BRESKENSCHE COURANT Nieuws- en Advertentieblad voor geheel Zeeuwsch-Vlaanderen W. D. Winnifped de Pelskoningin. Verschijnt iederen DINSDAG- en VRIJDAGAVOND. Telefoon 2L Postgiro 50895 Uitgave E. BOOM-BLIEK - Breskens FEUILLETON 45ste Jaargang Dinsdag 30 Juni 1936 Nummer 4148 ABONNEMENTSPRIJS- Per drie maanden f 1.25. Buiten Breskens per drie maanden f 1.40. Franco per post per jaar f 5.00 Buitenland per jaar f 6.50 Alles bij vooruitbetaling. ADVERTENTIEPRIJS: Van 1-5 regels (0,75. Iedere regel meer F 0; 15Ingez. Med. 30 ct. per regel Abonnements-advertenties groote korting. Kleine Advertenties tot hoogstens 5 regels f 0.40 (bij vooruitbetaling) Een diaconaal plan van arbeid in 1778. 0 Op den 21en Augustus 1777 be sloot de Hervormde Diaconie van Utrecht tot oprichting van eenige spinschoien voor kinderen van geali- mienteerden en tevens voor bejaarde lieden. In de resolutie, die op deze zaak betrekking heeft, wordt gesproken van de „veele lieden die door luy- heid en werkeloosheid in de diepste armoede gedompelt sijn, zoadat men genoodsaakt word om dikwerf de liefdegaeve der gemeynte te moeien toerijken aan menschen. die vanwe gens de kragt hunner jaeren in staat sijn door vlijd en arbeid hun eijgen brood te eten, dog door gebrek van werk of traegheid Om hetzelve te zoeken moeten geassisteert worden". Dr. J. H. Adrian-i, die in „Diako- nia" deze oude geschiedenis ophaalt, spreekt van „het plan tan arbeid van de Utrechtsche diaconie in 1778," het jaar dat de fabriekscholen in werking werden gesteld. In twee panden, die voor dit doel waren gehuurd, werden namelijk 25 spinnewielen geplaatst en een aantal kinderen en ouden van dagen wer den aan den arbeid gezet. De werk tijden 'werden vastgesteld van 's mor gens half 7 tot 12 uur en 's middags van 1 tot 6 uur voor de kinderen, terwijl de bejaarde lieden van 's mor gens 6 tot 12 uur en 's middags van 1 tot 9 uur werken moesten. Min of meer Spartaansche straf fen werden toegepast voor de kin deren, die van luiheid, onoplettend heid of onwilligheid werden beticht. Al naar de overtredingen waren wer den de stakkers „te pronk" gesteld met een bord om den hals waarop stond „deugniet," of „leugenaar" of „domoor". In de practijk bleek de opleiding van de kinderen, die den ganschen dag moesten spinnen, toch wel te eenzijdig en bovendien leverden de scholen bij lange na geen financieel voordeel op. In overleg met het ge- meentebestuuur werd in 1779 een „leer- en fabriekschool" opgericht. De spinschoien werden opgeheven en de kinderen naar de nieuwe werk en onderwijsinrichting overgebracht. Ook deze inrichting bleek een .groot financieel nadeel voor de diaconie op te leveren. Het aantal kinderen was groot genoeg, maar de resulta 63. Roman van H. COURTHS-MAHLER met autorisatie uit het Duitsch vertaald door Mevr. J. P. WESSELINK-v. Rossum 0 Daar de slede haar in het snelle loopen hinderde, liet zij die tenslotte staan. Zij zou ze op haar terugweg meenemen. Zij bleef immers op de zen weg. Het was haar trouwens op het oogenblik volkomen onver schillig wat er met de slede ge beurde. Haar onrust werd steeds grooter, steeds heviger. En als een pijl vloog zij voort, verder en verder, naar de plek, waar de skisporen van Hölderlin zich ge kruist hadden met die van hen. Zij kon niet verder tienken, dan dat zij Salten in het een of ander gevaar, dat zij vermoedde, te hulp moest komen. Zoo angstig als zij voor hem was, zoo moedig was zij voor zichzelf. Zij dacht er niet aan, ten droevig. In de vergadering van de .gecommitteerden, die de dage- lijksche zorg hadden voor de school, wordt bij herhaling geklaagd, dat zoowel de werkbazen als de kinderen lui en onwillig waren en door „be loften en bedreygingen" tot hun plicht moesten worden gebracht. De fabrikanten, die afnemers wa ren van de producten uit de fabriek school, klaagden steen en been over de slechte afwerking der artikelen en eischten zitting in het bestuur der school. De diakenen wilden baas in eigen huis blijven en weigerden aan dit verzoek te voldoen. Zij motiveer den dit met te schrijven: „Omdat de gansche diaconie leeden van één lighaam zoodanig aan malkanderen verknogt zijn, dat deselve met geen mogelijkheyd van malkander kange- sch-ey-den worden en dus ook niet kan ley-den, dat een tweede lighaam aan hetselve zoude worden vastge- h-egt". Men bood nu de heeren fabrikan ten aan om enkelen uit hun midden als „correspondeerende adviseurs" aan te wijzen voor geregeld overleg met de bestuurders der fabriek school. Maar de fabrikanten bedank ten voor de eer. De inrichting had nu een harden dobber. De concurrentie met het vrije bedrijf werd steeds zwaarder en om een financieel débacle te voor komen, moesten bij herhaling de werkloonen worden verminderd. De klachten over gebrek aan werk na men toe, zoodat tenslotte slechts een gering aantal kinderen aan het werk konden blijven. Op den 23en Juni 1788 richtte de „Groote Kerkeraad" zich tot de vroedschap met het ver zoek „consent te verleenen dat de leer- en fabriekschool worde afge schaft en daardoor zooveel moogelijk is- aan de diaconie eenige verligting in dieselver zwaare lasten mooge worden toegebragt". Op 17 November van dit jaar werd de gevraagde toestemming ver leend en kon tot liquidatie worden overgegaan. De diakenen, die met zooveel am bitie en enthousiasme in een tijd van miaatschappelijken nood dit „plan van arbeid" hadden opgevat,, moesten na eenige jaren ervaren, dat alles -op een mislukking was uitgeloopen. Het experiment had de diaconie- kas bovendien in den loop van enke le jaren nog een deficit van ruim f 13.000 opgeleverd. N. R. Crt. dat haar vader haar had verboden, zich verder dan tot aan den berg van het boschhuis te verwijderen. Zoekend speurden haar oogen den weg voor haar af. Zij tuurden naar Salten. Hij moest haar immers op dezen weg tegenkomen, als hij van Hölderlin terugkwam. In de sneeuw zag zij heel duidelijk de sporen, die zij gisteren alle drie hadden achter gelaten en daarnaast ook de sporen van de slede. Zij kon dus niet ver keerd gaan. En nu ontdekte zij ook daarnaast nog een heel versch spoor van ski's. Daar had Salten dien mor gen zeker geloopen. Dus deze weg bracht haar naar hem. Deze zeker heid maakte haar wat kalmer, en zonder na te denken, volgde zij den drang, die haar in de nabijheid van den geliefde zou brengen. Wat er gebeuren zou als zij hem bereikte, daaraan dacht zij nu niet. Slechts hem eerst weer gezond en onge deerd terugzien. En steeds vlugger snelde zij voor uit, maar toen zij bijna het kruispunt op den weg had bereikt, werd er een onverwacht einde aan haar voortgaan .gemaakt. De een of an dere oneffenheid onder het sneeuw kleed verborgen, remde plotseling haar vaart en deed haar vallen. Zij De nieuwe sociale wetten in België. o De correspondent van de N. R. Crt. te Brussel meldde Zaterdag avond hierover aan zijn blad: Tegen haar traditie in heeft de Kamer niet alleen Vrijdag, maar ook Zaterdagmiddag een vergadering ge houden. Onmiddellijk nadat deze was geopend, legde de voorzitter, de heer Huysmans, het wetsvoorstel tot wijziging van de wet van 16 Augustus 1887 betreffende de regle menteering van de uitbetaling der arbeidsloonen ter stemming. Het voorstel, dat een enkel artikel bevat, bepaalt, dat voortaan geen afhouding van welken aard oj>k nog toegelaten zal zijn, wordt aangenomen zonder bespreking. De Kamer was heel wat kalmer dan Vrijdag. Ook toen het ontwerp betreffende de betaalde vacanties aan de beurt kwam, bleef zij vrij rustig. De com munistische afgevaardigde Jacque- motte njeent, dat het ontwerp ver duidelijking en amendeering be hoeft. De wet bepaalt, dat de arbei ders een jaar in dienst van denzelf den werkgever moeten zijn om recht te krijgen op ten minste zes dagen betaalde vacantie. Belet moet wor den, dat de werkgevers de arbeiders na tien of elf maanden doorzenden om- aan de betaalde vacantie te ont snappen. De socialistische afgevaar digde Schevenels stelt voor de woor den: in dienst van denzelfden werk gever, door: werkzaam in dezelfde industrie te vervangen en dient een amendement in dien zin in. Na deze sprekers worden de algemeene be schouwingen over dit wetsontwerp gesloten. Bij de behandeling der artikelen constateert de liberale afgevaardigde de Smidt, burgemeester van Knocke, dat de arbeiders van de zeevisscherij in het wetsontwerp zijn vergeten. In dit gemis wil hij door middel van een amendement voorzien. Een an der amendement is ingediend door den katholieken afgevaardigde Vaes. Het bepaalt, dat de wet voor alle ondernemingen zonder onderscheid en zonder bepaling van het aantal arbeiders of bedienden van kracht zal zijn. Het regeeringsvoorstel voor ziet een minimum van 5 arbeiders of bedienden. Na de tusschenkomst t an den minister van arbeid, die me dedeelt, dat de toepassing van de viel zoo ongelukkig, dat zij haai voet kwetste zij wist niet hoe. Zij voelde slechts een scherpe pijn en kon haar voet niet bewegen, zonder die pijn ondraaglijk te maken. Daar lag zij nu, midden in het oerwoud, zeker uren ver van het boschhuis verwijderd, als een hulpe loos kind. Zij kon zich niet oprich ten, zich nauwelijks bewegen en klemde de tanden op elkaar om het steunen te onderdrukken. Wat zou er nu van haar worden? Nu kon zij Salten niet te hulp ko men, ook 'als hij in gevaar was. En zijzelf? Was zij nu niet zelf in het groot ste gevaar, dat er kon bestaan, in dien Salten niet tijdig op den terug weg hier voorbij kwam? Zou hij beslist hier voorbij komen? Kon hij geen anderen weg hebben ingesla gen. Dan kon zij urenlang en nog langer hier liggen. Zij kon bevrie zen, daar zij zich niet bewegen kon. Nu overdag zou het nog gaan maar in den nacht? Zij huiverde van afgrijzen. Haar hand tastte naar den browning, die haar bij haar val ontvallen was. Gelukkig kon zij het wapen grijpën. Maar wat hielp het haar, als zij niet verder kon. En als in den nacht wet zoo breed mogelijk zal worden opgevat, neemt de heer Vaes zijn amendement terug. Na eenige minu ten worden ook de andere artikelen van deze wet ten getale van 15 aan genomen. Dan komt het wetsvoorstel om trent de veertigurige arbeidsweek aan de orde. De Waalsche socialist van Walleghem, rapporteur, zegt niet te kunnen treden in de amende menten, waarbij -de toepassing van de 40-urige arbeidsweek voor een bedrijf of een branche van een be paalde industrie weer kan worden ingetrokken. De toepassing van de 40-urige arbeidsweek mag geen ver mindering van loon tengevolge heb ben. De Rexistische afgevaardigde Leruitte interrumpeert. Hij verklaart, dat de minister en de rapporteur met hun mededeelingen geen vol doening hebben gegeven. Wij willen teksten hebben en geen beloften. Ook de communist Glineur is niet tevreden over den voorgestelden tekst. De arbeiders, zegt hij, zuilen er geen genoegen mede nemen. De tekst is niet duidelijk en ook niet scherp genoeg. De 40-urige arbeids week moet in alle industrieën zon der eenige uitzondering worden toe gepast. De wet spreekt echter alleen van ongezonde, gevaarlijke en lastige bedrijven. De dienst van het tram personeel en ook het werk aan den ketting in zekere automobielfabrie ken bijv. zegt spr., zijn uitgeschakeld Dit zal niet mogelijk zijn. De wet zou ook nog van 1 October a.s. in toepassing moeten treden. In (het regeerings-ontwerp is geen da tum voorzien. De communisten die nen daarop een amendement in ten einde in deze leemte te voorzien. De katholiek-democraat van Brug- gerihout zegt, dat de mijnwerkers al ras acht jaar aan het lijntje wor den gehouden met beloften. Het was nu hoog tijd om de 40-urige ar beidsweek door te voeren. Spr. is zelf mijnwerker geweest en zou in geweten niet durven zeggen, dat men den arbeidsduur zoo maar in eens met 8 uur moet verkorten. Dit zou zelfs onvoorzichtig zijn, maar een eerste begin is toch zeer goed mogelijk. De Rexistische afgevaardigde Leruitte is het -eens met den mi nister-president om- te verklaren, dat de onmiddellijke toepassing van de 40-urige arbeidsweek rampspoedige gevolgen voor de Belgische industrie de wolven haar aanvielen? Haar hart klopte angstig en snel. In haar angst riep zij zóo luid zij kon om hulp. Instinctief riep zij den naam van Salten. Daarna luisterde zij met ingehouden adem of er ant woord kwam op haar roep, maar alles bleef stil. Onrustig keek zij om zich heen. De pijn aan haar voet martelde haar zeer. Zij moest de tanden op elkaar klemmen en de geheimzinnige stilte om haar heen vergrootte haar angst. Nog eens riep zij gillend Saltens naam en luisterde ingespannen naar antwoord. Daar scheen het haar, alsof zij uit de verte den vagen klank van een mannenstem hoorde. Het was slechts een wegstervenden toon, maar haar hart jubelde. Dat kon niemand anders dan Salten zijn en hij moest haar roep gehoord hebben. Weer riep zij zoo luid zij kon en trachtte zich wat op te richten, door zich. op den linkerarm te steunen. Maar toen zij nu ademloos luisterde naar de reeds wat nader gekomen, duidelijker wordende mannenstem, hoorde zij plotseling ongeveer hon derd schreden van haar verwijderd het kreupelhout kraken Zij staarde verschrikt in die richting. Zoo dicht zou kunnen hebben. Dit mag echter geen voorwendsel zijn, de loonenvan de arbeiders nu al te verlagen. Zij moeten aangepast worden aan den huidigen levensstandaard. De voor zitter van de Kamer, Huysmans, deelt mede, dat men hem gevraagd heeft de besprekingen betreffende het regeeringsprogramma met het debat over de drie regeerings-ont werpen te verbinden. Deze ontwer pen zijn de 40-urige arbeidsweek» de bepaling van het minimumloon en de betaalde vacanties. Een groot aantal leden heeft echter den wensch uitgesproken heden nog over de re- geerings-ontwerpen te stemmen. Men zou dus de besprekingen be treffende het regeeringsprogramma tot de volgende week moeten verda gen. Dit is misschien niet zeer lo gisch, zegt hij, omdat de wetsvoor stellen een uitvloeisel zijn van de regeermgsv-erklaring maar om -de ge moederen tot bedaren te brengen kan het nuttig zijn heden nog met de voorstellen gedaan te maken. De Kamer betuigt hiermee haar instem ming, waarna de communist Lahaut het woord krijgt. Hij verdedigt het beginsel van de 40-urige arbeids week, doch wordt herhaaldelijk door de Rexisten, Viaamsch-nationalisten en de socialisten geïnterrumpeerd. Hij antwoordt met kwinkslagen hoewel hij zelf eerst verklaard had, dat het uur te ernstig was om grap pen te maken. Hij hekelt verder de maatregelen door de regeering ge troffen tijdens de stakingsbeweging ten einde de bezetting van mijnen en fabrieken te voorkomen. De so cialistische minister van arbeid De- lattre verdedigt het regeeringsont- werp. Spr. geeft toe, dat men met voorzichtigheid te werk zal moeten gaan, maar men mag de sociale vooruitgang niet stuiten. Hij ver wacht, dat de Kamer een hiermee instemmend votum zal uitbrengen, en dat hedenavond, een groote over winning van de arbeiders zal kunnen worden gevierd. Uit naam van de Vlaamsch-na- tionalistische groep verklaart de heer Lambrechts, dat deze fractie het principe aanvaardt, maar de wet zelf onvoldoende acht. Zij zal dus blanco stemmen. De liberale minister van staat Hy- trrans -deelt mee, dat zekere leden van de liberale fractie de 40-urige arbeidsweek alleen maar kunnen aanvaarden, wanneer dit een inter nationale maatregel wordt. De li- bij kon Salten onmogelijk zijn. Plotseling stond haar hart stil. Daar ginds uit het kreupelhout ver scheen een groot donker lichaam met zware bewegingen. Ontsteld zag zij het ondier tegemoet, dat beslui teloos zoekend heen en weer liep. „De berinl" Als een steunen kwam het over Winnifred's lippen. De tanden vast op elkaar klem mend richtte zij zich zoover op, dat zij kon zitten, terwijl zij op haar lin kerhand steunde. Met de rechter hand omklemde zij, gereed tot schie ten, haar browning. In -den hoogsten nood kwamen rust en kalmte terug. En nog eens riep zij zoo luid zij kon, om hulp. Bij dezen doordringenden kreet schrikte de berin en wendde haar dikken kop als vragend naar Winni- fred en kwam langzaam, steeds hier en daar snuffelend en zacht brom mend op Winnifred toe. Maar nu hoorde Winnifred ook heel duidelijk en tamelijk dicht bij de stem van Salten. „Miss Hartaul" Weer slaakte zjj een kreet waaruit angst -en jubel sprak. En de oogen vast op de berin gericht, met het geladen wapen in de hand, riep zij telkens weer, om hem de richting aan te geven.

Krantenbank Zeeland

Breskensche Courant | 1936 | | pagina 1