BRESKENSCHE COURANT
Nieuws- en Advertentieblad voor geheel Zeeuwsch-Vlaanderen W. D.
Winnifred de Pelskoningin.
De Burgeroorlog In Spanje:
Verschijnt iederen DINSDAG- en VRIJDAGAVOND. Telefoon 21. Postgiro 50895 Uitgave E. BOOM-BLIEK - Breskens
juliana's Verloving.
o
FEUILLETON
o
45ste Jaargang
Dinsdag 15 September 1936
Nummer 4170
ABONNEMENTSPRIJS
Per drie maanden 1.25. Buiten Breskens per drie maanden I 1.40
Franco per post per jaar I 5.00
Buitenland per jaar 6.50 Alles bij vooruitbetaling.
ADVERTENTIEPRIJS
Van 1-5 regels f0,75. Iedere regel meer t0;15. Ingez. Med. 30 ct. per regel
Abonnements-adverlenties groote korting.
Kleine Advertenties tot hoogstens 5 regels I 0.40 (bij vooruitbetaling)
De heer D. Hans, die allengs een
vermaardheid heeft verworven als
biograaf van ons Koninklijk Huis,
heeft in de Haagsche Post een arti
kel gewijd aan de verloving van
Prinses Juliana, hetwelk wij onze le
zers niet willen onthouden en hier
weergeven
Oranje in oranje-bloesem! Zoo zal
het, hopen wij, over enkele maan
den zijn, want op den afgeloopen
Dinsdag is, als een vlam, de vreugde
tijding door ons vaderland gebrand,
dat onze Prinses Juliana zich had
verloofd. En, eerlijk gezegd, nog
vóór de nieuwsgierigheid had ge
vraagd: met wien?, hadden de innige
vreugde en de diepe ontroering zich
baan gebroken over het feit der ver
loving alléén reeds. En wie in dat
uur, toen het groote nieuws publiek
werd, op straat zag, zag (zonder
bevel van hoogerhandl) de vlaggen
aan alle kanten plotseling groeien
en bloeien van de gevels en uit de
ramen. Wij zagen het óók, en, ont
roerd, schoot ons de heugenis te
binnen aan dat heerlijke oogenblik,
het uur van Juliana's geboorte, in
den vroegen morgen van 30 April
1909, toen wij als bij tooversLag on
der den blauwen, doorzonden voor
jaarshemel de ontelbare vlaggen za
gen te voorschijn komen. Zoo ging
het nu weer. Straat aan straat be
gon de residentie te vlaggen, en in
den feilen yyind klapperden ze Hol
land's vreugde uit over Holland's
Vorstelijke Bruid.
Want dit was toch eigenlijk het
eerste wat de Nederlanders gevoel
den: vreugde om de Prinses zélf,
vreugde om het hoogtij-moment in
haar leven, nu Oranje straks in
oranje-bloesem zal staan. Hoe vurig
hebben talloozen, allereerst voor haar
zelf, naar dat oogenblik verlangd.
Zeker, zij heeft een goede en zon
nige jeugd gehad, onze Prinses, zon
niger, onbezorgder, gemakkelijker
dan haar Moeder, die van haar 18e
jaar af, als andere meisjes nog de
toekomst in lichtende vreugden
zien openstaan, de regeeringszorgen
moest dragen. Maar, hoe blij haar
jeugd dan ook was en in de
laatste jaren heeft zij ook den adel
85.
Roman van
H. COURTHS-MAHLER
met autorisatie uit het
Duitsch vertaald door
Mevr. J. P. WESSELINK-v. Rossum
0
Met een verlicht hart nam hij af
scheid en ging terug naar zijn moe
der.
In een vertrouwelijk praatuur
sprak hij haar over Winnifred Har-
tau, vertelde haar zijn wenschen en
verwachtingen en zijn groote blijd
schap over Peter Hartau's ruime
denkwijze ten opzichte, vani zijn liefde.
Zijn moeder luisterde met klop
pend hart en kon haar vreugdetra
nen niet terughouden, waardoor haar
heerlijke humor toch heenstraalde.
„Mijn lieve jongen, je toekomst
ligt nu zoo helder en klaar voor
mijn oogen. God zegene Peter Har-
tau en zijn dochter. En ik hoop,
dat het mij vergund zal zijn kennis
met hen te maken. Nu zijn alle zor
gen mij van het hart genomen en
ik kan weer onbezorgd in den zon
der levenssmart door het verlies van
twee dierbaren ten volle gevoeld
in gespannen zwijgen en vurig ho
pen zag ons volk uit naar het geluk,
dat thans haar deel is geworden:
het geluk der liefde, het geluk der
verloving en van het aanstaande hu
welijk, voor elke jonge vrouw van
zulk een ontzaglijke beteekenis, en
zeker ook voor haar, die de laatste
telg is uit een beroemde en eeuwen
oude dynastie. En nu dit oogenblik,
dit stralende uur, voor haar aanbrak,
nu was het eerste wat haar volk
voelde: diepe, innige vreugde, voor
Juliana zelf. En daarom bloeiden
daar eensklaps duizenden vlaggen,
en wapperden en klapperden ze hun
hoogste lied uit onder Holland's
grijs-parelmoeren hemel.
En dan vroegen belangstelling en
nieuwsgierigheid: met wien? Met
Prins Bernhard von Lippe-Biester-
feld, geboren 29 Juni 1911 te Jena,
een 25-jarigen jongen man dus. Dus
een Duitsche Prins? vroeg men. Ja,
een Duitsche Prins. Maar de laatste
bewogen jaren heeft deze (Prote-
stantsche) Prins veel in het buiten
land vertoefd. Hij kreeg er natuur
lijk zijn opvoeding (gymnasium en
rechten-studie Berlijn), doch ver
toefde later in Engeland, deed een
reis naar Marokko, en toen de ge-
beurtenisseji in Duitschland een eind
hadden gemaakt aan de positie van
het Huis Lippe, ook in maatschap-
pelijken zin, zocht de jonge Prins
uit het kleine vorstendom zich een
levensbestaan en aanvaardde hij een
betrekking bij de I. G. Farben waar
voor hij werkzaam is geweest in
Londen en Parijs. Hij wist dus de
handen uit de mouw te steken. Zijn
vrienden schetsen hem als een spor
tleven jongen man; opgewekt, maar
ernstig; met een sterke belangstel
ling voor wetenschappelijke en cultu-
reele vraagstukken; begaafd, rustig
en hoffelijk. Als men deze schets
hoort, is er reden om vertrouwen
te stellen in den jongen man, die
zijn lot nu aan onze Prinses heeft
verbonden.
0
Zij zal eigenlijk pas de tweede
Oranje-Bruid worden in ons vorsten
huis. De gemalinnen van onze Oran
je-prinsen en Oranje-vorsten waren
immers geen Oranjes van zich zelf.
neschijn lachen," zei zij. Maar het
lachen in den zonneschijn zou haar
spoedig weer worden ontnomen, die
altijd dappere en welgemoede vrouw,
want al was er ook geen wolkje
in die dagen aan den stralenden
blauwen hemel, aan den politieken
hemel van Duitschland pakten zich
sombere, dreigende wolken samen
Het onheil, dat geheel Europa m
vlammen zou zetten, brak los, toen
Salten nog bij zijn moeder vertoefde.
De oorlog werd verklaard.
Voor Rudolf Salten was er geen
keus, hij meldde zich dadelijk weer
bij zijn regiment in Berlijn. Nu kon
datgene, wat hem had gedrongen
zijn ontslag te nemen, niet langer
tusschen hem en zijn plicht staan.
Maar voordat hij naar Berlijn ver
trok, telegrafeerde hij naar Mon
treal:
„Duitschland in oorlogstoestand.
Doe mijn plicht. Brief volgt. Salten".
Op dit telegram liet hij dadelijk
een brief aan Peter Hartau volgen,
en in dezen brief sloot hij een brief
je aan Winnifred.
De brief aan Peter Hartau luidde:
„Mijn hooggeachte vaderlijke
vriend en weldoener!
Duitschland is in oorlogstoestand.
Er blijft mij geen keus, ik meld mij
nog heden bij mijn oude jegiment.
Zoo was onze Koningin in 1901 de
eerste ware Bruid van Oranje en
zoo wordt, 35 jaar later, onze Prin
ses Juliana de tweede. Hoe veel
heugenissen aan groote oogenblik-
ken uit dit Prinsesse-leven bestor
men mij in dit uur, nu mij de be
wogenheid der blijde verlovenstijding
heeft doorstroomd. Van het oogen
blik harer geboorte des morgens
vroeg om 7 uur, toen Baron van
Geen, bleek en ontroerd, de tijding
aan de in het Paleis vergaderde jour
nalisten brengen kwam gewaagde
ik reeds. En dan zie ik, in datzelfde
jaar, de doopplechtigheid in de Wil
lemskerk, toen de hofprediker dr. J.
H. Gerretsen in zijn toespraak het
mooie woord sprak: „Wat zouden
wij z.ijn, wij allen, indien wij geen
goede, trouwe moeder hadden ge
had? Zonder Juliana van Stolberg
geen Prins; zonder Prins geen vrij
heidsoorlog; zopder vrijheidsoorlog
geen Nederland". Zoo werd ge
sproken in het uur van den doop.
o
En achttien jaar later zat ik weer
in een kerkgebouw. Op den kansel
stond de grijze, patriarchale figuur
van ds. W. L. Weiter. Een deur
gaat open, en een lange rij jonge
mannen en jongevrouwen treedt bin
nen, om te worden bevestigd tot
lidmaat der Hervormde Kerk. Wie
is de eerste, dat eenvoudige jonge-
meisje in het zwart? Het is Prin
ses Juliana. Tegelijk en tezamen met
vele anderen treedt zij in dit plechtig
oogenblik toe tot de oude vaderland-
sche kerk. Sober, naar den aard
van den protestantschen eeredienst,
is de plechtigheid, en als de voor
ganger een enkel woord tot „zuster"
Juliana van Oranje-Nassau heeft ge
sproken, ruischt er een zegenbede
door de kerk. 's Avonds neemt de
geheele Koninklijke Familie deel aan
het Heilig Avondmaal. In hetzelfde
jaar kreeg de Prinses haar eigen
hofhouding en werd het „Huis van
Hare Koninklijke Hoogheid Prinses
Juliana" ingesteld. Ook werd zij, in
een plechtige zitting van den Raad
van State, op 2 Mei 1927 tot lid
geïnstalleerd. Te midden van al die
deftige, oude en veelal grijze heeren
nam de jonge vrouw uit de Oranje
dynastie fitting: het was of er een
vroege rozeknop te bloeien kwam
in dit vertrek van wijsheid en staats
manservaring, waar de statige, afge-
Met welke gevoelens ik in dezen
oorlog trek, doet er niet toe. Maar
al mijn zorgen gelden uw dochter
Winnifred. Deel het haar zoo voor
zichtig mogelijk mee ik weet,
dat dit bericht haar smart zal ver
oorzaken. Indien ik nog niet gewe
ten had, hoe lief ik haar heb, dan
zou ik het nu weten.
Moge God geven, dat ik dezen
oorlog ongedeerd doorkom, dan zal
ik mij bij het einde bij u melden.
Gelukkig, dat u (le reis niet aan
vaard heeft. Mocht het lot willen,
dat ik den oorlog niet overleef, dan
verzoek ik u hartelijk Winnifred in-
liggenden brief te geven. U kunt
hem eerst lezen, opdat u weet, of
het goed voor haar is, dat zij hem
leest. Slechts haar geluk en welzijn
heb ik er mee op het oog.
Is mij echter erger beschoren dan
den dood op het slagveld ik
bedoel, als de oorlog van mij een
verminkte maakt dan zal ik niets
meer van mij laten hooren. dan wil
ik voor Winnifred gestorven zijn.
Zeker was te veel geluk mij toebe
deeld, het was te groot om stand
te houden.
Misschien, naar ik hoop en
wensch, wil het lot mij slechts de
gelegenheid bieden van het slagveld
terug te winnen, wat ik helaas ver
loor. Hoe het ook zij ik draag
meten Van Leeuwen zat en de pa
triarchale Cort van der Linden en
de grijze generaal Cool, de geleerde
Fabius, en wie al niet meer.
0
Leiden zag haar eenige jaren de
wereldberoemde hoogeschool bezoe
ken. „Het is" sprak Huizinga
toen hij haar later den doctorsbul
overreikte „geen ijdele vorm of
fraai vermaak geweest, deze vorste
lijke studie. Al heeft daarin, naar
wij wel weten, vrije vroolijkheid
geenszins ontbroken. Trouwer en
aandachtiger hoorderes hebben de
hoogleeraren niet gehad". De bul
maakte dan ook gewag van „den
uitnemenden ijver, den vurigen lust
tot onderzoek, het scherpe vernuft
en den onafhankelijken en oorspron-
kelijken geest" van de koninklijke
studente. En trouwens, van haar
scherpzinnigheid en begaafdheid leg
gen, wie haar kennen, getuigenis af.
Begaafdheid is trouwens Busken
Huet heeft daarop in Het Land van
Rembrandt gewezen een ken
merk van de meeste Oranje's ge
weest. De Prinses bezit ook een ster
ken zin voor humor, een levendige
spontaneïteit, een geest die tot be
schouwen en onderzoek is geneigd.
Zij heeft een vasten wil en een ka
rakter, dat zich niet spoedig buigt;
twee eigenschappen die ook haar
moeder kenmerken. Meermalen is
mij het voorrecht te beurt gevallen,
met haar te mogen spreken; nooit
ben ik heengegaan zonder onder de
stille bekoring te zijn gekomen van
haar eenvoud en haar vriendelijkheid
en ook van haar aanvallige be
schroomdheid.
Oranje in oranjebloesem. Overeen
paar maanden. Koningin Wilhelmina
verloofde zich in October en trad
in Februari in het huwelijk. Nog
luttele maanden, naar den mensch
uitgesproken, en onze Prinses is de
Bruid. Bruid van Oranje. Bruid van
Holland. Dan zal het oude woord
van Vondel kunnen opgaan:
't Is bruiloft in de wei
De lantslien zich verblijen,
't Prinsesje brengt ons weer
Te voorschijn de oude tijen
Vondel zong het op de geboorte
van een oranjetelg. Wij herhalen het
bij deze verloving.
0
moedig wat mij is opgelegd, want
ik wil de liefde van Winnifred waard
blijven. U heeft mij zoo dikwijls ge
zegd, mijn vaderlijke triend, dat er
zonder Gods wil niets gebeurt en
dat wij niet hunnen afwenden, wat
er over ons besloten is. Het zou mij
innig verheugen, indien u mij nu
en dan bericht zou willen geven.
Adresseer uw brieven dan aan mijn
moeder. Zij zal zoo goed het gaat
op <je hoogte blijven van den op-
marsch van mijn regiment, en mij
uw brieven nazenden. De handels
berichten uit Zweden zullen nu wel
in uw bezit zijn en ik hoop, dat u
tevreden over mij bent. Hier in
Duitschland heb ik nog generlei re
laties kunnen aanknoopen, ik hoop,
dat ik het spoedig zal kunnen inha
len. Ik heb mij met groote vreugde
aan mijn nieuw beroep gegeven.
Mijn innigste wenschen en mijn
smartelijkste gedachten zijn bij u en
Winnifred. God geve dat zij den
vrede van haar hart bewaart, dan
is alles goed.
In dankbare toegenegenheid
Uw Rudolf Salten".
Aan Winnifred schreef hij:
„Mijn Winni! Laat mij je eens
zoo noemen, laat mij het vertrou
welijke „je" gebruiken. Mijn mond
zal immers stom geworden zijn, als
San Sebastian gevallen.
San Sebastian is int handen der
rechtsche strijdkrachten. Zaterdag
middag heeft het stadsbestuur in
een vergadering besloten de stad
over te geven. De gouverneur Orte
ga heeft thans zijn hoofdkwartier
gevestigd te Zumaya, een plaatsje
gelegen ten Westen van San Se
bastian. De regeeringstroepen heb
ben stellingen betrokken nabij Orio
en beheerschen vandaar uit den weg
naar Bilbao.
Rondom Oviedo wordt gevochten.
Volgens de berichten worden de op
standelingen zeer in het nauw ge
drongen en bombardeeren regee-
ringsvliegtuigen Oviedo.
In den sector van Huesca hebben
manschappen van de Catalaansche
militie Sietamo bezet en verder het
plaatsje Quicena. Hierdoor kan de
rechterflank van de afdeeling der
militietroepen, die Huesca bedreigt,
geen gevaar meer loopen.
Berichten, die dezer dagen de ron
de deden, volgens welke onderhan
delingen gaande waren tusschen de
Junta te Burgos en de regeering
te Madrid om tot een wapenstilstand
te komen, worden door de Junta
te Burgos tegengesproken. De bur
geroorlog, aldus verklaarde men te
Burgos tegenover een vertegenwoor
diger van Havas, kan slechts eindi
gen met een volledige overwinning
der rechtsche troepen of met een
capitulatie van de strijdkrachten van
Madrid.
San Sebastian is thans in handen
der rechtsche strijdkrachten. In een
vergadering, die Zaterdagavond on
der voorzitterschap van Ortega in
het paleis van den gouverneur werd
gehouden, heeft het bestuur van de
stad besloten San Sebastian over te
geven. Slechts twee anarchistische
commissarissen konden zich met dat
besluit niet vereenigen. Deze twee
werden gevangen genomen.
Het hoofdkwartier van Ortega is
naar Zumaya overgebracht. Nabij
Orio, gelegen op den weg Bilbao-
San Sebastian, hebben de verdedi
gers van San Sebastian, na de stad
te hebben verlaten, een strategische
positie ingenomen, waardoor de weg
naar Bilbao wordt beheerscht. Or-
je deze regels ontvangt. Laat ik je
eens zeggen, hoe lief ik je heb,
hoe trotsch en gelukkig je mij door
je liefde hebt gemaakt. Want al
hebben wij het ook nooit uitgespro
ken, zoo hebben wjj het toch ge
weten, hoezeer wij elkaar liefhadden.
En al heeft ons nu een afgunstig lot
van elkaar gerukt, zoo zullen mijn
laatste gedachten naar jou gaan en
je zeggen: wij zullen elkaar nooit
vergeten. Misschien zou ons geluk
te groot zijn geworden voor ons
stervelingen. Laat je niet door je
smart overweldigen als ik sneuvel.
Wees dapper en draag, wat het lot
over je beslist. Je hebt een sterken
steun aan je vader, dien ik met
geheel mijn hart vereer.
Doe hem niet de smart aan te
blijven treuren. Een $ein portretje
van je, dat ik op zekeren dag stil
letjes van je heb weggenomen, draag
ik op mijn hart in een medaillon,
tegelijk met mijn moeders beeltenis.
En tusschen de beide geliefde por
tretten, ligt het verzegelde papiertje
van Nelli Bridge 'je herinnert je,
ik heb je verteld van haar voor
spelling. Het moest mij als een talis
man beschermen.
(Wordt vervolgd).