hee DE BLAD - *WS se Zuidelijke Provincies» |oning van Zuid-Slavië vermoord. oorlog gaat het om den laatsten klap. Jarthoa, Frankrijk's minister van Buitenlandsche ïdoiji, gevallen. MH Kamerkroniek» 12 OCTOBER 1934 Zijn ze te verdedigen 7 Brave burgemeesters, die niet beseffen wat ze vragen. njn iuit het Zuiden van ons land randa voor een versterking van Jmacht wordt voortgezet, is in Oladen, ook in een katholiek Bra- jU dagblad, te kennen gegeven, dat >er/JP asters toch eigenlijk niet de aan- persoonlijkheden zijn om uit te wat voor een goede weermacht d is. Men mag hun bezorgdheid loor hen bestuurde gebied loven, et ze toch de deskundigheid ont- f. C}om te bepalen, hoe dat gebied r B moet worden beschermd. Toen bij 1 ngst van de militaire autoriteiten, ngs in Brabant de manoeuvres de burgemeester van Breda een :>bb< da-rede hield voor uitbreiding van r, opdat de Zuidelijke provincies ig konden worden verdedigd, toen bevelvoerende generaal zich in foord op de militaire vlakte. Hij belangstelling, maar verklaarde politiek te doen. Was het een den burgemeester om van zijn de strategie liever aan de mili- er te laten? bekend, dat sinds jaar en dag ediging van Brabant en Limburg van oorlog onnuttig wordt ge bet schijnt, dat sommigen in het ich daardoor achtergesteld gevoe. ten onrechte. Het is denkbaar, (en oorlog met België b.v-, onze He provincies met succes zouden erg« gorden verdedigd, maar practisch J- ©gesloten, dat een Belgisch-Ne - M h conflict ooit tot deze twee :an worden beperkt. Indien wij g geraken zal de strijd er een lke geheel West- en Midden omvat- hvikkeling van den strijd, en dus :r reftsver'l0U(*'n£ei1' zullen bepalen, s leger tenslotte komt te staan, rste taaie zal als regel wezen redj militaire macht veilig te stel- een positie in te nemen, welke star r natuurlijke geaardheid de defen- van 'ebt van ons leger verhoogt- Een eekin£s de grenzen zou de frontlinie l(jer1 bescheiden leger als het onze ens Hng maken. Een positie langs eer, en. van Holland en Utrecht daar- verkort de frontlijn aanmerkelijk t bovendien een natuurlijke be en, in c liet ndij \M om F, in id ijl e; i een verwaarloozing van de ore- 5*oi 'vincies, wanneer die niet aan- :>nz< rorc*en verdedigd? Volstrekt niet an ere oorlogen moge het al van led<'in gew€esl» hoeveel „vijandelijk" end eele r SlO! >nie aak Staa an Bij aankomst in Marseille. Een Kroaat de dader. Woedende volksmenigte lyncht hem. htei >ER Cerl btzetting en afgrijzen nam de zwaar gewonden onder het koninklijk ge- jen'P Dinsdagavond j.l- kennis van volg gevallen. De koningin van Joego-Slavië, die per trein naar Frankrijk was gekomen, werd ver] rde eelejhi 6 schl j i G gebied een legermacht kon bezetten, in den technischen modernen oorlog vormt al dat vreemde bezette gebied vaak maar last; het maakt de verbindingen lang en bindt massa's manschappen, die aan het front benoodigd kunnen wezen, aan een voorloopig onbelangrijk achterland. Een oorlog Avordt uitsluitend aan het front uitgevochten, onverschillig, of dat front op eigen of vreemd gebied ligt. In dat opzicht kan de geschiedenis van den jongsten wereldoorlog toch wel wat hebben geleerd, óók aan de burger vaders in het Zuiden. Duitscliland verloor den strijd, welke op vreemd grondge bied werd geleverd en daardoor keerde al het bezette gebied automatisch onder het oude gezag terug. Roemenië was geheel door den vijand overmeesterd, maar omdat de centrale mo gendheden den strijd elders verloren, her rees Roemenië grooter en machtiger uit den oorlog dan het ooit was geweest. Hetzelfde kan van Servië worden getuigd en ook in België, Frankrijk en Italië wer den de bezette gebieden bevrijd, zonder dat daar in de betrokken provincies zelf nog om gevochten behoefde te worden- Als de Zuidelijke burgemeesters thans vragen, dat hun gebied militair zal wor den verdedigd, dan toonen ze er geen besef van te hebben, welke ellende ze eigenlijk over hun burgers afroepen. Wanneer burgers het recht hebben te klagen over hun lot in tijd van oorlog, dan zijn het allereerst de menschen, die in het gebied wonen, hetwelk als too- neel van strijd in een gewapend conflict is bestemd; dat zijn dus de menschen van boven den Moerdijk, in het bijzon der de Hollanders, de Zeeuwen, de Utrechtenaren en de Friezen misschien. Of een versterking van onze weermacht benoodigd is, daarover hebben we het in dit artikel niet, maar noodig ter verdedi ging van onze Zuidelijke -provincies, is deze versterking zeer zeker niet. 7 Als de Zuidelijke propaganda succes zöti hebben, dan krijgen we een grooter leger, maar laat men er zich geen illu sies over maken, dat dit grootcre leger bij het uitbreken van een oorlog dan stelling zou kiezen langs de Limburgsclte en Brabantse he grenzen. Ons veldleger daar kan slechts tot taak hebben om de eerste stooten op te van gen en gelegenheid te scheppen tot het ïnrichjen van onze eigenlijke verdedigings linie. Daar zal worden gevochten, óók voor 't behoud van Brabant en Limburg in ons Nederlandsch staatsverband. I\I\UA I rdaanslag, te Marseille gepleegd ander, koning van Joego-Slavië, gevolg, op het moment, dat deze rst nauwelijks zijn voet op Fran- dem had gezet- HOE HET GEBEURDE, eerimjng was op een Zuid-Slavisch lip «aar Frankrijk gekomen voor paa dschapsbezoek. Een Fransch smal- den koning tegemoet gevaren ontscheping cirkelde een Fran se 1 htvloot boven den hoogen gast. Ijsche minister van Buit- Zaken, en andere autoriteiten ontvingen aan den wal en namen met its in een auto, welke deel uit- van een feestelijken stoet van JYjulke voertuigen, waarin velerlei sen waren gezeten. De Franschen luide en enthousiast den ko- aldus tusschen dichte hagen van kinfrnbten en burgers doorreed. Plots ake;en man zich uit de menigte los. l d, )t een agent neer, die hem wilde j den en vuurde uit een modern pistool een aantal kogels op den zijn begeleiders af. Hij sprong op de treeplank van de konink- en joeg den koning tesamen in het lijf. Toen kon de menigte anti den dader werpen, die zoodanig c voorzichtig van het gebeurde op de hoog te gesteld en reisde aanstonds naar Mar seille door. Ook Lebrun, de president der Fransche republiek, toog naar Marseille. De Fransche minister van Binnenlandsche Zaken, die zich voor het gebeurde ver antwoordelijk gevoelt, omdat de bescher- mingsmaatregelen onvoldoende zijn geble ken, diende zijn ontslag in. Heel de wereld is bewogen door het gebeurde, waarvan de politieke gevolgen nog geenszins zijn te overzien. WAT KWAM DE KONING DOEN? Koning Alexander van Zuid-Slavië was sterk Fransch-gezind, in afwijking van een groot aantal politieke leiders van zijn land. De Fransch—Joego-Slavische betrek kingen hadden den laatsten tijd wat ge leden, doordat Frankrijk meer toenadering had gezocht tot Italië, tegen de belangen van welk laatste land de Joego-Slavische strevingen ernstig botsen, zóó zelfs, dat de betrekkingen dikwijls gespannen waren en een oorlog niet ondenkbaar leek. De koning wilde de betrekkingen met Frank rijk komen verbeteren en Barthou, Fransch minister van Buit- Zaken, wilde dat stre ven begunstigen door te pogen om tus- w.schen Alexander en Mussolini te bemid- lfl getakeld dat hij spoedig, na door delen en dus de verhouding tusschen Joego-Slavië en Italië te ontspannen. Ware dat alles gunstig verloopen, dan zou er een belangrijk vredeswerk zijn verricht. Bf- te zijn geborgen, overleed. DE UITWERKINO. werking van den aanslag is ver- jk geweest. De koning was aan- Kwusteloos ineengezakt en hij spoedig na zijn overbrenging naar 'ctuur van politie. De Fransche van Buit- Zaken, Berthou, had ot in den buik opgeloopen; hij uur later tijdens een opera- jHyjHujferiHii|ft de moordenaar. De moordenaar heeft dat tegengegaan. Deze man, Peter Kaleman, was een Kro aat, dus een onderdaan van den vermoor den koning. Hij is ten behoeve van den aanslag op 28 September uit zijn land afgereisd om in Marseille zijn kans waar JS Ook deze aanslag Is weer een idirect gevolg van den wereldoorlog. Servië zag aan het einde daarvan zijn grondgebied onmatig vergroot- Een deel der Oosten- rij ksche kroonlanden werd opgeslokt en Montenegro werd in 't nieuwe staatsver band gevoegd- De vergroote staat werd Joego-Slavië genaamd, maar vormde geen éénheid. De Serviërs vormden er een minderheid in van 46 pCt-, de Kroaten maakten voor 281/2 pCt- deel uit van de bevolking en de Slovenen voor 8i/2 pCt. Tusschen deze onderscheidene bevol kingsgroepen bestonden scherpe politieke en ook GODSDIENSTIGE TEGEN STELLINGEN- De Serviërs streefden naar de vorming van 'n eenheidsstaat, voor welk doel ze het nationaliteitsgevoel der Kroaten poogden te onderdrukken en op allerlei wijze de Grleksch-Schismat-eke Kerk bevoordeelden in Kroatië, dat meerendeels Roomsch- Katholiek is. De jeugd kreeg een gedwon gen Servische opvoeding.op school; Kro aten werden uit de openbare functies ge houden. De Kroaten daarentegen propa geerden een mate van zelfstandigheid in J. Slav- staatsverband. Als gevolg van botsing der politieke hartstochten werd de Kroatische leider Raditsj in 1928 in de Skoepstsjina (de volksvertegenwoordiging in Joega-Slavië) tijdens de zitting van het parlement door een Servisch afgevaardig de doodgeschoten. De volksvertegenwoor diging werd toen ontbonden en sindsdien regeerdb koning Alexander dictatoriaal, met behulp van een militaire kliek, welke tegen de Kroaten scherp optrad en meer deren van hun leiders in de gevangenis deed werpen. SCHERPERE ONDER DRUKKING? De daad van den moordenaar moet als een reactie op een en ander worden aan gemerkt, maar vermoedelijk heeft de man niet alleen >n schandelijke, maar ook een voor zijn volk s c h a d e 1 ij k e daad be gaan, want gevreesd wordt, dat de Kro aten thans strenger nog vervolgd zullen gaan worden dan te voren. Ofschoon de Kroaten in groote meerderheid katholiek zijn, schijnt het, dat de dader niet van deze regilie is. I11 de berichten uit het buitenland wordt vastgelegd, dat hij tot een bekende Joodsche familie uit Zagreb zou behoorenr DE INTERNTIONALE GEVOLGEN. Gelijk de moord op Aartshertog Fer dinand en zijn gemalin door een Ser viër gepleegd, de aanleiding werd tot den wereldoorlog, zoo zou ook hier weer een moordenaarshand geweldige conflicten over de wereld kunnen doen rijzen. Een meer gespannen verhouding fob Italië kan een der eerste gevolgen zijn. Reeds eer der is in Zagreb, een aanslag op koning Alexander gepleegd en toen is voor de rechtbank getuigd, dat de dader zijn wa pens uit Italië had ontvangen. Ook nu weer worden allerlei verdachtmakingen aan het adres van Italië geuit. Een ander gevolg kan een verslechtering zijn van de betrekkingen van Joego-Slavië tot Oos tenrijk, het land, waarheen zuchtende ver langens van de Kroaten uitgaan. De Joego- Slavisch—Oostenrijk'sche grens is gesloten en door Joego-Slavische troepen bezet. DE NIEUWE KONING. De elfiarige zoon Peter volgt zijn ver moorden vader op. Hij was juist op school in Engeland, doch zal thans snel via Frankrijk naar Belgrado terugkeeren. Een regentschapsraad, welke onder sterken militairen invloed staat, zal voorloopig de bewindvoering op zich nemen. MOORD RUST ALS EEN VLOEK OP DEZE DYNASTIE. In de geschiedenis van het regeerende vorstenhuis speelt de moord een zeer be- teekenende, vaak afgrijswekkende rol. Koning Alexander's vader kwam als Peter I in 1903 op den troon van Servië, nadat de 27-jarige regeerende koning Alexander I en zijn 26-jarige gemalin, koningin Draga, op beestachtige wijze waren vermóórd door een troep officie ren, die het paleis en de slaapkamer van koning en koningin waren binnenge drongen. De lijken werden uit een ven ster der tweede verdieping naar beneden gegooid. De moordenaarskliek riep Peter I, vader van den thans vermoorden koning Alexan der, tot koning uit en algemeen was de overtuiging, dat de nieuwe koning tot de complotteurs had behoord. Op grond daar van eischten de groote mogendheden be straffing van de moordenaars, alvorens ze den nieuwen koning wilden erkennen. De moordenaars zijn in werkelijkheid nooit bestraft geworden; integendeel werden ze in rang verhoogd. Geleidelijk werden de betrekkingen met het nieuwe hof aange knoopt. Koning Peter's oudste zoon was prins George en deze was derhalve de kroon prins. Prins George gedroeg zich echter vaak zóó, dat hij veel opspraak wekte. Toen bericht werd, dr\t hij een kamer dienaar zou hebben doodgeslagen, vernam men kort er na, dat de prins van zijn rechten afstand had gedaan ten behoeve van den thans vermoorde, prins Alexander. Deze prins George leeft op het oogen- blik nog op zijn slot in Joego-Slavië. Hii 7i,„ ve*. mtotMJXUl u inJ indV3> nrcr zaï pug^r i/iir in zijn oude rechten te worden hersteld, nu zijn jongere broer onder moordenaars hand viel. Burgeroorlog in Spanje! De rc geer ing-Ler roux be dwingt de revolutie. Hon derden dooden zijn gevallen. Een ernstig Fransch-Turksch incident. Allerlei- De heftige oppositie, welke de links- republikcinsche groepen in Spanje, en in het bijzonder de Marxisten, hebben ge voerd tegen een opname van vertegen woordigers der Katholieke Volksactie in een kablnetLerroux, zooals de voiige week werd gevormd, is eigenlijk volstrekt on democratisch. Immers, juist dit kabinet- Lerroux, gesteund door de katholieken, die er drie portefeuilles in kregen toe bedeeld, is sedert de rovolutie oen nieu we grondwet had gebracht, het eerste meerderheidskabinet in Spanje; de vorige regeeringen beschikten in de cortes slechts over een minderheid. De felle oppositie is dan ook enkel te verklaren door de vrees, dat met het toevallen van een deel der macht aan de Kath liei.e Volkspartij, gel-id door G1 Robles, het bestaan van de republiek in gevaar zou kunnen komen en een aantal maatregelen tegen de Katholieke Kerk in Spanje en tegen derzelver in vloed, zou kunnen worden opgeheven. In Spanje zijn de Marxisten feller anti-cle- ricaal dan b-v- in midden- of Noord- Europa. De opstandige beweging, zooals die Zaterdag j.l. losbrak, was dan ook ge richt tegen een mogelijk herstel der mo narchie en tegen eea verzoening met het Vaticaan. Het was de strijd, zooals de socialistische leider dezer dagen aankon digde, wélke zou loopen over de beslis sing; de H- Stoel of de roode vaan- Zouden de opstandelingen den strijd heb ben gewonnen, men kan er verzekerd van wezen, dat dan ook de socialistische (cornmuuis i .cbc) Spaansche republiek ge vestigd zou zijn en een bloedige kerk vervolging ware üi gebroken. Het heeft er Zaterdag en Zondag eren den schijn van gehad, dat d- opstande lingen een kans op de overwinning had den. In de zuidelijke provincie Asturië wa ren ze een oogenblik zelfs meester van het terrein en ook in de noordelijke Bas- kische provincies en in het oostelijke Ca- telonië beheerschten ze vrijwel den toe stand. Het leger schijnt geaarzeld te heb ben, maar greep tenslotte in, ten gunste van de regeering en toen was het pleit spoedig beslecht. In Catelonië was de vol strekte Catelaans'jhe onafhankelijkheid uit geroepen en daar werd ook een Spaan- sclie tegen.regeering onder leiding van ex- premier Azana gevormd, maar toen de militaire macht ingreep, ware de Cate- laansche regeering en de Spaansche tegen- regeering met heel haar gewapenden aan hang spoedig gevangen genomen. De regeering-Lerroux vertelt, dat liet land zeer verheugd is over het misluk ken van den opstand en dat van alle kanten de verzoeken komen om een na tionale feestdag -in te stellen ter herden king van de onderdrukking der Catelaan- sche scparistische rovolte- Er blij kon in tusschen honderden dooden t« zijn gevallen bij de uitvoering der maat regelen tot onderdrukking van den op stand. Een paar Fransche torpedobooten wil den een vri-endschapsbezoek afleggen in de haven van Smyrna. De Turken heb ben deze haven echter voor oologssche- pen gesloten verklaard en zij openden het vuur vanaf de kustforten. De Franschen, door zooveel vriendelijkheid bewogen ge raakt, vuurden terug met hun scheeps- kanonnen. Er schijnt niemand geraakt te zijn, maar natuurlijk is men over en weer verontwaardigd en zijn we verrijkt met een nieuw internationaal geschil, hetwelk intusschen reeds „vriendschappelijk gere geld" is. Mussolini heeft in een rede het einde van het kapitalisme aangekondigd en het begin van de eeuw van den arbeid. In Duitschland voelt men zich minder prettig voor wat de vooruitzichten Van den a.s- winter betreffen. De bevolking vreest vocdselschaarschte en begint te hamsteren. BINNENLAND. In de nachtschuit. Een duur spoorlijntje.. De K. L-M- 15 iaar. Verkeers ongevallen. Met het overgaan van den zomertijd in den normalen zonnetijd, gemakshalve „wintertijd" genaamd, zijn we in de nachtschuit terecht gekomen. Als we thans 's avonds om 6 uur het lamplicht ontsteken, weten we, dat de zomer voor bij is en dat we ons op het lief en vele leed van den winter hebben in te stellen. Deze kondigt zich ook op an dere wijzen aan: met stormen b-v-, waar aan dezer dagen nog een Belgisch schip met acht opvarenden bij onze N-Holland- sche kust ten onder ging; met onweer en hagelbuien, ook welke op de tuinde rijen van Heemskerk onder Beverwijk, een schade-ramp veroorzaakten; en door nattigheid tenslotte, welke ons verkoud heid, griep, koorts en rheumatiek be zorgt, plus de verplichting om abdijsiroop, hoestballetjes en asperien te slikken. tegenover al die ongemakken staan chocoLde, en straks van boterletters en warme punch. Dat ze onzen lezers wél mogen bekomen De menschen uit Boskoop en Wad dingsveen zijn uit hun isolement verlost D.w.z.: ze zijn nu aan een spoorlijntje komen te wonen, 't welk Goude en Al- plien verbindt- Het heele traject is 17 K-M- lang en heeft Ufo millioen gulden gekost, omdat 'n druk van millioenen ku bieke meters zand den veengrond heeft moeten wegpersen, op welken geen spoor baan te bouwen was- Jaren lang is aan het dure lijntje gewerkt en nu het er is* weet iedereen zich overtuigd, dat er thans als gevolg voornamelijk van de cri sisomstandigheden en het zich ontwikke lend motor.snelrérkeer op den weg geen behoefte nreer aan is! Met „eenige plechtigheid" hebben de Spoorwegen dit zorgenkind Zaterdag j.l. ten doop gehouden. Beter zijn de perspectieven, welke /Ufo voor de K LM. openen. Deze moderne onderneming vierde Zondag j.l- haar 15- jarig bestaan, welke feestelijkheid ge paard ging van een vlootschouw en van geestdriftige toespraken. Daarbij werd in het bijzonder de bekwame directeur, de heer Pies man, gehuldigd- Het wordt haast veiliger om in d« lucht te rerkeeren dan met beide boenen op den beganen grond te blijven. Hef aantal verkeersongelukken op den wegj blijft onrustbarend wasren. Vooral nu liet najaar haar intrede heeft gedaan en da gevallen bladeren zich met negenwatcc mengen, sneeft menige wielrijder, motor bestuurder of automobilist Een onbe waakte overweg bij Voorburg eischte Zondag het leren van een motorrijder en ziju duo-zitster. In de buurt van Gudijk* N.-Holland, reeds in den nacht van Zater- dag op Zondag een autobus met 22 Am- sterdamsche hengelaars te water. De bust werd geheel vernield; de natte hengelaars konden worden gered, doch eenigen had den verwondingen bekomen. De bekende schilder Isaac Israels is Zondag aan de gevolgen van een aan* rijding door een auto overleden. Voorbereidingswerk. - Belasting op de doode hand» - Instelling verkeersfonds. Onderwijl de regeering nog steeds wcell nieuwe departementale begrootingen in dient, zijn de commissies uit de Kamen ijverig in de weer om de Algemeene Staatsbegrooting aan een onderzoek tc on derwerpen, opdat sKaks de parlementairs debatten langs wegen van orde en ken- nisre kunnen worden geleid. De EERSTE KAMER heeft zich' intus schen bezig gehouden met de afdoening van enkele ontwerpen, welke dezen zo mer in de Tweede Kamer werden be handeld. Zij aanvaardde het ontwerp tot heffing van belasting op goederen in de dooda hand, met 3018 stemmen. De rechter zijde was ter zake verdeeld. O m. de heet VAN LANSCHOT (RK) hield een na drukkelijk betoog, dat alles, wat voor den openbaren eeredieust was bestemd, van belasting behoorde te worden vrijgesteld. De heer v. d- HOEVEN (C.Hmeende* dat hetgeen hier van de kerken, welke in het algemeen arm waren, wordt ge vraagd, door de armste lidmaten zal moe ten worden opgebracht- De heeren MENDELS en DE ZEEUW» (S.D hebben het ontwerp krachtig ver dedigd. De heer JANSSEN (R-K-) legde nadruk op liet tijdelijk karakter van liet ontwerp, hetwelk tenslotte, naar we hier boven aangaven, met meerderheid van stemmen werd aanvaard. Vóór stemden: geheel de linkerzijde, plus 5 katholieken* 4 anti's en de voorzitter. De instelling van een VERKEERS FONDS is z. h- s. aangenomen, nadat verschillende leden hun spijt hadden be tuigd over de opheffing van het wegen fonds. Te weten, dat de wegenfondsbelas ting voor verbetering van wegen werd bestemd, maakte het betalen dier belas ting tot een betrekkelijk aangename plicht. Uit de verhoogde belasting voor het verkeersfonds zullen 0. m. tekorten van de Spoorwegen worden gedekt en dat vonden vele heeren onjuist. Minister Kalff heeft den nadruk gtlegd op het feit, dat heel het verkeer als een geheel moet worden beschouwd. Van dat ver keer bereidt hij een co-ordinatie voor. De minister herinnerde er aan, hoe de Spoorwegen waren gebonden aan tarie ven, aan minimum-Iconen voor het per soneel, aan een 8-urigen werkdag en so. ciale voorzieningen, terwijl al zulke ver plichtingen het motorbedrijf der particu liere ondernemers niet drukten; door «e te dwingen om I11 de Spoorwegtekorter* bij te dragen, werden meer gelijke kan sen geschapen. Niet alle leden vonden deze argumen ten even overtuigend. Ze vroegen, of de Spoorwegen bij de oprichting dan óók hadden moeten bijdragen in vergoeding van de schade, welke aan trekschuit en postkoets werden toegebracht Verschillende heeren hebben aangedron gen op bespoediging van de wegenver-

Krantenbank Zeeland

Breskensche Courant | 1934 | | pagina 3