BRESKENSCHE COURANT
Nieuws- en Advertentieblad voor geheel Zeeuwsch-Vlaanderen W. D.
Oorlogsherinneringen.
Verschijnt iederen DINSDAG- en VRIJDAGAVOND. Telefoon 21. Postgiro 70179. Uitgave J. C. LE BLEU v|h E. BOOM-BLIEK, Breskens
FEUILLETON
Het Parelsnoer.
Binnenland.
44ste Jaargang
Dinsdag 30 April 1935
Nummer 4030
ABONNEMENTSPRIJS
Per drie maanden f 1.25. Buiten Breskens per drie maanden 1 1.40.
Franco per post per jaar f 5.00
Buitenland per jaar I 6.50. Alles bij vooruitbetaling.
ADVERTENTIEPRIJS
Van 1-5 regels f0,75. Iedere regel meer 10; 15. Ingez. Med. 30 ct. per regel
Abonnements-advertenties groote korting.
Kleine Advertenties tot Hoogstens 5 regels f 0.40 (bij vooruitbetaling)
De Overweldiging van België.
Herinneringen aan de om
zwervingen van een oud-oor
logscorrespondent tusschen de
strijdende partijen.
Het beleg van Antwerpen.
Zoo gauw de belegering van Ant
werpen was begonnen, trachtte ik
me via Leuven bij de belegeraars
te voegen. In het etappengebied be
gonnen zich meer geregelde toestan
den te herstellen; ik kon in een deel
van België per auto rijden, welke een
oranje-vlag voerde, waarop het woord
„Nederland" was gedrukt. Het voe
ren van de rood-wit-blauw vlag had
eenige malen tot incidenten geleid,
omdat sommige Duitschers onze
driekleur met de Fransche, die de
zelfde kleuren in omgekeerde volg
orde vertoont, verwarden.
Verder dan Tirlemont echter werd
geen auto-verkeer toegestaan. In de
ze plaats kreeg ik vergunning om
mijn reis per militairen trein voort te
zetten. Bepaald comfortabel was het
reizen per militairen trein niet. Ik
kon >een eerste-klas-compartiment
veroveren, dat er uitzag als eert bees
tenstal; stukken brood, brokken pa
pier, sigaretten- en tabaksvuil lagen
op den grond en over de zitplaatsen
heen; de raamkozijnen dropen van
het kaarsvet. Militaire treinen voer
den des avonds geen verlichting.
We sukkelden op Leuven aan met
een vaartje van nog geen 5 K.M.
per uur. Er was natuurlijk geen
„dienstregeling," de spoorlijnen wer
den niet door ambtenaren bewaakt;
de machinist moest den trein op
elk onverwachts moment tot stilstand
kunnen brengen, als de uitkijkpost
ergens een opzettelijke lijnbeschadi-
ging zou constateeren.
Hier en daar moesten we een heel
of half uur wachten om treinen, uit
de richting Brussel komende, te la
ten passeeren. Een eind vóór li£t
station van Leuven hadden we zelfs
een oponthoud van twee volle uren,
alvorens het sein werd gegeven, dat
't station kon worden binnengereden.
Het was toen intusschen diep in
den avond geworden en daarom
brak ik in Leuven mijn reis af. Op
het uur van aankomst was geen ver-
37
Roman van
H. COURTHS-MAHLER
met autorisatie uit het
Duitsch vertaald dooi
A. VUERHARD-BERKHOUT
0
Toen hij zoover gekotnen was met
zijn herinneringen sprong hij op en
liep rusteloos heen en weer. Het
verleden werd dien avond weer ie
vend en hij zag tastbaar duidelijk
al de voorvallen langs zich heen*'trek
ken. Wat had hij geleden na dien
avond, dat hij het hem toevertrouw
de, zeer belangrijke documenten niet
meer op zijn plaats vond liggen.
Hoe had hij voor den minister ge
staan toen deze hem met enkele1
minachtende woorden liet gaan en
hem zonder omwegen zei, dat al
ken égards voor een hooggeplaatst
persoon hem voor een voorbeeldige
straf behoedde.
,»Als er nog een greintje eerge
gevoel in u schuilt geef me dan
ten minste uw eerewoord, dat door
u en uw vrouw over deze kwestie
de strikste geheimhouding bewaard
zal worden".
keer van burgers meer toegestaan
in de straten, maar ik kreeg een
kleine patrouille mee, welke me naar
het Missiehuis van de paters van
het H. Hart begeleidde.
Het was geweldig koud en de
militaire posten hadden zich gehuld
in dekens. Verscheidene malen wer
den we aangehouden, maar het
wachtwoord van mijn begeleiders
ruimde alle moeilijkheden weg.
De paters waren al naar bed, maar
daar had ik ze gauw uit. Binnen
tien minuten zat ik aan een naar
omstandigheden kostelijken disch en
hadden de Nederlandsche paters
zich verdiept in de Hollandsche
kranten en illustraties, welke ik had
meegebracht.
's Anderen daags bracht ik aller
eerst een bezoek aan onzen verdien
stelijken landgenoot Prof No,yons.
Hij vertelde me van een eigenaar
dige staking, welke zich in het Hos
pitaal Leo XIII had voorgedaan.
Ook de directeur van deze inrich
ting, Dr. Tits, die zich n.l. dag en
nacht met de verzorging van de mee-
rendeels Duitsche gewonden had be
ziggehouden, was als gijzelaar weg
gevoerd. Prof. Noyons vond dat al
te erg en hij pleegde een overleg
met de overige geneesheeren, het
welk leidde tot het besluit dat geen
hunner den dienst zou hervatten
vóór Dr. Tits terug was. Ze kregen
omgaande hun zinl
Generaal Von Manteuffel, de ver
woester van Leuven, was vertrok
ken; nooit is bekend geraakt, waar
hij eigenlijk gebleven is.
Leuven was natuurlijk in spanning
omtrent het verloop, dat het beleg
van Antwerpen zou hebben; ieder
een vertrouwde evenwel, dat het bol
werk der nationale verdediging het
lang, zéér lang zou uithouden, of
schoon men wel bemerkte, dat de
Duitschers ernst maakten van de
zaak, want het kanongebulder was
geen oogenblik van de lucht.
Ik zag er van af om te trachten
per trein verder te reizen, loo-
pende ging het gauwer. Ik trof het,
dat ik een flink stuk kon meerijden
met iemand, die met paard en kar
in dienst was ten behoeve van het
„ravitaillement" de voe'lselaan-
voer van 'de Belgische hoofdstad.
In Brussel was veel meer vertier
dan bij mijn vorig bezoek. De men-
Die woorden, die de minister hem
met snijdende scherpte toeriep had
den zich als een verteerend gif in
zijn ziel gegrift. Hij had zijn «ere
woord gegeven en was als een be-
dronkene naar buiten gestrompeld
Sedert dat uur voelde hij zich als
een uitgeworpene. Wat gaf het, of
hij geen schuld had? Hij kon dit
alleen bewijzen door zijn vrouw aan
den kaak te stellen, de vrouw, die
hij zoo innig had lief gehad en die
zijn naam droeg. Om haar te sparen
had hij gezwegen. Hij had moeten
verdragen, dat hij in de oogen van
den minister een soort landsverrader
was en moest nog blij zijn, dat men
hem officieel wegens schulden ont
sloeg. Wat dat beteekende vermoed
den de meesten van zijn collega's
wel. Hij had het in hun oogen ge
zien, toen hij hen de volgende dagen
ontmoette. Ze hadden hem vermeden
en zijn toegestoken hand genegeerd.
Als krankzinnig was hij toen naar
den ouden vriend van zijn overleden
vader, den advocaat Schröter ge
gaan en deze geloofde hem onvoor
waardelijk.
„Een vrijheer von Lersen is geen
landsverrader, Ralf, je kunt gerust
het hoofd opheffen. Een ongeluk is
geen schande maar je moogt je
zelf niet verliezen en dat zul je ook
nooit doen".
Zoo had de advocaat tot hem ge
sproken en hem daarmede ten min-
schen waren opgewonden en naar
mate het kanongebulder heftiger op
klonk, werden hun gesprekken meer
gedurfd. Er werd over de straten
geschreeuwd van belang; kooplieden
colporteerden luide met hun vesting-
kaarten van Antwerpen; vrouwen en
meisjes verkochten spelden met de
beeltenis van burgemeester Max.
Ik kreeg geen rust vóór ik ook
zoo'n speld op mijn jas had.
De rjuren werden volgeplakt met
Duitsche proclamaties, de eene nog
arroganter van toon dan de andere.
Er hing een geladen atmosfeer over
de hoofdstad
Ik had gelegenheid om verschei
dene militairen te spreken, die van
het Antwerpsche front waren ge
komen en ik kreeg den indruk, dat
dejrositie der Belgen er slecht was.
Een tochtje vanuit Brussel in de
richting van het strijdtooneel over
tuigde me daarvan nog meer. Ik
heb vertoefd bij de artillerie, welke
het fort Waelhelm reeds tot zwijgen
had gebracht en thans tegen an
dere verdedigingsmiddelen werd ge
bruikt. Zoo'n actie is minder interes
sant om te zien, dan men meenen
zou. Op de plaatsen waar de in
fanterie haar stormaanvallen deed,
kon men natuurlijk niet komen en
het afvuren van kanonnen tegen een
onzichtbaren vijand heeft weinig im-
poneerends. Van Antwerpen zag men
alleen in de verre verte de torens
en ijl-opdampende rookwolken wezen
de plaatsen aan, -vaar de Belgische
artillerie in actie was of Duitsche
granaten yvaren ingeslagen.
Het meest trok de activiteit van
Oostenrijksche artilleristen mijn aan
dacht. Ik heb ze ofschoon Oosten
rijk toen aan België nog niet offi
cieel den oorlog had verklaard, be
zig gezien met een 30.5 c.M.-mor
tier. Het logge gevaarte bewoog zich
bij het vuren voortdurend op een
baan van stalen binten. De artille
risten waren uitgerust alsof ze in
woest bergland moesten opereeren;
ze droegen b.v. laarzen, welke met
ijzeren pinnen onder de zolen waren
beslagen.
De officieren, die bevel voerden
over de artillerie, waren vast over
tuigd, dat de vesting Antwerpen hèt
hoogstens nog een paar dagen zoiu
kunnen uithouden en dat was trou
wens ook mijn eigen indruk. Toen
ik het strijdtooneel verliet, waren de
forten van VVaelhem tot St. Catheri
ne Waver reeds in handen van de
Duitschers, die zich opmaakten om
tegen de binnenste fortenlinie te
gaan opereeren.
Md. (Wordt vervolgd).
1 Mei.
In verband met van verschillende
zijden daartoe tot den minister gerichte
verzoeken, heeft de minister van soci
ale zaken bepaald, dat weliswaar op 1
Mei de werkverschaffingen op de ge
wone wijze moeten doorgaan en aan
de ondersteunde werkloozen geen
vrijstelling van stempelen kan worden
verleend, doch dat de minister er geen
bezwaar tegen heeft, dat arbeiders,
die daartoe uiterlijk den dag tevoren
aan de werkleiding van de werkver
schaffing den wensch te kennen geven,
da) zij op 1 Mei willen verzuimen, dat
geheel voor eigen rekening doen. Een
vergoeding wegens verzuim mag der
halve niet worden toegekend.
Voorts kan de minister zich er mede
vereenigen, dat de gemeentebesturen
desgewenscht het stempeluur voor de
ondersteunden vervroegen. Indien het
gebruikelijk Is, dat een of meer groe
pen tweemaal per dag stempelen, kan
op 1 Mei met eenmaal stempelen wor
den volstaan.
Het monument voor Prins Hen
drik in Den Helder. Zooals jnen
weet, zal op 4 Juni het nationale
monument voor het Nederlandsche
reddingwezen in den Helder, naar
ontwerp van den Amsterdamschen
architect Piet Kramer, worden ont
huld. Op het Westplein, de plaats
waar dit monument staat, wordt
thans door gemeentewerken een
plantsoen aangelegd, eveneens naar
een ontwerp van dezen architect.
Voor de eerste maal in Nederland
zal hierbij een nieuw product van
de Nederlandsche baksteenindustrie
worden toegepast in de aan te leggen
trottoirbetegeling, die een waardige
omsluiting zal vormen van het plant
soen.
Het comité, door welks bemidde
ling het monument tot stand is ge
komen, meende ter herinnering aan
ste den moed gegeven om verder
te leven.
En Jutta?
Hij had haar gezegd, dat tusschen
hen alles uit was en dat hij van haar
wilde scheiden. Hij had haar eerst
verteld, dat hij den minister zijn
eerewoord had moeten geven en
haar voorgesteld een gefingeerde re
den voor de scheiding op te geven,
hij wilde alle schuld op zich nemen.
Maar in plaats vaji haar misldaald
goed te maken, had ze hoonend ge
zegd, dat ze alleen wilde scheiden
wanneer hij zei, waarom dit in wer
kelijkheid gebeurde. Hoewel ze wist
dat zij dan alleen als de schuldige
zou worden aangewezen, pochte ze
er op, dat hij door zijn woord ge
bonden was en haar dus nooit kwijt
zou raken.
Hij had niets anders bereikt, dan
dat ze zich tegen betaling van een
behoorlijke rente verplichtte om te
zwijgen en op zijn verlangen Duitsch
land vgrliet.
Tegelijkertijd had hij ook Duitsch-
land verlaten, was naar Zweden ge
gaan en had zich daar aangesloten
bij een Zuidpool-expeditie. Maanden
lang had hij in een ijs- en sneeuw-
woestijn gevegeteerd, toen onder een
brandende tropenzon door onbe
schaafde streken gedoold en had
zich pas jaren later langzamerhand
weer in de bewoonde wereld ge
waagd, altijd bang daar iemand te
ontmoeten die zijn schande kende.
Hij, die altijd zoo streng was ge
weest waar het zijn eer gold, leed
dubbel onder de schandelijke ver
denking die op hem rustte.
En steeids had hij het als een
druk gevoeld, dat hij nog aan die
vrouw gebonden was. Maar nooit
waren die ketenen hem zoo zwaar
voorgekomen als nu, nu Frieda vota
Dorlach in zijn leven gekomen was
F rieda I
Hij zuchtte diep. O, kon hij maar
naar haar toe gaan en haar al zijn
verdriet toevertrouwen. Ze zou zijn
leed begrijpen, ze zou in hem ge
looven en hem niet voor een eer
looze houden.
Maar hoe kon hij het wagen haar
alles te vertellen, voor zoover hij
niet door zijn eerewooïd gebonden
was? Hoe zou dan haar lieve ge
zicht verbleeken, hoe dof zouden
haar oogen worden. Zou ze zich
van hem afwenden? Neen, neen, hij
kon niet spreken nu niet mis
schien later, als hij haar eerst ge
noeg bewijzen van zijn oprechtheid
had kunnen geven.
Misschien gelukte het hem ook
nu nog de ketenen los te maken,
die hem aan die vrouw bonden. Als
hij vrij was, behoefde hij Frieda
niet eerst het verdriet aan .te doen
haar te bekennen dat hij getrouwd
was. En nu zou hij alles in het
werk stellen om vrij te worden, want
zijn beschermheer, Prins Hendrik der
Nederlanden, die tevens, zooals men
weet, beschermheer was van het Ne
derlandsche reddingwezen, een ge
denkteeken te zijner nagedachtenis
in dit plantsoen te moeten plaatsen.
Dit gedenkteeken zal worden aange
bracht in den keermuur van het Hel-
Üersche kanaal, in de as vaat 'en
gericht tegenover het monument. Het
is, naar een ontwerp van Piet Kra
mer, uitgevoerd in Oberkirschner
zandsteen.
Het borstbeeld is vervaardigd door
den beeldhouwer G. van der Veen.
Aan den voet van dit gedenktee
ken zal een kompasroos worden aan
gebracht in mozaiek met een diame
ter van 7 M. Het gedenkteeken
wordt omringd met witte bruids
sluier, de lievelingsbloem van Prins
Hendrik. De keermuur wordt verder
op regelmatige afstanden met blok
ken zandsteen gecompleteerd. De
verlichting van het plantsoen zal me
de in overeenstemming met het ge
heel worden gebracht.
Het is de bedoeling, dit gedenk
teeken tegelijk met de inwijding van
het nationale monument te onthullen.
De regeering wil 77 millioen
bezuinigen.
De inhoud van het pas ingediende
ontwerp omvat de volgende punten:
Justitie: Besparing Staatsblad;
Vereenvoudiging aanvaarding erfe
nissen en schenkingen; Verminde
ring werkzaamheden kantonrechter
Notarieele Examencommissie; Uit
zetting van vreemdelingen; Afschaf
fing verplichte conclusie van het
O. M. bij den Hoogen Raad in be
lastingzaken; Wachtgeldregeling Ra
den van Beroep OKosten open
baarmaking strafrechtelijke uitspra
ken: Beperking uitgaven psycho-
pathenwetgeving; Beperking proces
sen-verbaal en vereenvoudigde aan-
teekening van vonnissen in kanton
gerechtzaken; Beperking verzet ifi
strafzaken; Beperking hooger be
roep in strafzaken; Overbrenging van
het grootste gedeelte van de werk
zaamheid der deurwaarders in straf
zaken naar de Posterijen;
Binnenlandsche Zaken: Opheffing
Armenraden; Ambtenaren vereenig-
de of opgeheven gemeenten; Herbe
rekening Pensioenen; Wijziging Ge
nu ging het niet alleen om zijn vrij
heid, maar om Frieda's rust en ge
luk. Voor haar moest hij doen, wat
hij voor zichzelf nooit zou gedaan
hebben zijn vrouw nogmaals om
zijn vrijheid vragen. Hij moest alles
probeeren.
Verdiept in deze droevige ge
dachten liep hij langen tijd op het
donkere terras heen en weer. De
maan stond als een lichtende sikkel
boven de met sneeuw gekroonde
bergen en alom heerschte een ver
beven, plechtige stilte. Zoo vredig
was dit plekje aarde met den met
sterren bezaaiden hemel er boven.
O, kon hij toch ook eindelijk weer
vrede vinden.
0'—
In een gezellig pension in een
voorstad van Boston zaten twee da
mes tegenover elkaar voor de ramen
van haar kamer.
„Ik moet je zeggen, Gertrud, dat
ik het niet langer uithoud van ver
veling. Als we niet kort voor |den
dood van je man naar Boston wa
ren verhuisd, dan zaten we nu nog
in New York in den gezelligen kring,
waarin je man ons gebracht had.
Maar hier kennen we niemand, zien
we nooit iemand waarmee we eens
kunnen praten en voel ik me verlo
ren en verlaten".
(Wordt vervolgd),
