BRESKENSCHE COURANT Nieuws- en Advertentieblad voor geheel Zeeuwsch-Vlaanderen W. D. Een Schoonheidsprinses. Verschijnt iederen DINSDAG- en VRIJDAGAVOND. Telefoon 21. Postgiro 50895 Uitgave E. BOOM-BLIEK - Breskens FEUILLETON Binnenland 47ste Jaargang Dinsdag 18 Januari 1938 Nummer 4305 ABONNEMENTSPRIJS: Per drie maanden 1.25 Buiten Breskens per drie maanden I 1 40 Franco per post Buitenland per jaar I 6.50 Alles bij vooruitbetaling. ADVERTENTIEPRIJS Van 1-5 regels 10,75 Iedere regel meer (0-.15. Ingez. Med 30 ct. per regel Abonnements-advertenties groote korting. Kleine Advertenties tot hoogstens 5 regels I 0.40 (bij vooruitbetaling) De historie van Soestdijk. Een speclalen verslaggever van het Algemeen Handelsblad deelt over de vroegere bewoners en over de historie van Soestdijk het een en ander aan zijn blad mede, hetgeen wij hier laten volgen: Meer dan 100 jaar is het nu al ge leden, dat er voor het laatst op Soest dijk een vorstelijk kind geboren werd en toch weet de bevolking van Baarn daar nog over mee ie praten. Zeer velen immers, die hier wonen, zijn of waren ten nauwste verbonden met het domein. De meest markante gebeurte nissen zijn van mond tot mond ge gaan als overleveringen uit een ver verleden. Zoo wonen hier talrijke leden van de familie De Zoete, die sedert meer dan twee eeuwen in dienst is geweest van het paleis. Tujnlieden. parkwach ters, boschwachters waren de De Zoete's. Nog eiken keer kan men bij de houtverkoopingen aanwezig zien de thans 71-jarige G. de Zoete, ge wezen tuinman van het park, die rus tig zijn pensioen geniet. Hij woont nu al 40 jaar midden in. het dorp in een eenvoudig huisje, dat tot de domeinen behoort, en hij mag er blijven wonen tot aan zijn dood, zoo is het hem beloofd. Ook woont hier de familie Horsman, die bijv. in het bezit is van het zeer zeldzame zgn. gouden boekje van Soestdijk. In geheel Baarn bestaan slechts twee exemplaren van dit merk waardig document. Het is een verza meling van 33 gelithografeerde bladen, gebonden in een wit linnen band. De druk is goudkleurig. De heer H. I. Caan, lid van de Ged. Staten van Zuid-Holland, heeft dit werkje samen gesteld. Op 19 Januari 1842 heeft hij er een exemplaar van aangeboden aan H.M. Koningin Anna Paulowna en dit bevindt zich nog steeds in de archie, ven van het paleis. Het andere exem plaar is in het bezit van den heer C, Horsman, wiens familie gedurende vele jaren tot de leveranciers van het Hof behoorde. Meer dan twee exemplaren van het boekje zijn in de gemeente niet aanwezig. En dan is er de merkwaardige fi guur van de thans 90-jarige weduwe te Apeldoorn, die ettelijke decennia geleden van de Amerongsche domei nen naar hier is gekomen. Zij woont op het zgn. boerderijtje van Prinses Sophie, waar zij de damherten ver zorgde. Zij heeft de verst reikende 27. Naar het Engelsch. De muziek begon weer. „Karei II'' verscheen naast haar. om haar op te elschen. Desmond nam haar het sjaal- tje af en wiep het Mulhern toe, die toevallig voorbij ging met een blad met porties ijs. Zoolang zijn meesteresje in Duitschland was, hoorde hij tot den staf van bedienden op Claragh Lod ge. Louis, die op dit oogenblik niet danste, begaf zich naar het rustige hoekje, waar Desmond nu juist weg gegaan was, en riep tot den ouden bediende: Hé, Mulhern, wat is er? Waar kijk je zoo naar? Begorra, sir! Het is mij, of ik een geest zie! antwoordde de oude, met een blik vol wijding kijkend naar een voorwerp, dat in de palm van zijn ver eelte hand lag. persoonlijke herinnering aan de be woners van het paleis. Maar ook heeft deze vrouw de vorige vorstelijke ge boorte niet meegemaakt. Die is ten slotte meer dan een eeuw geleden. Eenige zonen van den held van Waterloo werden n.l. op Soestdijk ge boren. Zoo Prins Hendrik in 1820. De ouden in het dorp weten nog met smaak te vertellen over deze be langrijke gebeurtenis. Wij spraken van middag een hunner- Zijn vader heeft het meegemaakt, zoo zeide de oude man. en die heeft het mij dikwijls verhaald. Toen het kind in de kerk van Baarn gedoopt werd, zaten er in het collectezakje niets dan gouden tientjes en bankpapier. Zoo iets was nog nooit voorgekomen. De dominee wilde die geldstukken bewaren als een herinnering aan den gedenkwaardigen dag, maar de diakenen kochten er twee stukken weiland voor. Nog he den ten dage zijn die het eigendom van de diakonie. Onze zegsman was reeds vóór 1880 werkzaam op het Paleis. Wij vroegen hem het een en ander te vertellen over de veranderingen sedert dien, maar wat hij ons hierover kon mede- deelen, was maar betrekkelijk weinig. Het paleis heeft na de verbouwing van 1915 weinig veranderingen onder gaan. Alleen zijn de bosschen veel kleiner geworden. Dat komt, zoo zeide hij, omdat Prins Hendrik zich indertijd borg heeft gesteld voor een leening van de Stoomvaartmij. Zeeland. De zaken bij die onderneming gingen toen niet al te goed, zoodat op die borg stelling een beroep werd gedaan. Een groot deel van de domeinen is daarna verkocht. Nu is dat land bebouwd. Veitellende over Koning Willem III herinnerde onze zegsman ons aan het feit, dat deze vorst den herten kamp heeft laten opruimen. Daar Is toen een plantsoen voor in de plaats gekomen. De prachtige damherten verdwenen en de heele menagerie te vens. Er was n.l. nog een groote volière met allerlei Indische vogels. Zelfs de reeën, die in het wild leef den in de bosschen, zijn opgevangen en naar Het Loo gebracht. Men heeft de dieren echter niet alle te pakken kunnen krijgen; enkele zijn er over gebleven, waarvan de nakomelingen nu nog steeds de bosschen van Soest dijk bevolken. Het zijn merkwaardige dieren, donkerbruin gekleurd. En nu zijn er sedert een paar jaar ook weer damherten, een stuk of tien. De oude weduwe Appeldoorn, die op het boerderijtje woont, verzorgt ze. Een geest?Maar, man wat praat je nu? Wat ik zeg. sir, is de volle waar heid: De arme Missus heb ik hier een minuut geleden voor mij gezien. De missus? Wie is dat?? De moeder van Miss Nancy. U heeft toch zeker wel hooren spreken van Miss Nancy Carton, de vriendin van Mrs. Blake?Zij is op het oogenblik in Duitschland, in een sana torium, waar ze hopen, haar te gene zen van haar verlamming. Nu, sir, toen de O'Regan mij een paar minuten ge leden een zijden sjaaltje van Miss Ivers toewierp, viel er iets op den grond en toen ik het opraapte, zag ik, dat het 't groene hart van de Missus was, dat groene hart, waar zij zoo zeer op gesteld was. Eéns miste ze het en, musha, wat heeft ze er toen naar gezocht! Ik heb het later zelf ge vonden en ze stopte mij toen een gou den souvereign in de hand. En toen Miss Nancy haar krullen werden ge knipt, heb ik haar eens met mijn oogen een krul daarin zien sluiten. Toen keerde zij zich tot mij en sprak: Nu. Mulhern, als je dat open krijgt, dan zal je nog een souverein van mij hebben! Maar, begorra, sir, ik kon de geheime veer niet vinden; Zij doet het met liefde. Twintig jaar geleden verzorgde zij reeds de konij nen van Prinses Juliana. Het ging er toen gemoedelijk toe. De Prinses, die dikwijls bij grootmoeder kwam logee- ren, had een paar konijntjes ten ge schenke gekregen, waar Zij dol op was. Als Zij logeerde op Soestdijk, ging Zij vrijwel dagelijks naar vrouw Ap peldoorn om met de diertjes te spelen. Zij zat dan met de oude vrouw op het grasveld, waar de diertjes dartelden. Soms gebeurde het, dat de Koningin moeder kwam kijken en die schroomde evenmin zich neer te vlijen in het gras. Thans, nu haar man, die parkwach ter was, reeds lang gestorven is, woont de oude vrouw nog ste ids op het boerderijtje. Het verheugt haar uiter mate, dat de Prinses nu op het paleis is komen wonen. In stilte verlangt zij er naar, dat straks de jonge moeder met haar kind eens langs haar woning zal wandelen. Dan kan zij nog eens keuvelen over den tijd, toen alles nog zoo heel anders was dan nu Hoeveel grond kan nog ontgonnen worden? Op een te Zwolle gehouden z.g. Landbouwontwikkelingsdag voor den Overijsselschen boerenstand heeft ir. F. P. Mesu een belangwekkende inleiding gehouden over de vraag: „Hoeveel ruimte biedt Nederland aan zijn boerenstand?" In de ontginning van woeste gron den ligt nog een groote uitbreidings- mogelijkheid, aldus spr. De totale op pervlakte woeste grond bedroeg in ons land in 1936 ruim 336.000 ha. Hiervan moeten als ongeschikt voor cultuur, worden afgetrokken de duinen en zandverstuivingen, die samen een oppervlakte beslaan van rond 50.000 ha., de terreinen, die uitsluitend ge schikt zijn voor bosch, en die, welke in gebruik zijn als militair oefenterrein, vliegterrein, recreatie-oord, of die als natuurmonument, dienen te worden be houden. Naar schatting blijft dan voor bouw en grasland over een oppervlakte van plm. 150.000 ha. De oppervlakte, die door ontbos- sching voor bouw- of grasland zal wor den gewonnen, wordt geschat op 75.000 ha. In totaal is er dus plm. 225.000 ha., die door ontginning van woeste gronden of het rooien van boomen, toen niet en nu ook niet. Maar op het zien van Jhet hart, had ik opeens de Missus zelve weer voor mij. Mrs. Blake zal het kleinood In handen heb ben gekregen en het geleend hebben aan Miss Ivers. Bij deze laatste opmerking nam Bres- lau het sieraad van den ouden butler over en niet zoodra had hij het gezien, of hij riep met gullen lach: Och, Mulhern, je verzint maar wat! Het hart is niet van je Missus. Het hoort tot de juweelen van den O'Regan en nu is het van Miss Ivers. Je weet niet, wat je zegt, man! Dat zou ik niet weten, sir! Ik verzeker u, dat het zoo is!Maar wacht, daar is Mrs. Blake. Vraagt u het haar dan. Stil, Mulhernl Geen woord meer er over en allerminst tot Mrs. Blake! Er moet ergens een misverstand schui len. Al of geen misverstand: het groene hart is van de Missus en nu is 't eigen dom van niemand anders dan van Miss Nancy! hield de man vol. Dat ^an zijn, antwoordde Louis op verzoenenden toon, maar wist je dan niet, dat het juweel vermist werd? De zaakwaarnemers van den O'Regan hebben er om geadverteerd. tot bouw- en grasland kan worden om gevormd. Tusschen 1920 en 1936 is de opper vlakte woeste grond afgenomen met 145,000 ha., en die van bosch slechts met 8000 ha. toegenomen, zoodat ge middeld per jaar plm. 8500 ha. op deze wijze is gewonnen. Hieruit volgt, dat, wanneer de ont ginning op de zelfde wijze wordt voort gezet, de voor bouw- en grasland ge schikte gronden over ongeveer 25 a 30 jaren zullen zijn uitgeput. Een dergelijke ontginning van 85.000 ha. per jaar biedt aan ongeveer 7225 personen ruimte, d.i. een bestaansmo gelijkheid voor ruim 1400 gezinnen (de sterkte van een gezin gemiddeld op 5 personen stellende) per jaar, gedurende ruim 25 jaren. Het is duidelijk, dat wanneer men in de zandstreken tegemoet wil komen aan den drang naar meer bestaansmo gelijkheid voor onze jonge boeren, de ontginning van de daartoe geschikte woeste gronden tot bouw- en grasland krachtig moet worden doorgezet. Hier komt de vraag naar voren, of het dan geen overweging verdient, grondeigenaren, die niet toe ontginning- van hun woeste gronden kunnen of wenschen over te gaan, uit hun eigen dom te ontzetten. De directeur van den Cultuurtechnischen Dienst beant woordde deze vraag bevestigend. Aan den grondeigendom zijn niet al leen rechten, maar ook plichten ver bonden. Het is het belang van de ge meenschap, en van den boerenstand in het bijzonder, dat deze gronden wor den ontgonnen. Wanneer iemand daar toe niet wenscht mede te werken en niet uit den bodem wenscht te halen wat er in zit. dan eischt het algemeen? belang, dat deze persoon door onteige ning uit zijn eigendom wordt ontzet, zoo ging de heer Mesu voort. Als voornaamste object dient te wor den genoemd de droogmaking van de Zuiderzee. De totale oppervlakte op deze wijze aan te winnen gronden kan worden gesteld op pl.m. 220.000 ha netto, of gemiddeld ongeveer 8800 ha per jaar. Een dergelijke landaanwinst geeft ruimte voor pl.m. 8800 zielen, d.i. een bestaansmogelijkheid voor rond 1700 gezinnen per jaar, gedurende 25 jaren. De landaanwinning door verbetering van de afwatering schatte spr. op pl.m. 3800 ha per jaar. Dit geeft eveneens ruimte voor pl.m. 3800 zielen of een bestaansmogelijkheid aan pl.m. 750 ge zinnen per jaar, gedurende 50 jaar. Tot de meest dankbare cultuurtechni- Maar zen er niets van, daar smeek ik je oml O, neen, Mr. Breslau, dat zal ik niet doen. Maar het hart is van Miss Nancy en ik kan toch niet toelaten, dat het haar afhandig gemaakt zou worden en dat iemand anders het in palmde. Dit zeggende, nam hij zijn blad op en ging. Hoor eens even hier, Mulhern, wil je er mij je woord op geven, dat je niets herhalen zult van hetgeen nu hier tusschen ons gesproken werd? Laat mij het juweel voor het oogen blik behouden. Ik beloof je, dat je het terug zult hebben. Let wel op: ik beloof het je. O, ik kan u vertrouwen, Mr. Bres lau. Maar het hart is van Miss Nancy Carton en als u het naar juweliers in Dublin neemt, die zullen er de gehei me veer wel in ontdekken en dan zult u Miss Nancv s zwarte krul voor u zien, precies zooals ze ze nu nog heeft. Dat is dan afgesproken, Mulhern. Hier, geef mij er de hand op. Louis stond haastig op, met het smaragden hart in den zak, terwijl Mui- hem peinsde: Er is heel wat te doen geweest over een smaragd, die vermist werd. sche grondverbetering behooren ruil verkavelingen. De productieverhooging als gevolg van een ruilverkaveling kan op minstens 20 pCt. worden gesteld. In ons land komt voor ruilverkaveling ongeveer 500.000 ha. De meerdere bestaansruimte, die daardoor kan worden verkregen, kan worden gesteld op een landaanwinning van 100.000 ha. Verwacht wordt, dat de te verkave len oppervlakte dan in 40 a 50 jaar zal kunnen worden uitgevoerd. Dit geeft een meerdere bestaansruimte, of een vestigingsmogelijkheid van pl m. 450 gezinnen per jaar gedurende 40 50 jaren. Door stadsuitbreiding gaat wel een oppervlakte land verloren, maar indien de uitbreiding gepaard gaat met ver meerdering der bevolking, laat de groentevoorziening dezer meerdere be volking weer meerdere vestigingsmo gelijkheid toe door omzetting van b.v. landbouwbedrijf in meer tuinbouwbe drijven. De commissie-Lovink schatte het ver lies aan cultuurland op deze wijze op ongeveer 2400 ha per jaar, overeen komende met een verlies aan bestaans mogelijkheid op het platteland van on geveer 2400 zielen. Vat men de voor- en nadeelen samen, voor zoover cijfers verstrekt zijn, dan komt men, aldus spr., tot de conclusie, dat jaarlijks voor cultuurtechnische maatregelen, gedurende 25 jaar be staansmogelijkheid kan worden gescha pen voor ruim 20.000 zielen per jaar. Ongetwijfeld een zeer respectabel aan tal. De uitvoering van de genoemde cultuurtechnische maatregelen eischt ongetwijfeld groote bedragen. Men be denke echter, dat, wanneer de steun bedragen worden afgetrokken, die aan de werkloozen bij „stempelen" moeten worden uitgekeerd, de overblijvende kosten in het algemeen door waarde vermeerdering der gronden worden ge dekt en een behoorlijke rente opbren gen. A. Hbl. Een rijtoer van Prinses Juliana In het park van het paleis. Prinses Juliana heeft gistermiddag te ongeveer drie uur een rijtoer gemaakt in haar Packard, waarvan de kap was geopend, in het park achter het paleis Soestdijk. maar of het nu een ring, of een bro che, of een medaillon was, dat weet ik niet meer! Nu blijkt, dat het t' hart is. Hoe ter wereld zijn ze in het bezit daarvan gekomen? Alleen Mrs. Tracy is er bij geweest, toen de Missus stierf. Zij heeft alles gekregen behalve de ju weelen: dus die moeten tot op den huidlgen dag nog in het bezit van Miss Nancy zijn. Waar het nu vandaan ge komen is, zou ik niet weten? Misschien dat Miss Nancy het in de oude kist heeft gevonden en zij het geleend heeft aan Mrs. Blake. Maar het is het smaragden hart van de Missus, al zou de heele wereld het ook anders zeggenl Fifl, kom eens hier: ik wilde je even spreken. De schitterende schoonheid, met het prachtige smaragden collier om haar blanken hals, knikte hem vriendelijk over den schouder toe en legde even later vertrouwelijk haar arm in den zijne, terwijl hij haar naar de bibliotheek ge leidde. Houd mij niet lang op, Louis. Ik wilde nog één wals dansen met Des- mond, eer de muziek ophoudt. Wat heb je mij te zeggen? .(Wordt vervolgd).

Krantenbank Zeeland

Breskensche Courant | 1938 | | pagina 1