}e W inkelsluitingswet
yyEEDE BLAD 28 SEPTEMBER 1934
tfuitning van den Zondagsverkoop noodzakelijk.
et oordeel van belanghebbenden»
et publiek heeft zich aangepast»
_jfe zijn het in de bedoelde ste.
'P' jfhts de banketbakkers ge-
'WB IrT' Cene verruiming va" de ge-
combraf00r zondagsverkoop verlang-
dat is afgezien van princi-
tet boa inging,.,; O0|c duidelijk-
water KH 200datlig aan bederf onder-
"et tl, dat het moeilijk des Zater-
am 0[v (jet gebruik op Zondag is in
Wat de banketbakker op Zon-
l in I ta" verkoopen, beteekent voor
Algemeen Overzicht.
Verrassende uitslagen van
gehouden stemmingen.
De automatenkwestie blijft.
Mj(s men weet, laat de gewijzigde
yiluitingswet aan de gemeenteraden
Ljioegdheid om de gelegenheid voor
eerkoop als crisismaatregel!
breiden voor bepaalde winkelbedrij
f-elke meer speciaal op den afzet
consumptie-artikelen zijn ingericht.
K „ciccnteraden echter kunnen die be
ven slechts scheppen, nadat de ge-
t geelden uit de bepaalde categorieën
n ,fjiikell>edrijven zijn gehoord, 't Oe-
,1 deie laatste, door minister Steen-
gcsenschte bepaling is, dat er in
itidene gemeenten 'n soort van „stem-
onder de betrokken winkeliiou-
orden georganiseerd, welke tot
soms sterk verrassende resultaten
Bden.
de in de laatste jaren gevoerde
voor verruiming van de verkoop-
iheid op Zondag, kreeg men den
dat ze uit een diep gevoelde be-
van de betrokken neringdoenden
«in. Dat nu, schijnt niet met de
ijkheid in overeenstemming.
snel®1»den wel, dat bepaalde acties op
|ue wijze kunnen worden gestiinu-
dit haar intrensieke beteekenis bo-
verhoudingen uitgroeit de re
inst is soms machtiger dan 't wer-
idsbesef sterk is maar de
KW verruiming van de verkoops-
«htid op Zondag werd door veier-
loepen en officieele middenstands-
aldai és ondersteund en daarom leek
chol gitafe écht en. uitgedragen door
i, sbtc maatschappelijke belangen.
>r heifs ome politieke partijen, onze volks,
nvoordiging en de regcering heb-
laten begoochelen en een wets-
laar was er liet gevolg van, welke
am k tfe bezwaren bedoelde tegemoet
i uil
«diijnt minister Steenberghe niet
derzofc de feitelijke beteekenis van de
actie te hebben vertrouwd; vau-
hij dwingend voorschreef, dat
belanghebbenden over de vraag
éi aiming van den Zondagsverkoop
ieratiei stemming zou worden gehou-
e be»'
ech:
stuk
tien
en nu
lijn
meling
den
officii
teal
vetli
won
;n, tel
and en
van die stemmingen, voor
tot heden zijn gehouden, en
de stemmingen in de grootste
ons land, zijn voor iedereen
[rassing geweest,
gebleken, dat slechts een be-
klein deel der belanghebben
■oote bezwaren heeft tegen de
bestaan hebbende regeling, dat
moeite hebben getroost om van
ingens naar wijziging te laten
Ayah
and wo
sigarenwinkeliers b v- bleken
Jole steden voor wat de over-
Men etderheid der betrokkenen be-
M n'e' 0P de gelegenheid voor
Vatl j 1 'P °P Zondag te zjjn gesteld,
graden t|je branche de wettelijke
ifng blijkbaar weten te waar-
stadss| ,'erec''' Moge in den be-
a aansluiting aan de gewijzigde
6 naei voor ',e' publiek al eens
mne a moeilijk zijn geweest, men is
,ma de nieuwe verhoudingen ge-
3 tdek,a" des Zaterdags wel de roo
2 °h u's' we"ae n,cn v00r dcu Zon-
Ut Ta l Hc,ze'fde geldt voor meer-
E V dl 'lranciies' waarbij het gaat om
sleute
elke niet aan spoedig bederf
.zijn. De openstelling op Zon
noeten verkoopgelegehhedcn voor
hoogte achten we volkomen over-
msignaal
houden stemmingen is geble-
overgroote meerderheid der
ertjes op Je principieele en sociale
tstocht m de Zondagssluiting in haar
Munched, heeft leeren waardeeren.
leelte val "mg van de verkoopsgelegen.
spijkertje klag maakt die groote meer-
zaak wa slaven van de wille,
de politie ortzichtigheid van een
laders tefe minderheid.
h" te nemen, dat de nering.
1 invoering van de Winkelslui-
f teruggang in hun debiet heb-
fteerd, omdat het publiek nog
veranderde omstandigheden
thans, alléén door de winkels op Zon
dag weer open te stellen, den vroegere»
verkoop van dien dag weer terugwint,
want het publiek heeft zich thans bijna
geheel aangepast en den huidigen toe
stand goed bevonden-
Slechts o:isociaal-voelen:!e elementen
zouden er toe verleid kunnen worden om
op de goede nieuwe gewoonte om Za
terdags te koopen, hetgeen men Zondags
behoeft, terug te komen en daarmee het
menschwaardig bestaan van den nering
doende te benadeelen.
Zonder ter zake op besliste wijze stel
ling te nemen met vele en onderschei
dene belangen zal moeten worden reke
ning gehouden zouden we willen ad-
viseeren aan de gemeentebesturen om ui
terst voorzichtig te zijn bij het eventueel
bewilligen in uitbreiding van de verkoops
gelegenheid op Zondag en liever kortzich
tige winkeliers tegen zich zelve te be
schermen.
Eerst als men het beetje vrijheid en
geluk, hetwelk den winkelier op Zondag
gelaten is, voor 't magere bord linzensoep
van den Zondagskooper heeft geruild, zal
men ervaren, welke zedelijke en mensche.
lijke waarden men heeft verloren-
Eén mogelijkheid blijft, als straks de-
fini ief in den zin van «iet-verruiming van
de gelegnheid voor Zondags verkoop mocht
zijn beslist: de automatenkwestie.
Het is naar veler en ook naar ons ge
voelen onbillijk en onrechtvaardig, dat men
door middel van stomme apparaten dat
gene toestaat te doen, hetwelk men den
levenden werkkracht verbiedt
Het eventueel nadeel van de winkelslui
ting op Zondag te ontgaan, wordt aldus
een kwestie van duiten; van de vraag
n.l., of men financieel bij machte is om
zich een bcnoodigd stel automaten aan
te schaffen.
Automaten bieden ook gelegenheid tot
wetsontduiking.
En daarom achten we een radicale op.
lossing van de automatenkwestie gewenscht
en noodig; ook die stomme apparaten
dienen op Zondag buiten dienst te wor
den gehouden, als men geen gelegenheid
biedt tot den gewonen verkoop in de
winkels.
binnenland.
Een ontstellende brand bij
een filmvoorstelling. Prin
ses Juliana in Z- Vlaanderen.
Een nationale radio-avond.
Marine-manoeuvres. Het
rijwielplaatje moet op het
rijwiel!
Devaluatie onzer muntwaarde?
De verruiming van den Zon
dags verkoop. Nieuwe af
slachting van rundvee.
Loonsverlaging bij de spoor
wegen.
Reeds jarenlang is het gebruik, dat in
katholieke vereenigingsgebouweit film
voorstellingen worden gegeven, welke het
katholieke organisatieleven betreffen, dan
wel missie.propaganda beoogen. Een be
treurenswaardig ongeval bewees Maandag
j-I-, hoe ook bij dergelijke besloten voor
stelt ngen doeltreffende brandweer-maatre
gelen geboden zijn. Tijdens het draaien
van een missie-film voor circa 180 jonge
meisjes, is een film in het St- Joseph-
gebouw te Hilversum in brand geraakt
Helaas waren geen bluschmiddelen aan
wezig, terwijl de uitgangen bovendien af
gesloten of versperd waren. Een wilde
paniek maakte zich van de kinderen mees
ter, temeer omdat de brand zich uiterst
snel uitbreidde. Slechts dank zij de hulp
van omwonenden en voorbijgangers, die
deuren en vensters intrapten en dank zij
ook 't moedige optreden van pater Buys,
die de film afdraaide, is een ontzettende
ramp voorkomen. De pater, ofschoon zelf
ernstig gewond, heeft alle kinderen uit
het gebouw geleid of ze door de ven
sters aan de buitenstaanden overgereikt.
Nochtans bekwamen circa 50 kinderen
brandwonden; meerderen waren er ern
stig aan toe en het 6-jarige meisje Koper
draad is overleden. Ook de toestand van
pater Buys, die als laatste het gebouw
verliet, is ernstig te achten.
Een gestreng onderzoek kan voor de
toekomst althans liet nemen van meer af
doende veiligheidsmaatregelen bij derge
lijke voorstellingen verzekeren.
Prinses Juliana hield Maandag jl- een
autotocht door ZeeuwScK Vlaanderen en
de en indrukwekkende befooging van
trouw der Z- Vlaamsche bevolking aan
Nederland en het Huis van Oranje is ge.
worden.
Prinses Juliana weet zfch bemind en
populair in den goeden zin des woords
te maken. Ook door haar krachtige
werkzaamheid ten behoeve van de crisis
slachtoffers. Dinsdag a.s. wordt een
nationale radio-avond ten behoeve van
het Crisis-comité gehouden en H- K- H.
zal daarbij wederom zelf het woord tot
de bevolking van ons land richten.
De marine heeft van de week manoeu
vres gehouden op de Noordzee. Het heet,
dat de oefeningen geslaagd zijn, ondanks
het feit, dat Pluvius zware aanvallen op
onze vloot richtte.
Ook de fiscus heeft een aanval in den
zin, maar is zoo beleefd geweest om dien
levoren aan te kondigen. Denk er om:
na 1 November zal iedereen, zonder voor
afgaande waarschuwing, worden geverba
liseerd, die zijn belastingplaatje niet aan
zijn fiets bevestigd heeft zitten!
Het valt niet te ontkennen, dat de aan
hangers der gedachte aan devaluatie den
laatsten tijd in aantal groeien, óf een
steeds krachtiger propaganda ontwikkelen.
Een groot aantal industrieelen en ocono-
men hebben hun voornemen te kennen
gegeven om op 20 October a.s- in Kras-
«apolsky te Amsterdam een Nederland-
sche Vereeniging voor waardevast geld op
te richten, daar ze meenen, dat de da
ling van alle waarden in guldens moet
tot staan komen. Zij meenen dus, dat de
waarde van de goederen niet moet wor
den bepaald naar de waarde van het geld
(den gulden) op de internationale markt,
doch dat de waarde van den gulden
moet worden vastgesteld naar de waar
de van de goederen. Zooals men zich ook
nog uit de Troonrede kan herinneren, is
de regeering tegen deze zienswijze ge
kant en wenscht ze de goudbasis voor
de waardebepaling van ons geld gehand
haafd te zien.
De gewijzigde Winkelsluitingswet laat de
mogelijkheid tot verruiming van den Zon
dagsverkoop voor bepaalde zaken jopen,
op voorwaarde, dat de betrokkenen wor
den gehoord. In verschillende plaatsen
hebben als gevolg daarvan „stemmingen"
plaats en die blijken een geheel anderen
uitslag te hebben dan men, lettende op
de vele acties tegen de Winkelsluitings
wet, zou hebben vermoed- In Rotterdam
b.v- hebben de sigarenwinkeliers zich in
meerderheid tegen de verruiming der
Zondagsverkoop verklaard- ln Amsterdam
hebben alleen de slijters zich voor de ver
meerdering van het aantal verkoopuren
uitgesproken.
In den komenden winter gaan weer
vele duizenden runderen op last der re
geering afgeslacht en in blik verwerkt
worden. Distributie als versch vleesch
wordt niet mogelijk geacht- Het heet
thans zelfs, dat de distributie van het
vleesch in blikken heeft voldaan en de
afzet van deze blikken, waarvan er intus-
schen nog 10 millioen voorradig zijn^ weer
toeneemt-
BUlTENLAND.
Een economische conferentie
der goud-landen. Fransche
plannen tot reconstitute van
den staat- Geen herstel der
Habsburgers in Oostenrijk.
Een koninklijke geboorte in
Italië- Trotzki in Madrid?
De Volkenbondsassemblé-
Verdaging van de bewape.
ningsenquete in de Ver. Sta
ten. De textielstaking in
de Ver. Staten. Het Lind
bergh-drama onthuld? Ja
pan geteisterd door een ty
phoon en Engeland getroffen
door een mijnramp-
De vertegenwoordigers der goud-landen,
w.o. Nederland met zijn gaven gulden,
hebben te Genève vergaderd over econo
mische samenwerking. Men schijnt daar-
bij tot eenige principieele overeenstem
ming te zijn gekomen en zal ook pogen
om tot practische resultaten te geraken.
De ministers, die in de onderscheidene
landen Economische Zaken beheeren, zul
len een comité vormen voor practische
samenwerking en getracht zal worden om
ook de medewerking van andere landen
te bekomen. Men kan een en ander be
schouwen als een ernstige poging om den
internationalen handel te herstellen.
In Frankrijk groeit de wensch naar een
sterk gezag". De president van het na
tionale kabinet, Doumerque, heeft in een
radio-rede zijn plannen tot Grondwets
herziening uiteengezet- De regeering wil
haar positie meer afhankelijk maken van
het parlement en de voortdurende kabi
netswisselingen voorkomen door de be
voegdheid van Kamerontbinding in han
denvan den ministerraad te leggen. Dou
merque keerde zich scherp tegen socia
listen en communisten, die in Frankrijk
een politiek eenheidsfront hebben ge
vormd.
De besprekingen over waarborging van
de Oostenrijksche onafhankelijkheid, heb
ben te Genève tot de definitieve beslissing
van Frankrijk, Italië en de Kleine Entente
geleid, dat geen herstel der Habsburgers
op den troon zal worden geduld- Dat
Zita, aan wïe van dit besTuTt m'cdedeeling
is gedaan.
Natuurlijk zal de actie van herstel
toch doorgaan en zóó blijft deze kwestie
de internationale politiek vertroebelen.
Het jonge kroonprinselijke echtpaar van
Italië is Maandagavond een dochter ge
boren, welke Maria Pia zal worden ge
naamd. De gebeurtenis heeft in Italië en
vooral in 't koningsgezinde Napels groote
geestdrift gewekt- De kroonprinses van
Italië, Marie.José, is een dochter van den
overleden koning Albert van België» dus
een zuster van den huidigen koning Le
opold III.
Trotzki, de Russische revolutionnair,
blijft een geheimzinnige figuur. Nadat hij
onlangs uit Frankrijk was uitgewezen, was
inen zijn spoor bijster geraakt- Het heet
thans, dat hij in Madrid zou vertoeven,
de Spaansche hoofdstad, waar den laat
sten tijd zulke gevaarlijke revolutionnaire
plannen werden gesmeed- De Spaansche
politie onderzoekt de beteekenis van dit
gerucht.
Donderdag van deze week zal de As-
semblée van den Volkenbotnid, di- de al-
gemcene vergadering, vermoedelijk worden
gesloten, zonder dat bepaalde tastbare
voordeelen of moet de toelating van
Rusland als zoodanig worden beschouwld?
zijn bereikt. De voorzitter van de al-
gemeene vergadering heeft een nadrukke
lijk beroep gedaan op de regeering der
Ver. Staten om tot den Volkenbond toe
te treden.
Op aandrang der groote mogendheden
heeft de Poolsche delegatie haar voorstel
teruggenomen om de minderheden-verdra
gen te generaliseeren, d.i- voor alle leden
van den Volkenbond toepasselijk te ver
klaren. Aan Polen is daartegenover eene
herziening der minderheden-verdragen toe
gezegd geworden.
Merkwaardig is 't bericht, dat het open
bare onderzoek der senaats-commissie in
de Ver. Staten naar de gedragingen der
wapenfabrikanten plots tot einde Novem
ber of begin van December is verdaagd.
De tot heden afgelegde verklaringen heb
ben in Zuid-Amerika en laatstelijk ook
in Duitschland en Japan veel wrevel ge
wekt, waardoor het handelsbelang der Ver.
Staten wordt geschaad. De Duitsche am
bassadeur in Washington had geprotes
teerd tegen de onthullingen over een Duit
sche bewapening in de lucht, welke hij
dwaze vertelsels" heette. We veronder
stellen, dat de enquete wel nooit in haar
vroegere scherpte heropend zal worden.
Dank zij een nieuwe bemiddelingspoging
van president Roosevelt is de groote tex
tielstaking in de Ver. Staten geëindigd
en hebben de arbeiders Maandag jl- het
werk hervat- De staking, welke bijna een
millioen arbeiders omvatte, bleek voor een
langen duur niet te financieren. In feite
hebben de arbeiders dezen strijd verloren-
Het schijnt, dat het Lindbergh-drama
eindelijk haar ontknooping nadert- Een
Duitscher, zekere Hauptmann, is gearres.
teerd en het staat reeds vast, dat hij de
hand in het droeve spel heeft gehad.
Vermoedelijk is hij de hoofddader. Er is
een gedeelte van het hem betaalde bloed
geld op verdachte gevonden.
Japan is wederom zwaar geteisterd door
een typhoon, welke vooral op het eiland
Hondo ontzettend huis hield- De haven
stad Osaka is geheel verwoest- Er is een
schade aangericht van honderden millioe-
nen en, wat nog erger is, meer dan 2000
menschen zijn om het leven gekomen.
Engeland werd getroffen door 'n mijn
ramp. Een ontploffing in een mijn te
Wrexham (Wales), gevolgd door brand,
kostte aan 260 mijnwerkers het leven.
ONS WEEKPRAATJE.
Dc eerste verkiezingspremies.
Zooals de oude zongen,
Piepen de jongen.
De politieke strijd, zooals die in ver
kiezingsdagen wordt gevoerd, moge wat
andere vormen hebben aangenomen, in
wezen verschillen de gebezigde middelen
weinig of niets van de methoden, welke
gebruikelijk waren ten tijde, dat ons land
nog in stemdistricten was verdeeld en
clericaal, liberaal en sociaal elkander met
,,vele" middelen de overwinning plachten
te betwisten.
„Kiezers omkoopen" was in die dagen
nét zoo onfatsoenlijk en bij-de.wet-Ver-
boden als thans. Dat gebeurde dus niet
Wel was het in die dagen een verschijn
sel hetwelk we trouwens nog ken
nen dat in 't zicht van nieuwe ver
kiezingen de harten van kamer-, staten-
en raadsleden, en van al wie het hoopten
te worden, zacht en kneedbaar werden
als was en het gemoed van al deze hee-
ren vrouwen waren toen nog politiek-
onmondig van een groote teederheid
werd, zóó zelfs, dat het bij elke gepaste
gelegenheid vol schoot-
Uit die gesteldheid van hart en gemoed
kwamen de schoone woorden voort, wel
ke het stemvee als „verkiezingsbeloften"
leerde kennen.
Of degenen, die deze toezeggingen
deden, daarmee niet in strijd kwamen met
de wet en met den voor gekozenen af
te leggen zuiveringseed? Wel neen! Deze
da! 'de cand'dafen een beelje tegen el
kaar op stonden te bieden zonder liet
sereuse plan te hebben oin hun beloften
ooit na te komen.
We herinneren ons, hoe ongeveer een
kwart eeuw geleden de rechtsche partijen
een pensioentje hadden bedacht voor 70-
jarigen. Er zou, meenen we, premie voor
betaald moeten worden.
Ter linkerzijde smaalde men op deze
vondst. Wat had nu ,,'n dooië mensch"
de meeste kiezers zijn niet voorbe
stemd om 70 jaar te worden aan een
pensioentje?!
De liberalen hadden de kwestie deft
ouderdomspetisionneering „blanco" gelaten
op hun program, dus een vrije zaak voor
de gekozenen, maar Borgesius begreep
toch, dat hij iets moest stellen tegenover
de rechtsche verleiding. Hij stelde een
premie-vrij staatspensioen in het vooruit
zicht voor... 70-jarigen en 12 millioen
per jaar zou voor dit doel uit de schat
kist worden getrokken.
En aanstonds zongen de rechtsche broe
deren in koor:
Borgesius' vernuft
Om kiezers te verlokken
Heeft danig weer gebluft
Uit „blanco" geld getrokken.
Hij schiep een lief pensioen
Wat zouden we nog wenschen?
Uit twee maal zes millioen
Voor.... „arme dooië menschen"!
Onderwijl de partijen aldus braaf tegen
elkaar bleven opbieden, maakten we ons
in de boven-Moerdijksche kranten ergi
boos over de ergerlijke wantoestanden in
,,het donkere Zuiden" en speciaal in Lim
burg, waar candidaten den euvelen moed
betoonden otn hun verkiezingsvrienden hier
of daar in een café op een vat bier te
tracteeren. Dat leek bedenkelijk veel op
omkooperij van kiezers, vonden we in onze
braafheid, maar is tenslotte heel dat stel
sel van verkiezingsbeloften, welke meeren-
deels onmogelijk kunnen worden nageko
men, in wezen minder erg dan omkoo-
perij
We spraken hierboven van 25 jaar ge
leden, maar we moeten helaas constatee-
ren, dat we ondanks de verkiezingsher-
vormingen, als invoering van algemeen
mannen- en vrouwenkiesrecht, afschaffing}
van de stemdistricten, invoering van even
redige vertegenwoordiging enz- en ondanks
de voortschrijdende beschaving, in verkie
zingsdagen nog het oude vcrkiezingslied
hooreh aanheffen, vol van demagogische!
beloften, welke niets anders zijn dan „fat
soenlijke" pogingen tot omkoopen van de
kiezers.
Zelfs de „Beweging" der jongeren, wel
ke zich opwerpt om onze maatschappij
van het politieke vuil te redderen, ja, van
alle politiek te ontdoen, zingt nog dat
zelfde oude verkiezingslied, maar in bru
taler vormen en van duidelijker onwet
tige bedoelingen, dan de politieke slirn-
melingen uit liet verleden het ooit heb
ben aangedurfd.
Ir. Mussert opende te Amsterdam de
verkiezingscampagne, welke ten doel heeft
om in 't volgende jaar een aantal N-S-B-
ers, met den Leider aan het hoofd, naar
het Binnenhof te brengen. En hij trad
daarbij tot den volke met het schoone
gebaar van:
„Zie, hoe onbaatzuchtig wij zijn!"
De afgevaardigden der N S B-, zoo be
loofde hij, zullen hun schadeloosstelling
als Kamerlid f5000 per jaar niet
voor zich zelf behouden, maar dat geld
verdeelen... onder de kiezers! D.w.z. de
helft zal worden beschikbaar gesteld voor
de oud-gepensionneerde militairen en da
andere helft voor nooddruftige kunste
naars.
Is er thans nog één oud-gepensionneerdc
of nooddruftige kunstenaar, die het hart
in zijn ziel zal hebben om anders te
stemmen dan ennesbee? De premie ligt
immers te wachten!
Men moet bewondering hebben vooil
den zaakkundige» kijk van den Leider*
want feit is, dat de oud-gepensionneer-
den erg ontevreden zijn cn terecht
en dat het aantal nooddruftige kunste
naars met den dag groeit- Het leger
„kunstenaars" onder de 20-jarigen, waar
uit onze fascisten meerendeels worden ge
kweekt, is aanzienlijk- Het kunstenaarschap
alleen is nog in staat om aan de nood
druft van een aantal werkloozen stan
ding te geven cn als die menschen straks
nu maar ennesbee stemmen, dan schiet er
in 1935 misschien nog een riks per stuld
voor ze over om elkaar een paar avon
den met een schuimenden pot bier gaan
be„heil"en.
Intusschen, als het ennesbeesche plan
navolging gaat vinden bij andere partijen*
dan kunnen we het volgende jaar een
vroolijke verkiezing gaan beleven. Einde
lijk zullen het de kiezers eens zijn, die
het laatste lachen en het beste. Onderwijl
onze gekozenen op een houtje krijgen te
knabbelen, gaan wij, die hen afvaardigen*
jaarlijks den pot van 100 maal 5000 gul
dentjes verteren, wat tesamen een half
millioen uitmaakt. Daar kunnen we een
fuif van opzetten!
We worden allemaal tegenstanders van
de devaluatie onzer muntwaarde. We zeg
gen het met Colijn: onze gulden moet
op peil blijven. Een gave gulden is goud
waard.
Maar de zuiveringseed voor de geko
zenen?
m
