BRESKENSCHE COURANT
Nieuws- en Advertentieblad voor geheel Zeeuwsch-Vlaanderen W. D.
Pactomanie.
Winnifred de Pelskoningin.
Weer Griep?
Verschijnt iederen DINSDAG- en VRIJDAGAVOND. Telefoon 21. Postgiro 50895 Uitgave E. BOOM-BLIEK - Breskens
FEUILLETON
45ste Jaargang
Dinsdag 17 Maart 1936
Nummer 4120
ABONNEMENTSPRIJS
Per drie maanden I 1.25. Buiten Breskens per drie maanden I 1.40
Franco per post per jaar f 5.00
Buitenland per jaar f 6.50 Alles bij vooruitbetaling.
ADVERTENTIEPRIJS
Van 1-5 regels 10,75. Iedere regel meer (0; 15. Ingez. Med. 30 ct. per regel
Abonnements-advertenties groote korting.
Kleine Advertenties tot hoogstens 5 regels f 0.40 (bij vooruitbetaling)
!Wi Zij. die zich tegen 1 April op
ons blad abonneeren, ontvangen de
tot dien datum nog verschijnende num
mers gratis.
o
Hoe zich de situatie verder ont
wikkelen zal, geschapen door Hitler's
verklaring in den Rijksdag en de
daarop gevolgde bezetting van het
door de verdragen van Versailles
en Locamo gedemilitariseerde Rijn
land, is nog nauwelijks te zeggen
al mag men deze ontwikkeling der
gebeurtenissen ook niet te zeer zien
als een donderslag van een betrek
kelijk helderen hemel van West-
Europa. Voor ingewijden stond het
al geruimen tijd vast, dat deze stap
zou plaats vinden en de Europeesche
kabinetten hebben niet anders ver
wacht dan dat dit zou geschieden
gedurende een impasse van het Ita-
liaansch-Abessijnisch conflict. De
verwerping van het plan Hoare-La-
val bood Berlijn reeds zulk een ge
legenheid, dien het toen echter
zeer terecht niet aangreep, omdat
den val van den Britschen minister
en zijn opvolging door Anthony
Eden een jetwat theatrale toenade
ring tusschen Engeland en Frankrijk
te weeg bracht. Berlijn heeft echter
door de coulissen dezer toenadering
heen gezien en zijn dag afgewacht
die dan nu ook gekomen is.
Intusschen is de huidige situatie
wel hoogst merkwaardig en zelfs
vol van innerlijke tegenspraak.
Zoo is daar allereerst de vraag
hoe de verbreking van het pact van
Locarno moet worden opgevat. Dit
verdrag werd, in tegenstelling tot
dat van Versailles, dat het in zekeren
zin overbrugde, door Duitschland
vrijwillig afgesloten. Zoo luidt al
thans de formuleering van het Fran-
sche gezichtspunt en op deze ge
dachtengang rust het Fransche ver
zet nu Duitschland deze vrijwillige
overeenkomst eenzijdig opzegt. Tot
zoover is hier formeel-juridisch niets
tegen in te brengen des te meer ech
ter uit een historisch standpunt, want
dan is het niet de vraag in hoeverre
Duitschland hier formeel vrij was,
doch dan moet beantwoord worden
of Duitschland hier werkelijk zoo
vrij stond.
37.
Roman van
H. COURTHS-MAHLER
met autorisatie uit het
Duitsch vertaald door
Mevr. J. P. WESSELINK-v. Rossum
0
„Ik dank u zeer".
Hiermede nam Salten afscheid.
Hartau en Winnifred gingen mee
naar de veranda, ofschoon het reeds
echt herfstachtig koel was dien
avond.
„Tot weerziens, morgen vroeg,
Mr. Salten!" riep Winnifred hem na
Toen Winnifred haar legerstede
had opgezocht, kon zij niet dadelijk
inslapen. Zij moest aan Rudolf Sal
ten denken. Met smartelijke zeker
heid voelde zij, dat hij ongelukkig
was.
Toen zij was ingeslapen, droomde
zij van hem. Zij zag hem door het
oerwoud loopen, dat hoe verder hij
liep steeds dichter werd. En alles
wat opgroeide, omstrengelde hem
Zij zag, hoe de groene plantenarmen
hem omvatten. Steeds dichter om
Welnu, geen enkele Duitsche
staatsman ook niet zij uit de Lo
carno dagen heeft dit verdrag
óóit gezien als een gebaar, waajr
Duitschland in 1925 zonder nood
zaak en dus in zekeren zin „vrijwil
lig" toe overging.
Locarno was de eenige mogelijk
heid om de knellende band van Ver
sailles iets losser te maken en de
druk, waaronder Duitschland door
dat Parijsche voorstadsverdrag bij
voortduring werd gehouden, te ver
lichten; Locarno was dus voor
Duitschland een wanhopig gebaar in
zijn internationale „struggle for life,"
en niets meer dan dat.
Intusschen is er in de Europee
sche verhoudingen onnoemelijk veel
veranderd en waarlijk niet alleen
door Duitschland. Hitier heeft nu
het Locarno-pact opgezegd, met als
argument, dat Frankrijk dit reeds
door het verbond met Sovjet Rus
land had geschonden en dit argu
ment moge juist in het licht van de
tegenstelling tusschen het formeel-
juridische en het historisch worden
de, als een van de sterkste zijden
van zijn Rijksdagrede gelden. Im
mers het is toch moeilijk houdbaar
een, weliswaar door een verdrag be
zegelde internationale verhouding te
willen handhaven, doch intusschen
zelf de atmosfeer, waarin dit ver
drag tot stand kwam grondig te
wijzigen, al laat men de nainv om
schreven inhoud van het verdrag
ook onaangetast en al behoudt men
daarmede het formeele recht aan
zijn zijde.
Hoogst merkwaardig is het nu
echter, dat Hitier en een anderen
weg kon hij hier moeilijk inslaan
onmiddellijk na de opzegging van
Locamo door Duitschland, of zooals
hij dus zelf zegt: het trekken van
de logische .consequentie uit de
schending van dit verdrag door
Frankrijk, zelf ter garantie van de
nu door hem de facto geschapen
toestand met een pactaanbod tot
Frankrijk komt.
Ook hier een innerlijke tegen
spraak en een nauw verholen dub
belzinnigheid.
Teekenend is dit echter voor de
geheele situatie en voor deze wijze
waarop de internationale ontwikke
ling de laatste dagen een licht werpt
op dit sluiten, aanbieden, verwerpen
opzeggen en schenden van pacten.
Men spreekt van pactomanie en hoe
gaf hem het woekerend struikgewas,
dat zienderoog opgroeide. Hij streed
er tegen, wilde zich bevrijden en
rukte aan de groene ketenen, die
zich als slangen om hem kronkelden.
Zij zag, dat de aderen aan zijn sla
pen zwollen, zooals zij het gezien
had, toen zij de treurige Duitsche
liederen zong. Zijn oogen keken haar
zoo treurig en wanhopend aan. Zij
wilde hem helpen en kon zich niet
bewegen. Zij stond als aan den
grond genageld en zag zijn ellende.
En zij moest denken: als hij mijn
naam noemt, dan is hij verlost. Maar
hij riep hem niet, hij klemde de tan
den op elkaar en streed verder te
gen de verstikkende omhelzing der
groene, levende ranken, die als slan
gen om hem heen kropen.
En Winnifred dacht huiverend in
haar droom: als ik het woord toch
wist, dat hem kon helpen. Maar zij
wist niet welk woord het was, hoe
zeer zij zich ook inspande het te vin
den. En Rudolf Salten zonk steeds
meer weg in de levende groene ran
ken, alleen zijn hoofd was nog vrij
Maar reeds verhieven de ranken zich
hooger en een legde zich over zijn
oogen, zoodat hij haar niet meer
kon aanzien met zijn droeven blik
Toen vond zij plotseling in haar
grootsten angst het bevrijdende
woord.
wel zooals wij zagen '.Hitler
zich hier ook zelf weer aan schuldig
maakt wil hij tegenover deze pac
tomanie de beslissende daad stellen.
De bezetting van het Rijnland was
toch als zoodanig bedoeld.
Belangwekkend is het evenwel, dat
Hitier bij zijn pact-aanbod ook Ne
derland heeft genoemd. Daarom ech
ter behoeft aan den inhoud van dit
aanbod nog geen al te groote reëele
beteekenis geschonken te worden.
Voorloopig is het slechts van be
lang de vraag te beantwoorden, hoe
Hitier tot dit aanbod kwam. Met het
antwoord hierop raakt men namelijk
een teer punt: onze Volkenbonds-
politiek. Want ongetwijfeld is de
Führer er toe gekomen ook Neder
land bij zijn ontwerp te betrekken,
omdat wij sinds ons lidmaatschap
van het instituut te Genève, niet
meer in die mate buiten de inter
nationale politiek staan, als voordien.
Men bedenke echter eenerzijdsgoed,
dat internationale politiek, altijd
„machts"-politiek is en dat deze voor
ons als kleine mogendheid de groot
ste rampen in zich bergt, anderzijds,
dat hiermede in geen geval over
deze Nederlandsche Volkenbonds-
politiek een oordeel en nog wel al
lerminst een veroordeeling is uitge
sproken.
De wijziging van ons buiten-
landsch beleid, is door één van de
vurigste internationalisten in Neder
land, wijlen prof. A. A. H.Struycken,
geformuleerd als: van „neutraliteits-
tot zelfstandigheidspolitiek". En in
het slechts geringe verschil van
nuance in deze formule ligt alle voor
zichtigheid uitgedrukt, welke dat be
leid moet kenmerken.
De beweging voor
Nederlandsch fabrikaat.
o
Met de organisatie van vijf groote
tentoonstellingen in verschillende
middelpunten van ons land, Amster
dam, Nijmegen, Rotterdam, Gro
ningen en 's-Gravenhage, doet de
Vereeniging „Nederlandsch Fabri
kaat" dit jaar een daad van onbe
rekenbaar nationaal belang.
Tientallen van jaren' heeft deze
Vereeniging reeds propaganda ge
maakt voor het product van eigen
bodem. Overal, waar het noodigwas
„Vader!"
Zij riep het luid.
En als door dezen roep naderbij
getooverd, stond haar vader plotse
ling dicht naast Rudolf Salten en
trok met sterke armen de ranken
omlaag. Hij bevrijdde Salten en deze
wankelde op Winnifred toe en riep
jubelend: „Winnifred Hartau!"
Nu snikte Winni en dit bevrijdend
snikken wekte haar uit haar droom.
Zij schrikte op en keek verward
rond. En toen glimlachte zij herade
mend.
„Goddank, het was slechts een
droom," zei zij bij zichzelf.
Zij zonk terug in haar kussen en
sliep weer in, dezen keer vast en
zonder droomen tot aan den mot-gen.
0
Rudolf Salten was, toen hij het
boschhuis had verlaten, naar het
blokhuis teruggekeerd. Daar was al
les in diepe rust, alleen de hond
blafte even, maar was dadelijk weer
stil.
Salten was niet in staat zijn leger
stede op te zoeken. Urenlang liep hij
voor het blokhuis op en neer, in
diep gepeins verzonken. De nachte
lijke koelte voelde hij als een wel
daad. Geheel zijn verleden trok aan
hem voorbij. Hij zag zich als zorge
loos kind in het ouderlijk huis, on
der de hoede van zijn verstandige,
stond ze op de bres in het belang
van de eigen industrie en dus van
den Nederlandschen werkman, en
van eiken Nederlander zonder on
derscheid. Dikwijls had ze te kam
pen met (misverstand, meestal met
laksheid en onnadenkendheid. En
intusschen werd met het heviger
groeien van |de crisis en de werkloos
heid ook de noodzakelijkheid drin
gender, om het geweten van ons
volk wakker te schudden. Er doet
zich een eigenaardig verschijnsel
voor, n.l. idat de meest direct belang
hebbenden bij de bevordering der
eigen industrie en van den eigen
landbouw, n.l. de werkloozen zelf
nog zoo onverschillig staan tegen
over dezen strijd. Eenigen tijd gele
den werd in het maandblad „Neder
landsch Fabrikaat" uitgerekend, dat
behalve de 200 schoenfabrieken, die
Nederland rijk is, er nog 60 van
een gemiddeld even groote capaci
teit zouden kunnen gaan werken,
indien iedere Nederlander Neder
landsche schoenen droeg. Zoo is het
op tal van andere gebieden. Niet
alleen de groote orders zijn in dit
opzicht van belang. Trouwens de pu
blieke opinie bemoeit zich daarmede
wel voldoende. Als ze eens dreigen
naar het buitenland te gaan, dan ko
men de ingezonden stukken in de
bladen en de vragen in de Tweede
Kamer vanzelf wel los. Maar als het
om schijnbaar kleine dingen gaat,
als het uitgaven voor dagelijksche
levensbehoeften betreft, trekt men
zich er nog vaak zoo buitengewoon
weinig van aan, waar het geld blijft,
dat men uitgeeft, binnen of buitien de
grenzen. Men heeft wel eens gehoord
van de „macht van het kleine," maar
bedenkt niet, dat als door de onge
veer twee millioen gezinnen in ons
land per week één gulden wordt
uitgegeven aan dingen uit het bui
tenland, die in ons land even goed
en goedkoop worden gemaakt, dat
twee millioen per week, ofhon
derd millioen gulden per jaar uit
maakt. Wij zullen ons niet begeven
in uitgewerkte berekeningen, hoeveel
werk voor werklooze arbeiders, hoe
veel bedrijvigheid, hoeveel meer om
zet voor den middenstand deze hon
derd millioen gulden zouden betee-
kenen. De leuze, waaronder de actie
van Nederlandsch Fabrikaat wordt
gevoerd, „Koopt Nederlandsche
waar, dan helpen wij elkaar," zegt
zeer kernachtig in enkele woorden,
waar het om gaat. De ideeële ge
liefdevolle en altijd vroolijke moeder,
die niet toeliet, dat het wat bittere
heerschzuchtige temperament van
zijn vader den vrede van het huis
verstoorde. Ook in zijn schooljaren
had zijn moeder met haar vriende
lijken humor beschermend tusschen
hem en zijn vader gestaan. Hij dacht
aan dezen schooltijd met al zijn groot
en klein verdriet en vreugde. De
gezichten van zijn schoolmakkers
doken voor hem op, daaronder dat
van Karl Rittner, met wien altijd
een beetje werd gespot en die einde
lijk voor zijn eindexamen zakte.
Dit had Salten als een schande
gevoeld. In zijn jeugdige eerzucht
kon hij niet begrijpen, dat Karl
Rittner deze schande kon overleven.
En toen ging deze er van door
naar Amerika.
Wat had hem dat eigenaardig ge
troffen, zoo, alsof Rittner uitgevaagd
was uit de rijen der menschen, die
recht hadden op een bestaan.
„Hij is te gronde gegaan," heette
het destijds.
En nu? Nu was hijzelf te gronde
gegaan, en het blanke schild van
zijn eer had een leelijke vlek gekre
gen. Weliswaar wist niemand er
iets van dan hijzelf, de vrouw voor
wie hij het gedaan had en haar man.
En die beide menschen zouden in
hun eigen belang zwijgen. Geen
Rillerig, koortsig en onbehaaglijk? Stuit die
aanval direct. Ga naar bed en gebruik
"AKKERTJES". Ge zult verbaasd en ver
heugd zijn de bijzonder krachtige werking
van AKKER-CACHETS te ondervinden.
Voordal Ge '1 weet is alle narigheid ver
gelen. Ze kosten slechts 52 cent per 12 stuks.
dachte van het saamhoorigheidsge-
voel moet in tijden van grooten nood,
als waarin ons volk thans verkeert,
de drijfveer zijn van onze daden.
Om nu eenerzijds de gewetens wak
ker te schudden, en anderzijds hen,
die nog onbekend zijn met het vele
en veelsoortige, dat de eigen in
dustrie en landbouw voortbrengen,
daarmee in kennis te brengen, orga
niseert de Vereeniging „Neder
landsch Fabrikaat" deze 5 tentoon
stellingen. Uit den nood van dezen
tijd zijn ze geboren en de industrie,
die anders veelal schoorvoetend over
gaat tot het maken van de kosten,
die verbonden rijn aan het deelne
men van een tentoonstelling, heeft
onmiddellijk met geestdrift ge
reageerd op den oprcep van „Neder<
landsch Fabrikaat". Daaruit bleek,
dat ook de fabrikanten zelve gevoel
den, dat tot deze daad in grooten
stijl moest worden overgegaan. Het
belang ook van den middenstand
bij deze actie is zeker niet gering.
De middenstand toch is het kind
van de rekening, óók van de werk
loosheid onder de arbeiders. En bij
elke poging, de werkgelegenheid on
der hen te vergrooten, is de midden
stand ten zeerste gebaat. Wie dit
beseft, steunt dan ook met alle hem
ten dienste staande middelen de be
weging onder ons volk, die door
deze tentoonstellingen moet worden
opgewekt en versterkt. Daartoe zijn
tal van gelegenheden. De winkelier
make onder zijn klanten propaganda
voor het Nederlandsch fabrikaat,
want hij heeft groote invloed op wat
de klanten koopen. Hij wekke zijn
leveranciers-fabrikanten op, deel te
nemen aan de tentoonstellingen; hjj
kan bij de Vereeniging „Neder
landsch Fabrikaat," Badhuisweg
mensch zou hooren, dat hij een eer-
looze was geworden naar de strenge
regelen van het wetboek van eer.
Maar hijzelf wist het en hij had
zich moeten uitschakelen uit de rij
van zijn kameraden. Zij zouden het
waarschijnlijk niet begrijpen, dat hij
daarna nog onder de levenden ver
toefde. Ieder ander zou in zijn plaats
zeker naar het doodelijke wapen heb
ben gegrepen.
Werkelijk ieder ander? Zoolang
niemand van zijn fout wist, was er
daarom geen noodzakelijkheid zich
zelf te richten. j
Hij maakte steunend een afwe
rende beweging. Als het lieve, blon
de kind, dat zijn ziel door haar liede
ren tot in het diepst had geroerd,
wist, wat hij had gedaan, zou zij dan
niet voor hem terughuiveren, hem
ondanks haar reine goedheid ver
achten?
Winnifred Hartau 1
Of zou zij medelijden met hem
hebben? Zou zij begrijpen, dat hij
zijn eerewoord had moeten geven,
om de vrouw niet te verraden, die
hem haar gunst had geschonken?
Maar zijn moeder had hem toch
vergevenl Ja omdat zij hejn lief
had en waar men liefheeft is verge
ven gemakkelijk.
En als Winnifred Hartau hem
leerde liefhebben?