eede blad
apenstilstandsdag.
k(
Uitvindingen*
V rouwenwapenen,
Algemeen Overzicht.
Kamerkroniek.
Bont Allerlei.
VRIJDAG
9 NOVEMBER 1934
edesijver moet verdubbeld worden.
Zijn we vergeten
jnking van bet sluiten van den
and, welke een einde maakte
*volkerenfn°or<l van vier jaren,
ver< I Jaar tot iaar een méér ge'
eg van Vrede te worden, waar-
ne i organisaties en bladen van
rs n chting zich' beijveren om den
angj .oorlog's wil der menschheid
t rot
nnen onze krachten aan geen
,~a doei wijden!
V moeten we constateeren, dat in
i ea de vredeskansen zich omge-
iitdig verhouden tot den opmer-
.roei van het leger der vredes-
M tot het uitzettend élan, waar-
ke
De Vredeskansen staan slecht.
vredesbeginselen door talloos
rden uitgedragen.
[ogsdreiging, welke van tijd tot
s,j i in onze dagen niet het minst
Ui° Ie wereld waart, heeft iets weg
atuurljjke tempeest, hetwelk we
inkomen, doch waartegen we
logen te doen. Die gedachte
nschen ook tegenover de oor-
SClfcg vaak met eén zeker fatalis-
en.
rechte.
■log met zijn afgrijselijken
mAcrd heeft niets natuurlijks en
afti niets goddelijks aan zich- De
ld, een geesel, waarmee de mensch-
ra< zelf straft- Wanneer we den
Leri roeien als een dreiging, dan wil
liei n, dat de politieke en sociale
hai heden gunstig zijn voor des-
kte fikkding, maar dan -juist wordt
rijn tswil ien .sterkte beproefd- Dan
llerminst het tijdstip aangebro-
lian mt een fatalistisch gebaar het
van ieI1 schoot te leggen, maar dan
we ons te gaan weren; tegen
ini)[j; te gaan strijden: vóór den
ïpu
3ff id kunnen politieke en sociale
rac heden den bodem voor een
lorlog bereiden en IN DIE
ie JDIQHEDEN LEVEN WE
n fel zijn beladen met schulden
enthet spook van de werkloos-
j_a rt overal rond- De oogen van
s r n en economen zijn gericht op
iet, hetwelk voor een oplossing
moeilijkheden uitzicht opent-
massa, de volkeren, ze voelen
'°4 dicht aan den rand van de
en geestelijke ruïne, dat élk
nln atrekkeljjk begint te gelijken, dat
1 1 edt op een beteren" keer-
hooren we nu reeds menschen,
re dat nooit zouden hebben ver-
zekeren, dat ze tenslotte in een
oorlog zouden willen berusten,
daarmee een economische op-
iii« ware het maar een tijdelijke,
ou gaan.
jst op de ellende, waarin die
Wi Z'J11 geraa';', maar ook op de
in hun wilskracht-
eei
d Jren hebben we in onze artikelen
an iking van den Wapenstiïstands-
zicl DEZE gedachte vóórop gezet;
ha: strijden tegen den oorlog, dan
g we allereerst den individueeten
eei sterken door PERSOONLIJK te
11 Hen en verdragen,
vo iben niet veel vertrouwen in op-
ei antiloorlogs.gedaas van
en naturen, die bereid zouden zijn
i >ods met hun vuisten liun «re
in in andere menschen in te ran-
ht ilke sensitieve menschen loopen
ig< ir de meest wisselende leuzen
dag, wanneer deze door de
icn^hcdén, waarin de maatschappij
is geraakt, in staat zijn om
een oogenblik te begeesteren-
ncjfle eerste Slachtoffers van de oor-
>g fose' welke den strijd vooraf.
ien[
jongsten wereldoorlog hadden
tnheid om met „overtuigde" pa-
■an verschillende nationaliteit en
lidenie politieke overtuiging te
Ze verzekerden met nadruk, dat
lacifisten waren, maar spiciaal in
~"r w arin HUN land was ge.
was strijden een PLICHT- De
ners voerde geen oorlog, maar
!ch tegen een brutalen indrin-
3: sche socialisten verzekerden ons,
3 :gen den oorlog waren en blij-
4 en, maar; onze keizer kón niet
5 oorlog was hem OPGEDRON-
torden. En de Engelschman, die
torlog geen enkel belang had
each niet! hij had partij Q
het recht te dienen en de recht-
'■d; hij vocht om de arme Bel-
Wschermen en te verdedigen-
4, adden ze allemaal wat!
4 o zullen ook straks de volkeren
°r zich weer een rechtvaardiging
4, wanneer de wapens worden ge-
*n het moordspel gaat herbegin-
we ijveren voor de volkomen
Pjig van den wil van den in-
jnensch_aan de vredesgedacli-
en óns konden voeden fnlddeTs een
drogen lepel-
Voor deelname in de exploitatie van
den drogen lepel kan men gireeren op
de rekening van de administratie dezer
krant-
opbruischen bij elk verschil van gevoelen
en de handen niet dadelijk tot vuisten
maken, als we meenén, dat ons eenig
onrecht geschiedt-
De vredeswil moet worden getraind
door zelfbedwang, opdat we ons nuch
ter en objectief kunnen stellen tegenover
een begeesterende oorlogshetze, welke de
ontlading is van internationale wrijvingen-
PRACTISCH vredewerk is ook het
bestrijden van oorlogs.gunstige omstandig
heden.
De economische crisis in het algemeen,
de armoe en de werkloosheid in het bij
zonder, begunstigen in zooverre het uit
breken van een nieuwen oorlog, dat ze
een menschelijlce bereidheid scheppen om
de verschrikkelijkste van alle beproevin
gen te aanvaarden, ten einde een KANS
te krijgen om eindelijk uit de HUIDIGE
ellende te worden verlost-
Daarom moeten ware vredesvrienden er
op uit zijn om in hun maatschappelijken
arbeid slechts constructief te ijveren en
crisis.nood te helpen lenigen, waar dat
maar mogelijk is-
ONS WEEKPRAATJE-
't Is maar een weet
De eieren van Columbus.
'n Uitvinding is niets anders dan 'n
kwestie van een goeden inval- Denk maar
eens aan het ei van Columbus! De heer
Wardenicr, de Wolvegaarder, die den dro
gen motor" uitvond, bekende zelf, dat hij
op school altijd een sufferd was geweest
en tóch deed hij thans de ontdekking,
«"elke de wereld van aanschijn zal doen
veranderen.
Wat een andere sufferd kan, hebben
we tot ons zelf gezegd, moeten we toch
óók kunnen leveren- En, al suffend, kwa
men we tot de volgende redeneering:
De menschheid heeft zich tot nog toe
te veel blind gestaard op de vermeende
voedingsnoodzaak van een mechanisme.
Als «e een lamp wilden laten branden,
dan- deden we dat vroeger met olie, tot
dat we het gas uitvonden en daarna de
elect riciteit.
Met den motor ging het ook zoo- Dien
hebben we gevoed met stoom, gas of
'electra, maar gevoed hebben we ze-
Totdat Wardenier, die naar hij zeli
openbaarde nimmer zijn hersens
voedde, het plots in zijn bol kreeg om
een motor te laten loopen zonder ben.
zine of andere drijfkracht- En waarlijk:
het lukte.
Hij kreeg 13 millioen bedrijfskapitaal
en gaat nu een fabriek bouwen voor 13
duizend arbeiders-
Wij hebben nu patent aangevraagd op
den drogen lepel en we stellen ons voor
om met deze vinding de crisis te be.
zweren. De eerste proeven hebben een
uistekend resultaat opgeleverd-
We hebben ons gezet voor een leeg
bord en daaruit zijn we een half uurtje
gaan zitten lepelen. Het resultaat was
verrassend: na afloop van deze bezigheid
voelden we ons volkomen voldaan-
De wacht is thans nog slechts op een
burgemeester, die een persconferentie voor
ons wil beleggen, en vooral op de ba
jonnen of andere menschen met kapitaal,
die zich financieel voor de zaak willen
interesseeren.
Dertien millioen hebben we niet eens
noodig- Zoo gauw we één millioen bij
elkaar hebben, schrijven we onzen geld
schieters vanuit Zuid-Amerika wel eenige
nadere bijzonderheden-
O-i. is de droge lepel de noodzakelijke
consequentie van den drogen motor, want
al mogen de Wolvegaarders ook juichen
over hun fabriek met 13-000 arbeiders,
welke in hun midden zal verrijzen, in het
ALGEMEEN zou de werkloosheid door
dezen nieuwen technischen triomf aanmer
kelijk worden verhoogd- Van mechanisch-
men is 'n wereld gauw genoeg verzadigd;
het is de noodzakelijke voortdurende toe
voer van voedingsstoffen, welke het werk
aan den winkel houdt-
Met den drogen motor zou het niet
alleen de heer Sir Henri Deterding zijn,
die tot stempelen wordt gedoemd, maar
mét hem een deel van zijn aandeelhou
ders, het personeel van oliebronnen, han
delaren en de vele duizenden distributeurs
van benzine, die in den verkoop thans
een VOORTDUREND bestaan vinden-
Als onze motoren voortaan zouden
loopen zonder benzine of andere drijf
kracht, onze machines zouden daveren
zonder stoom, onze kachels zouden snor
ren zonder kolen, onze lampen zouden
gloeien zonder electra, dan zou het
«erk uit de wereld zijn en de mensch-
l.e.d nog slechts kunnen bestaan,
wanneer we, dank zij een of andere
lilt-.i d nor, zeulen kunnen betalen uit
Te Madrid is een jongeman
door een beeldschoone blon-
dinne ontvoerd» Ze dwong
hem met een revolver uit
zijn huis te gaan en in een
buiten wachtende taxi te stap.
pen- Hij werd weggevoerd
en waar hij zich' thans be
vindt is nog een raadsel.
(Courantenbericht)
Eens had een maagd
Een man behaagd,
De jongen was wat bloode,
Zoodat de jongeling niets vroeg
En zij in leed haar liefde droeg,
Maar dat was teen nog mode.
En had de maagd,
Zoo gij mij vraagt,
Daarvan ook hevig hinder?
Wel had de maagd, zooals 't behoort,
Hem door haar zedigheid bekoort,
De jongeling niet minder.
Ook had de maagd
Het niet gewaagd
Van liefde hem te spreken.
Zij bloosden beiden op hun beurt,
En hebben om elkaar getreurd,
Dat duurde vele weken»
Men had de maagd
Heel diep beklaagd,
Zoo men had kunnen lezen.
Diep in haar maagdelijke hart,
Waar slechts een overvloed van smart
En liefde nog kon wezen-
Toen heeft de maagd
Het maar gewaagd
Om met geweld te dreigen.
Wanneer 't met zedigheid niet gaat,
Neem >k een revolver maar te baat
Om jou als man te krijgen!
TROUBADOUR-
partij Over zooveel politieleen Invloed be
schikken.
De heer WESTERMAN trad op voor
het Nationaal Herstel, zooals hij dat zag;
hij pleitte voor een autarkische politiek-
De chr. democraat VAN HOUTEN
wil de Eerste Kamer afschaffen, 't bank
geheim opheffen en cumulatie van inko
mens en pensioenen tegengaan, omtrent
welke laatste materie trouwens een wets
ontwerp in voorbereiding is-
Tusschen de begrootingsbedrijven door
onderzocht de Kamer van de week de
wijziging van cfè Clearingwet in de af-
deelingen, noodig geworden door de op-
zegging van het Clearingverdrag met
Duitschland.
De Rijksbegrooting in de
Tweede Kamer. De soci
alisten wenschen geen deva
luatie. Dominé Lingbeek
vindt Rome erger dan de
crisis- Een nieuwe Clea
ringwet.
Het groote jaarlijksche politieke tour-
nooi is aangevangen. Onder voorgeven,
dat het over de Rijksbegrooting gaat,
geven de verschillende politieke leiders
een uiteenzetting van hun program en
oefenen ze, voor zoover tot de oppositie
behoorende, critiek uit op het regeerings-
beleid. Dinsdag j.l. Is dat begonnen. Ons
komt de positie van het kabinet dezen
keer niet bijster prettig voor- Niet dat
er dadelijk bestaansgevaar dreigt, maar
de oppositie tegen de aanpassingspolitiek
van het kabinet-Colijn is onder den druk
van de openbare meening zóó gegroeid,
dat het thans wel eens de beurt van de
regeering zou kunnen worden geacht om
zich „aan te passen", d-w-z. zich te voe
gen naar de algemeene opinie- inderdaad
gelooven we, dat Colijn c-s. tot conces
sies zullen worden gedwongen. Zoowel
van katholieke als socialistische zijde
en zonder een van beide partijen kan de
regeering het toch niet stellen is dui
delijk gemaakt, dat van de aanpassing
naar de diepte thans geen verder heil
meer wordt verwacht-
De regeering is voor de geuite critiek
niet ongevoelig en het schijnt, dat ze b-v-
voornemens is om de allernieuwste sala
riskorting voor overheidspersoneel in den
vorm van een herclassificatie van de ge
meenten (neerkomende op een verhoogden
standplaatsaftrek) terug te nemen.
Ir. ALBARDA, leider der S-D.A.P-,
was forsch, maar gematigd in zijn. cri-
triek. Merkwaardig was zijn verklaring,
dat zijn fractie VOOR HET OOGEN
BLIK g^en heil ziet in devaluatie (ver-
laging van de muntwaarde), zoodat ze in
bedoeld opzicht de regeering zal blijven
steunen, eigenlijk tegen het streven in van
de Volk-redactie, althans van den econo-
mischen redacteur Mathijsen- Van den
anderen kant meende de heer Albarda,
dat het nu welletjes was met de „aan
passingspolitiek" en dat er geen reden
is om b.v. de jongste steunverlaging als
een afgedane zaak te beschouwen-
Wat het onderwijs betreft, klaagde de
heer Albarda, dat de bezuiniging door
opheffing of concentratie van lagere scho.
len alleen was doorgevoerd voor zover
het 't openbaar onderwijs betreft- Hij
bepleitte voorts bezuiniging op Defensie,
de inrichting van een industriebank van
overheidswege en verwierp de gedachte
aan een samenwerking met anti-democra
ten, fascisten in de eerste plaats, maar
ook: communisten.
Dominé LINGBEEK had het minder
over de crisis dan over het gevaar, dat
ons land vanuit Rome zou bedreigen-
Minister Marchant rust in dominee's geest
reeds in de armen van den Paus, want
Z-Exc- heeft Het woord gevoerd op een.
tentoonstelling, gewijd aan de Benedictij
ner Egmondsche Abdij- Deze Hervormde
predikant vindt het ook verschrikkelijk, dat
de Gereformeerden, die slechts 8 pCt- der
BINNENLAND.
Geen her-classificatie van
gemeenten- Het bedrijfs-
succes der posterijen- Ge
meenteraden in verzet tegen
nieuwe salarisverlagingen-
De Zesdaagsche-
De regeering, die nog in de Troon
rede zoo met nadruk liet zeggen, dat ver
dere verlaging van salarissen van het
overheidspersoneel voorloopig niet in haar
bedoeling lag, en kort nadien een her
classificatie der gemeenten aankondigde,
welke practisch een salarisverlaging van
circa 6 pCt- voor de meeste ambtenaren
beteekende, schijnt onder den indruk van
Je publ.eke reactie op haar plannen te
rug te komen. Bericht wordt tenminste,
dat zij zoekende is, hoe op andere wijze
de gelden zullen gevonden kunnen wor
den, welke deze herclassificatie als bate
zou hebben opgeleverd- Het verloop
van de besprekingen in 't Georganiseerd
Overleg zou als motief worden gebezigd
voor de terugname der voorstellen-
Niet alles loopt tegen in dezen tijd-
Het bestuur van de P T-T- b.v. heeft geen
reden tot klagen over de inkomsten van
het bedrijf; de winst belooft behoorlijk
te worden. De opbrengst kwam voor de
eerste 9 maanden van dit jaar f 1-308-990
boven de raming uit- Er zijn reeds plan
nen om, gezien de gunstige resultaten,
enkele tarieven opnieuw te veriagen-
De gemeenteraad van Amsterdam
heeft, naar men weet, geweigerd om te
voldoen aan den eisch der regeering om
alsnog de door B- en W- voorgestelde
(door de regeering voorgeschreven) sala
risverlagingen voor het gemeente-perso
neel te aanvaarden- Het is nog niet dui
delijk, op welke wijze de regeering haar
wil ten deze zal opleggen- Intusschen is
ook het gemeentebestuur van Rotterdam
recalcitrant gebleken; de raad dier ge
meente verwierp Dinsdag de voorgestel
de salariskortingen met 19—25 stemmen-
De zesdaagsche is weer geleden- Een
aantal wielrenners is gewond of ziek het
R A-I-gebouw uitgedragen; de overleven
den hebben hun beurs gespekt, maar
vooral de Duitsche exploitanten van het
geval zijn financieel wèl gevaren met het
evenement- In duizenden gezinnen zal de
pot voorloopig schraal zijn en het credit-
boekje van melkboer, bakker en slager
is dicht beschreven-
Voor de sport moet men evenwel wat
over hebben.
BUITENLAND.
Critieke politieke situatie in
Frankrijk- Nieuwe revolu-
tionnaire uitbarsting in Frank
rijk? De a.s- stemming in
het Saargebied- Groote
overwinning voor de Ameri-
kaansche democraten. De
kerkvervolging in Mexico-
De Ontwapeningsconferentie-
Als deze regelen den lezers onder de
oogen komen, zal het wel bekend zijn,
dat: óf Doumergue het ontslag van zijn
kabinet heeft aangebeden, óf de mede
werking van den Senaat zal zijn inge
roepen om tot Kamerontbinding en nieu
we verkiezingen in Frankrijk te geraken.
Immers, de onderhandelingen tu-schen de
regcering en de radicaal-socialistische Ka
merfractie, loopende over Doumergue's
hervormingsplannen, hebben, in afwijking
van de oorspronkelijke verwachtingen,
niet tot overeenstemmming geleid- In
deze omstandigheden kan Doumergue
er niet aan denken om zijn plannen uit
te voeren, want dan zouden de radicale
ministers uit het kaoinet treden- In het
laatste geval zou zijn regeering een min-
derheidsbestuur zijn geworden en het komt
ons onwaarschijnlijk voor, dat de Senaat
dan machtiging tot Kamerontbinding en
het uitschrijven van nieuwe verkiezingen
zou geven.
We voorzien nog voor deze week een
Fransche ministerscrisis, eene, welke tot
de moeilijkste uit het republikeinsche tijd
perk zal behooren.
Ook in Spanje is het weer onrustig-
Reeds eerder hebben we de beteekenis
uiteengezet van een eventueeie voltrekking
van twee der tegen de revolutionnairen
uitgesproken doodvonnissen, welke de re
geering als minimum van rechtsvoldoeniitg
verlangde. Toen Woensdag bekend werd,
dat de bedoelde twee vonnissen zouden
worden uitgevoerd, kwam het revolution-
nair sentiment van een deel der massa
weer naar boven en werd in verscheidene
steden de algemeene staking uitgeroepen-
De regeering bleef echter meester van
den toestand.
Hoe meer de datum nadert van het
rustiger hef In dit sedert h'et einde van
den oorlog door den Volkenbond be
stuurde, practische Fransch geadminis
treerde, gebied wordt- Socialisten en com
munisten roeren zich in de Saar voor een
volksuitspraak ten behoeve van voorloo-
pige handhaving van den huidigen toe
stand en ook de katholieken, die weinig
reden hebben om over de bejegening van
hun geloofsgenooten in het Derde Rijk
enthousiast te zijn, toonen groote be
dachtzaamheid in de bepaling van hun
keuze. Daartegenin roeren de nationaal-
socialisten zich op terroristische wijze-
Uit dezen gespannen toestand kunnen
eiken dag conflicten voortkomen- De on
rust wordt vermeerderd door geruchten,
als zouden aan de grens Fransche troe
pen voor ingrijpen worden gereed gehou
den.
In de Ver- Staten kan Roosevelt voor
loopig ongestoord voortwerken aan de
uitvoering van zijn program- Verkiezingen
voor een aantal gouverneurszetels en de
vernieuwing van een derde deel van het
Huis van Afgevaardigden, hebben een
groote democratische zege, dus een over
winning voor den huidigen president, op
geleverd.
In Mexico blijft de kerkvervolging voort
woeden. Opnieuw zijn deze week in en
kele Mexicaansche staten alle kerken ge
sloten en alle geestelijken uitgedreven-
En tenslotte is er weer nieuws van de
Ontwapeningsconferentie! Het Bureau de
zer conferentie komt op 20 dezer bijeen
en de onvermoeibare voorzitter Henderson
heeft nieuwe voorstellen, versche plan
netjes bedacht! Het pogen is schoon, maar
de uitkomst is droevig- De wereld be
wapent zich stevig, terwijl in Genèv^
wordt gepraat-
DE WREKENDE GESCHIEDENIS-
Het Hofdstad-tooneel is op tournee met
een sarcastisch blijspel „Ex-koning Pe
ter", dat Cor van der Lugt als fuivende
ex-koning en Annie v- Ees als meegaan
de secretaresse weer zeer goed ligt- De
Hongaarsche tooneelschrijver Zoltan Hor-
vath, die scherp is als een Shaw, maar
niet zoo verwaand, laat de ex-koning o-m.
de volgende geestigheid lanceeren; „Er
zwerft een gezellig en vrij uitgebreid
trcepje onttroonde staatshoofden door de
landen van het oude Europa rond."
De oude heerscher van Moldavië voelt
er niets voor om de kroon opnieuw te
aanvaarden, die de wispelturige massa,
welke hem eens wegjoeg, waar op zijn
hoofd wil drukken- Hij weet wat zorgen
en gevaren aan dit ambt verbonden zijn;
de risico is grooter dan van welk vak
ook- Dit woord klinkt oneerbiedig nu, doch'
wij bezigen het opzettelijk, omdat door
sommigen om demagogische redenen zoo
geleurd wordt met het risico van den
arbeid.
Dit tooneelstuk doet nu zeer pijnlijk
aan.
De moord op Alexander die geen
leeglooper, doch hardwerkend dictator
was doet de geschiedenis van zijn
voorgangers w-eer opdoemen-
Milan, de vierde vorst uit het huis
Obrenowitsj waar de eene pretendent
de andere verstiet was zulk een soort
koning als Horvath teekent- Als Koning
van Servië leefde en fuifde hij in Parijs-
Hij raakte zoo in schulden en verwikke
lingen, dat hij voor 3 millioen zijn Ser
visch staatsburgerschap verkocht en be
loofde nooit meer in >t land terug te
komen- Hij scheidde in 1888 van zijn
echtgenoole, Natalie Kesjko, doch verzoen
de zich in 1893 met haar en besteeg in
1894 opnieuw de troon, doch maakte zich
weldra weer onmogelijk en zette zijn
schandelijk leven te Parijs voort- Zijn zoon
Alexander werd nu werkelijk vorst- Deze
huwde in 1900 met Draga, een vroegere
hofdame van koningin Natalie-
Zij werden in den nacht van 10 op 11
Juni 1903 bekte op zeer wreede wijze
vermoord in hun paleis: daarna wierp
men de lichamen uit het raam-
Deze moord geschiedde door officieren,
naar men voorgaf omdat Draga geen kind
als troonopvolger zou willen hebben, doch
hiervoor een van haar broeders bestemd
had. Aangenomen wordt echter, dat in
deze moord zeer zeker het Huis Kara-
georgewitsj betrokken was- De vader van
den nu vermoorden Alexander Peter werd
koning Peter vanServië* Tegen de konings
moordenaars trad hij niet op, niettegen
staande de mogendheden dit eischten en
hij er zelfs om in moeilijkheden raakte-
Gelukkig was het leven van deze ook
niet. Wegens ziekte was hij in 1914 reeds
genoodzaakt het regentschap van zijn
tweede zoon Alexander te aanvaarden.
Toen kwam 28 Juni 1914 de moord
te Serajewo op Aartshertog Ferdinand en
zijn ideale gemalin- De noodige bescher
ming schijnt er opzettelijk niet geweest
te zijn, schrijft Ernil Ludwig in zijn boek
„28 Juni 1914''- Was dit een provocatie
tot doodslag èn wereldoorlog?
Alexander moest door de bezetting van
Servië vluchten, keerde tia afloop van den
millioenenmoord in 1918 terug en volg
de in 1921 zijn vader op: toen werd hij
koning van Servië, Kroatië en Slovenië.
Dit Rijk Joego-SIavië groot te
maken, was zijn levensdoel- De moord
in 1914 heeft er toe geholpen: hij ging
er nu voor naar Parijs- Feestelijk werd
hij ontvangen: te midden van praal en
macht werd hij gedood. Niet voldoen
de beschermd is ook hij door moorde-
