Een „verduisterd" Gewest.
Klaas de zoon van den Molenaar
Gewestelijk Nieuws
Kerk- en Schoolnieuws.
SLUIS.
Benoemd.
In de Maandag 17 Mei gehouden
spoedeischende raadsvergadering alhier
werd uit een 8-tal candidaten voor
onderwijzeres van de Openbare Lagere
School alhier met algemeene stemmen
gekozen Mej. A. Cruson te Breskens.
no. 1 der voordracht.
AARDENBURG.
Afscheid.
Vrijdag 15 Mei nam Mej. Wage af
scheid .ils onderwijzeres aan de Open
bare School alhier. Van de kinderen
mocht zij een schemerlamp en bloemen
in ontvangst nemen.
De school verliest in haar een goede
leerkracht.
300-jarig bestaan herdacht-
Zondag 24 Mei wordt het 300-jarig
bestaan herdacht van de Doopsgezinde
Broederschap alhier. Des voormiddags
wordt een samenkomst gehouden in
de kerk, alwaar een geschenk der le
den in West Zeeuwsch-Vlaanderen zal
onthuld worden, terwijl op de begraaf
plaats de steen op het graf van Ds.
P. R. Beerta (1806-1852) zal onthuld
worden.
Des avonds wordt een herdenkings
avond gehouden.
Omtrent het ontstaan dezer kerk
zegt een aanteekening uit het jaar
1655 het volgende:
„In den Jaere 1636 zo sijn eenige
vrienden met Joos d'Hoege en Chrysti-
aen van Egen verackoordeert dat men
de schuere staende achter het huys
genaemt het Lam soude gebruycken
tot een Vermaenhuys en is daerom bij
verscheyden lieden gecocht. Nemaer,
alsoo het moeste vertemmert zijn, soo
is naerderhant goed gevonden ende
verstaen, bestemt ende geconsenteert,
dat degeene die het huis eerst hadde
gecost tselve soude geven aen de ge-
meyntte ende dat men soude omgaen
om te besien wie datter meer geven
wijlde ende is ten 2 deversche reysen
gedaen. alsoo het huys zooveel meer
coste als geschyckt was".
In 1793 is het oude Vermaanhuis
gedeeltelijk vernieuwd en verfraaid met
het Byzontyse tentdak in stuc-werk.
Anno 1888 is de toegang tot de
kerk oveidekt en een nieuwe gevel
gebouwd.
In 1916 is het oude meubilair ver
vangen door het tegenwoordige.
Het eerste harmonium deed zijn in
trede in 1872; In 1933 werd het pijp
orgel in gebruik genomen.
PREDIKBEURTEN
Ned. Herv. Kerk.
Donderdag 21 Mei (Hemelvaartsdag)
Breskens
9,30 uur Geen dienst.
Groede
9,30 uur Ds Derksen.
Aan tafel werden verschillende toe
spraken gehouden.
Generaal Reijnders, wees er op,
dat de luchtbeschermingsdienst een
civiele zaak is. Maar zooals het wel
meer gebeurt, de leiding is van mili
taire zijde, van den generalen staf
uitgegaan. Deze dienst is nu overge
gaan naar het departement van bin-
nenlandsche zaken, zoodat dit de
laatste oefening is, door spr. in zijn
oude kwaliteit bijgewoond. Nadat de
militairen baanbrekend werk hebben
verricht speciaal overste Schim
mel hebben nu de burgerlijke
autoriteiten voortaan de leiding.
Tot inspecteur van den luchtbe
schermingsdienst is benoemd luite
nant-generaal buiten dienst de Rid
der.
De Commissaris der Koningin was
aan vele personen dank verschul
digd. Aan kolonel van der Stadt en
luitenant ter zee le klas Mante, van
wier voorlichting we in Zeeland veel
hebben mogen genieten, aan den
heer Mr. Brants, procureur-generaal
bij het Hof t'e Den Haag en den
districts-commandant der rnarechaus
see voor de hulp resp. t an rijkspolitie
en marechaussee aan K.N.A.C. en
A.N.W.B., aan spoorwegen, tram
en busdiensten, aan den heer Bier
man, vertegenwoordiger van den
Prov. Brandweerbond, die verschil
lende lezingen hield, aan automobi
listen voor het beschikbaar stellen
van hun auto's, aan de pers voor
haar voorlichting van het publiek
aan de orde-commissarissen, enz.
De heer Mr. Brants, procureur-
generaal bij het Gerechtshof te Den
Haag, verzekerde, dat de rijkspolitie
\an h..rte medewerkte. God verhoe
de. dat i.e luchtbescherming inernst
moet wordea toegepast, maar regee-
ren is vooruitzien. We moeten ons
wapenen tegen het luchtgevaaT.
Nadat de heer Bon te Den "Haag.
namens de pers en Jhr. van Vreden-
burch namens de K.N.A.C. het
woord hadden gevoerd, gaf de heer
Van Woelderen, burgemeester van
Vlissingen, een overzicht van de te
houden avondoefening aldaar.
In samenwerking met Souburg zou
worden aangenomen, dat een bom
aanslag op de hangar op het vlieg
veld, op een hofstede en op den
weg was ondernomen, zoodat brand
weer, opruimingsploeg en genees
kundige dienst zouden uitrukken.
Verder deed hij uitvoerige mede-
deelingen over de radio-zendstations
op korte golf van de vereeniging
van radio-amateurs, die naast de of-
ficieele waarschuwingsdiensten wer
ken en uitstekende diensten bewijzen
in het melden van luchtgevaar. Voor
de gemeentebesturen en de burger
lijke waarschuwingsdiensten zijn ze
dan ook van groote beteekenis.
o—
(Van onzen bijzonderen medewer
ker, die de nachtvlucht medemaakte).
Toen wij ruim kwart voor tien
van het Vlissingsche vliegveld opste
gen, zagen wij in den avondschemer
nog -duidelijk den vorm van Walche
ren onder ons liggen. De witte dui
nenreeks stak scherp af tegen het
water en het land-er-achter en in
het Noorden vloeiden aarde en lucht,
naar het oog te oordeelen, op fan
tastische wijze ineen.
Aanvankelijk was de verlichting
nog aan; even later echter was de
Westkappelsche vuurtoren schier het
eenige licht, dat te ontwaren viel
en konden wij met voldoening con-
stateeren, dat de bevolking het con
signe getrouw had opgevolgd. Hier
en daar, waar een veronderstelde
bom terecht gekomen was, viel een
stipje licht te bespeuren, soms was
even iets van het landschap te zien
als een vuurpijl afgeschoten of het
zoeklicht gericht werd.
Over Noord-Beveland welks
contouren amper zichtbaar waren
werd recht naar Brouwershaven ge
koerst. Dat wij hier de provinciale
grens bereikt hadden, bleek uit de
lichten van Ouddorp en andere plaat
sen op Goereede vliegrichting werd
gewijzigd, Zierikzee -en Stavenisse
werden geïnspecteerd en het bleek
ons, dat ook de Schouwenaars en
Tholeflaars hun medewerking voor
de volle 100 pCt. verleend hadden.
Het programma vermeldde ver
volgens: Goes, Hansweert, Hulst,
Oostburg, Breskens, Vlissingen. Dit
gedeelte van de rondvlucht is zoowel
totaal mislukt als volledig geslaagd.
Totaal mislukt is het in dien zin,
dat wij Goes niet konden vinden,
doorgevlogen zijn naar Rammekens,
misschien wel twee of drie maal hier
zijn weergekeerd, op het traject Sta
venisse-Goes-Hansweert (van 25
K.M.) kans zagen 17 minuten vertra
ging te hebben, grond van water
niet meer konden onderscheiden
vruchteloos den Braakman zochten,
en ons ten slotte wisten te oriëntee-
ren, dank zij de verlichting, die ont
stoken werd in plaatsen, waar men
meende, dat wij gepasseerd waren
en de alarmtoestand opgeheven kon
worden. Toen was het evenwel zoo
laat geworden, dat wij rechtstreeks
naar Vlissingen teruggevlogen zijn,
zoodat wij (voor zoover wij tenminste
weten) boven Zeeuwsch-Vlaanderen
alleen Terneuzen bezocht hebben.
En toch is deze laatste ronde van
de luchtbeschermingsoefening volle
dig geslaagd. Want dit dwalen van
ons vliegtuig heeft bewezen, hoe
doeltreffend de verduistering van een
landstreek wezen kan. Hier waren
tien mannen aan boord, beroeps
waarnemers en bewoners van Zee
land, die de route totaal kwijt waren
en niet wisten of bepaalde lichten
uit de richting van de Belgische
zeekust of Antwerpen kwamen!
Wanneer sommige onzer medebur
gers misschien twijfelen aan het nut
eener verduistering, dan zal de er
varing van dezen nacht hen toch
wel tot een ander inzicht brengen
Hierbij vergete men bovendien niet,
dat in oorlogstijd vuurtorens en licht
boeien, die nu nog bij de oriëntee
ring een rol van beteekenis speelden,
ook nog gedoofd zullen zijn.
Behalve deze sceptici zijn er ook
nog enkelen, die meenen om prin-
cipieele redenen hun medewerking
aan verduisteringsoefeningen niet te
moeten verleenen. Hoezeer wij, der
Nederlandsche traditie getrouw, elk
eerlijk standpunt ten volle eerbiedi
gen, vragen wij ons toch af, of deze
pacifisten zich wel een juist denk
beeld hebben gevormd van hetgeen
van de bevolking verlangd wordt.
Dat is allerminst actieve deelneming
aan den strijd,het is louter het
(naar gebleken is doeltreffend) on
vindbaar maken van de oorden waar
oude lieden, vrouwen en kinderen
zich bevinden. Het medewerking
weigeren is -dus feitelijk het helpen
van hen, die over ons volk vernieling
en vergiftiging, brand en moord wil
len brengen.
Hier ligt een taak voor alle men-
schen van goeden wille.
Streekplannen in Zeeland.
Men schrijft uit Zeeland aan de
N. R. Crt.
Reeds in haar oorspronkelijken
vorm van 1901 bevatte de Woning
wet enkele bepalingen omtrent ge
meentelijke uitbreidingsplannen. De
geweldige ontwikkeling, die het Ne
derlandsche landschap, in 't bijzon
der na het einde van de wereldoorlog,
heeft ondergaan, noopte tot meer.
De toekomst moest voor vele streken
als-geheel bekeken worden en toen
de wet in 1931 voor de twaalfde
maal wijziging onderging, werd het
instituut der streekplannen opgeno
men.
Er is een belangrijk verschil tus-
schen beide soorten plannen: het
uitbreidingsplan heeft betrekking op
gronden in één, het streekplan op
gronden in verscheidene gemeenten
gelegen. Toch is het onjuist het
streekplan als een groot uitbreidings
plan te beschouwen, omdat een ge
meentelijk plan de bestemming der
terreinen veel gedetailleerder zal
aangeven dan voor een geheele
streek noodig is. Het ideaal is dan
ook een streekplan, dat aangevuld
wordt door uitbreidingsplannen voor
de bebouwde kommen, die binnen
het geheel liggen, in 't bijzonder
wanneer deze centra een gestadigen
groei vertoonen.
Dat de gemeenteraad het uitbrei
dingsplan vaststelt, ligt voor de hand.
Voor het streekplan was geen orgaan
beschikbaar, want het zou ongetwij
feld niet fraai geweest zijn, als het
provinciaal bestuur belast ware ge
worden met deze taak, die toch in
zeer sterke mate een gemeentelijk
karakter blijft dragen. De wet heeft
dan ook intercommunale commissies
met de vaststelling van streekplan
nen belast. Nu is het echter een feit,
dat gemeentebesturen gaarne den
lof van onderlinge samenwerking zin
gen, maar zich niet minder gaarne
tot dit gezang beperken, wanneer
samenwerking „dreigt". Dan vreest
men machtswellust van de grootste
onder de zusteren en knechting van
de kleinen, dan worden Thorbecke
en de gemeentelijke autonomie op
de apostelen der intercommunale sa
menwerking losgelaten. Gedeputeer
de Staten van Zeeland, eenerzijds
het belang van een harmonische ont
wikkeling van het Zeeuwsche land
schap inziend, anderzijds wetend dat
het met onwillige honden kwaad
hazen vangen is, hebben deze zaak
met zeer veel tact en aanvankelijk
succes aangepakt, daarbij krachtig
terzijde gestaan door den rijksin-
specteur der Volkshuisvesting.
Door de luchtlijn was Westen-
Schouwen met zijn schitterend
strand- en duingebied plotseling
a. h. w. een voorstad van Rotterdam
geworden. De betrokken gemeenten
Renesse, Burgh en Haamstede heb
ben tijdig de mogelijkheden, met de
gevaren, onder 't oog gezien en aan
één deskundige het maken van uit
breidingsplannen voor de drie dor-
tren opgedragen. Deze plannen zijn
inmiddels tot stand gekomen en zoo
heeft de Schouwsehe kuststreek in
feite een streekplan, al is het formeel
een complex van aaneensluitende ge
meentelijke uitbreidingsplannen.
De eer het eerste Zeeuwsche
streekplan tot stand gebracht te
hebben zal dan ook vermoedelijk
West Zeeuwsch-Vlaanderen te beurt
vallen. Reeds eenige jaren geleden
hadden de vijf kustgemeenten: Bres
kens, Groede, Nieuwvliet, Cadzand
en Retranchement tot een gemeen
schappelijk aanleggen van een fiets
pad door de duinen besloten. Het
scheen hier niet erg mee te vlotten
maar er was een zekere basis gelegd
voor samenwerking en toen Gede
puteerden de vraag stelden, of het
niet raadzaam was de zaak breeder
te bezien en een streekplan te ont
werpen, gingen de vijf gemeente
besturen schier onmiddellijk met de
ze gedachte accoord. Het belang-
179.
Af en toe gromde het keeshondje
en richtte hij zich dreigend half op.
Maar als het geen onraaid was, legde
hij zich weer neer, den kop op zijn
voorpootjes, half slapend, half spie
dend 'met de oogen naar moge
lijke ongewenschte gasten. Zijn twee
oortjes stonden spits omhoog. Hij
was op zijn hoede. De baas kon rus
tig gaan slapen. Hij, Kees, de hond,
paste op alles.
rijkste onderdeel van het project zal
wel een boulevard zijn, die aan het
veer te Breskens begint, eerst langs
de zee en dan achter de duinen
loopt en, om het Zwin heen, op het
Belgische wegennet aansluit.
Walcheren is nummer drie. Hier
zijn heel wat meer gemeenten bij
betrokken en de moeilijkheden ver
meerderen dan in het kwadraat. Nog
niet alle raden besloten tot mede
werking en men fluistert, dat dit
nog heel wat voeten in de aarde
hebben zal. In een voorloopig rap
port hebben enkele deskundigen de
onvoorzichtigheid gehad met foto's
aan te toonen, hoe plattelandsche
vroede vaderen kans zien het aan
hun zorgen toevertrouwde dorp aest-
hetisch te schaden. II n'y a que la
vérité qui offense: het zal geen ge
makkelijke taak zijn voor hen, die
het argument smeedden, er thans
de uitwerking van te temperenZoo
noodig echter zullen Gedeputeerde
Staten wel hun vaderlijk vermaan
doen hooren.
Ook in andere deelen der provin
cie, b.v. de Terneuzensche Kanaal
zone, zou een streekplan voor de
toekomstige ontwikkeling van uitne
mend belang zijn. Ongetwijfeld zul
len Gedeputeerden dan ook nog wel
meer gemeentebesturen in hun ge
west er op wijzen, dat regeeren voor
uitzien is!
BRESKENS.
Vliegveld.
Naar wij vernemen is door de N. V.
van Melle's Confectionery Works al
hier een vliegveld aangelegd in de
onmiddellijke nabijheid van Breskens,
dat door de afdeeling Luchtvaartdienst
van het Departement van Waterstaat
goedgekeurd werd.
Dit vliegveld is echter voorloopig te
beschouwen als particulier vliegveld,
waar alleen de „Dubbe Arend" van de
firma mag landen.
Door de Vereeniging voor Lucht
vaart, afd Zeeuwsch-Vlaanderen Wes
telijk deel, worden echter pogingen in
het werk gesteld om dit vliegveld te
vergrooten, waardoor het dan aan alle
eischen voor binnenlandsch luchtverkeer
zal voldoen.
De „Hindenburg".
Zondagmorgen 9 uur passeerde al
hier het Duitsche luchtschip „Hinden
burg" op zijn tweede reis naar de
Vereenigde Staten. Het was zeer duide
lijk zichtbaar in het helder zonlicht.
Handteekeningen.
Het aantal handteekeningen, geplaatst
op het request tegen de Reisbelasting
heeft in de verschillende gemeenten
bedragen 9157, verdeeld als volgt:
Breskens 1095, Schoondijke 603,
Groede 466, Oostburg 925, Zuidzande
448, Cadzand 533, Sluis 1206, IJzen-
dijke 895, Biervliet 759, Hoofdplaat
132, Nieuwvliet 220, Retranchement
400, Eede 440, St. Kruis 370, Water
landkerkje 255, Aardenburg 410.
180.
Eindelijk was de ochtend aange
broken, waarop de tocht zou aanvan
gen. Klaas sprong vroolijk uit zijn
kooi, gewekt door oom Rink. Hij
schoot zijn broek en baaitje aan en
zong het hoogste lied uit. Er stond
een heerlijk windje en het zou een
mooie dag worden, want de zon
stond al hoog aan den hemel te
branden. Toen Klaas aan dek kwam
voer oom Rink net de haven uit
en zag Klaas Den Burg langzaam
uit het gezicht verdwijnen. Weldra
was men een flink eind op zee en
was er niets anders te zien dan
water en lucht.
Verduistering.
Ook onze gemeente stond Zaterdag
avond in het teeken van verduistering.
Wij kunnen melden dat deze dan
ook zeer goed is geslaagd. Er waren
geen lichtpunten te bespeuren. Ook
de lichten der fietsen waren zeer goed
afgeschermd of geheel gedoofd Bin
nenkomende auto's hebben we niet
bespeurd. Deze werden een eind voor
de kom der gemeente aan den weg
kant gestationneerd met geheel ge
doofde lichten. Wat wel zeer opviel
was het expresselijk laten gloeien van
sigaretten en sigaren door het op
komend geslacht.
Hoewel geen vliegtuig over is ge
komen, werd verondersteld dat eeh
bom gevallen was in de Weijkmanlaan
waar een tweetal gewonden waren, die
door den geneeskundigen dienst ven-
bonden en naar den verbandpost wer
den overgebracht.
Daar het in oorlogstijd de bedoeling
is dat de bevolking zich binnenshuis
houdt, was het thans wel het tegen
overgestelde, aangezien zich veel pu
bliek in de donkere straten bevond.
Van verschillende gemeenten ont
vingen wij berichten van de luchtbe
schermingsoefeningen, welke wij niet
allen afzonderlijk kunnen opnemen.
Men zie ons algemeen verslag.
2 Juni vangen de zwemleisen
aan. Wij geven les vanaf 9 jaar tot
eiken leeftijd, door een bekwaam
gediplomeerd leeraar. Doe het
veilig, Leer het bij ons.
SCHELDESTROOM.
AARDENBURG.
Restauratie Raadzaal.
Door B. en W. is de uitvoering van
het werk verbonden aan de restauratie
van de raadzaal alhier, waarvoor de
biljetten op 8 Mei 1.1. werden ingeleverd,
gegund aan de Gebr Cuelenaere al-
bier. voor hun inschrijvingsprijs van
f3677,23.
SINT KRUIS.
Poldervergadering.
In de jaarvergadering van het water
schap Groote Boom en Goodsvliet op
14 Mei alhier gehouden bleek bij de
rekening dat de ontvangsten over 1935
bedroegen f3035,12 en de uitgaven
f2603,75 Doordat f250,genomen
is van een reserve -kapitaal kon het
dijkgeschot voor 1936 behouden wor
den op f5,Met een post van
f 107 44 voor onvoorzien, werd de be
grooting sluitend gemaakt tot een be
drag van f2737,80.
EEDE.
Biezenpolder.
De ontvangsten en uitgaven over
1935 bedroegen resp. f4557,39 en
f3897,73. Het dijkgeschot werd van
f6,per H.A. teruggebracht op f 5,50
en de begrooting met f532,20 voor
onvoorzien en vastgesteld op f 3409,20.
Besloten werd de slooten langs alle
wegen voor rekening van den polder
te doen delven.
