Breskensche Courant
25
Telling van onvolwaardiger
Algemeen Nieuws- en Advertentieblad voor Zeeuwsch-Vlaanderen.
3©weext\e ^resVexvs.
Raadsvergadering te
Groede
Gewestelijk Nieuws
40ste Jaargang
Woensdag 31 December 1930
Nummer 3593
ABONNEMENT:
per kwartaal f 1,25
buiten Breskens 1,40.
Buitenland 6,50 per
jaar.
Zondagsblad per kwar
taal f 0,65; en buiten
Breskens f 0,725. Bui
tenland f 3,50 per jaar.
Verschijnt
- iederen DINSDAG- en VRIJDAGAVOND
Advertentiën worden aangenomen tot uiterlijk 1 uur nam.
Uitgave:
J. C. LE BLEU, Dorpsstraat 35, BRESKENS
Tel. 21 Postrekening 70179
ADVERTENTIËN:
van 5 regels f 0,75;
iedere regel meer 15 ent.
Ingez. mededeelingen 30
cent per regel.
Handelsadüertentiin bij
regclabonnement groote
kortingTarief op aan
vraag verkrijgbaar.
CR A TIS verzekering voor de /-\ /-v
abonné's tegen ongelukken, en lil
iel voor de volgende bedragen:
gulden bij levens- gld bij dood gld bij oer- y-\ gld bij ver- j gld bij ver-
lange ongeschikt- 11111 door lies van een j(f,es van cen 4\c3 oan een
hcid tot werken een ongeluk hand of voet oog duim
De risico van bovenstaande verzekering is herverzekerd bij de Ongevallen-Verzekering-Maatschappij „Fatum" te 's-Gravenhage.
gld bij oer-
liej van een
utilsoinger
1 /-\ gld bij verlies
I tj oan eiken
anderen vinger
Dit nummer bestaat uit twee
bladeu.
EERSTE BLAD.
VOLKSTELLINO.
De kaarten zijn thans overal rondge
bracht en worden zoo spoedig moge
lijk tia Nieuwjaar opgehaald.
De ingezetenen worden dringend uit-
gehoodigd
te de kaarten nauwkeurig te contro-
Jieeren en in te vullen en dit reeds
thans te doen;
2e hun trouwboekje bij de kaarten te
hebben als ze opgehaald worden
3e de tellers volledig in te lichten
en allen gewenschten bijstand te
verleenen.
Leveranciers worden verzocht hun re
keningen zoo spoedig mogelijk in te
zenden.
Uit het jongste orgaan der Ned. Ver.
tot Bevordering van den arbeid voor
Onvolwaardige Arbeidskrachten, de z.g.
.,A,V.O.", blijkt, dat onder goedkeu
ring der Ministers van Arbeid en Biro-
nenlandsche Zaken en met medewer
king der Staatscommissie inzake onvol
waardige arbeidskrachten, door de Ver-
eeniging ,|A.V.O." een beroep is ge
daan op alle gemeentebesturen, om ter
gelegenheid der a.s. Volkstelling een
onderzoek in te stellen naar het aantal
onvolwaardigen in hun gemeente. Een
zeer groot aantal gemeenten heeft op
het verzoek gun'stig beschikt, zoodat
onder een groot deel der bevolking zal
worden geteld het aantal diergenen, vol
wassen of kind, die als gevolg van
lichaamsgebreken ot geestesgesteldheid
in hun arbeidsvermogen zoodanig be
perkt zijn, dat zij niet in staat zijn, of
in de toekomst zullen zijn, in het on'
derhoud van zichzelf en de hunnen
te voorzien. De gegevens, diedoor
bietrokkenen of door de volkstellers op
afzonderlijke formulieren zullen verstrekt
kunnen wórden, zijn noodig om een
goed inzicht te krijgen in den omvang
van het euvel der onvolwaardigheid,
zulks met het oog op het treffen van
maatregelen ten bate van betrokkenen,
Voor geen enkel doel zullen de opgaven
warden aangewend en het spreekt van-
fcelf, dat zij geheim zullen worden ge
houden. Maar wil dit onderzoek tot ee-
nig gevolg kunnen leiden, dan is het
duidelijk, dat ieder, aan wien een vra
genlijst omtrent in zijn gezin voorko
mende onvolwaardigheid ter invulling
wordt aangeboden, of aan wien zulk
(ten vraag door den teller wordt gedaan,
die vraag ook geheel naar waailheid
moet beantwoorden. T rouw ens, die vraag
komt feitelijk alleen hierop neer, of on
der degenen, die worden opgegeven als
onder de Volkstelling te vallen, ook
personen zijn, die blind of bijna blind,
doof of bijna doof, doofstom of licha
melijk gebrekkig zijn, met vermelding
van hun naam en voornaam en het ge
brek, waaraan zij lijden. Hetzelfde woHdt
gevraagd omtrent geestelijke afwijkin
gen (toevallijders, achterlijkheid, zenuw
ziekte), lijders aan tuberculose of ande
re ernstige interne kwalen, Wanneer de
re opgaven ontvangen zijn, zullen ze
nader dienen te worden nagegaan om te
constateeren, in welke mate er werke
lijk onvolwaardigheid bestaat en welke
maatregelen wellicht getroffen kunnen
worden. Voor deze nadere enquête zat
een afzonderlijk beroep gedaan worden
op medische en sociale deskundigen.
Het geldt hier een algemeen volks
belang, het doen van een eerste poging
om iets meer kennis te verkrijgen van
den omvang en de feitelijke beteeke-
nis der onvolwaardigheid in ons land.
De belangstelling voor dit onderzoek
en de toegezegde medewerking eraan
is groot. Er mag niet aan getwijfeld
wordbn of ,de deskundigen, op wier
medewerking straks een exira beroep
zat worden gedaan, zullen het hunne
ertoe bijdragen, om deze eerste enquête
naar de onvolwaardigheid in ons land
tot een succes te maken.
op Maandag 22 December 1930.
Tegenwoordig alle leden.
'Voorzitter Dhr. M. Wagtho.
De Voorzitter opent de vergadering,
waarna de notulen van het verhandelde
in de vorige zitting worden voorgele
zen en onveranderd worden vastgesteld.
Nadat verschillende Ingek. stukken
voor kennisgeving zijn aangenomen,
deeit de Voorzitter mede, dat de geld-
leening ad f3000,- is geplaatst kunnen
worden tegen een rente van 41/2 pCt.
en voorts, dat de bouw van de R.-K.
School door het betrokken schoolbe
stuur is gegund aan A. J. Risseeuw,
timmerman alhier voor de som van
f 18790, met welke gunning het Col
lege van B. en W. heeft ingestemd.
Ten slotte, dat door genoemd college
geen genoegen werd genomen met de
geschatte waarde van het terrein met af
te breken perceelsgedeelte, waartoe bij
Ged. Staten in beroep is gegaan, met
als iresultaiat (een vermindeijde schat
ting en wel in plaats van f 2074 op
f 1625,-.
Als punt 2 komt aan de orde het
request van de Afd. Zeeland van den
Ned. Bond van Gem. Ambtenaren, waar
bij verzocht is, het salaris van den
Ambtenaar ter secretarie te verhoogen.
Vanwege de heetschende malaise is
de meerderheid van B. en W. voor geen
enkele verhooging van jaarwedde te
vinden, terwijl de Voorzitter, als min
derheid in dat College in hoofdzaa.,
in die meening kan deelen, doch hei
komt hem voor, dat in vergelijking
met vele gemeenten met hetzelfde
zielental en volgens de daarvan in zijn
bezit zijnde gegevens, de jaarwedde
van den ambtenaar alhier met minstens
f 100,- moet worden verhoogd, wil men
eenige gelijkstelling met die amdere
gemeenten verkrijgen. Hierop volgt een
discussie, waaraan verschillende leden
deelnemen, met als resultaat, dat dhr.
Herman- nog een tusschenvoorstel in
dient, welk voorsier vdooi; dhr. Van
Haneghem wordt ondersteund. Nadat
het verzoek Zelve in stemming wordt
gebracht en is afgewezen mei 5 tegen
2 stemmen nj. met die van Heeren
Herman en Van Haneghem, wordt het
voorstel van dhr. Herman in stemming
gebracht en afgewezen met 4 tegen
3 stemmen, n.t. die van dezelfde HJi.
met dhr. De Milliano. Vervolgens komt
in behandeling eert verzoek v;an het
Hoofdbestuur van de Aigemeenen Bond
van Politiepersoneel in Nederland om
salarisverhooging vart den Veldwachter,
nu gebleken is, dat principieele bezwa
ren bestaan tegen toekenning van pre-
mievrij pensioen en in diverse gemeen-
ten men de salarissen van die ambtena
ren verhoogd heeft met het bedrag,
dat aan pensioenpremie moet worden
betaald,
De Voorzitter zegt dat het request
slechts van jongen datum is, doch dat
hij niettemin de regelingen in iW, Z.-
VI. ten aanzien van de pensioensbij
dragen der Veldwachters kent.
Voorts meent hij nog te moeten wij
zen op een reeds meer besproken on
billijkheid van gelijke jaarwedden van
veldwachters, gestationneerd in gemeen
ten met eenzelfde zielental doch van
verschillende oppervlakte.
Na de hierover gevoeijde discussie
in dusdanigen zin, dat de tegenwoor
dige malaisetijld het toestaan van
eenige jaarweddeverhooging niet ge
doogt, wordt tot stemming overgegaan,
waarbij blijkt dat het verzoek was af
gewezen met 5 tegen 2 stemmen n,l.
van de Heeren Herman en Van Ha
neghem.
Van de rondvraag wordt gebruik ge
maakt door dhr. Brakman. Hij wijst
nog eens op den toestand waarin de
wejf Groede—Oostburg verkeert en
vraagt den Voorzitter om inlichtingen.
De gewertschte i «lichtingen worden èn
door iden Voorzitter èn door den Wet
houder Lombaard gegeven, waarna de
heer Herman als zijn wensch te kennen
geeft, de weg in eigen beheer van
Oostburg over te nemen.
De Voorzitter antwoordt hierop, dat
het onderhoud van dien weg steeds de
aandacht van B. en W. heeft en dat
zoodra een geschikte gelegenheid ge
vonden wordit, daaromtrent een af
doende verbetering te krijgen, t.z.t., den
Raad voorstellen zullen worden gedaan.
Dhr. Becu informeert naar het aantal
werkloozen dat zich te Groede reeds
heeft aangemeld, waarop de Voorzitter
antwoordt dat zich geen personen als
zoodanig hebben aangemeld. Verder
vraagt dhr. Becu of B. en W. al een
standpunt ingenomen hebben naar aan
leiding van het destijds plaats gehad
hebbend onderhoud van eenige werk
gevers met hun college. Hierop ant
woordt de Voorzitter, dat het hem
nog niet bekend is, of voor particuliere
tewerkstelling van werkloozen, steun
door de gemeente en het Rijk wordt
gegeven.
De heer Brakman stelt den Voor
zitter nog de vraag, of, ingeval van
aangifte van noodstachting van een
dier, dat dier moet gekeurd worden en
in het abattoir dient afgeslacht te wor
den en of deze regeling verordening,
dan wel wet is.
De Voorzitter antwoordt hierop, dat
betrokkenen aangifte moeten doen voor
huisslachting of noodslachting. In hei
eerste geval moet de aangifte geschie
den minstens 4 dagen voor de slach
ting, terwijl, wanneer aangifte gedaan
wordt voor noodslachting, het dier ge
slacht mag worden zoodra de keuring
is verricht terwijl de slachting dan
plaats moet vinden in het abattoir.
Ook dan nog rust. op een «dergelijke
slachting de verplichting, dat het
vleesch moet worden uitgepond en wel
bij hoeveelheden van niet girooter dan
3 K.G. Waar een en ander berust op
een wettelijke voorschrift kan hier
van nimmer worden afgeweken.
Nadat de Voorzitter de leden pret
tige Kerstdagen heeft toegewenscht,
wordt de vergadering gesloten.
CADZAND.
Voor een 70-tal belangstellenden gaf
Vrijdagmiddag j.l. Dr. J. de Hullu.
oud-Rijksarchivaris, wonende alhier in
het gymnastieklokaal der openbare la
gere school een beknopte uiteenzetting
van de geschiedenis van het aloude
kerkgebouw der Nederl, Herv. ge
meente, welks restauratie in 1929
onder leiding van het Rijksbureau voor
monumentenzorg te 'sGRAVENHAGE
aangevangen thans in zoodanig sta
dium verkeert, dat het waarschijnlijk
binnen niet te langen tijd in gebruik
zal kunnen worden genomen.
Het is aan geen twijfel onderhevig,
dat in het korte tijdsbestek van een
uur, hetwelk de interessante lezing
duurde, niettemin het product van een
arbeid van maanden werd medegedeeld,
verspreid toch als de bouwstoffen lagen
in tal van (archieven, zoowel in Holland,
als België, en in menigte van werken
van geschiedvorschers. daarbij zich uit
strekkend over eeuwen.
Het jaar der stichting van het ge
bouw is niet met juistheid bekend, doch
op goede gronden mag worden aange
nomen, dat de eene beuk in de jaren
1200, de andere in 1300-1325 is ge
bouwd.
Ook kan niet met zekerheid worden
gezegd, wie (de stichter is geweestzeer
waarschijnlijk is dit de Abdij van SI.
Baafs te GENT geweest, die oudtijds
het patronaatsrecht over de parochie
Cadzand bezat, welk recht veelal in
handen was van den stichter der kerk.
Van de talrijke, alle zonder uitzon
dering belangwekkende wederwaardig
heden, die het kerkgebouw» naar me-
dedeeling van Dr. De Hullu, in |den
loop der tijden heeft ervaren wordt
aangestipt
dat de kerk nagenoeg altijd de weer
spiegeling heeft gegeven van de meer
dere of mindere rustige tijden, die de
landstreek beleefde en van 'de "daar
mee gepaard gaande meerdere of min
dere welvaart der ingezetenen';
dat het gebouw veel heeft te ver
duren gehad, tijdens den opstand tegen
Spanje, van de strooptochten der Wlater
geuzen - heeren, wier handelingen, spe
ciaal ten aanzien der bedienende geeste
lijkheid niet het kenmeik droegen van
christelijke zachtmoedigheid;
dat de beeldenstarmerij (in den ge-
welddadigen trant van 1566 aan de
kerk vermoedelijk is voorbij gegaain,;
de beelden zullen waarschijnlijk op or
delijke Wijze uit de keric zijn (ge
weerd";
dat de verovering in 1604 door Prins
Maurits van SLUIS en omgeving een
toestand van rust deed intreden, die
de streek en daardoor het kelkge
bouw, bevrijd als het nu was voor
vijandelijke aanvallen, bijzonder te sta
de kwam;
dat ook de latere oorlogen met
Frankrijk, die de bevolking tot diep ver
val brachten, rampspoedige jaren voor
de kerk werden, daar toch aan haar
onderhoud op verre na niet voldoende
zorg kon worden besteed;
dat op 2 Mei 1821 Koning Willem
1 een subsidie van f 1000,- schonk tot
herstel van kerk en pastorie
dat in 1892 een zoldering in de kerk
werd aangebracht, terwijl, zooals ge
zegd, in 1929 met de hoog noodige
restauratie is aangevangen.
Na afloop «der lezing, die tot het
einde met onverflauwde aandacht werd
aangehoord, begaven de aanwezigen
zich op uitnoodiging van Dr. de Hullu
naar bet kerkgebouw om de restauratie
in oogenschouw te nemen.
Onmiddellijk bij het binnentreden van
de kerk valt het oog op de zes groo
te ramen, die alle van gebrandschildeild
glas zijn voorzien, dat zeer mooie licht
effecten geeft.
De heer De Hullu deelde mee, dat
vijf dezer ramen geschonken zijn door
het echtpaar Bik-Enger te 's-Gravenha
ge, ter nagedachtenis zijner grootou
ders Jan Bik en Jeannette Butin, "die
op 3 Mei 1789 in deze kerk zijn ge
huwd. In deze ramen komen resp. de
wapens voor van het Rijk, "de provincie
Zeeland, de gemeente Gadzand, Prins
Maurits en de familie Bik-Enger; door
een ingezetene is het zesde raam ge
schonken daarin wordt de vestiging in
deze gemeente uitgedrukt van de Hu-
genooten in de 17e en 18e eeuw en
komen er de toenmalige wapens in voor
van het Rijk en de Staten-GeneraaL
Door nog twee andere gevers, die
eveneens onbekend wenschen te blij
ven, zijn twee gebrandschilderde me
daillons geschonken, waarvan het eene
den Bijbel het andere het Lam Gods
voorstelt,
Al dit glaswerk, dat het aanzien van
het gebouw bijzonder vermoeit) is ver-
In verband met de Nieuw
jaarsdagen zal het nummer van
Vrijdag NIET verschijnen.
vaaudigd door de firma Schouten, Prin
senhof, te Delft.
Na de bezichtiging gingen allen, ten
zeerste voldaan door de even leerrij"
ke als aangename lezing huiswaarts.
SCHOONDIJKE.
Elk wat wils geven, de naar ernst of
luim of jnaar beide verlangende toehoor
ders wat geven dat meer za'l zijn als
een eenvoudige ontspanning, is iets wat
de heer Van Elsacker Zaterdagavond
in de Schoondijksche volksuniversiteit
vermocht. Wie deze sympathieke decla
mator of beter deze zeer fijne verteller
heeft gehoord weet .wat diepe ont
roering, ernstige» stil aangrijpende ver
halen als .(Wandelingen" van Top
Naeff, als ude Onzichtbare Verzame
ling" van Stefan Sweig schenken kun
nen aan allen die in rustige overgave
weten te luisteren, de voorbij ramme
lende tram en het ^Schèendieke, Schoen-
dieke!" geroep ten spijt.
De Sinclair heeft het leven van de
primitieve 'grensbewoners op rake wijze
geborsteld, een gedeelte van Zeeland
en wel het Vlaamsche Zeeland heeft in
hem een voortreffelijke uitbeelder ge
vonden en deze schrijver, in van Els
acker een niet minder voortreffelijke
vertolker.
Oscar en den Das, Nonkel Pol) de
Brave Farieide, de twee grootvaders
en het Vaarwel aan Zeeuwsch-Vlaan
deren, ziedaar De Sinclair's humoris
tische verhalen waarnaar met gespan
nen aandacht door een dankbaar pu
bliek geluisterd werd. Het is niet mo
gelijk in dit verslag te zeggen hoe van
Elsacker alles in deze kelurige tafe
reeltjes tot zijn recht liet komen. Warm
is zijn verteltoon, sober doch treffend
zijn mimiek, de uitbeelding van de ver
schillende typen juist en vol afwis
seling. De grijsaarden van Elsacker zijn
niet eender, de tachtigjarige verzamelaar
is anders dan de stokoude, met een
grap op de lippen stervende nonkel
Pol en weer anders dan de 2 groot
vaders «die in de trein na een onver
wacht weerzien ruzie krijgen over een
lief kind dat zij als schoolknapen heb
ben bemind.
In oe Reuzensom van Herman
Heijermans, want ook dit bekende
Talklandje werd verhaald, zijn de Joden
allen goed getypeerd naar leeftijd en
karakter. Naar Van Elsacker luisteren
schenkt een zuiver kunstgenot dat nim
mer meer heelemaal verdoezeld kan
warden, dat nog een lach en een traan
zal geven ah men terug zal denken
aan Oscar, aan Nonkel Pol» aan die
brave Farieide, aan de 17-jarige jon
geling van Top Naeff, aan de oude
blinde verzamelaar van S. Sweig.
Ze zijn bekenden voor ons, geleverd
voor ons door de schrijvers die ze heb
ben geschapen, maar ook door de gave
vertelkunst van Elsacker die ze in onze
verbeelding heeft opgeroepen met fijne
zeggingskracht.
AARDENBURG.
Vrijdag 26 December gaf de 'Ko
ninklijke Muzieksociëteit „Aardenburg-
sche Fanfaren" zijn eerstewinterqon-
cert ander leiding van den directeur A,
Dobbelaere.
De muzieknummers werden op ver
dienstelijke wijze uitgevoerd. Bijzonde
re vermelding verdienen de solo's voor
Piston en Tuba achtereenvolgens uitge
voerd door de heeren W, Bruinooge en
A. Pieters met de artistieke begeleiding
van Mevr. Haverland.
Het programma werd afgewisseld
door eenige zangnummers, welke de
lachspieren in beweging brachten, voor
al de Wonderdokter Esculapsus.
Als extra-nummer werd nog gegeven
ren korte een-aeter getiteldEen kwart
