BRESKENSCHE COURANT
Nieuws- en Advertentieblad voor geheel Zeeuwsch-Vlaanderen W. D.
Verschijnt iederen DINSDAG- en VRIJDAGAVOND. Telefoon 21. Postgiro 50895 Uitgave E. BOOM-BLIEK - Breskens
Klaasje Allemansverdriet»
Land- en Tuinbouw.
Gemengd Nieuws
46ste Jaargang
Vrijdag 26 Februari 1937
Nummer 4215
ABONNEMENTSPRIJS
Per dóe maanden I 1.25 Buiten Breskens per drie maanden f 1 40
Franco per post per jaar f 5.00
Buitenland per jaar f 6.50 Alles bij vooruitbetaling.
ADVERTENTIEPRIJS
Van 1-5 regels 10,75. Iedere regel meer f0;15. Ingez Med. 30 et. per regel
Abonnements-advertenties groote korting.
Kleine Advertenties tot hoogstens 5 regels 0.40 (bij vooruitbetaling)
TWEEDE BLAD.
De moordenaars
van Fualdès [1817].
(Slot).
Maar te Alby was de hoofdrol
toebedeeld aan mevrouw Manzon,
aan haar en aan niemand anders.
Zij had tevoren beloofd, te Alby
te zullen spreken, en al brachten de
beklaagden tegen haar verklaringen
in, dat deze in strijd waren met het
geen zij aanvankelijk te Rodez had
gezegd of niet gezegd, het baatte
hen weinig. Trouwens, het dient
nog eens gezegd, de raadselachtige
vrouw kon niets nieuws meer onthul
len; zij kon slechts aanvullen wat
men reeds wist. Bij haar eerste ge
tuigenis herhaalde zij de verklaring,
die zij aanvankelijk voor den pre
fect te Rodez had afgelegd; zij was
het geweest, die dien avond bij Ban-
cal onvrijwillig getuige van den
moord was geweest; zij was toen als
man verkleed, en te meer moeite
had het haar gekost, dat zij werd ge
spaard. Herkend had zij, gelijk zij
zeide niemand; herhaalde malen
daarnaar gevraagd, bleef zij bij dit
antwoord; zij had alles als door een
gordijn gezien, vaag was een herin
nering bij haar achtergebleven, en
zelfs den man, die haar had helpen
ontsnappen, haar had weggebracht
en geboden te zwijgen, kon zij niet
nader aanduiden. Weer viel zij meer
dan eens flauw; weer was het angst
voor de beklaagden Bastide en Jau-
sion, die haar beving. Te Alby ech
ter had men niet als te Rodez ge
schied was, nood^g om een wacht
van soldaten tusschen haar en de
beklaagden te plaatsen, die haar het
gezicht op hen benam. Neen, hier
scheen zij moed te hebben gevat
om de beklaagden recht in het ge
zicht te zien; tegen Bastide, die ten
einde toe brutaal bleef ontkennen,
viel zij op een gegeven oogenblik
uit; Jij durft te zeggen mij niet te
kennen; en je hebt mij willen wor
genl" Groote opschudding in de zaal
en bij de rechters; het verwachte
oogenblik was daar. Bleek stonden
de beschuldigden in de bank; de ge
tuige zelf was flauw gevallen, zon
der dat iemand haar had kunnen op
vangen. Den volgenden dag opnieuw
voorgebracht, sprak zij haar verkla
ring niet tegen, maar wilde niets
meer zeggen. Gevraagd of zij Jau
sion ook herkende men nam stil
zwijgend aan, dat zij Bastide her
kend had zeide zij niet tot zijn
vrijspraak noch tot zijne vercordee
ling te kunnen medewerken. Jausion
was het, die meer dan eens, èn
toen men hem naar het gerecht voer
de èn toen hij in de zaal voor de
rechters stond, haar smeekte om
toch de geheele waarheid te zeggen
wat kon zij weten, dat Jausion kon
redden?
Het laatste gedeelte van de open
bare behandeling was aan een nader
verhoor van Bach, die reeds bekend
had, gewijd. Dat leidde ertoe, dat
men nieuwe schuldigen ontdekte;
da' men ook in den commissaris van
politie, die aanvankelijk het onder
zoek zoo slap had geleid, een mede
plichtige herkende. Dat leidde tot
een nieuw geding, ter zijde van het
groote geding, waarvoor men zelfs
te Rodez nauwelijks aandacht meer
had. Er waren ongetwijfeld bezwa
rende verklaringen ook tegen deze
andere notabelen van het kleine
stadje in het Zuiden van Frankrijk,
maar zij waren, ook nadat men Bach
en vrouw Bancal gehoord had, niet
van voldoenden aard om hen te
straffen. Zij werden vrijgesproken,
en niemand in Rodez, die er zich
bezwaard door gevoelde!
Maar de moordenaars van Fual
dès werden veroordeeld. Bastide,
Jausion, Colard, vrouw Bancal en
Bach werden ter dood veroordeeld;
Anne Benoit tot levenslange gevan
genisstraf; slechts de echtgenooten
van de hoofdbeklaagden. eveneens
te Alby voorgevoerd, werden vrijge
sproken, gelijk uiteraard met me-
rouw Manzon geschiedde. Tegelijk
werd Bach in de genade des Ro
llings aanbevolen, welke hij, zij het
ook slechts zeer gedeeltelijk, ver
kreeg. Met het schavot in de nabij
heid, was plotseling de tegenstand
van Bastide gebroken; bijna leven
loos moest men hem naar het scha
vot sleepen, waar hij tot zichzelf
kwam om uit te roepen: „Wat zal
mijn familie daarvan zeggen". Jau
sion daarentegen, die zich bij de
terechtzitting en in de gevangenis
eel gedrukter had getoond, ging
zonder aarzeling het einde tegemoet
hij bleef tot op het laatste oogen
blik zijn onschuld volhouden; be
klaagde zijn vrouw en kinderen,
maar bekende zich noch direct noch
indirect schuldig. Zoo kwam het ein
de, dat algemeen voldoening gaf-,
waarin men een gerechte straf zag,
die aan de jury slechts weinig tijd
tot beraadslaging had gekost, geen
aanleiding tot twijfel had gelaten.
Inderdaad, zoo in 66n zaak, dan
wel in deze hebben de debatten de
schuld van de beklaagden onherroe
pelijk vastgesteld. Maar toch is ook
nu, .ruim honderd jaren na het ge
beurde, het geheimzinnige waas om
de zaak-Fualdès blijven hangen. Men
weet wat er gebeurd is, maar nauw
keurig waarom het gebeurd is, hoe
het gebeurd is, en op wiens; instigatie
het gebeurd is, weet men niet. In
de gevangenis toonde Bastide voort
durend zekere égards jegens Jau
sion; deze bleek de voornaamste in
de bende der schuldigenwelke was
de verhouding tusschen Fualdès en
Jausion, welke geheime beweegrede
nen hadden den laatste geleid? Som
migen meenden, dat het verleden
van Jausion daartoe het motief gaf;
later toch werd bekend, dat deze
in zijn jeugd, inwonend bij een man,
getrouwd met een veel jongere
vrouw, dezen met de vrouw had be
drogen en, zij het ook tegen zijn wil,
meer door schrik dan door opzet,
de vrucht dezer geheime verbintenis
het leven had benomen. De vrouw
kon daarvoor niet gestraft worden;
Jausion had men piet vervolgd. Het
moge zijn, dat Fualdès, gelijk de
data znijer carrière aantoonen, op
de bestraffing van Jausion geen in
vloed had kunnen oefenen, het is
niet pnmogelijk, dat hij van dezen
misstap geweten heeft en bewijzen
in handen had, die voor Jausion be
zwarend waren. Vergeten wij niet
dat het gebeurde zich afspeelde in
een streek, waar de hartstochten fel
Ier spreken dan in ons koude Noor
den waar de zon niet alleen tot "het
goede inspireert, maar ook de slech
te hartstochten heviger doet werken.
Eén merkwaardig ding nog tot
slot. Op den avond van den rgoord
had men in de Rue des Hebdoma-
daires luit-spelers vernomen. Later
had men van dezen niet meer ge
hoord, en men nam aan, dat zij
door de Justitie om verschillende re
denen waren ter zijde gesteld. Twee
luitspelers werden teruggevonden
maar eerst in 1841, toen men de
fundeeringen van een huis, een eind
je buiten Rodez staande, moestop-
ruimen, ontdekte men daar de ske
letten van twee mannen, en daarbij
de koorden van hunne instrumen
ten, die ondanks den tijd niet waren
vergaan. Die tuin had toebehoord
aan Jausion! Een zeker bewijs van
schuld, zoo hebben degenen gezegd,
die van zijn schuld overtuigd waren.
Maar is het een zeker bewijs? Kun
nen niet anderen in, dien laten avond,
zonder zijn weten, zelfs tegen zijn wil
die lijken daar hebben begraven?
En wat moet men tenslotte denken
van mevrouw Manzon, die vanaf dat
oogenblik uit de openbaarheid ver
dween? Vreesde zij werkelijk ver
volging, ook nog nadat de voor
naamste schuldigen waren veroor
deeld; was het werkelijk waar, ge
lijk zij een oogenblik uitriep, dat
nog niet alle schuldigen op de bank
voor de jury hadden plaats geno
men? Of gaf zij voor meer te weten
dan zij wist; was zij slechts belang
wekkend, gelijk de volksmond dat
van leelijke vrouwen nu eenmaal bij
voorkeur wil? Raadsels, die slechts
konden worden opgelost door den
mond van degenen, wien men tot
straf voor een inderdaad niet te ont
kennen misdrijf het eeuwig zwijgen
moest opleggen!
Congres van de bond voor
Staatspensionneering.
o
De Pers en Propaganda Commissie
van de Bond voor Staatspensionneering
verzoekt ons het volgende mede te
deelen:
Voor het congres dat op 7 April a.s.,
en niet zooals in eenige bladen is ver
meld, op 21 April te Den Haag zal
worden gehouden, (de datum moest
worden vervroegd) bestaat groote be
langstelling, zoowel van de zijde der
leden als van buitenstaanders.
Reeds werden de zalen van de
Dierentuin te Den Haag besproken en
werden met de Ned. spoorwegen
maatregelen getroffen voor het vervoer
der congressisten uit Friesland, Gro
ningen en Drenthe met extra treinen,
terwijl in andere provincies men druk
aan het voorbereiden is.
Toezeggingen als spreker op te treden
werden reeds vei kregen van vooraan
staande figuren uit landbouw-, vakver
eeniging- en middenstandskringen, die
van sociaal en economisch standpunt
het staatspensioen zullen toelichten.
De bedoeling, middels dit congres
het Nederlandsche volk in breede lagen
in te lichten omtrent de werkelijke be-
teekenis van een meer afdoende ver
zorging van Nederlandsche ouden van
dagen dan mogelijk is door de thans
vigeerende sociale wetgeving, zal er
zeker toe meewerken de door den Bond
voor Staatspensionneering gestelde
eisch: een premievrij staatspensioen in
de eerste plaats voor hen die het noodig
hebben in het juiste licht te stellen.
17.
Brutaalweg stapte Klaasje dus
naar binnen. Oom Gerrit stond nog
altijd met het eitje in zijn hand.
„Zeg oom," zei Klaasje, „ga eens
met me mee naar de andere kamer".
„Wat wou je dan?" vroeg oom.
„Dat zal U wel zien," antwoordde
Klaasje.
18.
Oom Gerrit was zoo nieuwsgie
rig, dat hij zich gewillig naar de
andere kamer liet meenemen en.
zelfs niet kwaad werd, toen Klaasje
hem heelemaal in dikke wollen de
kens ging rollen. Dan zette Klaasje
een emmer heet water voor hem
neer.
Verkorting van den groeitijd.
Enkele jaren terug hebben de Rus
sische landbouwkundigen hun collega's
in de geheele wereld verbaasd met hun
publicaties over het zgn. jarowiseeren
der gewassen, waardoor de groeiperi
ode der cultuurplanten belangrijk ver
kort kan worden. Men had hiermede
meende men, een middel gevonden om
de voor een slechte winter gevoelige
gewassen in het voorjaar te kunnen
zaaien, terwijl de opbrengst er ntet on
gunstig door beïnvloed zou worden.
Dat gaf ongekende perspectieven. Ook
in verband met het bewerken en ge
bruiken van den bodem
Overal kwamen de landbouwkundi
gen in actie om proeven met deze ja-
rowisatie te nemen. Ook in ons land
en met name in Groningen, waar men
nog al eens last van het „uitwinteren"
heeft, toonde men veel belangstelling
voor deze methode. Door het Rijks
landbouwproefstation te Groningen
werden sedert 1934 proeven met deze
jarowisatie genomen op verschillende
gerst-, tarwe- en roggerassen.
De methode bestaat hierin, dat men
in het voorjaar uitzaait, nadat men het
zaad eerst een bepaalden tijd heeft
geweekt en daarna een bepaalden tijd,
die weer van verschillende omstandig
heden afhangt, aan een temperatuur
van 2 a 3 gr. G. blootstelt.
Het bleek, dat de groei van ver
schillende wintergranen hierdoor ver
kort kan worden, doch bij de zomer
gewassen merkte men niet veel van
een gunstige werking. In 1935 waren
echter de resultaten allesbehalve gunstig
Bij alle wintergewassen ging de op
brengst door de behandeling achteruit.
Bij de zomergewassen wel niet in die
mace doch ook hier was van verbete
ring geen sprake, temeer ook niet om
dat bij alle gewassen, zoowel zomer-
als winterrassen de korrelkwaliteit zeer
te wenschen overliet.
Men meende echter de proeven toch
nog te moeten voortzetten en wel met
8 nieuwe Fransche tarwesoorten, die
om hun bijzonder hooge opbrengst zeer
in trek zijn, doch die zeer gevoelig zijn
voor onzzn winter. Toen bleek dat de
jarowisatie de opbrengst van sommige
soorten heeft doen stijgen. Niet alleen
van korrel, doch ook van stroo.
Misschien kan uit deze proeven de
conclusie getrokken worden, dat als
men bang is voor uitwinteren het aan
beveling verdient om gejarowiseerde
hoogproductieve Fransche tarwe te ver
bouwen. Maar de proeven worden nog
voortgezet, vernemen wij. En daarom
is het misschien beter om nog maar
even te wachten. De jarowisatie schijnt
toch niet die invloed te hebben, die
men er eerst van verwachtte.
Schapendiefstal opgehelderd.
Te Delft zag dezer dagen een student,
wiens fiets verleden jaar is gestolen een
rijwiel staan waarop het stuur zat van
de destijds door hem vermiste fiets.
De eigenaar van de fiets zei het stuur
te hebben gekocht van zekeren B. en
deze gaf voor het van twee hem onbe
kende jongens te hebben gekocht. B.
een goede bekende van de politie werd
aangehouden en in bewaring gesteld.
Bij een huiszoeking werden niet de
andert ierdeelen van de gestolen
fiets gev ^nden maar wel een flinke
hoeveelheid rauw en gebraden vleesch
samen ongeveer een half schaap. Juist
was j.l Zaterdag uit een weiland aan
den Nieuwen Rijksweg een schaap ge
stolen. Dezen diefstal ontkende B en
beweerde het vleesch in een weiland
te hebben gevonden.
De politie die niet veel geloofde van
dit verhaal heeft B. in bewaring ge
steld. Hij is in het huis van bewaring
te 's Gravenhage ingesloten.
Inval bij een bookmaker. De
officier van justitie, mr. dr. J. A. v. Thiel,
de rechter-commissaris, mr. Hutschler,
subst-officier, mt. L. van Dullemen. de
inspecteur van politie van Boxtel en ir.
Emmering van de P.T.T., hebben gis
termiddag te ongeveer half vier een
inval gedaan in het kantoor van een
bookmaker, gevestigd op de stille zijde
van het Rokin te Amsterdam. De P.T.T.
had aangifte gedaan, dat waarschijnlijk
in dit perceel art. 63 van het radio-re
glement werd overtreden, dat daar n.l.
courses en uitslagen van wedrennen op
korte golf werden opgevangen en opge-
teekend.
Toen de justitie en de politie zich
aan het perceel vervoegden, zaten eeni
ge personen in de wachtkamer van het
rommelige kantoortje, waar de heer van
B., de bookmaker, resideerde, te wach
ten op de uitslagen van de rennen.
Het was niet gemakkelijk in het oude
gebouw den juisten weg te vinden.
De justitie evenwel had zich van een
smid voorzien.
Nadat vrijwel het geheele gebouw
doorzocht was, stond men voor een
gesloten deur, die volgens den bookma
ker toegang gaf tot een kantoor van
iemand anders. De smid brak de deur
op last van den officier open en het
bleek, dat hier een ontvang-installatie
stond opgesteld.
De marconist was juist bezig de uit
slagen van de rennen te noteeren.
Het toestel werd in beslag genomen
en de beheerder van het kantoor en
de marconist gearresteerd en naar het
hoofdbureau van politie gebracht, waar
tegen het tweetal proces verbaal is op
gemaakt. De marconist is een oud
ambtenaar van de P.T.T.
Smokkelaars verrast. Woens
dagnacht heeft de veldwachter te Stein
aan de Maas een partij koopwaar, t.w.
180 kg. boter en suiker in beslag ge
nomen. Terwijl men bezig was het boot
je te lossen, kwam plotseling de veld
wachter opdagen, zoodat de smokke
laars in allerijl den terugtocht aanvaar
den. De veldwachter moest zich met
de smokkelwaar alleen tevreden stellen.
Motorrijder tegen tolboom ge
reden. Woensdagmiddag is de
motorrijder H. de Z. uit Wllnis, komen
de uit de richting Montfoort, met vrij
groote vaart tegen den tolboom op den
Noord-IJsseldijk, onder de gemeente
IJsselstein, gereden. Met een ernstige
hersenschudding is het slachtoffer per
politie-brancard naar het St. Joseph-
ziekenhuis vervoerd. Zijn toestand was
Woensdagavond bevredigend.
Kwakzalverij. Rijks- en gemeen
tepolitie te AJblasserdam hebben tegen
den 36-jarigen A. J. de H. uit Dordrecht,