BRESKENSCHE COURANT
Nieuws- en Advertentieblad voor geheel Zeeuwsch-Vlaanderen W. D.
Verschijnt iederen DINSDAG- en VRIJDAGAVOND. Telefoon 21.
50895
Uitgave E. BOOM-BLIEK - Breskens
46ste Jaargang
Dinsdag 27 Juli 1937
Nummer 4286
ABONNEMENTSPRIJS:
Per dóe maanden f 1.25. Buiten Breskens per drie maanden f 1.40.
Franco per post per jaar f 5.00
Buitenland per jaar f 6.50 Alles bij vooruitbetaling.
ADVERTENTIEPRIJS
Van 1-5 regeb (0,75. Iedere regel meer 10; 15 Ingez. Med 30 cl. per r«q«l
Abonnements^dvertenties groote korting.
Kleine Advertenties tot hoogstens 5 regels I 0.40 (bij vooruitbetaling)
OCTROOI van KAREL V
aan het Waterschap Cadzand.
Anno 18 Juni 1537
Van bevriende zijde mochten wij onderstaande officieele Brief, behelzende
een Octrooi van Karei den vijfden aan het Waterschap Cadzand, ontvangen.
Deze hoogst belangrijke brief dateert van het jaar 1537, dus vierhonderd
jaar geleden.
Wij achten het voor ons blad een groote eer onze lezers dit gewichtig
document te kunnen aanbieden. (Red.)
KAERLE by der GRACIEN GODS enz,
Allen den genen die desen onsen brief sullen slen saluyt
Wy hebben ontvangen de ootmoedige supplicatie van den gemeenen gelanden
vanden poldre genaemt den poldre van Tienhondert gemeten liggende int
eylandt van Casant in onsen Lande vanden Vryen, Inhoudende hoe dat den
selven poldre die hier voortyts in goeden versekerthede lag midts den afnemen
ende verminderen by toedoene van der see, van den Ouden Lande van Casant,
aen de Oostsyde van den welckeu den poldre licht in grooten dangier van
der see by t strange ende diepte van der see vaste daeraen, compt, hoe dat
hemlieden supplicanten van nooden was int jaer seven ende twlntich beste
den eenen nieuwen dyck by vorme van inlage daer vooren te leggen, die
hemlieden coste twee ponden tien schellingen grooten op elck gemet, ende
bovendien heeft hen jaerlicx t onderhoudt van dien gecost deen jaer duer
danderen boven de vier schellingen groote van den gemete.
Ende oock waarachtug dat t voorn, oude landt van Casant by tempeeste
vander see nu inwendich bedreech int jaer een ende dertich lestleden, ende
t selve weder bedyckende, wierdt daerof uytgeslegen boven deen Vyfhon-
dert gemeten landts metten dycken daervoor liggende, soo dat de voorz.
poldre twee hondert vyftich roeden verre buuten den voorn, ouden Lande
ter seewaert inne licht als een hooft in see, ende hebben de supplicanten
den dyck tusschen den voorz. poldre ende t voornoemde uytgeslegen landt
dat van den dyck van den ouden Lande was, moeten verdicken verhoogen
ende onderhouden t henlieden groote costen soo dat sy in langen jaeren van
den voorn, poldre niet alleene geen profyt gehadt en hebben, nemaer geldt
moesten toeleggen, By al t welcke den voorz. poldre noch niet buyten dangier
noch gepreserveert en is nemaer ter causen van der diepte ende grondtbrexen
vander see, liggende neffens den dyck van den voorz. poldre werdt van nooden
van nieuwx een partie van Lande van den voorn, poldre uit te slaene ende
der see toe te gevene ende een nieuwen dyck by vorme van inlag te leggene,
t welke hemlieden soo groote ende excessieve somme van penningen costen
soude sonder hulpe, t hebbende van den anderen Landen aen den voorz.
poldre liggende als dat hemlieden niet mogelick wesen en soude te doen te
furnieerene ende dat den meesten deel van hemlieden souden liever huer-
lieder landt habondonneeren ende laeten varen dan den cost van den voorn,
inlage te doene want sy allen saemen, om t onderhouden vanden dyck mei
crammen van stroo sooden ende staken wel bedragende XIIII roeden boven
de costen vander watergangen ende heulen en bruggen sonder eenige nieuwe
wercken alsoo veel ende meer te coste hebben als sy van heuren Lande
profyteere, t welcke niet alleene commen soude ten achterdeele van den sup
plicanten, maer oock souden wy en t oude Landt van Casant ende andere
polders die daeromtrent liggen ende by t onderhoudt van den voorz. polder
van tienhondert gemeen gepresserveert worden, grootelicx beschadt ende
geinteresseert wesen, overmidts dat de dycken van nu seere leegen syn,
souden moeten seere verhoocht verdict ende jaarlicx onderhouden wesen, t
welcke commen ende redonneeren soude t onsen groote ende excessieven
costen ende lasten, Ende van den andere ingelanden vanden voorz. polders.
Ons ootmoedelick biddende dat t selve overgemerckt sonderlinge dat groote
schade ware soo groote quantiteit van Lande als van hondert gemeten ofte
daer omtrent te habandonneerdt der see ende verlooren te laten gaene, ons
belleven wille uyt onsen seker wetenheyt ende absolute macht te octroyerene
ende makene van t geheele eylandt van Casant t welcke in als t samen groot
mach syn ontrent de vyf duusent gemeten een wateringe, Overmidts dat daer
by geredimeert syn soude ten voorz. Inconvenienten ende voor sin worden
dat de polders van den selven eylande van Casant den andere sullen hulpen
ende secoureren, Ende dat t selve eylandt van Casant in wesen gehouden
sal syn ende boven des selve groote costen ende vergaderingen soo van
ontvangers sluysmeesters ende andere die altemets in sulke polders meer be
dragen dan de penningen die geemployeert werden int werck ofte profyt
vanden dicacge by desen geschuwet ende hemlieden hierop verleenen onse
behoorlicke opene briefen daertoe dienende.
Doen te wetene dat Wy de voorz. saeken overgemerckt ende hier op ge
hadt t advis van onsen Lieven ende getrouwen die president en Luyden van
onsen Raede in Vlaenderen De welcke deur onse ordonnancie ende bevel
hebben hemlieden opt t hinhouden van der voorz. supplicatie wel ende suf-
fisantelick gedaen informen, Daerby geblecken is, dat t meeste getal van den
Lande met ons als van personen in eene gemeene eneringe ende wateringe
tot conservatie t geheele eylandt van Casant, Ende om te verhinderen de
groote costen vanden ontvangers en geswoorene van alle de particuliere pol
ders aldaer geconsenteert hebben, Wy om dese ende andere redenen ons
daertoe mouverende genegen wesende ter beede ende begeerte van voorz
supplicanten tot voorderinge ende versekeringe van den gemeenen welvaert
hebben uyt onse rechter wetentheit autoriteit ende absolute macht, By rype
advis ende deliberatie van onse seer lieve ende beminde suster de Conin-
ginne douqugiere van Hongrien van Bohemen als voor ons regente ende Gou
vernante in onse Landen van herwaerts over, Ende van Hoofden ende Luyden
van onsen secreten Raedt ende finantlen neffens haer wesende van selven
Lande van Casant gemaeckt ende geordonneert, Maken ende ordonneeren
by desen eene gemeene nerlnge ende wateringe van alle den polders daer
inne liggende, uytgedaen van St Jooris polder omlancx gedyckt, Ten ware dat
de gelande van dien den streek dyck van den selven polder t souden pro
beren costen als vooren suffisantelijk Verstecken Hoogen ende uytleggen wil
den, Omme van nu voortan met malcanderen te geldene en contribuerende
int jaarlicx reparatien Hoogen uitleggen ende versterken van allen den dycken
van den selven eylande ende insaecken te legene als t noodsakelick ende
profytelick wesen sal, Sluysen Heulen ende watergangen te repareren ende
oock nieuwe te maeckene in inudatie van Lande elcander by te staene van
t Land te helpen verschene ende kringen te willen dycken ende voort gene
ralick ende specialick by alle noodsakelickheden daer toe behourende, Oc-
troyerende ende accorderende voorts dat men daer toe stellen ende schicken.
Op elck gemet van den selven polders indermanieren naervolgende, Te we
tene den poldere van Tien Hondert ende t oude Land die beede Int meest
dangier liggen ende aldermeeste cost behouvende gemet gemete gelycke, den
sant poldere drie gemeeten voor een, naer advenante dat men de voorz.
twee polders taxceren sal,
ITEM den Knockaert polder den polder van Tien hondert besuyden den
kereke van Casant, midts dat die naest liggen van den voorz. polder van
Tien hondert ende oude Lande niet tegenstaende dat sy geen streckdycken
en hebben jegens de see, Ende den polder van Sandtsande liggende aen
den polder van Tien hondert voorz. ende wat t seewaerts, Ende van ge-
leycken den Capelle polder, Bladelincx polder ende den polder van Tien
hondert beoosten den Hofsteden, de twee gemeten van dien alsoo veele
als een gemet van voorz. polder van Xc ende Oude lande,
ITEM ende de poldre van St Jans Nieuvliet annecx de nieuw polderhuls,
deen groot twintich gemeten ende dandere dertich gemeten, St Christoffel
polderhuis ende t veerschene polderhuis midts dat eenege van dien binnen
polders syn, Liggende ten cleenen, dangiere, Ende andere buuten polders
liggende buuten wedes ende oock te cleene dangiere alsoo lange als de
voorz. polders van Tienhondert ende oude lande staen ende blyven mogen,
Maer de Inunderende souden wesen In grooten perycel van der see, ende
omme de weerde van de Lande van dien dat de drie gemeten van elcken
van selven polders betalen sullen alsooveele als een gemet van voorz. pol
ders van Xc Ende oude lande, Ende midts de voorz. gemeene eveninge
ende wateringe van voorz. geheelen eylande, Sullen cesse ende te meten
syn, als de particuliere ontvangers ende geswoorene van elcken polder, van
dien, Ende dat van nu voortaen omme t selve geheele eylandt te bewarene
sullen ter nominatie van den gemeennen gelanden van dien,
Wij Burgmeester ende Schepenen ons lande van den Vryen gecommit-
teert wesen alleenlick een ontvanger ende vyf geswoorene, Die gehouden
sullen syn alle jaere heurlieden reckenlrge te doen den selven gelanden ter
presentie van twee gecommitteerde uyten name van van voorz. vanden Vryen
ende alsdan de selve ontvangers ende geswoorene gecontieert ofte veranderd
worden alsook oorbaar ende expedient bevonden sal wesen, Ontbieden
daeromme ende bevelen den voorsitter hoofdpresident ende Luyden van
onsen secreten ende grooten Raeden den voorzitter van onser flnantien, pre
sident ende Luyden van onsen Raede in Vlaenderen, ende allen anderen
onsen vechters officieren ende ondersaeten die dit aengaen sal, dat sy den
voornoemden supplicanten van desen onse ordonnancien Octroy ende ac-
coort op de conditiën ende in der manieren hierboven verhaelt. Doen laeten
ende gedoogen rustelick en vredelick genletenende gebruyeken souden hun
te doen noch te laeten geschieden eenich letsel ofte moeynenisse ter con-
trarien, want ons also gelieft dat Toorconde hebben wij onsen segel hier
aen doen hangen,
Gegeven in onser stadt van Ryssel den XVIII' dach van Junio int jaer
onses heeren Duust Vyfhondert sevenendertich, van onsen keyserryeke t
XVIII' ende van onse Rycken van Castillien ende anderen t XVII'
Dese heuren op den ploy van den keyser In synen Raede Ende ge-
teeckent
G. PENSART.
Accordeert Toorconde de Griffier der heerlykhede van St Baafs.
(get) ALLAERT.
Vreemde woorden in het octrooi;
supplicatie
(verzoek).
verininderen
(verlnundeeren is ondervloeien).
dangier
(gevaar).
supplicanten
(verzoekers).
gepreserveert
(bezwaart).
furnieerene
(lusteloos maken).
habondonneeren (verlaten).
redonderen
(terugkeeren).
excessieve
(overdreven).
octroyerene
(bewilliDge).
geredimeert
(verlost).
Inconvenienten
(zwarigheden).
geemployeert
(aangesteld).
secoureeren
(helpen).
suffisantelyck
(genoezaam).
eneringe
conservatie
(beveiliging).
geconenteert
(overeengekomen).
mouverende
(genegen).
deliberatie
(beraadslaging).
secreten
(geheimen).
ordonneert
(bevolen).
accorderende
(overeengekomen).
perycel
(gevaar).
nominatie
(benoemen).
gecommiteert
(gevolmachtigde).
presentie
(tegenwoordigheid).
gecontinueert
(verlengd).
expedient
(vaardig).
contrarien
(tegengesteld).
denploy
(dienst).
Het gevaar van de
Japansche mythe
Het nieuwe oorlogsgevaar, dat de
Japansche militairen in Noord-China
hadden doen ontstaan, heeft gelukkig
veel van zijn dreigend karakter verlo
ren. Zelfs indien het alsnog tot een
oorlog zou komen, wat voorlooplg
niet valt aan te nemen, zou deze „ge-
localiseerd" blijven. De Europeesche
mogendheden, waarschijnlijk ook Sovjet-
Rusland, zouden zich er bulten hou
den.
Hoewel het eigenlijk latente Ja-
pansch-Chineesche conflict nu weer
wat van zijn actualiteit heeft verloren,
valt er voor de weteld uit het gebeu
ren in het Verre Oosten toch nog een
3®TOeexi\e ^vesVetv^
Aanbesteding van Onderhoudswer
ken op Maandag 2 Augustus a.s. des
v,m. 11 uur in het Cemeentehuis.
Bestek en Voorwaarden f I,- ter
secretarie verkrijgbaar.
belangrijke leer te trekken. Meer en
meer blijkt namelijk, dat het, om het
oorlogsgevaar te bezweren, absoluut
niet voldoende is, een staat, die van
nature oorlogszuchtig is, te „voldoen",
niet eens door middel van territoriale
concessies. Terwijl japan ook thans
nog. zij het voorloopig zonder oorlog,
er toe overgaat van de Noord-Chi-
neesche provincies een tweede Mant-
sjoekwo te maken, heeft het nog niet
eens het eerste, pas in 1932 verover
de, behoorlijk „verteerd". Aan zijn
kolonisatorische behoeften boden zich
daar, in het reusachtige gebied, dat
grooter dan half Europa is, voor lan
gen tijd alle denkbare mogelijkheden.
Anderzijds kan Japan van de verove
ring van Noord-China niet de minste
verlichting van zijn economische en
bevolkings-polltieke zorgen verwachten.
Want dit deel van China is zeer dicht
bevolkt, zoodat }apan hier moeilijk een
deel van zijn bevolkings-overschot kan
heenzenden, terwijl ook de rijkdom
aan grondstoffen in dit gebied heel
wat minder groot is, dan men het in
Tokio wel eens voorgeeft. De afzet
van Japansche waren In Noord-China
was bovendien verzekerd, zelfs zonder
toedoen van de Japansche garnizoenen,
die reeds vroeger in de omgeving van
Peiping en Tientsin gelegd waren.
Daarentegen moest de Japansche in
dustrie bij een nieuwe toespitsing vaz>
den toestand op een nieuwe boycot
beweging in het overige China, dus
met een sterke reduceering van haar
export rekening houden. Voor den
oorlog, dien Japan scheen te willen
doen losbreken, door van de regeering
te Nanking te eischen, dat zij zou af
zien van haar souvereiniteitsrenten in
de Noord-Chineesche provincies, be
stond dus geen der economische rede
nen, welke volgens de gangbare mee
ning de aggressivitelt van de zooge
naamde „Havenots" verklaren.
Hadden de Japansche militairen hun
zin gekregen, was er een oorlog uit
gebroken, dan had deze slechts be
schouwd kunnen worden als een pre
ventieve oorlog ter bescherming tegen
het verre en mogelijk slechts inge
beelde gevaar, dat zich op een of an
der tijdstip de legers van de Sovjet-
Unie met de legers van China zouden
kunnen verbinden, om de Japansche
bezitting op het Aziatische vasteland
te bedreigen.
Dit strategische toekomstmotief Is
het eenige, wat de laatste Japansche
actie nog eenigszins rationeel had kun
nen verkJaren. Maar het is de vraag
of dit voor Japansche militairen nu
wel van zoo'n beteekenis Is geweest.
Ter verklaring van hun initiatief staat
naast eenige binnenlandsche moei
lijkheden in hoofdzaak slechts de
oorlogszuchtige mythe van het huidige
lapan ter beschikking, zijn eigenaardig
geloof aan een bepaalde Japansche
zending, de meening, dat )apan ge
roepen is de heerschappij over Azië
uit te oefenen. Waar een dergelijke
ideologie hand in hand gaat met een
enorme bewapening, waarvoor de ge
heele natie moet worden uitgezogen,
heeft men tot aanstichting van een
oorlog geen rationeele oorzaken en