Hoe komen we aan ons St, Nicolaasfeest. Oorsprong van de Surprise. Voor Huis en Tuin. Pluimveeteelt. Eventjes lachen, Wat Zwarte Piet verraadde. 9»venstaande vraag is geenszins ge- 9MkJcc]jjk ie beantwoorden- Sint Nicolaas k e«,i bisschop uit de Klein-Aziatische u*J My ra en hij leefde omstreeks de ielft van de vierde eeuw. Met Spanje heeft hij nooit iets te maken gehad en de Spanjaarden kennen zijn naamdag zelfs niet eens. Er is dan ook geen duidelijke verklaring van te gevén, waarom1 we Sinterklaas nu juist uit Spanje laten ko men. In meerdere Sinterklaasliedjes om hangen we den heiligen bisschop met de Spaansclie nationaliteit. Sunterkloas, goedheilig man, Trek oewe besten tabberd an, Ried d'r met noa Amsterdam, Van Amsterdam noa Spanje; enz. Er heefct in Spanje ook wel een hei lige Nicolaas gewoond, maar deze kan oonmogelijk ónze Sinterklaas zijn geweest Het kan, dat de naamsgelijkheid hier ver warrend Iteeft gewerkt, maar méér waar schijnlijk is, dat onze voorouders zich om de levensgeschiedenis van St- Nicolaas weinig hebben bekommerd. Ze wisten slechts, dat ze op zijn naamdag met al lerlei mooie en lekkere dingen werden verrast- In de middeleeuwen was de aan voer van allerlei heerlijke zuidvruchten, w.o. sinaasappelen (appeeltjes van Oran je) een kostelijke ervaring voor de be woners van onze gewesten. Vanzelfspre kend kon men er toen ook al licht toe komen om Sinderklaas, die met de ge noemde artikelen „zoo rjjk belaan" kon zijn, uit het land te laten stammen, waar de sine sappelen- en citroenen groeia" Sint Nicolaas is dus.,*^ neilige bis- schopp van *>-*•£,' maar hoe is die nu ja.oi bij ons beland, terwijl andere volkeren hem niet of nauwelijks kennen? Sint Nicolaas was oorspronklijk de be schermheilige der zeevaarders en stond als zoodanig bij ons volk in hoog aan zien. Er liepen eenige verhalen over won- derebare uitkomsten, welke in tijden van nood ter zee, door tusschenkomst van den beschermheilige zouden zijn verkre- Als overblijfsel van het Germaansche heidendom kende ons volk omstreeks den dag van het huidige Sinterklaasfeest, een surpriscr.avond. Omtrent dat.gebeuren ver telde n.en elkaar nog van allerlei fabel tjes uit het heidendom, als van een Wodan, die, gezeten op een vurig paard, des nachts over de daken reed. Os gees telijkheid heeft vermoedelijk ook dat over blijfsel uit het heidendom willen kerste nen en bevorderd, dat de St. Nicolaas- viering er voor in de plaats kwam. Het feit, uat in de legenden ook de grijze bisschop v an Myra op een schimmel over de daken rijdt, wijst daar op. Voor ons land moet het gemakkelijk zijn geweest om het Sinderklaasfeest al- dusingang te doen vinden, omdat deze als beschermheilige der zeevaarders reeds zoo'n groote populariteit bezat, in het bijzonder te Amsterdam. Geieidelijk vergrootte hij zpn reputatie. Allerlei verhalen kwamen in omloop om trent de wonderlijke dingen, welke hij wrochtte. Een boerenknecht, zoo vertelde men elkaar na, die bij 'n boerin diende, welke weduwe was, zette 's avonds zijn klompen bij haar schouw. Toen hij zich den anderen morden op Sinterklaas, naar den 'schouw spoedde, stond de boerin in zijn klompen! De knecht moet over gelukkig zijn geweest met deze gave, maar in sommige omstandigheden zou zoo'n ver rassing toch wef eens een onaangename kunnen zijn. Als huwelijksmakelaar geniet St. Nico- colaas zijn reputatie al van den tijd, dat hij bisschop was van Myra. De legende ywil* dat hij, toen drie arme en be laagde meisjes aan een eerzaam hu welijk heeft kunnen helpen door op een .stillen nacht een beurs met goud door een openstaand venster naar binnen te werpen. De beurs kwam juist in een muilte van een dejr meisjes terecht. Men moet er dus veel aandacht aan*is het al gauw een vieze boel; dra wordt schenken, hij is van zeer grooicn invloed fcltet vochtig, schimmelig, mukV En dan is De surprise is onafscheidelijk aan den St- Nicolaas-avond verbonden. De naam duidt reeds aan, dat deze niet van Ne- derlandschen oorsprong is. De surprise is niets anders dan de verfranschte „Sa pate". Sapate is de naam, die de Spanjaar den uit de Middeleeuwen gaven aan het krabsel heel dikwijls vernieuwen, of de feest, dat zij op 5 December vierden, productie daalt bedenkelijk. Het gebruik van „Sapate" l Tond in het Een vaste bodem is daarom te prefe- geven van geschenken aan zijn vrienden, reeren. zonder dat dezen wisten, vanwaar die j De stevigste vloer is die van cement kwamen. Om hen'aangenaam te verrassen of beton, welke zoo dik gemaakt moet op de winterproductic. Men onderscheidt losse en vaste bo dems. Een losse bestaat uit zand en is na tuurlijk het goedkoopst. Des zomers vol doet hij zeer goed, als maar gezorgd wordt, dat het zand liefst zuiver zand er dik' genoeg in ligt en zuiver ge houden wordt. Het" is proper meteen, want rivierzand stuift niet. Maar zoo gauw als 't gaat winteren is dit zand te koud, het koelt veel te sterk af. Er moet dus gedurende het winter halfjaar strooisel, krabniateriaal, over heen gebracht zijn. Maar dit brengt groote moeilijkheden mee, want het strooisel vermengt zich met het zand en de versche mest, wel ke de kippen overdag loozen, zoodat het spoedig een onfrissche, klamme, d.i. min of meer vochtige, muffe massa wordt. Met een lossen bodem moet men dus het liet men hen die in hun huizen vinden, zonder dat zij wisten van waar en hoe die daar gekomen waren. Sapate noemde men ook wel een aan zienlijk geschenk, gegeven in den vorin van iets anders, dat van veel minder waarde is, b.v. een citroen, waarin een groote diamant verborgen is. Ook in Ita lic was dit gebruik bekend. Elders vinden wij in verband met het St Ni "^aas-feest melding gemaakt van worden, dat ratten en ander ongedierte dezen niet kunnen doorgraven. In den zomer brengt men hier énkel eene vrij dikke laag droog zand overheen, waar van men iedere week de ongerechtighe den wegharkt of wegbezemt Turfstrooisel is het aangewezen artikel, dat voor krabmateriaal gebruikt wordt. „Maar het stuift zoo!" hoor ik zeggen. Is ook zoo, maar dit is dan ook het éénige, wat tegen turfstrooisel is in te Zopata", het Spaansche woord voorbrengen. En tegen dit ééne nadeeltje scheen. In de Zopata werden de geschen-1 staan ve'.e onmiskenbare voordedenle. ken gedaan, waarmee men zijn vrienden het blijft lang droog; 2e. het „kcekt" of bloedverwanten wilde begiftigen niet gauw aaneen; 3e. het trekt de am- Het is dus niet onwaarschijnlijk, datmoniakgassen en Jt vocht spoedig tot zich. Sapate afgeleid is van Zopata. I Het nadeel, dat 't stuiven veroorzaakt, De invoering van de surprise hier te is lang zoo groot niet, als 't lijkt, want lande dateert van het einde der xVe het stof is zacht en daardoor veel min- 't natuurlijk absoluut ongeschikt als krab bed, waartusschen 't hard voer gestrooid en geharkt wordt. Afgevallen blad en dennennaalden kun. nen ook dienst doen, mits ze kurkdroog zijn. Buiten kan men ze in den herfst gemakkelijk droog verzamelen en in de schuur bewaren; ze kosten meestal niets dan het werkltxon en hebben ook nog mestwaarde. Het blad moet echter spoedig door ver- schen aanvoer vernieuwd worden, want het gaat soms ook koeken en schimme len. Een practische vloer is bestrating met z.g. harde Friesche turven. De turven worden, nadat de ondergrond geheel ge lijk ^maakt is, met sintels netjes ste vig tegen en naast elkaar gelegd. Hier. over strooie men een laagje scherp ri vierzand of turfstrooisel. Na enkele maan den keert men de turven een kwartslag om en eindelijk kunnen ze nog uitmun tend als brandstof gebruikt worden. Uit het voorgaande kan 'n ieder oor delen welk strooisel voor hem het ge makkelijkst te krijgen is en voor hem de meeste aanbeveling verdient. Maar voor alles, houdt u aan den regel. Het krabmateriaal moet zindelijk en droog zijn. eeuw, doch was toen slechts in hoogere kringen bekend. Eerst zeer langzaam po. pulariseerde deze aardige gewoonte zich HET KRABBED IN DEN WINTER. Als de win Ier zijn intrede heeft ge daan, is een moeilijk seizoen voor de kippen aangebroken; vooral voor de beesten, die laat hebben geruid, was en is het koude, vochtige jaargetijde onaan genaam en ongezond. De dagen zijn kort en daardoor moe ten onze hoenders een groot deel van het etmaal in het hok doorbrengen. Als eerste eisch, waaraan het hok voldoen moet, is al vaak opgegeven, dat 't tocht vrij, droog en luchtig dient te wezen. Tevens moet het de dieren gelegenheid verschaffen, om zich in beweging te hou den, anders blijven ze op den duur niet gezond. Juist door vuurtdurende bewe ging is de ontlasting normaler en ver teert het voedsel beter, twee voorname factoren voor de gezondheid der hoen ders. Het zicli onledig houden geschiedt na tuurlijk op den bodem van het hok, bij het zoeken naar graankorrels en het ne men van een stofbad. Hieruit volgt, dat de bodem van het hok, in den winter, een zéér voornaam onderdeel is van de geheele behuizing. der gevaarlijk voor de slijmvliezen, dan schérp stof. Zeker, het hok ziet er spoedig onoog lijk, malproper uit, maar waar een wil is, daar is ook een weg. Als men iedere week den stoffer hanteert, zal 't hok er draaglijk blijven uitzien. En dan, als meststof is turf met kip penmest voor groente, en bloementuin zeer aan te bevelen. Dit mengsel trekt uit stekend het vocht tot zich en bewaart dit in den grond. Klamme, stugge klei wordt er veel handelbaarder door en voor de teelt ook meer geschikt. Turfstrooisel is ook zeer hygiënisch, omdat de looistof, die zich' daarin be vindt, desinfecteerend, d.w.z. ontsmettend werkt. Wie een vrij dikke laag turfstrooisel over den hoog genoeg Iiggenden bodem spreidt en deze laag geregeld om harkt, die zal ervaren, dat turfstrooisel nog al een heele poos mee gaat. Zaagsel is te fijn, dat „koekt" ook te Spoedig, 'tls wel goed voor de legnestcn' Maar de mest wordt er waardeloos door. Dit is ook 't geval met machineschaafsel. Op de boerderij wordt vaak stroohak- sel gebezigd, omdat het stroo den boer niet veel kost. 't Is van roggestroo, liefst van grof stroo, en gehakt op eene lengte van 5 tot 10 c.M. Op een lossen bodem moet het elke week ververscht worden, want met 't zand en de versche mest vermengd, DE MAAND DECEMBER. IN DEN TUIN- Wie meenen mocht, dat er in dezen tijd des jaars niet zooveel, om niet -te zeggen niets, te doen zou zijn in den tuin, die heeft nog weinig begrip van de allesoverheerschcnde beteekenis eener goe de grondbewerking voor de beoefening zijner liefhebberij, een liefhebberij, die voor velen tevens zoo aangenaam, gezond en loonend kan zijn. Zoo lang het open weer is, d.w.z. zoo lang vorst den grond niet ongeschikt maakt voor bewerking, is het thans voor al tijd om te spitten, zoodat de vorst straks heel de bovenste laag teelaarde kan doordringen, schadelijke levenskiemen daarin kan dooden en de klonters doen verkruimeien, wat een eerste voorwaarde is voor een goede zaad-kieming in het voorjaar en voor het aanslaan der jonge plantjes. Vooral zware grond moet vóór de vorst goed omgespit liggen. Er kan echter ook nog veel ander nut tig werk in den tuin worden gedaan. Onder bloeinheesters en struiken, bessen- struiken b.v-, moet gedurende den winter de grond luchtig los gehouden worden, voor zoover tenminste tusschenstaande gewassen, als vroeg bloeiende bolgewas sen, de grondbewerking niet verhinderen. Maar ook dan maken we in deze maan:! den grond nog voorzichtig wat los, zon der deze bewerking dan echter nog te herhalen in het komende voorjaar. Ook in het boordbed vinden we werk; het moet gemest en gespit worden. We nemen daartoe korten mest, dien we voor zichtig onder brengen. Waar zulks niet mogelijk is met het oog op geplante ge wassen, brengen we den mest op den grond en overdekken dien dan met aar de of verteerde bladeren. Sommige, overigens winter.harde hees ters in het boordbed, die vroeg bloeien, kunnen we tegen wind en vorst bescher men door er een rietmat omheen te zet ten. Rhododendrons b.v. komen daarvoor in aanmerking, Prumus, en ook Conife ren. Bij sneeuwval schudden wt dan de sneeuw van deze struiken-?^ Enkele heesters, die in het voorjj I het jonge hout bloeien, kunnen snoeid worden en ook uitgedund zoover dat noodig is. Vooral de VRUCHTBOOMEN i j vragen in deze maand onze aanS Het doode hout nemen we er ujj dichte kronen dunnen we. Moeten groote wonden maken, b.v. door htj B snijden van kanker, en andere zieke JJ ken, dan moeten we de wonden mtjï' was of teer bestrijken; ook vruchtbtjl carbolineum is goed. Verplanten b vruchtboomen gaat in deze maand-JB goed bij open weer. Ze kunnen nu ook bemest words ook met stalmest. We strooien den«j zoodanig uit, dat rondom den sta®, cirkel van 2 M. middellijn vrij blij), niet verder dan tot de uiteinden der» ken. Dan luchtig onderspitten. Het witten der vruchtboomen ka ook plaats hebben, teneinde de 1^ van allerlei insecten, als de appelbli kever, blcedluizen, donsvlinder, sc! zen enz-, welke zich tusschen de ophouden, te vernietigen. We nem< mengsel van ijzervitriool en gebl kalk. Niet zoo algemeen bekend is, d in deze maand reeds mogelijk is beschutte plekjes spinazie te zaaien het weer een beetje meewerkt, kunn dan reeds heel vroeg in het v oogsten. Vroeg zaaien dik zaaie Met kunstmest kan men ook gaan werken, niet met stikstol echter, die we eerst in het voorjaar dienen. Op gespitten zandgrond kan uitstrooien 12 KG. Thomasslakkett en 8 KM. Kali per Are; op kleig 8 KG. Superfosfaat en 6 K.G. Pi kali per Are. Op natte, zure groi brenge men bovendien 20—50 K G. K mergel per Are, al naarmate de i\i te van den grond; op lichten grond minst. In de huiskamer kunnen we langzal hand de allervroegste hyacinthen en pen brengen, maar nog niet in liet licht. Dat doen we pas, als de knoj de ontwikkelde neus voelbaar is. Is nog niet zoover, maar is de bol reeds sterk beworteld, plaats de dan eerst nog een paar weken in donkere kast van- een verwarmde kan Ook bollen op glazen kunnen over algemeen nog wel wat in de donli worden gehouden. En koel. Als de zen dicht beworteld zijn, brenge men bollen eerst in het licht, maar in niet verwarmde kamer. Pas als de blo knop begint te kleuren, zet men de I len in het venster van een kamer, w t in wordt gestookt. bo id ,,En brigadier," vroeg de kantonred ter aan den agent, „hoe komt u er om te beweren, dat deze mijnheer di ken was?" „Ja, edelachtbare, hij stond op boulevard en had ruzie met een I chauffeur." „Maar dat bewijst nog niet, briga dat hij dronken was." „Excuseer edelachtbare, dat bewees b ditmaal wel, want d'r was geen taxi£j geen chauffeur te zien." (Ecu Sinterklaas-vertelling.) 't Gebeurt niet, zei pa Verhaar met nadruk. Ik wil bij dien jongen geen verwachtingen wekken, welke voor- loopig niet kunnen worden verwezen lijkt. Hij loopt nu al anderhalf jaar zon der werk en al w'I ik graag aannemen, dat zulks zijn schuld niet is, doch aan de tijdsomstandigheden moet worden ge weten, ik kan er toch niet aan denken om m'11 dochter te laten trouwen met een jongeman, die geen andere perspec tieven heeft dan eens met zijn vrouw te moeten leven van zijn stempelboekje Maar paschuchterde de oude mevruuw Verhaar. Maar pa!..., stamelde Annie, de jongste doch.er. Ik heb gezegd! Aldus sneed de heer Verhaar verdere tegenwerpingen af. |k heb dien oudsten jongen van Bek kers, den kolenboer, ais Zwarten Piet geëngageerd en daarmee basta! Ik wil -liet hebben, dat Fritz op Sinterklaas avond aanwezig zal zijn. Hij moet lce- fen begrijpen, dat in zijn huidige omstan digheden een omgang uit moet wezen, welke tusschen Anna en hem, als kin deren, kameraadschappelijk kon lieeten, maar op den leeftijd van nu een andere beteekenis zou gaan krijgen! Anna huilde en moeder Verhaar zucht te zenuwachtig, maar papa Verhaar ver liet met opgeheven hoofd dc kamer, in. bet volle besef, dat hij zich van een moeilijken plicht had gekweten. Dat zou sedert meerdere jaren voor Jict eerst weren, dat Fritz Berger den hoofd was. Fritz en Anna kenden elkaar dien avond overigens erg zenuwachtig cn al van de M.U.L.O- en hadden een vriend-onhandig deed. Sinterklaas begreep wel, schappelijken omgang onderhouden; ze; waar de schoen wrong en hij had een kwamen nu en dan bij elkaar thuis, vroe ger om over en weer „studie-adviezen" in te winnen, later uit gewooonte. Fritz was werkzaam geweest op een bank, die door de crisis had moeten li quideeren en sindsdien liep hij „zonder" Hemel en aarde had hij bewogen om weer wat te vinden, maar 't was alles vruchteloos geweest. Fritz had er onder geleden, 't Was, of hij zelf voelde, dat het hem in deze omstandigheden niet paste om zijn vriend schappelijke bezoeken ten huize van de famil.e Verhaar- te blijven onderhouden. Hij kwam nog maar zelden en niet ten onrechte meende hij uit de manier van ontvangst door papa Verhaar diens koele stemming te voelen. 't Was een traditie van de laatste ja ren, dat» Fritz op Sinterklaasavond den heer Verhaar, in diens hoedanigheid van Sinterklaas, assisteerde als Zwarte Piet. Ten huize van de Verhaars verscheen Siterklaas n.l. elk jaar persoonlijk. Dit was vroeger zoo geweest, toen de kin deren kicin waren en dat bleef, toen ze grooter waren geworden; 't was nóg zoo, nu die kinderen, op de jongste dochter Anna na, zélf vaders en moeders waren geworden, die zich op den avond van den 5en December met hun kroost ten huize van de grootouders pleegden te verzamelen. 't Was op den avond van den 5en December weer een uitgelaten, vroolijke troep kinderen en een opgewekt gezel- Schap van jeugdige ouderparen, welke zich in een der suite-kamers ten huize van de familie Vcriiaar hadden verzameld. De scluiifdciiren waren dicht en met ge beetje spijt van zijn betoonde onverzet telijkheid. Hij klopte zijn dochter op den schouder en troostte haar met een „Kom, meid, wees maar flink, hoor! Als 'twéér Sinterklaasavond is, ziet alles er misschien veel hoopvoller uit." Ja, pa! zuchtte Anna. Misschien wél Daar werd gebeld. Dat zal die jongen van den kolen boer zijn, zei pa. Laat jij hein even in de gang, Anna, dan gaan we meteen naar binnen. De mand staat in de kleine ka mer; geef hem die even mee. Anna spoedde zich naar de deur. Juist trok Zwarte Piet de mand on der zijn arm, toen Sinterklaas de kamer uitkwam. „Kom maar mee, jong!" noo- digde hij. Zwarte Piet ging achter Sinterklaas aan door de donkere gang. Anna klopte aan de deur, de kinder stemmen verstomden en daar schreed de heilige man statig, op den voet gevolgd door den zwarten Moor, de kamer binnen. Anna sloot de deur achter hen en ging zelf naar de keuken om de choco lademelk te verzorgen. Het Sinterklaasspel ging z'11 gang. De kinderen zegden braaf hun versjes op en Zwarte Piet haalde pakje voor pakje uit de mand. De knecht van Sinterklaas was zwarter dan hij ooit geweest was, maar het roet of kolengruis wat het dan ook geweest moge zijn lag 'n beetje ongelijk verdeeld op zijn gezicht. Sinter klaas had dat met misnoegen vastgesteld. De jongen deed nu en dan bovendien erg onhandig; hij leek wel bang of ze nuwachtig. Dan was Fritz In de voor kwam Anna binnen met de verwachte dampende chocolade-melk. Maar... wat beteekende dat? Het gezicht van Anna was bijna zoo zwart als dat van Zwarten Piet; het zag er griezelig uit met al die vlekken! De kinderen keken eerst ver baasd, toen gilden ze het nit. O, ta-a-a-ante' De ouderen sloegen de hand voor den mond om het niet uit te proesten. Ze keken van Anna naar Zwarten Piet, wiens mond was opengevallen van ontzetting, en van hen naar Sinterklaas. De brave heilige zag het binnenkomen, de meisje aan, als ware ze de herrezen geest van een der drie maagden uit Myra, die hij eens van de schande had gered. Zijn staf trilde in zijn handen. Anna keek, niet begrijpend, van links naar rechts, tot haar blik bleef hangen op het stupide gelaat van Zwarten Piet, wien de tranen uit de oogen waren ge komen om zich op zijn wangen tot een roet-pap te mengen. Ta-a-d-ante! bleven de kinderen maar gillen. Té-a-a-ante! Stilte! gebood nu Sinterklaas met luide stem, terwijl hij nijdig met zijn bisschopsstaf op den grond stampte. Oogenblikkelijk was er rust; alleen de zusters en zwagers van Anna schenen nog moeite te hebben om hun lachen te be dwingen. Met een ernstig gezicht keek Sinterklaas neer op den ineengedoken Zwarten Piet, die een gat in den grond scheen te zoe ken, waardoor hij zou kunnen verdwij nen. Anna zei de oudste dochter van den heer Verhaar tegen haar zuster zet de chocolademelk hier even neer; dan ga ik met je mee naar de keuken om je verder te Helpen Het duurde 'n heelen tijd, vóór A M weer binnenkwam met haar oudste ter. ze had een frisch gewasschen gez L maar roode oogen. Ze had gehuild 1. Ze durfde niet opkijken, toen Sii klaas haar bij zicli noodigde; ze nadl ir beschroomd, plukkend aan haar blous ut Hm! zei Sinterklaas op indruki ik kende wijze. Hm! Ik mis hier vanavond... lm K je vader, meisje. Is die niet thuis? Anna keek verwonderd op. Wat doelde pa nou? O, ja, hij was in rol van Sinterklaas! K Ik weet... niet--, wat..., L terde Anna. 1 Hm! Als je 'm ziet, moet je gen, dat-ie een bee;je oud begin worden, 't Wordt tijd, dat-ie zich ir terugtrekken uit zijn zaak. Hij moet g. eens een poosje laten assistceren dooi jonge krachtJa, dat moet-ie cfc kan 't tempo van dezen tijd niet j 4:1 meer bijhouden. Sommige dingen schi 181 zich verder te ontwikkelen dan hij gen kanm O, pa... Sinterklaas! 12 Stil, meisje, je moet 'm zeggen 0 die Fritz Berger '11 pientere jongen h die misschien wel geschikt gemaakt ,e kunnen worden om hem eens op te gen. Ken je dien snuiter? D O... Sinterklaas! Goed, goed! Zeg hem dat |i maar. En wat zeg je nu tegen mij, Ut kind? Dank je! Dank je, Sinterklaas1 Anna zakte huilend op d'r kuit 8 kuste de hand van den grijzen bissi Zwarte Piet graaide naar de andere I van den goeden Sint en kneep die !r roerd bt BI.... aap! zoo viel dc heilige thans uit zijn rol, zie je niet, dat je rdi witte handschoenen zwart maakt?! |erc

Krantenbank Zeeland

Breskensche Courant | 1934 | | pagina 4