BRESKENSCHE COURANT
Nieuws- en Advertentieblad voor geheel Zeeuwsch-Vlaanderen W. D.
Verschijnt iederen DINSDAG- en VRIJDAGAVOND. Telefoon 2L
50895
Uitgave E. BOOM-BLIEK - Breskens
De Burgeroorlog.
F EU ILL ETON
Een glimp van Canada.
Nasleep van den Anschluss,
47ste Jaargang
Dinsdag 9 Augustus 1938
Nummer 4361
ABONNEMENTSPRIJS:
Per drie maanden f 1.25. Buiten Breskens per drie maanden f 1 40
Franco per post
Buitenland per jaar f 6.50 Alles bij vooruitbetaling.
ADVERTENTIEPRIJS
Van 1-5 regels 10,75 Iedere regel meer fO,15. Ingez. Med. 30 ct. per regel
Abonnements-advertenties groote korting
Kleine Advertenties tot hoogstens 5 regels f 0.40 (bij vooruitbetaling)
De militaire medewerker van de
Haagsche Post behandelt de lessen van
den Spaanschen Burgeroorlog, waaraan
wij het volgende ontleenen:
De oorlog, die nu reeds meer dan
twee (aar in het Iberische schiereiland
woedt, geeft in ruime mate gelegen
heid, de uitwerking der nieuwste strijd
middelen te onderzoeken, teneinde van
de uitkomst gebruik te maken voor
verbetering van de techniek en voor
de vaststelling der strijdmethodes. De
krijgsgod „Mars'' zou misschien een
dichter bezet slagveld wenschen, waar
bij de nieuwste vernielingsinstrumenten
in die groote massa's optreden, die een
toekomstige oorlog zou te zien geven.
Maar als „proefveld", als gelegenheid
om te „experimenteeren'' ter voorbe
reiding van een nieuwen grooten oor
log, heeft Spanje toch een beteekenis,
die uit militair oogpunt allerminst te
onderschatten is. Geen wonder dan
ook, dat de daar verkregen ervaringen
vooral bij de groote mogendheden en
alom op militaire bureaux met aandacht
worden gevolgd, terwijl, naar het heet,
de wapenfabiieken een practisch maar
gruwzaam gebruik maken van de mo
gelijkheid, hier de nieuwste vindingen
op levend „wild" te beproeven.
Over de ervaringen in dezen oorlog
heeft de bekende militaire schrijver
Helmut Klotz een bijzonder interessant
boek geschreven, dat hij onder den
titel: „Militarische Lehren des Bürger-
krieges in Spanien" aan het begin van
dat jaar te Parijs in eigen uitgave heeft
laten verschijnen. De schrijver is ge
wezen Duitsch zee-officier; hij is uit
geweken en van zijn vroegere vader
land vervreemd. Kennelijk staat hij
thans met zijn sympathieën aan de zijde
van de Spaansche regeering Hij heeft
echter gestreefd naar de grootst mo
gelijke objectiviteit wat hem in de
politieke beschouwingen niet bijster
goed Is gelukt, daarentegen wel in het
militairtechnische gedeelte. Dit laatste
vormt trouwens den hoofdschotel en
verleent aan het hier gebodene een
groote waarde. Nu alle landen bezig
zijn, hun bewapeningen te versterken
en te vernieuwen, is het van het
grootste belang, dat er acht wordt ge
slagen op de, in de practijk, verkregen
uitkomsten, die hier zaakkundig en
overzichtelijk zijn verzameld.
Al is de schrijver op politiek terrein
partijdig, dit neemt niet weg, dat ook
hier zijn beschouwingen de aandacht
waard zijn. Zoo komt hij in de inlei
3.
(Nadruk verboden).
Kalm en ingetogen doch niettemin
met graagte verorberden zij al die
vreemde heerlijkheden. Al wat hun
overigens zoo ernstig gelaat op zulke
oogenblikken te kennen gaf, was lou
ter het genot van het smullen.
Was er soms een muziekuitvoering
aan boord of andere vermakelijkheid
voor meerdere klassen tegelijk, de
landverhuizers waren mede genoodigd
en bekwamen goede plaatsen, waar
de gratie van hun landelijke kleeding
meer bekoorde dan avondtoiletje en
smoking.
Na het diner op den eersten avond
aan dek gekomen, zagen we vlak bij
ons de havens van Terneuzen. We
vorderden dus snel. N. N W. voor
liggend liepen we over naar Borselen.
Een lange rij lichten in het westen
wees ons waar Breskens lag. Zou
men daar ons naderen nog gewaar
worden ondanks het late uur en de
duisternis? Zouden onze verlichte sa
ding op tegen de veel verbreide voor
voorstelling, als zou de opstand der
z.g. nationalisten indertijd een nood
zakelijk verweer tegen bolsjewisatie zijn
geweest. De opstand was al ontwor
pen vóór de democratische overwin
ning bij de verkiezingen van Februari
en Maart 1936. Het Spaansche leger
leed onder de Bourbons aan een over
maat van officieren: op 7 soldaten telde
het één officier, op 660 soldaten één
generaal, tegen bijv. Frankrijk 1 officier
op 17 soldaten, en Zwitserland 1 op
25. De jonge republiek zond de helft
dier officieren naar huis.
Daardoor kreeg zij het geheele offi
cierskorps tegen zich, zoodat bij den
opstand slechts 200 van de 15.000 offi
cieren hun eed getrouw bleven. Het
gevolg was, dat het regeeringsleger
numeriek wel ver in de meerderheid
Was, maar officieren miste, terwijl bo
vendien de geoefendheid en tucht der
manschappen zeer veel te wenschen
overlieten Aan de andere zijde stond
een klein leger, maar van uitmuntende
kwaliteit. Bovendien kreeg Franco al
spoedig hulp van Duitschland en Italië.
Dat de regeeringstroepen onder gene
raal Miaja eveneens hulp van buiten
ontvingen, wordt in het boek met geen
enkel woord vermeld I Niettemin staat
het vast, dat de partij van Franco,
vooral in den aanvang, sterk overmach
tig was in kwaliteit en bewapening.
Het is de groote verdienste van Miaja
geweest, dat hij er in is geslaagd, al
terugtrekkende zijn leger zoo te orde
nen en te verbeteren, dat het voor
Madrid stand kon houden.
De illusie, dat de moderne oorlog
hevig maar kort zou zijn, moet worden
opgegeven: hevig en lang, is 't motto.
De oorzaak is, dat door de verhoog
de wapenwerking de kracht der ver
dediging het meest is toegenomen.
Ook zijn het niet de nieuwe wapenen,
die het slagveld beheerschen: de in
fanterie is als vanouds „de koningin
van het slagveld" gebleven; vliegtuig
en tank dienen in hoofdzaak slechts
om haar taak te verlichten. Uitvoerig
behandelt de schrijver de werking van
deze beide soorten strijdmiddelen en
de wijze, waarop zij worden bestreden.
In tegenstelling met andete wapens,
die zich geleidelijk plegen te ontwik
kelen, is het moderne vliegtuig eigen
lijk een nieuw instrument geworden,
dat nog maar weinig meer gemeen
heeft met dat van den grooten oorlog.
In al zijn prestaties overtreft het vele
malen die van zijn voorgangers. De
zeer zware bommen van 1000 kg e.d.
voldoen echter niet aan de verwachting:
lons nog opvallen tusschen de vele
passeerende schepen, mede- en tegen
liggers? We wisten toen nog niet, dat
oogen met de zeevaart vertrouwd ons
reeds lang volgden. Men had ons te
Breskens al in de gaten, toen we nog
nauwelijks om den hoek van Baarland
liepen, hoe ongeloofelijk het ook klin
ken moge.
Voor Vlissingen kwam de loods aan
boord. Toen stevenden wij recht het
zeegat uit met gespannen verwachting
turend naar het punt op de verre
kust zuidwaarts, van waar men trach
ten zou met een schijnwerper ons een
laatst vaarwel over te seinen. Meerdere
kennissen waaronder Herr Schmidt
zochten de richting te ontdekken, waar
dat geheimzinnige kustplaatsje lag, dat
kleine stukje Holland verloren in het
donker van den nacht.
Opeens lichtte een felle straal in de
verte, verdween, schoot weer op als
een uiteenspattende ster. Hoeral Dat
waren ze, drie, vier, vijf, tien maal.
Begrepenl Saluut - we zien jullie!
En toen kwam het teeken: „Goeie
reis!"
Wat was dat fijn ondanks een af
stand van vier kilometer, ondanks de
dikke duisternis nog met elkaar te
spreken. We gaven tegenseln meteen
met twintig van 50 kg wordt veel meer
bereikt dan met één van 1000 kg. Van
een stelselmatige vernieling door bom
bardementen komt niet veel terecht.
Wel is het resultaat tegenover troepen
buitengewoon groot. Zoo waren de
regeeringstroepen er bijna in geslaagd,
door een landing op Majorca dit eiland
te heroveren. Een luchtaanval deed de
kans keeren en den aanval mislukken:
een prestatie, die speciaal voor onze
verdediging van Indië de aandacht ver
dient.
De uitwerking van het luchtdoelge
schut wordt algemeen geprezen. Voor
lage en middelbare afstanden voldoet
vooral het kleine beweeglijke en zeer
snel vurende kanon van 20 mm. Voor
grootere hoogten is een zwaarder ka
liber (van 88 mm) noodig. De schrijver
is echter buitengewoon verrukt over
het kleine kanon, omdat daarmede de
snelle beweging van het vliegtuig kan
worden gevolgd, terwijl het groote
aantal projectielen, dat in korten tijd
ermede kan worden verschoten, een
goede kans op uitwerking geeft. Het
zelfde soort kanon is bovendien z.i.
het best geschikt voor de bestrijding
van tanks. De tanks zijn in den Spaan
schen oorlog beneden de verwachting
gebleven. Met name heeft de lichte
Duitsche tank groote teleurstelling ge
bracht althans aan de partij van
Franco. Bij deze tank is n.l. veel op
geofferd aan de snelheid, die in den
strijd echter geen voordeel opleverde,
aangezien bij de groote snelheden de
uitwerking zeer gering wordt. Vooral
bleek hij, evenals de lichte Italiaansche,
in het geheel niet bestand tegen het
lichte afweergeschut. Trouwens, ook
de middelbare tanks leggen het tegen
dit geschut af.
Tenslotte treedt de schrijver terug in
politieke beschouwingen, n.l. over
Spanje als Italiaansch-Duitsche operatie
basis. Zijn beschouwingen zijn hier
eenzijdig gekleurd, zoodat zij niet
zonder voorbehoud te aanvaarden
zijn Zij bevatten echter veel merk
waardigs. Tal van overeenkomsten, af
spraken en onderhandelingen tusschen
Duitschland, Italië en Franco worden
er vermeld, die zouden wijzen op een
omsingeling van de Westersche mo
gendheden, op een afsnijding van
Frankrijk van zijn Afrlkaansche hulp
bronnen, en op een vernietiging van
Engeland's macht in de Middellandsche
Zee. De schrijver ziet een herhaling
van hetgeen voorafging aan 1914. Spe
ciaal voor ons land is daarbij van be
lang de herinnering aan een tot
Duitschland gericht vertoog van Sa-
lantaarn in vage hoop, dat men ook
onze teekens zien zou. Zooals uit de
brieven later bleek, was dit ook wer
kelijk het geval geweest.
En weer barstten de lichtstralen op,
terwijl met elk teeken uit de verte
het „Wunderbar, wunderbarl" van Herr
Smidt over het dek schalde. Uit een
paar laatste lichtcirkels konden we be
grijpen: „Adieu lui, goeie reis en be
houden thuiskomst". Toen schoof de
met lichtjes bestippelde kust van Bres
kens achter de duinenrij
Rustig draaide op den zeedijk van
Nieuwesluis de blinkende lamp van
den vuurtoren in zijn schitterende
glazen kast rond, onzichtbare lijnen
over het water trekkend waarlangs de
zeeman sturen moet. De vele stormen
hadden dien rustigen gang daarboven
in dat krachtige bouwwerk nog niet
kunnen verstoren. Aan land let nie
mand op het trouwe licht. Soms kijkt
een minnend paartje, dat onder langs
den toren wandelt, even op naar de
wentelende lichtkern, die daar even
haar zacht schijnsel op het pad deed
vallen en op twee gelukkige gezichten.
Het draailicht staat er ook niet voor
geliefden maar om aan de schepen
den weg te wijzen, pinkend met zoo
iets van: wij weten 't wel.
letta, den Italiaanschen chef van den
Generalen Staf, waarin (in 1900) werd
aangedrongen op een gemeenschappe-
lijken opmarsch door Zwitserland tegen
Frankrijk Het plan heeft wellicht ac-
tueele beteekenis, Maar in den ge-
dachtengang van den schrijver maakt
deze opmarsch slechts een deel uit van
de algemeene omsingeling van West-
Europa door Duitschland en Italië. Wij
meenen, dat hier zijn voorstellingen
wat al te somber zijn.
Maarwie zal et voor instaan,
dat het somberste niet eenmaal de
waarheid zal worden?
Omtrent de zaak van den bisschop
van Rothenburg, die zich bij het ple
bisciet inzake de „Anschluss" van
stemmen heeft onthouden is in diverse
Duitsche bisdommen een officieele
kerkelijke uiteenzetting van deze ge
beurtenissen gegeven, waarin o.m. ge
zegd wordt:
„Op last van den Heiligen Stoel
was de bisschop van het diocees
Rothenburg, mgr. dr. Johan Baptista
SproII, op 15 Juli naar zijn residentie
teruggekeerd. Officieel werd hiervan
aan den Rijksstadhouder van Wurtem-
burg kennis gegeven. De volgende
avonden kwam het tot ernstige too-
neelen voor en in het bisschoppelijk
paleis, alsmede in de ambtsgebouwen
van het bisschoppelijk ordinariaat.
Meer dan honderd menschen, meest
jonge personen, verzamelden zich op
de trappen van het paleis op den
Hindenburgplatz. De menschen waren
geen inwoners van Rothenburg. Een
uur later werden diverse spreekkoren
aangeheven, zeer beleedigend voor
den bisschop, terwijl borden werden
meegedragen, waarop leuzen voorkwa
men als „bisschop Sproll volksverra
der". „Wij willen een Duitschen bis
schop".
De menigte nam een steeds opge
wondener houding aan. Nadat her
haalde malen gepoogd was het bis
schoppelijk paleis binnen te dringen,
forceerde men de deuren en drong
door het kanselarijgebouw in de bis
schoppelijke woning. Men verspreidde
zich over de eerste en tweede verdie
ping om den bisschop te zoeken. De
deuren, die waren gesloten, werden
met geweld geforceerd. Men vond
den bisschop In biddende houding in
de huiskapel voor het altaar.
Dit ziende trok men terug. De ka
De lucht versombert. Met aandrij
vende wolkslierten komt een zwalp
van donkerheid, waarin de wereld
wegduikt. Onwillekeurig blijven onze
gedachten hangen bijjde dwaze dingen,
welke ook den politieken hemel zoo
verduisteren. Het nijpt weer in Europa.
Nauwelijks is het rustig te houden,
zooals een plompsterke kerel moet stil
gehouden worden, die de domme
kracht in zijn botten voelt. Nog is hij
te bedwingen door sterkeren. Maar
wat zal het zijn, als de dronkenschap
geheel over hem komt, de waanzin,
het delirium
Maar kom, zijn dat nu gedachten
voor plezierreizigers? Weg er meel
Hoort hoe fijn de Noordzee tegen den
boeg begint te klotsen, er sissend
langs henen schuurt - dat fijne liedje
dat ons straks in slaap zal zingen. We
ruiken de zee, zien in gedachten haar
verre einders, voelen haar kracht,
voelen de geheimzinnigheid, waar onze
schuit zich inwerpt. En onze oude
Montclare kent haar partners. Rustig
en met zelfvertrouwen schuift ze dat
donkere veld in, dat ons morgen zijn
duizenden lichtpuntjes zal toepinken en
om ons heen zal zaaien, van ons
schip tot aan den gezichtseinder, naar
de schoonheid, waarnaar wij verlang
pel werd gesloten. Kort daarop keerde
een andere groep naar de kapel, en
toen men de deur gesloten vond,
werd deze gerammeid. Nog steeds
trof men den bisschop in biddende
houding aan, waarop men zich ander
maal terugtrok. Een vijftal personen
met den leider van de „Flammen-
zeichen" uit Stuttgart naderde den
bisschop en gaf hem te verstaan, dat
hij zich moest verwijderen. De bis
schop antwoordde: „Ik onderhandel
niet met ulieden. Zeker niet op deze
plaats, waar ik liever sterf dan te
vertrekken".
Intusschen hadden andere indringers
de ambtelijke- en particuliere vertrek
ken van den bisschop gevonden. Hier
werd alles kort en klein geslagen. Een
hunner haalde o.a. een misgewaad uit
een kast, sleepte dit door verscheidene
kamers en liet het ten slotte op een
der gangen liggen.
In de overige vertrekken van het
paleis werden deuren vernield en ven
sters ingeslagen. Daarna verlieten de
demonstranten met hun leiders het
paleis. Buiten hoorde men roepen: „Ga
er nu uit. De politie zal den bisschop
gevangen nemen. Wij zullen zoolang
terugkeeren, tot de bisschop Rothen
burg verlaat".
Het Deutschland- en het Horst
Wessel-Iied werden gezongen. Daarna
trok men af.
Dienzelfden avond had een Gestapo-
beambte een onderhoud met den
vicaris-generaal, waarin hij hem om
een persoonlijk onderhoud met den
bisschop vroeg. De beambte zeide tot
den bisschop: „Ik heb opdracht ge
kregen, U dringend aan te raden, om
onder deze omstandigheden Rothen
burg te verlaten. De demonstraties zul
len herhaald worden".
De bisschop ancwoordde: „ik heb
uitdrukkelijk last van den Heiligen Stoel,
om naar mijn bisschopszetel terug te
keeren. Ik ben bisschop van Rothen
burg en blijf in Rothenburg, wat er
ook gebeure".
De beambte bleef aandringen, waarop
de bisschop verklaarde: „Ik blijf in mijn
residentie, al zal het mijn leven kosten".
Daarna bezichtigde de beambte de
schade, welke in het paleis was aan
gericht en verliet omstreeks midder
nacht het paleis.
Op 18 Juli volgde een nieuwe de
monstratie. Het aantal demonstranten
bedroeg toen vijftienhonderd tot twee
duizend. De menschen waren weer
grootendeels van buiten de stad af
komstig.
Een der demonstranten hield een
den al weer een Jaar lang
We waren reeds drie dagen lang op
zee. Wat waren de krijtbergen weer
mooi, vóór we Southampton aanliepen.
Eigenlijk zouden wij ze met den
kunstenaarsblik van een Cor Visser
moeten kunnen bekijken om de kleur-
schakeering in al haar teere schoon
heid te kunnen aanvoelen. Want tel
kens verandert het licht op die rij van
witte reuzen door den afstand, zon-
hoogte, het vorderen van den dag.
De engelsche krijtbergen zijn toch
steeds mooier dan die aan de fransche
kust, al behooren ze feitelijk bij el
kaar. Want waar wij nu varen was
eenmaal land en tippelden de mam
moets van Bré- naar Brittanje. Waar
schijnlijk werd na den laatsten ijstijd
bier die hap uit het land genomen, al
boorde de Rijn, afstuitend op den ijs-
gordel in het noorden, zich waarschijn
lijk reeds vroeger doordelandengteheen.
Reeds Julius Caesar had om zijn man
netjes van Boulogne, dat toen een
anderen naam had, naar Engeland te
brengen 800 schepen noodig. Dit was
54 jaar voor Chr. Sedert zijn de af
brokkeling en verwijdering der beide
kusten nog slechts langzaam voortge
gaan, zooals ze nog heden ten dage
doen. (Wotdt vervolgd).