BRESKENSCHE COURANT
Nieuws- en Advertentieblad voor geheel Zeeuwsch-Vlaanderen W. D.
KWATTA
W
Een noodlottige vergissing,
MANOEUVRE REEP
Je -fijnste
^paak/r
ckkwaüa soldaatjes.
Verschijnt iederen DINSDAG- en VRIJDAGAVOND. Telefoon 21. Postgiro 50895 Uitgave E. BOOM-BLIEK - Breskens
FEUILLETON
46ste Jaargang
Dlnsdag"10 Augustus 1937
Nummer 4260
ABONNEMENTSPRIJS
Per drie maanden f 1.25. Buiten Breskens per drie maanden f 1.40
Franco per post per jaar f 5.00
Buitenland per jaar f 6.50 Alles bij vooruitbetaling.
ADVERTENTIEPRIJS
Van 1-5 regels 10,75. Iedere regel meer f0; 15. Ingez. Med. 30 ct. per regel
Abonnements-advertenties groote korting.
Kleine Advertenties tot hoogstens 5 regels f 0.40 (bij vooruitbetaling)
Amerika en Europa,
De groote verklaring, welke de
Amerikaansche minister van buiten-
landsche zaken Huil korten tijd ge
leden aflegde, hield niets in, wat niet
ook andere vredelievende en tege
lijkertijd om de eigen belangen den
kende staten als de richtlijnen van
hun eigen politiek zouden kunnen
overnemen.
Nu is deze verklaring door de Ame
rikaansche pers in de laatste weken
op overvloedige wijze van commentaar
voorzien en in deze commentaren kan
men veel aantreffen, dat juist voor
Europa van het grootste belang is.
Leest men de Amerikaansche bladen
van den laatsten tijd namelijk zorgvul
dig, dan moet men tot de overtuiging
komen, dat de Vereenigde Staten zich
tenminste op het oogenblik meer en
meer voor een nauwere toenadering
tot de overige democratieën uitspreken
en dat men terwille van deze demo
cratische vriendschap zelfs geneigd is
een meer agressieve en positieve bui-
tenlandsche politiek te voeren. Dit be-
teekent, dat de zoogenaamde neutrali-
teitsgroep in Washington, die tot nog
toe den toon aangaf, ontegenzeggelijk
een nederlaag heeft-geleden.
Men zal intusschen moeten toege
ven, dat er in de verklaring van Huil
zelf weinig van dit alles te vinden is.
Maar inderdaad vormt deze verklaring
volgens goed ingelichte Amerikaansche
bladen het resultaat van een harden
strijd tusschen de verschillende opvat
tingen. Eenerzijds heeft een groep van
deskundigen op het gebied der bui-
tenlandsche politiek in en ook buiten
het State Departement een duidelijk
neutraliteitsstandpunt zoowel ten aan
zien van den Spaanschen burgeroorlog
en Europa alsook ten aanzien van de
situatie in het Verre Oosten aangeno
men. Deze groep is van opvatting, dat
de Vereenigde Staten noch in het ge
val van een nieuwen Japarschen aan
val op China, noch in een enkel an
der geval, b.v. wegens de Italiaansche
inmenging in Spanje, naar de wapens
zouden mog^n grijpen. Juist het in
nemen van een neutraal standpunt,
aldus verklaren de vertegenwoordigers
van deze groep, zou Amerika in staat
stellen, tusschen de beide groepen te
genstanders in Europa de rol van be
middelaar te spelen.
Daartegenover hebben nu de vele
tegenstanders van de neutraliteitsgroep
verklaard, dat het recht aan de zijde
van de democratieën is, dat de agres-
10.
0
Aileen merkte niets van de gelijkenis,
maar over zichzelven is het altijd moei
lijk oordeelen.
Maar, Denis, nu moeten wij gaan,
bracht zij haar broer in herinnering,
't Is al laat 1
Ja, dat is het ookZal ik het
dingetje weer even in de cassette leg
gen 7 richtte hij zich toen tot zijn gast
heer. A propos, hebt u nog niet den
eigenaar gevonden van het leeren por
tefeuilletje 7
Aileen spitste de ooren, want aan
het antwoord was heel wat gelegen.
Neen, en ik denk ook niet, dat
ik hem Ooit vinden zal. Het leek mij
maar van zoo weinig belang, dat ik het
niet eens de moeite waard achtte, het
naar het politiebureau te sturen. Mijn
theorie luidt, dat, terwijl Wilson op
het perron was, iemand mijn auto voor
de zijne hield en alvast begonnen was,
er zijn bagage in te laden, toen hij de
vergissing bemerkte en er zijn boel weer
uitnam, maar dit waarschijnlijk over het
sieve en ontevreden naties in hel be
lang van een verhindering van een
nieuwen wereldoorlog teruggedrongen
moeten worden en dat de Vereenigde
Staten zich zoowel door hun moreelen
invloed alsook door een nog betere
bewapening als bewijs van de kracht
der democratieën-hulpbiedend ter be
schikking moeten stellen. Deze tweede
groep meent, dat de democratieën, in
het bijzonder Engeland, Amerika en
Frankrijk, met het oog op de gioote
waarden, welke voor de beschaving
op het spel staan, goed bewapend sa
men moeten gaan, opdat aan de agres
sieve staten den lust tot oorlogvoeren
zou vergaan
Verschillende bladen weten nu te
melden, dat de exponenten van beide
groepen reeds weken geleden door het
State Department geconsulteerd zouden
zijn- En Huil zou nu, in plaats van
het neutraliteitsstandpunt duidelijk te
onderstrepen, in zijn verklaring slechts
richtlijnen voor de handhaving van in
ternationale betrekkingen hebben ge
geven.
Toch richt de critiek van de neu
traliteitsgroep zich op het oogenblik
niet zoozeer tegen deze richtlijnen als-
wel tegen het feit, dat het woord
„neutraliteit" geen enkele maal in de
verklaring is genoemd.
Overigens kan men nog niet zeg
gen, dat de een of de andere meening
de definitieve overwinning heeft be
haald. Maar vast staat wel, dat op het
oogenblik de tendentie, om den weg
der bewapening in nauwe samenwer
king met de democratische staten te
beschrijden, het sterkst is.
Het Concordaat.
Een der correspondenten van de N.
R.Ort. schrijft uit Belgrado omtrent de
religieusen vrede in Zuid-Slaviê het
volgende aan zijn blad.
Degene, die een collectie aanlegt van
Servische spreekwoorden en die zijn
de moeite waard! heeft haar dezer
dagen kunnen verrijken met een volle
dige verzameling van alle vormen, waar
mee men uitdrukt, dat iemand een ne
telige zaak heeft aangepakt, waarvan hij
de onaangename gevolgen aan den lijve
ondervindt. Wij plegen dat te ilius-
treeren met behulp van wespennesten
of brandnetels; de Serviër haalt er beren
en egels bij en weet ik wat al niet meer,
alles om een plastisch beeld te geven
van de positie waarin Stojadinowitsj
door zijn concordaat is geraakt. Inder
hoofd zag.
Hetklinkt aannemelijk, meende Denis.
Met de grootste moeite wist Aileen
haar stem te beheerschen en zoo luch
tig mogelijk te vragen;
Waarom gooit u het niet weg 7
Daar heb ik geen enkelen keer
aan gedacht, lachte Sir Robert.
Maar op dit oogenblik verscheen een
kamermeisje met hoed en mantel van
miss O'Neal en zoo werd vanzelf van
dit onderwerp afgestapt.
U zult het niet warm genoeg
hebben in zoo'n dunnen mantel, meen
de Falloway en bezorgd wierp hij haar
zijn eigen autojas over.
Het jonge hondje moest nu ook
goedendag zeggen en het werd van
weerskanten zoo'n hartroerend afscheid,
dat Sir Robert vroeg:
Zoudt u hem graag hebben, miss
O'Neal 7
O, ik vind hem een schat 1
Nu, houdt u hem dan. Maar weet
wel, wat u begint, want hij zal U dik
wijls de handen vol geven.
Daar zie ik niet tegen op, als
't U tenminste niet te zeer aan 't hart
gaat, om afstand van hem te doen.
De auto stond aan het hek, om de
bezoekers naar Rose Cottage terug te
rijden. Denis hielp zijn zuster instap
daad: den Kroaten heeft hij er geen
pleizier mee gedaan aangenomen al
thans dat het hem daarom te doen was,
en niet om onder hen verdeeldheid te
zaaien! en dr. Matsjek, de leider der
Kroatische toeren, die ondertusschen
zelf oud-katholiek is, beschouwt het als
een onderhandsche overeenkomst tus
schen een regeering waatvan de Kro
aten de bevoegdheid nooit hebben er
kend, en het Vaticaan. En in Servië
heeft hij leehjk vat op zich gegeven,
en de oppositie een prachtig wapen in
handen gespeeld, aan de bruikbaarheid
zij zelf wel nooit gedacht had want
de Serviër begint alleen maar in zijn
kerk dan belang te stellen, wanneer hij
haar in gevaar acht.
Wespennesten en beren, brandnetels
en egels hoe ziet men in de kringen
der regeering zelf de zaak en haar ge
volgen? Wij laten die vraag beant
woorden door een persoonlijkheid, die
ten volste bevoegd kan worden geacht,
om het standpunt der regeering te ver
tolken.
De regeering Stojadinowitsj heeft
in de eerste twee jaar van haar bewind
eerst een aantal oeconomische kwesties
met succes opgelost.
Toen heeft zij zich op de buitenland-
sche politiek geconcentreerd en verdra
gen gesloten ter beveiliging der gren
zen. Er bleven nog twee groote din
gen over: het Kroatische probleem en
het verzekeren van denreligieusen vrede.
Zuid-Slaviê telt zeven millioen ortho
doxen, vijf millioen katholieken en ander
half millioen moslems. Alleen de kat
holieke kerk heeft nog geen statuut.
De vijf millioen katholieken zijn meeren-
deels Kroaten. Houdt men dit in het
oog, dan blijkt de regeling van het kat
holieke probleem tot op zekere hoogte
een inleiding tot de Kroatische kwestie.
Deze regeling vormt geen voorwaarde
voor de oplossing van het Kroatische
probleem, maar zij ontneemt den Kro
aten een reden tot beklag en een grond
van critiek.
Het Kroatische vraagstuk kan niet in
een vloek en een zucht worden opge
lost deKroaten zijn immers al eeuwen
in de oppositiel daarom wilde de
regeering beginnen, eerst alle aanhang
sels van de kern af te schillen. De
Kroaten konden hun vlag weer vertoo-
nen, ze konden weer vergaderen, dr.
Matsjek kon binnenlandsche bladen in-
tervieuw geven, waar de discussie over
het probleem op gang kwam, vooraan
staande geëmigreeide Kroaten konden
straffeloos terugkeeren enz.
Van de andere bij-vragen die aan
het Kroatisch probleem hingen, was die
pen, terwijl de chauffeur met het hondje
aankwam.
Het volgend oogenblik waren ze weg
en terwijl hur. gastheer naar zijn huis
terugkeerde, zag hij een bouquetje ver
lepte viooltjes op het pad liggen. Voot
de tweede maal had de kleine terrier
iets weggeschopt, wat aan zijn nieuwe
meesteres behoorde.
Hij bukte zich, om het op te rapen
en ging er regelrecht mee naar zijn
kamer, terwijl hij het droeg of het iets
heiligs was.
HOOFDSTUK V.
Toen Robert Falloway dien volgen
den ochtend beneden kwam, vond hij
tot zijn niet geringe verrassing, een
brief van zijn moeder tusschen de ove
rige zakenbrieven liggen. Eerst wilde
hij die doornemen. Daar hij door den
toestand van zijn been gedwongen was
geweest, rust te nemen, had hij dus
niet eerst zijn zaken in Londen kunnen
afdoen; vandaar dat hij in zijn huis in
Norfolk nog steeds overstroomd werd
door wettelijke papieren, in een stijl,
dat een leek alle moeite heeft, er den
waren zin van te vatten. Nadat hij zich
voor dien ochtend weer door die on
sympathieke massa had heengewerkt,
brak hij dus den brief van zijn moeder
open. Het was de tweede, die hij ont
der regeling van de rechtspositie der
katholieken er één.
De geschiedenis van het concordaat
is zeer lang; zij dateert reeds van 1922,
en sindsdien hebben alle regeeringen
ermee gesold. In 1933 besloot wijlen
koning Alexander zelf de zaak in han
den te nemen: hij verbood zijn gezant
bij het Vaticaan et verder over te on
derhandelen, en zond zijn eigen gede
legeerde naar Rome.
Vóór Alexanders dood was het con
cordaat af, en sindsdien is er geen letter
aan veranderd.
De later volgende besprekingen be
troffen slechts bijzonderheden en eind
redactie. In December kondigde Jef-
titsj reeds de aanstaande afsluiting aan;
in April 1935 parafeerde hij de over
eenkomst, en enkele dagen later ver
klaarde hij op een verkiezingsvergade
ring in Zagreb, teneinde daarmee bij
de Kroaten in den pas te komen, dat
het concordaat voltooid was.
Sindsdien was de regeering, de ko
ning en de staat door hun woord ge
bonden. Er was een wissel ondertee
kend, die op vervallen stond en geho
noreerd diende te worden.
Juist de houding der orthodoxe kerk
zette de regeering tot spoed aan.
In goed vertrouwen, en bezield door
den wensch een zoo goed mogelijk
concordaat tot stand te brengen, zond
de regeering een afschrift aan de Sy
node der orthodoxe kerk, met verzoek
om mededeeling, wanneer zij misschien
een of andere wijziging mochtwenschen.
Inderdaad kwam de Synode met een
aantal opmerkingen, die zij echter te
gelijk publiceerde met den inhoud van
het concordaat zelf, dat toen nog een
diplomatiek stuk van geheimen aard was.
Er volgde een stortvloed van artike
len en brochures, en er werd een cam
pagne ontketend, waarin zich weldra
ook de politie mengden.
Door deze gestie had de orthodoxe
kerk dus misbruik van vertrouwen ge
pleegd. Doch niet alleen dit; zij wilde
haar meening aan regeering en de aan
neming van het concordaat verbieden.
Het waren reeds geen opmerkin
gen meer, maar het was een voor
schrift.
De minister-president heeft den vier
leden der Synode toen ongeveer ge
zegd: wie regeert er hier eigenlijk, u
of ik 7 Wanneer het antwoord op die
vraag u duidelijk is, dan weet u ook,
dat het concordaat erdoor komen zal.
Welk een figuur had de regeering tegen
over Slowenen, Kroaten en moslems
gemaakt, wanneer deze later hadden
kunnen zeggen: niet de regeering of
vangen had, na den dood van zijn
broer; in den eersten had zij hem ver
zocht, om maar niet bij haar te komen.
Niet dat er zoo troostelooze droefheid
had gesproken uit den toon van het
epistel; de eenige aanduiding daarvan
lag in het uitdrukkelijk verzoek:
Kom niet bij mij, tot ik het je
vraag. Ik ben nog niet gewend aan het
idee, dat Dendy Court nu een nieuwen
heer heeft.
Zijn zuster Mary had hem geschre
ven, hoe diepgaand het verdriet was
bij hun moeder en had hem geraden,
dan ook te doen, zooals zij vroeg.
De brief, dien hij nu had ontvangen,
was geschreven van „The Grange",
Norfolk, en luidde;
Beste Robert.
Uit het bovenstaande adres zul
je zien, dat Mary en ik naar Nor
folk zijn teruggekeerd. Wil je zoo
gauw mogelijk op The Grange ko
men, omdat ik nog over een paar
d.ngen wilde spreken. Wij hebben
hier bij ons te logeeren: Anna Ka-
tinka, de beroemde danseres en de
verloofde van je broer. Zij heeft
mij verteld, dat je elkaar wel ont
moet hebt.
Ik hoop, dat je geen last meer
de koning is de baas In het land, maar
een handvol priesters, die hun houding
opdringen aan de staat. Wijken voor
de dreigementen der Synode had gelijk
gestaan met de zedelijke ontwrichting
van Zuidslavië.
Er moest gekozen worden tusschen
Zuid-Slaviê en Setviè, tusschen gelijk
heid der geloofsbelijdenissen of toeken
ning van één kerk van het recht om
het oppertoezicht over staatszaken uit
te oefenen, tusschen eenheid van het
staatsgebled of amputatie van de
katholieke gebieden.
De minister-president koos Zuid-
Slaviê. Hij moest beslissen wie in de
staatszaken het laatste wootd zou heb
ben: het burgerlijk constitutioneel dan
wel het religieus orthodox gezag, en
hij opteerde voor het eerste.
Een aantal bisschoppen, en dit ver-
gete men niet, zijn de politieke vijan
den der regeering wat met name voor
die vier geldt, welke de H. Synode
vormen. Deze heeren hebben aanslui
ting gezocht, en zij hebben die gevon
den bij de oppositie. Radicalen, socia
listen, democratie en communisten
(Ingez. Med.)
hebt van de wonde aan je been.
Mary's man is gelukkig nog onge
deerd gebleven.
Je toegenegen moeder,
Isobel Falloway.
Na lezing zat hij eenigen tijd ln
stomme verbazing: Anna Katinka op
„The Grange"? In gezelschap van lady
Falloway 7 Het was ongelooflijk 1
Niet dat hij kwaad van haar heeft ge
hoord, maar zij hoorde toch niet tot
hun kring IEn moeder dan, h°e
kon die nu zulk een liefde goedkeuren 7
Hij had de danseres bij Ernest ont
moet, nog voor den oorlog, en zijn
broer was toen wel zeer verliefd op
haar geweest, maar hij had hem bijvoor
beeld op het hart gedrukt, om er moe
der toch niets van te vertellen.
Voor zoover hij wist, had moeder
er dan ook niets van geweten, maar nu
logeerden ze weer samen bij Mary
Hij begreep er niets van; hij vouwde
den brief weer dicht en sloot dien ln
de enveloppe; toen stond hij op en
belde.
Hij zou dadelijk naar haar toegaan.
Het was kenschetsend voor lady Fal
loway, dat een ieder, die met haar in
aanraking kwam, haar altijd tot in haar
kleinste verlangens gehoorzaamde.
(Wordt vervolgd).
