worxcgs.«2naneringen.
De Overweldiging van België.
De vesting Luik gevallen.
Algemeen Overzicht.
Het Lied van de Wee
:e
Een Aprilgrap.
Eventjes Lachen.
f "V
Herinneringen aan de omzwervingen van een oud
oorlogscorrespondent tusschen de strijdende partijen
Den volgenden dag, het was Zon
dag 16 Augustus, stond ik des morgens
om 5 uur al weer buiten. Ju het plant
soen van een der boulevards hadden de
Duitschers reeds twee dagen lang gegra
ven en puin gestort, blijkbaar met de be
doeling om er een vasteren grond te
scheppen. In het plantsoen stonden en
kele stukken geschut opgesteld, waarmee
reeds dagen achtereen was geschoten,
maar thans waren ze bezig om de laat
ste hand te leggen aan de opstelling van
een geweldig kanon, hetwelk binnen een
soort brcede en zware rails liep; over
lichtere rails liepen lorries, waarmee zwa
re onderdeden waren en nog werden aan
gevuld, ook de geweldige granaten, welke
verschoten moesten worden.
De wijze van „oorlogsvoering" hier, was
wel een zeer eigenaardige. Zooals gezegd:
het geschut was hier al dagen lang in
actie geweest en de artilLeristen deden dat
zoo rustig en zonder gevaar als gold het
een doodgewone oefening. De Luiksche
bevolking had, doordat deze Duitsche ar
tilleriestelling in het geheel niet bestre
den werd vanaf de forten, den. stelligen
indruk, dat de Belgen de stad en haar
bevolking tot eiken prijs, zelfs die van.
eigen verdelging, wilden besparen, maar
zelf waren we van uieening en ik ge-
loof, dat zulks ook de overtuiging der
Duitschers was dat aan de bezetting
der forten alle hulpmiddelen ontbraken
om de opstelling der Duitsche artillerie
te weten te komen.
Dien morgen, omstreeks half zes, heb
ik door liet zware stuk geschut, drie
schoten gezien en vooral hóóren, afvuren..
Bij elk schot klonk een knal op van
ongekende kracht, een knal, welke de
paarden der Duitsche uhlancn, welke op
dei» boulevard langs trokken, deed stei
geren en zelfs wild dooreen rennen. Zoo'n
knal is een geweldig iets, maar véél
erger is de dreunende echo-donder, wel
ke er dadelijk op volgt en als 't ware
de natuur doet beven en trillen. Klet
terend en rinkelend hoort men honder
den ruiten in den omtrek op de straat
neerkomen. Tenslotte is er het geluid van
de .ontploffing, als de granaat is ingesla-
gen.
Tusschen elk schot lag een pauze van
10 a 15 minuten; na het derde Schot
volgde boven de stad een. ontploffing,
welke lang en daverend aanhield. Een
dichte rookwolk rees langzaam achter de
stad omhoog en dreef op dezelve toe..
Dat was het slotstuk van het drama
der belegering van de vesting Luik; het
laatste fort, waar generaal Lehman en
zijn mannen zich handhaafden, was ver
woest!
Eerst later vernam- ik, dat het gewel
dige stuk geschut, hetwelk ik in actie had
gezien, het monster, dat na elk vuren
door de kracht van het ontketende ge
weld in haar railsloopbaan meters ver
vooruitschoof om dan weer langzaam te
rug te rollen, een z.g. Dikke Bertha moet
ziju geweest, een der befaamde 42 cM—
kanonnen, waarvan de Duitschers 't ge
heim hadden kunnen bewaren.
Eerlijk gezegd, kende ik in den aan
vang van den oorlog te weinig van de
geschuts-techniek, dan dat ik zelf het
merkwaardige van dit kanon, had kunnen
ontdekken. Ik heb het aangezien als een
zusje van de Oostenrijksche 30«5 cM-
niortieren, welke ik tegen andere forten
in actie had gezien.
Enkele dagen later heb ik onder lei
ding van Duitsche officieren de ruïne
van Loncin kunnen bezichtigen en het
vrecseüjke drama kunnen nagaan, dat
rich vanuit het Luiksche plantsoen over
het fort had voltrokken.
Ik hoorde, dat het laatste schot het
buskruitmagazijn van Loncin had doen
ontploffen en dat feit vooral maakte de
uitwerking zoa ontzettend verwoes+end;
de helft van de bezetting werd daarbij
gedood.
De walvoetinuur, li/2 meter dik, was
totaal verbrokkeld- Het middengedeelte van
het fort was geheel ingestort; wat nog
restte van het verdedigingswerk, was een
ontzaglijke opeenhooping van betonldom-
pen en stukken koepels-
Na de ontploffing bestormde de Duit
sche infanterie het fort, doch daarbij is
geen schot meer gelost; de ondergang
van Loncin was volledig jeweest De
Duitsche pioniers hebben met prijzenswaar-
digen ijver de dooden geruimd en de ge
wonden verlost- Ook de zwaar gewonde
generaal Lehman moest tusschen het puin
uit worden bevrijd en bewusteloos op een
berrie worden weggedragen.
Nadat ik het laatste verzet van de ves
ting-Luik gebroken wist, doorliep ik in
dien vroegen morgen nog een poosje de
straten der stad. Op de Place du Mar-
ché naderden onder sterk bewapend
Duitsch geleide- een drie honderd ontwa
pende Belgische soldaten. Z& houden halt
op het plein en dadelijk wordt de troep
door de Luikenaren, die van alle kanten
komen aandraven, omringd, 't Zijn de ver
dedigers van het fort Pontisse, die hier
werden aangevoerd. De mannen waren
zwijgzaam en somber gestemd. De bur
gers dringen geënerveerd naar de gevan
gen manschappen op; allerlei uitroepen
worden gehoord. Ruw worden de opdrin
gende menschen teruggestooten. Opeens
vliegt een pakje sigaretten door de lucht,
hetwelk door een der soldaten wordt op
gevangen. Dat is 't sein voor >t losbreken
van een regen van versnaperingen. Ineens
ziet men van alles worden toegeslingerd:
éabak, sigaretten, fruit, geld, heele por.
temonnaies en de gevangenen komen
handen tekort om alles op te vangen.
De burgers rennen heen en weer over
het plein en koopen de omliggende win
kels leeg.
Steeds feller klinken kreten van her
kenning omhoog. Namen worden geroe-
pen, geschreeuwd, uitgebruld. Armen
zwaaien; vele mannen en vrouwen wee-
nen.
Wéér dringen de menschen op en de
Duitsche begeleiders, blijkbaar nu toch ook
verteederd en zelfs onmachtig tegen dien
volksdrang, laten toe, dat handen wor
den gedrukt. Vele soldaten worden om
helsd; men snikt, maar blijft dapper. Men
hoort geen gelamenteer, maar woorden
van opbeuring slechts. „Hou je goed, mon
brave! t Zal gauw anders worden!"
Ik kan me nu óók tusschen de Bel
gische soldaten wringen en met enkelen
praten. Ze vertellen me van hun hard-
nekkigen weerstand. Ze haten de Duit
schers; ze hebben afschuw van ze... om
dat ze tenslotte, bij de bestorming, Bel
gische burgers voor zich uitgedreven had
den naar het fort. Toen was hun weer
stand gebroken!
Nóg blijven de burgers vanuit de win
kels alles aanslepen naar de mannen, die
de goede gaven haast niet meer te ber
gen wisten, totdat eindelijk een sein
klinkt, de burgers weer ruw worden te
ruggestooten en de gevangenen zich in
twee rijen opstellen. Ze rooken nu al
lemaal hun sigaret en dat blijft hun toe
gestaan.
Ze worden opgesteld in vieren en dan
klinkt het „voorwaarts". Op dit moment
trekken ze als bij afspraak, waar toch
echter geen sprake van was, allen hun
kwartiermutsen van het hoofd en ze brul
len begresferd. -/warend rr.ar 'de Luike
naars
„Vive la Bclgique! Vive Ia Belgique!"
Duizend en meer petten, hoeden en
andere hoofddeksels vliegen door de lucht
en *t davert over de Place du Marché;
„Vive la Belgique! Au revoirj Au re.
voirH*
Dén mag je buitenlander zijn, maar je
neemt in je hand", wat je op het hoofd'
hebt en brult mee: „Au revoir? Au re.
voir!"
,,A biëntót!" gilt nog iemand. Tot
straks!
En daar gingen ze, VOOR MEER
DAN VIER LANGE JAREN IN DE GE
VANGENSCHAP....
Md. (Wordt vervolgd-)
BINNENLAND.
De opening der Staien-Gene-
raal. Massale socialistische
betoogingen. De Amato te
Amsterdam. Voorloopig
nog geen vaccinatieplicht
Sport en allerlei.
Dat de nationalistische stroouting in
ons land nog steeds bluft wassen, bewijst
de geweldige belangstel ing, welke wordt
betoond vcor de jaarlijksche plechtigheid
van de opening der Staten-GeneraaL De
gelegenheid werd zelfs uitgebaat om aan
onze beide vorstinnen 'n geweldige ovadie
te bereiden. D«t verhoogde nationalisme is
niet wel:ig gevoed geworden door 't alge
meen bekend raken van het geheim der
a.s. verloving van prinses Juliana met prins
Karei Jr. van Zweden, een geheim, waar
van men de officieele onthulling dezer
dagen verhoopt en verwacht.
Voor bijzonderheden omtrent Troonrede
en millioenen-nota verwijzen we naar an
dere rubrieken in ons blad-
Toch vermochten ook de socialisten voor
hun massale betoogingen in Amsterdam,
Rotterdam, Groningen en Arnhem op-
Zondag j.l- nog de noodige belangstelling
te trekken. Men schat, dat circa 110-000
menschen op deze nadrukkelijke wijze van
hun geloof in het socialisme hebben ge
tuigd. Ir. Albarda verklaarde aan zijn
hoorders: wij zullen onze zaak verdedi
gen en dienen, zoolang dit kan, maar wij
zullen haar ook dienen en verdedigen, als
dit niet meer kan. „Dit zij den adspi-
rant-dictatorcn gezegd!" riep hij uit onder
„donderden bijval" zooals Het Volks
blad vaststelt van zijn gehoor.
Wordt het dictoriaal gevaar voor ons
land niet overschat, vragen we ons af,
en daardoor bevorderd» wanneer aldus
wordt gesproken?
Amsterdam beleeft succes van de Amato,
de landbouwtentoonstelling, welke wordt
gehouden ter gelegenheid van de opening
van de nieuwe centrale markthallen, wel
ke aan de hoofdstad 10 millioen: gulden
hebben gekost.
Dat dure werkje is juist' op tijd ge
reed gekomen!
De hooge financiecle sprongen van het
Amsterdamsche gemeentebestuur zullen
nu wel uit zijn.
Onze kinderen behoeven voorloopig nog
niet te worden ingeënt; de wettelijke ver
plichting daartoe althans, is voorloopig
weer verschoven tot 1 Januari 1937. Er
doen zich nog steeds gevallen van en
cephalitis na inenting voor en deze ge
vaarlijke hersenziekte is voor het moment
méér te vreezen. dan de pokken.
De voetbalcompetities zijn weer begon
nen en van nu af heeft het bruine mon
ster, dat over de velden rolt, de belang
stelling herwonnen van honderdduizenden
in ons land.
De wielersport leed wederom een ge
voelig verlies. Drie bekende Nederlandsche
renners Klaas van Nek Jr., J- Reynders
en S. Hoevers zijn Zaterdagavond doo-
delijlc verongelukt, toen ze op een on-
bewaakten overweg bij Alkmaar met
groote snelheid met hun auto tegen een
tram opreden. Snelheidszucht deed velen
reeds in een roekeloos avontuur vergaan.
Een opzienbarende rechte/aal? fs die,
weke gevcerjd werd tegen het Kamerlid
van Yssetmnide» uit Arnhem, die zich bij
een faillissement van een Zwembadiurich-
ting zou hebben bevoordeeld. Het publie
ke oordeel acht de beklaagde in deze zaak
een beetje geslachtofferd door juristerij.
De eischi tegen het Kamerlid luidde: zes
maanden, maar de Rechtbank sprak den
verdachte bij vervroegde uitspraak, nog
vóór de opening der Staten-Generoal, ge
heel vrij van het ten laste gelegde.
BUITENLAND.
Rusland treedt toe tot den
Volkenbond. Polen wekt
consternatie in Genève.
Een socialistisch verkiezings-
succes in Zweden. Sta
kingswee in de Ver. Staten
Van hier en daar.
Litwinoff, de Russische vertegenwoor
diger, heeft de „uitnoodigiiig" aanvaard
tot toetreding van Rusland tot den Vol
kenbond. Alle prestige-kwestie's zijn op
gelost en de Sovjets inogen zich ook ver
zekerd achten van een vasten zetel in den
Volkenbondsraad.
Het uitnoodigingstelegram is tenslotte
door de vertegenwoordigers van 30 naties
onderteekend geworden. Van de overige
19 naties zullen enkele zich van stem
ming onthouden of vóór stemmen.
Dinsdag is de definitieve beslissing over
Rtisland's toetreden tot den Volkenbond
gevallen. Zeven landen hebben zich van
stemming onthouden, n.1. Argentinië, Bel
gië, Cuba, Luxemburg, Nicaragua, Peru
en Venezuela. Tegen gestemd hebben Ne
derland, Portugal en Zwitserland- Afwezig
waren de delegaties van Bolivia, Panama,
Paragay en Si am.
Rusland is dus toegelaten tot den Bond
van Naties en de voorzitter hoopte, dat
de dag, waarop eeen staat van 160 mil
lioen zielen den Bond versterkte, een
keerpunt in dezer geschiedenis zal zijn.
Litwinoff, de Russische vertegenwoor
diger, verzekerde, dat Sovjet-Rusland in
den Volkenbond alles zal doen om het
oorlogsgevaar af te wenden of het te ver
minderen; Sovjet-Rusland wil een belang
rijke vredesfactor zijn.
De Valera^ het hoofd van den Icrschen
Vrijstaat, die zelf had vóór gestemd, deed
een hartstochtelijk beroep op de Russen
om de godsdienstvervolging in 't eigen
land te staken en de vrijheid van ge
weten te herstellen. Hij deed dit namens
300 millioen zijner mede-katholieken en
millioenen andere mede-christenen, die zich
volgelingen heeten van den Grooten Vre
desvorst. Staken de Russen hun vervol
ging van den godsdienst niet, dan zullen
zij in den Volkenbond niet den gevvensch.-
ten vrede kunnen brengen, die imtners
van den goeden wil der volkeren afhan
kelijk is.
Op dit betoog had Litwinoff géén ant
woord..».
Polen is den Russen slechts weinig
welwillend gezind, ondanks het feit, dat
de vertegenwoordigers van dat land niet
hebben tegengestemd. Het mag mede als
een anti-Russische manifestatie worden op
gevat, dat Polen in Genève ontsteltenis
heeft gewekt door het opzeggen, prac-
tisch althans, zoo niet formeel van
het minderheidsverdrag. Polen is n-L vol
gens tractaat verbonden tot verantwoor
ding aan den Volkenbond van de behan
deling der volksminderheden in 't land,
als Duitschers, Oekraniërs enz. Polen wil
die minderheden niet slechter gaan behan
delen, maar heeft verklaard, dat het geen
verantwoording meer wenscht te doen aan
den Volkenbond, omdat ook Rusland
en andere groote mogendheden als En
geland, Frankrijk en Italië niet tot
zulke verantwoording zijn gehouden en
zich ook niet zullen laten verplichten.
Formeel moge de Pootsche delegatie
gelijk hebben, toch heeft deze eenzijdige
verbreking van een aangegane verplich
ting de wereld doen opschrikken. Het gaat
hier weer om een prestige-kwestie; Polen
wil niet als een tweede.rangs mogendheid
worden behandeld-
T De verkiezingen voor 'de pr
den in Zweden, op Zon lag j.f-, ,j~
al voor de socialisten (die
regcering zijn) een succes gewor<u
wonnen vele zetels ten koste
Volkspartij; de conservatieven vtrfc, *6
zetels aan de Boerenpartij, die
socialisten samenwerkciw
In Zweden, waar de verkiezing S
Zondag zoo*n 'sterke Opschuiving
links hebben geopenbaard, maal
zich ernstig ongerust over de |^iri
baarheid van het leger, hetwelk
de bevel hebbers doorvreten is van -
munistische cellen. De legerleiding Jf*
thans aan de regeering, welke iiaa,
weet in socialistische handen is,
len overgelegd om tot bestrijding jJjp
euvel te geraken, daar dit anders nij]
ger als een betrouwbaar instruo j jj
handen van het gezag kan wor^t®
schouwd. f
Anders dan in Zweden verlie]
de week de Australische verk
welke opnieuw gevoelige verlie;
verden voor de beide arbeiden.,,
die hum vertegenwoordigingen
enkele afgevaardigden zagen ter Eur
bracht-
In Italië wordt de militaire
kindereu als pap ingegoten. Bericl
dat de ministerraad decreten hei
gekeurd, waarbij de militaire oplcu
jeugd, tusschen 8 en 21 jaar, w<
regeld in de organisaties der b;
avant-gardisten. De na-oefening
servisten zal gedurende 10 jaar
militairen diensttijd plaats hebben
fascistische militie in den vorm vi
dagsche exercities- (Zondagsheilij
Van den wieg tot het graf: k;
vleesch!
De textielstaking in de Ver. St<
zich uitbreiden; ook de transport:
sloten zich aan. Bloedige botsi
staan telkens met pol tie en
pen. Nog worden bemiddelingspj
ondernomen, welke neerkomen op
korting van den arbeidstijd met
van loon. De overheid is er t<
gegaan om de ergste on rusts to kei
de stakers in concentratiekampen
zamelen.
Doordat de 5 procents-loonsve
voorloopig nog werd ingetrokken,
algemeene mijnwerkerssiaking in F
welke op 17 Sept. zou ingaan, vooi
In Spanje hebben de linksche p
groepen een eenheidsfront geslot B'
socialisten hielden Zondag uit i e j
daarover een groote betooging te nd
nei
«Cl
VAN VERRE EN VAN NA(
't Voetbalveld is weer geopend,
Met de rustpoos is 't gedaan;
Heel de wereld kan gelukkig
Nu weer aan het trappen gaan
e I
In Genève is 't weer homm'les,
Zocals 't altijd is geweest;
't Best te spreken zijn die heertje
Als er vroolijk wordt gefeest.
Zegels voor tuberculose
Met de lieve beeltenis
Van de hooggeëerde Vrouwe
Geeft 'n groot succes gewis.
Bijna was de zomer henen,
Of hij kwam voor goed in 't
Ieder zocht 'n schaduwplekje
Tegen feilen zonnebrand.
Zelfs de kind'ren lijden hongeijjfct
Door het wreede crisis-spook;
Hoeveel ideale levens
Gaan thans op in damp en
Blecke Bet gaat zich vertoonen
Trekt door 1 land, van stad toi
En de bioscopen lachen:
Uitverkocht! Wie doet je wat!
Als een bom viel de boodschap in. het
gezelschap, rond de stamtafel van „Het
Groene Hert" gesc'iaard, dat den ouden
Dirk.cn een ongeluk was overkomen. De
hospes van Dirksen was het komen zeg
gen, omdat die wist, dat de stamgasten
dnar ce eenige vrienden waren van den
fco ren-rentenier, die overigens geen kind
of k~aai op deze aarde had, welke zich
om hem bekommerde. Hij lag in het
ziekenhuis te Amsterdam- Toen hij uit
de trant was gestapt en vermoedelijk
onwennig als hij was in de groote stad
de üt aat had willen oversteken, was-ie
door e n auto gegrepen. De hospes had
een brief gekregen van de directie in het
Ziekenhuis, g.'sieren was het ongeluk
gebeurd.
De brave man, die den ouden Dirksen
al zoovele jaren herbergde, had er toch
al niets van begrepen, waarom zijn gast
zoo ineens naar Amsterdam had willen
gaan. 's Alorgens had Dirksen >n brief
gekregen, die hem een overstelpend ge
luk Scheen te hebben bezorgd. Toen had
hij zich in zijn beste plunje gestoken om
■aar de hoofdstad te trekken. Op nieuws
gierige vragen h.idrie slechts met een
glimlachje geantwoord en met een geheim
zinnig „Het geluk komt nooit te laat".
De vrienden keken elkaar verschrikt en
veel beteekeuend aan. Die arme, oude
Dirksen, zóó hadden ze het niet be
doeld.
Hij was altijd een stille, maar goede
vriend van ze geweest- Regelmatig kvvam-
ie 's middag z'n domineetje met ze leg.
gen, maar veel praatjes had hij nooit
Slechts nu en dan in een vertrouwelijke
bui, wellicht gewekt door den éénen bor
rel, dien hij wel eens een dood enkelen
keer boven zijn taksging, had hij ze
van zijn leven verteld, zijn leven, dat uit
slechts één feit scheen te hebben bestaan:
fijn liefde voor de mooie Gertruud. O,
't was al lang geleden, al ruim 40 jaar.
Toen had hij ze gevraagd en hadze
hem afgewezen. Een paar jaar later was
ze getrouwd met een commies en naar
Amsterdam verhuisd- Voor hém was het
leven geleefd, nooit heeft hij zijn
liefde vergeten-
Zijn oude vrienden hadden telkens met
geduld en begrip zijn geschiedenis aan.
hoord. Och ja, hadden ze niet allemaal
een of ander wondje uit het verleden,
dat maar half geheeld was? Maar de
jongeren, die zich in later jaren bij het
gezelschap hadden gevoegd, vonden het
bespottelijk, dat die oude zijn leven lang
teerde op eenherinnering. Nu, tegen
1 April, zouden ze een grap met tem
beleven. Toon Hermsen, een van het ge
zelschap, moest op den 31 Maart juist
in Amsterdam zijn, en dan zou hij een
brief posten aan den ouden Dirksen.
Zoogenaamd van zijn Gertruud afkomstig,
die lach niet voor dit geval
weduwe was gemaakt. Dat werd een
reuze-Aprilmop.
Een uur, nadat de hospes van Dirksen
zijn verbijsterende tijding in „Het Groe.
ne Hert" had gebracht, zaten Toon Herm
sen en de oude notaris van het dorp,
die van den beginne af de grap misse
lijk had gevonden, ift den trein naar
Amsterdam.
In het Binnengasthuis vonden ze
Dirksen. Zwaar gewond lag hij te bed,
maar toch met een trek van geluk op
het gelaat.
Aardig zei hij dat jullie jge-
komen tent. Ja, de stadsdrukte zijn we
ontwend. Maar... ze zat nu wel gauw
komen I
Wie? vroeg de notaris.
En de zieke fluisterde: Je weet wel,
Gertruud, waarvan ik je vertelde...
Zuster! riep de zieke zacht, toen
een verpleegster passeerde.
De zuster wenkte den notaris nabij-
We hebben aan het opgegeven adres al
een paar- maal een boodschap gestuurd,
zei ze, maar men schijnt er zich niet om
tem te interesseeren. Ik geloof, dat het
gauw zal afloopen
Twee uur later was de notaris, die
aanstonds met de zuster heengegaan was,
er weer. Hij had een oude dame bij zich,
die hij zacht voor zich uit stuurde naar
het bed.
Gertruud!.... Als een triomfkreet
kwam het uit de keel van den zieke, die
reeds met den dood worstelde. Ger
truud!.... 't was laat, dat je me
roepen liet, maar ik ten er zoo gelukkig
om
De dame weende. Ze lei haar hand
in die van Dirksen, die haar met geluk
kigen lach bleef aanzien.
f Was te laat, Gertruud, voor het
leven, maar niet voor den doodIk
had niet.., gelukkigerkunnen sterven.
Hermsen en de notaris namen afscheid
van hun dooden vriend- De dame legde
een oogenblik haar hand op het voor
hoofd van Dirksen
Nu moet ik gaan, zei ze, mijn
man wacht me..—
is*
DE TITEL.
Wat zou de beteekenis van
derstuk zijn? De twee jongelui
kaar zoo verliefd aan!
Wel, zie je dat niet? Hij I Sf
haar hand gevraagd en zij heefl
zegd.
Zoo, zoo! Dan is de t'telgj
toepasselijk.
Waar is de titel dan? Ik|,
Wel, hier op dit kaartje.
„Verkocht!''
DE TEVREDEN VADEfj
»,En, meneer Dinges, hoe gaaf
uw zoontje Leo?"
„Dank u, dank u, heel goed
gen doet alles zoo nauwkeul
heeft zoo'n uithoudingsvermogef
twee jaar over elke klas doel
ZELFKENNIS.
>,Zeg 's, jij hebt mij een dd
genoemd."
„Neem me niet kwalijk, ik
niet mee bedoeld."
„Malligheid, daar kon je
ders mee bedoelen dan mij."
