vlakte wordt gevoerd.
Eens waagde een roekeloos zwem
mer zich voor een bad in de rivier
ter hoogte der Whirlpool Rapids.
Door den stroom gegrepen werd hij
medegesleurd. Vergeefs poogde hij
zich aan de rotspunten vast te klem
men. Een ontstelde menigte zag zijn
worsteling, zag hém telkens verdwijnen
en weer bovenkomen. De uitgeputte
zwemmer belandde ten laatste in de
draaikolk, waar hij als een willoos
blok in het rond spoelde. Geen zwem
mer waagde zich ter redding op deze
gevaarlijke plaats. Toen liep de aero
car uit tot boven het midden van den
poel en liet men een meer dan hon
derd meter lang touw zakken. De
drenkeling vond nog kracht het te
grijpen en de luchtwagen liep terug
met zijn zonderlingen last. Beneden
op de rots werd de zwemmer door
reddende handen gegrepen juist, toen
hij bewusteloos ineenzakte.
(Wordt vervolgd).