RESKENSCHE COURANT
!uws- en Advertentieblad voor geheel Zeeuwsch-Vlaanderen W. D.
«(lood van Hindenburg,
Iet bittere eifdeel.
U jaargang
jujnt iederen DINSDAG- en VRIJDAGAVOND. Telefoon 21. Postgiro 70179. Uitgave J. C. LE BLEU v|h E. BOOM-BLIEK, Breskens
FEUILLETON
1
de n
Dinsdag 7 Augustus 1934
Nummer 3956
ILlf ABONNEMENTSPRIJS
Per drie maanden 1.25. Buiten Breskens per drie maanden f 1.40.
Franco per post per jaar f 5.00
Buitenland per jaar f 6.50. Alles bij vooruitbetaling.
ADVERTENTIEPRIJS
Van 1-5 regels fO,75. Iedere regel meer f 0; 1 5. Ingez. Med. 30 ct. per regel
Abonnements-advertenties groote korting.
Kleine Advertenties tot hoogstens 5 regels f 0.40 (bij vooruitbetaling)
deft
•ent hetgeen na het overlijden
i Rijkspresident heeft plaats
met betrekking tot de ver-
tg van Hitier tot Rijkspresident
de Berlijnsche correspondent
|"ï(le N. R. Grt. aan zijn blad het
"nde mede
r heel Duitschland hangt nog
de schaduw van Hindenburg's
De politieke gebeurtenissen,
e zich dezer dagen hebben vol-
;en, zijn mede door deze scha-
bedekt, maar daarom zijn zij
minder belangrijk. Haar over-
elijkheid is eenigszins vermin-
door het feit, dat het Duitsche
iet twee verschillende beslui-
welke logisch bijeen behooren,
een d^g tusschenruimte in twee
rscheiden zittingen heeft geno-
tengevolge waarvan de situatie,
ils die door de eerste kabinets-
ig was geworden, een dag later
een aanzienlijke wijziging heeft
I Afgaan.
Ag vóór dat zulks was geschied,
|t in De Toestand in het avond
van gisteren bij wijze van mo-
leid aangekondigd en tegelii-
bij voorbaat reeds in korte
den geanalyseerd. Daar willen
-an uitgaan,
stond: ,,Zai men nu misschien
raf nog de verheffing aan de
ring van het volk onderwer-
Het zou een vreemde proce-
zijn. Want men bedenke: Die
effing moest door het volk ge
en, om waarde te hebben. Zij
niet op één peil worden be-
;ld met de uittreding van den
enbond, die niet wachten kon,
ie een daad was van de uitvoe-
ierc le macht, die ook elders eerst
eiD (eraf aan de beslissing van de
liflii svertegenwoordiging zou zijn on-
U 1 lorpen".
,1 vrij algemeene verwachting
volksstemming,
at verwachtten ook de in politiek
^cht eenvoudigen van geest. Er
I immers in de grondwet: (arti-"
41) ,,De Rijkspresident wordt
het heele volk gekozen". Door
ichtige deining, welke vroegere
itemmingen hebben veroor
is de indruk daarvan bij de
des volks nog niet uitgewischt
door
MARGARET PEDLER.
it het Engelsch vertaald door
ft C. VUERHARD-BERKHOUT
0
"oe niet idioot, Billy, niemand
wt „met opzet" met den verkeer
man of de verkeerde vrouw,'
"li ?afbara wijs. „Ze doen het bij
[issing of gedwongen door de
Meligheden of zooiets. En ze
nooit vooruit, dat het zoo
M zal afloopen, als het altijd
■dag»
10
I 'CI
zweeg en ging toen bezorgd
r} „Ik hoop maar, dat Mac en
ytck nu niet den boel in de war
M. Menschen die verliefd zijn
wel hoe langer hoe dommer
PR( *?r^en-
üK iWat bedoel je, o, eigenwijze, jon
lie tfj'touw?" vroeg Billy.
dacht, dat dat nogal duidelijk
i ze^s voor een onontwikkeld
0pjl -lect als het jouwe," antwoordde
dml« p hoogte. ,,Mac is verliefd
Mrrick en Herrick is verliefd
en zonder zich rekenschap van de
staatsrechtelijke veranderingen, wel
ke de machtigingswet heeft teweeg
gebracht, te geven, waren voor het
groote publiek de begrippen „nieuwe
Rijkspresident en volksstemming"
eng, ja haast vanzelfsprekend met
elkaar verbonden.
Op grond van haar machtiging,
welke haar uitdrukkelijk de bevoegd
heid geeft, om zelfstandig alle wetten
uit te vaardigen, en zelfs een heele
constitutie bij eenvoudige verorde
ning af te kondigen, behoefde de
regeering aan deze verwachting niet
te voldoen.
Maar had niet Hitier zelf verkon
digd, dat hij elk jaar eenmaal een
beroep zou doen op het volk? En
waren er niet tal van argumenten
(wij behoeven ze niet nogmaals op
te sommen) op grond waarvan het
in de tegenwoordige omstandighe
den wenschelijk kon schijnen* Hitler
door het heele volk tot aanvoerder
te doen benoemen?
Maar neen, dadelijk na het af
sterven van den generaal-veldmaar-
schalk wordt bekend gemaakt, tot
welke regeling bij kabinetsbesluit den
vorigen avond reeds is besloten. On
middellijk treedt de wet in werking.
Wie nog had kunnen twijfelen of
men hier te doen had met een defi-
nitivum, die werd daarvan overtuigd
toen bekend werd, dat de eed van
de weermacht op den leider per
soonlijk (een eed, dien Hindenburg
nooit heeft verlangd) reeds onmid
dellijk was afgelegd.
In den loop van iden dag ver
nam men toen uit verschillende mi
lieux, die doorgaans meer weten dan
anderen, dat- de idee van het referen
dum toch niet geheel van de baan
was. Het zou echter de nieuwe
grondwet betreffen, waarvan dan
deze regeling over het president
schap een onderdeel zou vormen.
Deze lezing was op gronden, die wij
dadelijk zullen aangeven, niet erg
waarschijnlijk, maar in zoover was
er toch iets waars aan, als het ka
binet in een tweede zitting, een dag
na de eerste, het besluit, dat het
den vorigen dag had getroffen en de
wet, welke het niet alleen had afge
kondigd en in werking laten treden,
maar waaruit het onmiddellijk reeds
de meest verstrekkende en onher
roepelijkste consequenties had ge
trokken (de eed van de weermacht)
nu achteraf toch nog weer aan een
op Mac
„Hoe weet jij dat?" viel Billy haar
in de rede.
Ze glimlachte.
„Ik weet niet hoe ik dat weet,
maar ik wéét het. Dus waarom ge
dragen ze zich nu niet als verstandi
ge menschen en engageeren ze zich
niet? Ik wou dat ze het deden,"
voegde ze er hartelijk bij.
„Alles op zijn tijd, kindje. Je wil
alles zoo overhaasten".
„Ik geloof, dat er in dit geval
haast bij is," zei ze kortaf. „Ik voel,
dat Gair een spaak in het wiel zal
steken. Hij zet altijd zijn zin door.
Tusschen twee haakjes, hij is van
middag met Herrick uitgereden".
Billy lachte.
„Ik moet zeggen, dat hij en de
ouwe Mac op twee honden lijken
die om hetzelfde been heen draaien,'
zei hij.
Barbara keek bezorgd.
„Ja, dat is zoo en ik benijd het
arme, kleine beentje niet".
„Wie is het arme, kleine beentje
in kwestie?" vroeg een opgewekte
stem en Alec Fane stak een ver
waaid hoofd door de half open deur
„Hallo, vader," riep Barbara ver
rast. „Ik verwachtte u nog zoo gauw
niet terug. Is de arme, ouwe Car-
tright dood?" ging ze ernstiger
voort.
referendum ging onderwerpen.
Een referendum, gehouden vóór
de gevallen beslissing, en natuurlijk
eerst recht vóór de voltrekking der
voornaamste daaruit voortvloeiende
consequenties, zou wel is waar ook
slechts een betrekkelijk beteekenis
hebben gehad; het ware echter in
wezen en in uitwerking zoowel op
het buiten- als ook op het binnen
land iets geheel anders geweest dan
wat nu komt, nu stellige maat
regelen, die, om zoo te zeggen, met
de handrem zijn vastgezet, die niet
meer omkeerbaar zijn, aan het volk
ter goedkeuring worden voorgelegd,
dat niet te kiezen krijgt tusschen
twee mogelijkheden, maar alleen tus
schen het eene wat is enhet
volslagen niets. Want wie tegen
stemt, stemt voor niets, voor een
chaos. Zijn er in deze omstandig
heden nog een aanzienlijk getal lec-
ge, ijdele, volslagen nuttelooze pro
teststemmen te verwachten? Ernstige
buitenlandsche beoordeelaars ver
moeden dat niet, en zij bevroeden,
dat een verpletterende meerderheid
voor de goedkeuring van iets, dat
evenmin kan veranderen als het feit,
dat de zon ook morgen in het Oos
ten zal opgaan, toch ook wel indruk
op het buitenland zal maken, waar
de publieke opinie misschien hierin
toch wel een maatstaf zal zien yooi
de meening van het Duitsche volk,
meer dan eigenlijk gewettigd is.
Waarom nu ineens toch weer een
volksstemming achteraf en geen
volksstemming vooraf? Van na-
tionaal-socialistische zijde wordt dit
als volgt beredeneerd: Indien men
het volk de vrije keus laat tusschen
twee mogelijkheden, dan geeft men
het de beslissing in handen. Dat is
tegen het leidersbeginsel, dat is
geen zuiver nationaal-socialisme, dat
is veeleer ouderwetsche democratie
Het leidersbeginsel verlangt, dat de
leiding de beslissing treft, maar de
leider wil de voeling met zijn volk
niet verliezen en dat krijgt daarom
de gelegenheid achteraf zijn instem
ming te betuigen.
En als het nu eens van deze
gelegenheid, theoretisch veronder
steld, door wegblijven van de stem
bus in grooten getale geen gebruik
zou maken? Dan zou het daardoor
het hewijs leveren, dat het van de
nationaal-socialistische idee nog niet
doordrongen is, ja, het zou daardoor
een anti-nationaal-socialistische, een
„Welnee," antwoordde Alec. „Hij
had een hartkwaal, net als altijd,
en dacht dat hij uitkneep. En daar
om liet hij me, ook als gewoonlijk
halen om hem te helpen vrede te
sluiten met den hemel. Het bleek
dat hij heel wat op zijn geweten had
waar hij vanaf wou komen een
paar koppels vogels van Kenyons
jacht, een kleine historie met een
lammetje, dat hij op een nacht van
de kudde van farmer Marvin gegapt
had en een flink pak slaag, dat hij
zijn vrouw een paar dagen geleden
gegeven heeft. Hij dacht, dat dat
alles hem in de andere wereld kwaad
zou doen".
„Hij voelt zich nu zeker veel be
ter, nu dat van zijn hart is," zei
Billy.
„En of". Fane knikte lachend.
„Er bestaat geen twijfel meer aan
of hij zal weer heelemaal beter wor
den en zijn gappen en stroopen weer
con amore voortzetten. Dan zal hij
na verloop van tijd weer een hart
attaque krijgen, zoodat hij zijn ge
weten weer kan ontlasten. Cartright
probeert uit deze en de komende
wereld te halen wat er uit te halen
is net als een hoop andere men
schen doen. Hoe staat het met de
thee, kindje?" ging hij tot Barbara
voort. „Je krijgt er dorst van als je
tracht andere menschen te overtui
revolutionaire betooging houden,
waar de regeering noodzakelijker
wijs met tegenmaatregelen zou moe
ten reageeren.
Alles goed en wel, maar het ka
binet heeft zich toch bedacht, dat
het dit zeer geringe risico, althans
tegen de kans van een geslaagden
propaganda-veldtocht, op zich kon
nemen, beter dan het risico, dat het
mopperaarsfront door het geheel
weglaten van elke volksraadpleging
zou worden vergroot.
Waarom, dat is een tweede vraag,
nu niet ineens de heele constitutie
tot onderwerp van een volksstem
ming gemaakt? Daarop luidt het ant
woord: De constitutie ligt wel ge
reed, maar ten opzichte van eenige
niet onverschillige onderdeelen, zijn
toch nog geen definitieve beslissin
gen genomen. Wij willen als voor.
beeld nu niet eens de steeds nog
onbesliste staatsrechtelijke positie van
de joden noemen, die aanstaande
19den Augustus nog mede zullen
mogen stemmen. Maar hoe is het
met de eventueelie opvolging van
Hitier? Die kan in de constitutie
toch niet ontbreken, als zijn positie
overigens daarin is verankerd 1 Moet
er een permanente commissie wor
den aangewezen, een kiescollege, een
soort keurvorstensysteem worden in
gesteld? Alles nog.open vragen, van
daar dan toch maar liever weer de
benoeming van Hitier en niet de
heele constitutie aan een referendum
onderworpen.
Hierbij moet in herinnering wor
den gebracht, dat onder een groot
deel van het volk waarde gehecht
wordt aan hetgeen wordt verteld
maar niet te controleeren is, over
het bestaan van het testament van
Hindenburg, waarin deze zich zou
hebben uitgesproken, theoretisch
voor de monarchie, practisch voor
de regeering Hitler, maar daaraan
zou hebben toegevoegd de wensche
lijkheid om het volk ovèr de kwestie
van de staatsregeling te raadplegen.
Zooals gezegd, wat hiervan waar is,
is geenszins te controleeren.
Nog is interessant, dat over een
voor de beoordeeling van den toe
stand belangrijk vraagstuk twee
diametraal verschillende meeningen
worden verkondigd, welke misschien
bij nadere beschouwing niet zoover
van elkander afstaan als het opper
vlakkig schijnt. De eene meening
is blijkbaar overgenomen door vrij
wel de geheele Engelsche ochtend
pers. Wij weten dat nu de macht
van de rijksweer enorm vergroot is,
dat Hitier afhankelijk, ja, eigenlijk
de gevangene zou zijn geworden van
de rijksweerofficieren. Hoe nu?, zoo
luidt de andere meening, juist het
tegenovergestelde is het geval. Heb
ben dan soms ide officieren en massa
hun ontslag genomen, toen hun de
nieuwe eed werd bevolen? Neen,
dat is niet gebeurd, geen enkele offi
cier heeft ontslag genomen. Niet
de rijksweer is de baas van den lei
der geworden, maar de leider is via
von Blomberg de baas van de rijks
weer en de hoogere officieren, aan
wie men een stille oppositie toe
schreef, ook zij hebben allen zonder
aarzeling den eed afgelegd. Aldus
de andere meening.
Ook wordt er nog op gewezen,
dat nu tevens een gebrek aan even
wicht, ai was het dan ook slechts
een formeel of een schijnbaar ge
brek aan evenwicht tusschen de po
sitie van Goering als hoofd van de
politie en alle semi-politioneele
strijdkrachten, en Hitler is opgehe
ven, nu Hitler chef van de rijksweer
is geworden.
En hoe vat het volk dit alles op?
Wie peilt het met zekerheid? Men
weet, de stemming des volks wordt
voor het oogenblik beheerscht door
oprecht betreuren van den dood van
Hindenburg, maar is voor het ove
rige, voor zoover het niet geldt het
deel des volks, dat uit overtuiging
alles bewondert wat van boven komt,
resp. heimelijk tot een tegengestelde,
radicale richting behoort, over het
algemeen lijdelijk, berustend of vrij
wel onverschillig.
De Eerste Nederlandsche
Scheldevlucht.
o—
Zaterdag heeft van het vliegveld
Vlissingen af de eerste Nederland
sche Scheldevlucht boven Zeeland
plaats gehad. Een vijftal Neder-
landsche sportvliegers namen hier
aan deel om een kansje te wagen
naar de Wisselbeker „De Zilveren
Scheldemeeuw". (Een tropee be
schikbaar gesteld door den Voor
zitter van de Zeeuwsche Vereeniging
voor de Luchtvaart, de heer Van
gen van hun dwalingen".
Ze knikte lachend.
„Ik zal er gauw voor gaan zor-
gen," zei ze. „Het is vandaag Jan ets
uitgaansdag. Jij kunt ook meegaan
Billy en de toast maken". Ze voegde
de daad bij het woord, Billy volgde
haar en liet haar vader alleen om
na te denken over de eigenaardig
heden van de menschelijke natuur,
zooals die door de Cartrighs van
deze wereld werden gemanifesteerd.
Kort daarop klonken bedrijvige ge
luiden uit het keukendepartement en
die culmineerden eindelijk in het
verschijnen van heerlijk geurende
thee en brosse, geboterde toast.
„A propos, waar is Gair?" vroeg
de dominee eindelijk, toen de gou
den stapel toast aanmerkelijk ge
slonken was onder den driedubbelen
aanval. „Is hij nog niet thuis?"
„Nee," antwoordde Barbara. „Hij
is na de lunch naar Windycroft ge
gaan om Herrick af te halen. We
spraken juist over hen toen u thuis
kwam".
Haar vader glimlachte spottend.
„Hij was toch zeker niet 'het „ar
me/ kleine beentje," waarovejr ik
jullie hoorde spreken?"
Billy schaterde het uit.
„Niet waarschijnlijk," antwoordde
hij vroolijk.
„Nee, Herrick was het been,"
legde Barbara uit. „En Gair en Mac
vechten om haar".
„Zoo". Fane bleef langen tijd zwij
gen na dezen korten uitroep, zijn
oogen stonden zeer nadenkend.
„Ik schijn merkwaardig blind te
zijn geweest," zei hij eindelijk, zijn
wenkbrauwen grappig optrekkend.
Barbara keek hem toegevend aan.
„Lieve, ouwe schat, dringt 'het nu
pas tot u door, dat Mac zijn zin
niet zal krijgen als Gair er iets
aan kan doen? Dat weet ik al sedert
den dag dat Herrick door het ijs
zakte en Gair er haar uit haalde".
Alec knikte.
„Misschien heb je gelijk," gaf hij
toe en bracht toen handig het ge
sprek op wat anders. In stilte dacht
hij er echter nog over na hoe de
hypothese, dat een bepaald iets het
geval is, je blind kan maken voor
de gedachte, dat iets anders ook
mogelijk is. Geen aanwijzingen ma
ken dan eenigen indruk. Alleen als
de andere, niet vermoede moge
lijkheid zich voordoet, krijgen de
voorteekenen, die je eerst genegeerd
hebt, plotseling beteekenis, krijgt elk
détail met onmiskenbare juistheid
zijn plaats, passen ze in elkaar als
de verspreide stukken van een leg-
kaartpuzzle, die door een meester
hand wordt opgelost.
(Wordt vervolgd).