Breskenssche Courant
De zlveren Dansschoentjes.
TWEEDE BLAD
Zaterdag 8 November 1930. No. 3578.
j| \xt\evessax\\e ipacj'vcva.
VOOR DE JEUGD.
De revolutie in Brazilië.
van de
van
I I
^)V\eJ u\\ ^utoecV.
Een ontmoeting met William
K. Vanderbiit.
Toen de oude Cornelis van der Bilt,
een flinke Hollandsche zeeman, meer
dan 103 jaar geleden de groote vaart
eraan gaf en met een roeibootje passa
giers en vrachtgoed vervoerde tusschen
liet Stateneiland en New York, waar
aan toen dringend behoefte was, legde
hij den grondslag voor het fabelachttige
vermogen van zijn familie. Naast zijn
eene boot moest hij al gauw een
tweede en een derde laten varen. De
bootjes werden schepen, stoomsche
pen zelfs, en deze eerste Vanderbiit
liet zijn erfgenamen reeds honderddui
zend dollars in baar geld na.
Toen ging het van geslacht tot ge
slacht snel omhoog. Elke jonge Van
derbiit bleek dezelfde gave te hebben
meegexregen, nl. goede ideeën" te
hebben. En tegenwoordig beheersclit
het vijfde geslacht van deze buitenge
woon talrijke familie spoorwegen, elec-
trische centrales, mijnen, fabrieken en
werkplaatsen van alle soorten en heeft
een leger arbeiders en ander personeel
in haar dienst De familie vertegenwoor
digt een macht op zichzelf en bezrt
heele steden en landstreken, en wanneer
wij den inhoud van dc verschillende
brandkasten der Vanderbilts bij elkaar
opstellen, komen wij op tien milliard
dollars.
Een achterkleinzoon van den ouden
schipper, Willjam Kissam Vanderbiit,1
bezoekt dezer dagen met zijn eigen
luxueuse jacht Europa. Zijn bedoeling
is, een jacht te laten bouwen diat onder
alle omstandigheden zeewaardig is en
dat in alle opzichten sterk en tevens
repnesentief is. Hij heeft hiervoor die
Oermaniawerf gekozen te Kiel. In een
hotel aldaar ontmoette ik den ongeveer
vijftigjarigen Amerikaan, die Op het
oogenblik misschien wel de rijkste man
van de wereld js, met zijn jonge vrouw
en den heer Daniël Cox, Directeur
der firma Cox en Stevens, Fifth Ave
nue, New York, die het nieuwe jacht
ontworpen heeft. Het waren alle drie
typisch Amerikaansche verschijningen.
Den vorigen dag waren zij in mijn
woonplaats (Lubeck) geweest met hun
auto en hadden daar de werven en de
kroegjes bezocht Over beide waren
zij zeer voldaan. Het is toch merk-
waardig dat alle bezoekers uit het dro
ge Amerika zooveel aandacht besteden
aan gelegenheden, waar geschonken
wordt Thans werd ik hen achterna ge
stuurd met een speciale boodschap van
een Lubecksche firma.
Het gesprek ging natuurlijk eerst
Daar was eens een koning, die zich,
toen zijn verjaardag in aantocht was,
in het hoofd haalde om al de inwoners
van zijn stad en zij, die daarom heen
woonden, op een avondfeest te noodi-
gen. De koningin vond het eenvoudig
onzin, maar ze wachtte er zich wel Voor
om haar gemaal dit ronduit te zeggen.
De koning was een erg goede man,
maar als hij ergens boos om werd,
was hij niet voor de poes. Dus zweeg
ze wijselijk en gaf aan de koks en de
knechts allerlei opdrachten omtrent de
gerechten die dien avond zouden wor
den rond gediend.
Herauten te paard lieten het volk
's konings wensch weten en overal waar
ze met hun boodschap kwamen, brach
ten ze vreugde en blijheid. Want wie
ging er niet graag naar een feest en
nog wel naar een feest, dat door een
koning werd gegeven! Dat zou me
Wat worden. En 's avonds besprak ie
der in den huiselijken kring, wat hij
of zij aan zou trekken, en menige
Vrouw en menig meisje bleef dien nacht
op om van het pas geweven linnen
een hieuw pakje of een hieuwen hoofd
doek te maken. Eéti boerinnetje uit den
over het prachtige nieuwe jacht. Wij
bekeken de ontwerpen en de heer Cox
was zoo vriendelijk ons enkele bij
zonderheden over het sprookjesschip te
vertellen De heer Vanderbiit heeft het
,,Alva" genoemd, naar de naam van
zijn moeder. Hij schijnt dus in ieder
geval een goede 'en dankbare zoon
te zijn. Hij heeft het jacht laten ont
werpen voor pleziertochtjes zoowel als
voor wetenschappelijke expedities. De
,,Alva" is 80 M lang en 14 M. breed
met een diepgang van 5 M. De machi
nes van 4 200 PK. geven het schip
een snelheid van 15 knoopen en kun
nen het 20.000 zeemijlen doen afleg
gen zonder dat er olie bijgevuld be-
noert te worden. De bemanning telt
40 koppen. Op het jacht zijn 8 Salons
en 8 badkamers aanwezig. Iets nieuws
van het jacht, waardoor het zich van .'de
eigenlijke plezierjachten onderscheidt,
is dat het 9 waterdichte schotten van
staal heeft, zoomede een dubbelen bo
dem over de geheele lengte van het
schip, waardoor het niet kan zjnken,
ook al zou er nog zoo'(n groot lek
geslagen worden. De woon- en slaap
vertrekken van den eigenaar en zijn
gasten bevinden zich op het bovendek
en zijn zoodanig ingedeeld, dat men
ze alle bereiken kan, zonder bij storm tof
regen het bovendek te moeten overste
ken.
De waterdichte schotten kunnen in
geval van nood gesloten worden door
het overhalen van een hefboom öp de
commandobrug. Verder zijn op het
schip een gymnastiekzaal, bijzondere
eetzalen en een radio-installatie. De ge
lukkige bezitter kan er zonder veel
kosten mee over de geheele wereld
rondvaren want bij al zijn rijkdom is
hij toch zuinig gebleven.
Vermoedelijk zal de „Alva" in het
volgende voorjaar gereed zijn en -
nu was het Tijd voor mijn bood-l
schap [ik noodigde den heer Vander
biit my de oude Hanzestad Lubeck
aan te doen, zij het ook slechts op de
proefvaart omdat er dan juist het
„Oostzeejaar" zou beginnen. Wij zou
den ervoor zorgen, dat hij een mooien
tocht op de Trave kan doen. Hij nam
ae uitnoodigjng aan, temeer omdat hij
tegen dien tijd zelf baas was over zijn
tijd. Na de proefvaart staat n.I. een
tocht om de wereld op het program
ma.
Bovendien stond «hij tnij toe, be
kend te maken, dat hij buitengewoon
tevreden was over het werk dat tot
nu toe aan een in het schip verricht
wns. De heer Cox gaf ons een lange
lijst van stoom- en motorjachten, die
hij in Duitschland had laten bouwen,
het waren er meer dan 20! Het groot
ste schip hiervan ;s zeker de „Alva".
omtrek was er, dat niet vroolijk keek.
En geen wonder, want haar ouders
waren arm en konden haar geen nieu
we kleeren voor het koningsfeest ge
ven. Met haar jurk kon ze het des
noods npg wel doen, met haar hals
doekje eveneens, maar ach! voor haar
voetjes had ze niet anders dan een paar
houten klompjes! En kon je op een
feest komen met klompjes aan Kon
je op den mooien, marmeren vloer van
het paleis op klompjes loopen
„Heel goed," zei vader, „ze mogen
best aan je zien dat je maar toen een
voudig kind van het land bent".
Maar vader had mooi praten, vond
het boerinnetje. Die ging niet naar
het feest, want hij was ziek en 1<on
moeilijk loopen. Als ze ging, zou ze
alleen gaan, want moeder wilde vader
niet aan zijn lot overlaten. Maar ze
ging niet, ze kon niet gaan op haar
houten klompjes. En toch wou ze zoo
graag, o zoo graag! Het boerinnetje
had dan ook niet veel. Eiken dag
werkte ze maar. Ze verzorgde de koeien
en de varkens, ze maakte boter en kaas
en nooit ging ze eens uit Nu alweer
niet, omdat het niet kon. O wat was
het toch naar om arm te zijn!
Dit herhaalde het boerinnetje nog
eens Snikkend, toen ze op den dag van
het feest de koeien 's avonds naar den
stal bracht. „Ach, wat is het toch naar
om arm te zijn! Als wij geld hadden
Daarna komt de „Nourmahal", die een
halven voet korter en 4 voet minder
breed is en gebouwd is voor den Ame-
rikaanschen milliardair Vïncent Ast|or.
De „Nourmahal" vaart al en het spreekt
vanzelf, dat een rasechte Amerikaan als
Vanderbiit zijn schip grooter wilde
hebben, zelfs al bedroeg het verschil
in lengte maar een halven voet (15 c.M.)
De zuinige mill;aijdair.
Overigens reist de familie Vander
biit buitengewoon "zuinig, tenminste vol
gens onze begrippen en zeker ook met
het oog op hun financieele omstandig
heden. Zij hebben voor hun Euro-
peesche reis slechts een auto met chauf
feur, een knecht en een kamenier bij
zich. De correspondentie wordt afge
daan door den heer Vanderbiit zelf
of door den heer Cox, die een soort
van „major domo" schijnt te zijn. Dit
heeft dan ook tengevolge, dat de groo
te pakketten brieven, die hem dage
lijks in zijn hotel te Kiel bereiken,
eenvoudig ongelezen worden wegge
gooid. Bedelbrieven blijven altijd on
beantwoord. Menseden met een der
gelijk reusachtig vermogen zijn het wel
gewend, met bedelbrieven overstroomd
te wordendat is een van de groote
nadeelen van hun positie. Er is maar
een middel tegenalle verzoeken ne-
geeren, ongelezen wegwerpen. Kortge
leden schreef zelfs mijn stadgenoot.
Professor Thomas Mann, een ingezon
den stuk in de krant, waarin hij zich
beklaagde over het groote aantal bedel
brieven, dat hij ontying na het toe
kennen van den Nobelprijs!
Daarmee is echter niet gezegd, dat
er geen weldadigheid bewezen wordt,
juist door menschen als Vanderbiit,
Doch dan stichten zij een instituut, dat
het geheele volk ten goede komt, en
de werkelijke armoede kan lenigen. Dit
is zeker beter dan in te gaan op de
bedelbrieven
Wat een Braziliaansdie koffie"
handelaar erover zegt
„Het was een hcele slag voor me,
dat de revolutie in Brazilië juist tijdens
Europeesche reis uitbrak, want bij der
gelijke gebeurtenissen is men liever
thuis om een oogje op de zaken te
kunnen houden. Maar in stilte hoop
ik, dat men in mijn woonplaats Per-
nambuco niet aan de woelingen zal
deelnemen; volgens alle berichten
schijnt de -revolutie zich veel meer in
het Zuiden af te spelen.
De kamp, die nu over Brazilië is los
gebroken, komt voor de ingewijden niet
onverwacht, al had ik voor mij het
uitbreken van de revolut;e nog niet
zoo spoedig verwacht. Het gistte al
lang, voornamelijk tengevolge van de
verkeerde economische poiitjek der
regeering. De spanning bij de presi
dentsverkiezing en haar gevolgen heeft
het vuur in het krujtvat geworpen.
Maar wat vroeger of later was het
er toch van gekomen, als niet een ster
ke hand met energie het roer had om
geworpen en de economische politiek
geheel veranderd had. Wanneer U be
denkt, 'dat Braziljë meer dan 50 maal
zoo groot is als Uw land en slechts
de helft van de bevolking van dat land
heeft, bovendien een statenbond js van
20 staten met zeer verschillende be
langen, dan ligt het voor de hand, dat
kon ik vanavond, net als alle anderen,
plezier maken!"
Daar werd op de staldeur geklopt
en meteen werd deze al geopend. Een
oude vrouw kwam binnen, die een lan
gen, wijden mantel droeg. „Meisje,"
zei ze met een krakende stem, „ik kom
je hier een paar schoentjes brengen
zoodat je straks naar het feest zal kun
nen gaan, dat de koning geeft. Het
zullen de mooiste schoentjes zijn, die
vanavond het paleis zullen betreden".
,|0!" zuchtte het 'boerinnetje verrukt.
„En en mag ik die dragen
„Dat mag je," was het antwoord.
„Maar je moet zorgen dat ik ze mor
genochtend vóór het opkomen van de
zon weer terug heb. Onthoud dit goed!
Onthoud dit goedMorgenochtend vóór
het opgaan van de zon, moet ik de
schoentjes weer in mijn bezit hebben
Aan de achterdeur zul je me kunnen
vinden".
,jja Jal haastte het boerinnetje zich
te zeggen. „U zult ze op tijd hebben
Zullen ze me passen
„Alsof ze je zijn aangemeten, m'n
kind I"
Het boerinnetje had haar klompjes
al uitgeschopt en de voeten in de
mooie zilveren schoentjes 'gestjoken.
„O!" riep ze verrukt ,,Kijk toch eens
hoe prachtig!" Maar er kwam geen
bevestiging! want ""de geheimzinnige
brengster van de schoentjes was onge
er een zeer vooruitziende blik uoodig
is om al die afzonderlijke belangen
niet met elkaar ,n botsing te laten ko
men. ,Na de invoering der grondwet
van 1891 heeft Braziljë zjch steeds
verder ontwikkeld en alles ging nog
goed tot 1926, toen President Arturo
Bernardes het bewind onderdroeg aan
President Washjbcton Luiz. Deze ver
wekte door zijn economische politiek
steeds meer verbittering en bij de ver
kiezing van zijn opvolger stonden de
partijen (voor of tegen de voortzetting
van zijn poiitjek) zeer scherp tegen
over elkaar.
Getulio Vargas van Rio Grande di
Sul heeft het afgelegd tegen Presters
de Albuguerque. Naar jnijn meening
zou Vargas meer de geschikte persoon
zijn geweest, om de economische pro
blemen op te lossen, want zijn succes
volle tegenstander lis van plan, aan
het regime va,n Luiz vast te blijven
houden. Vargas heeft zich bij den uitj-
slag van de verkiezing niet neerge
legd, en heeft openlijk verklaard, dat
hij zichzelf tot president zou Ujtnoc-
pen, omdat het belang van het land
eischte, dat 'de koers zonder uitstel
zou worden gewijzigd. Het plotseling
uitbreken der revolutie wijst er echter
op, dat Vargas dezen uitslag van de
verkiezingen reeds verwachttte en zijn
voorbereidende maatregelen reeds in
stiltle heeft genomen. Anders js het
niet te verklaren, dait hij plotseling
met een vrij goed uitgerust leger van
meer dan 100.000 man te voorschijn
kon komen. En den strijd durfde aan
te binden met de regeeringstroeperv
die uit 400.000 man bestaan met in
begrip van alle reserves. Het is echter
de vraag, in hoeverre deze soldaten
en vooral de reserves betrouwbaar zijn
en. uit 'het snelle veld winnen der
revolutie zou ik opmaken, dat de re-
geeringstroepen hun aanvoerders niet
gehoorzamen.
De berichten uit mijn vaderland zijn
nog te verwarld, om er een juist beeld
uit op te bouwen; sommige melden,
dat de regeering jn groote verlegenheid
is geraakt, doordat nog slechts twee
staten, Rio de Janeiro en Sao Paolo,
op haar hand zijn en het leger in
twee partijen uiteengevallen is. Van de
trouw gebleven troepen zou reeds een
afdeeling van 30.000 man ten Zuid
oosten van Sao Paolo verslagen zijn.
Ik geloof niet, dat deze revolutie lang
zal duren, omdat de hoofdstad door
gebrek aan levensmiddelen spoedig den
strijd zal moeten opgeven.
Het feit, dat de populaire oud-Pre
sident Bernardes zjch jn het hoofd
kwartier der revolutionairen bevjndt, be
wijst niet alleen, dat hij het regjme yan
zijn opvolger afkeurt, maar ook dat
hij met ide plannen van Vargas accoord
gaat. De vorige president Luiz heeft
eenvoudig Presters tot zijn opvolger
uilgekozen en de middelen, waarmee
hij dte verkiezing beïnvloedde, zullen
wij maar liever niet beschrijven. Naar
het gebruik zou trouwens in elk geval
de vertegenwoordiger van de staat Mj-
nas aan de beurt zijn geweest.
Bij alle fouten, die er door President
Luiz gemaakt zijn, mogen wij echteT
niet vergeten, dat de groote wereld-
malaise ook op Brazilië terugslaat
Het is dus niet rechtvaardig, alle on
dervonden ellende de tegenwoordige
regeering in de schoenen te schuiven,
doch psychologisch verklaarbaar is het
wel. Wij beleven nu de ontploffing van
de sinds lang opgehoopte kruitvoor
merkt verdwenen. Doch dat deerde het
boerinnetje niet. Het voornaamste was,
dat zij naar het feest kon gaan, naar
het koningsfeest waar zij de mooiste
schoentjes zou dragen!
De ouders van het boerinnetje sloe
gen de handen van verbazing ineen,
toen ze daar opeens de keurig geschoei
de voetjes van hun dochtertje zagen.
Zulke mooie schoentjes hadden ze nog
nooit gezien. i
„Misschien zijn ze door elfjes uit
zilveren manestralen gemaakt," zei dto
moeder.
Maar wat kon het 't boerinnetje sche
len waarvan en door wie haar mooie
schoentjes waren vervaardigd! Uit ging
ze, feest vieren en dansen! En met
koortsachtige haast ging ze zich klee-
den.
De ouders keken hun dochtertje, toen
deze vertrok, met welgevallen na. Wat
was ze mooi geworden! 'tLeek alsof
de schoentjes haar plotseling een heel
ander aanzien hadden gegeven. Hoe
sierlijk en licht ljep ze daar, heel anders
dan wanneer ze op haar gewone, hou
ten klompjes ging. „Misschien trouwt ze
wel met een prins!" zuchtte de moeder
verrukt.
Intusschen liep het boerinnetje naar
de stad. Loopen is eigenlijk het goede
woord niet. Ze leek wel te zweven
op de fijne, zilveren schoentjes en vóór
ze het besefte, was ze dan ook al bij
raoen. De crisis in de koffiecultuur
duurt al meer dm een jaar en 'de
algemeene prijsdaling was er een lo
gisch gevolg van. Bovendien heeft de
snelle opkomst der industrie een groot
aantal arbeiders in de steden gecon
centreerd. De steden kunnen echter
niet in hun voeding voorzien. Brazilië
is nog altijd een landbouwgebied en
door kunstmatig hoog houden der prij
zen heeft het zich eenzijdig op de kof
fie ingesteld, hoewel de bodem best
geschikt is voor cultures van allerlei
aard. Het gevolg was, dat onder de
koffieplanters groote verbittering ont
stond, zoodra de beschermende maat
regelen voor de koffie krachteloos wer
den. In de steden gistte het ook, zoo
dat alle factoren voor de revolutie aan
wezig waren.
Men is zoo dwaas geweest, den uit
voer te beperken en heeft het over
schot zorgvuldig opgestapeld, zoodat
er nu 23 millioen balen koffie in de
pakhuizen liggen, d.j. ongeveer zoo
veel als er over de geheele wereld
verbruikt wondt in een geheel jaar.
Om echier nog iets daarvan te redden,
besloot men toen plotseling, den uit
voer vrij te geven en de opgezamelde
hoeveelheden bij gedeellen lop de markt
ie brengen. De markt wordt dus over
belast en de prijzen moeten ongetwij
feld dalen. Dat is maar een klein 'voor
beeld van ids domheden, die er begaan
zijn.
De gevolgen duren echter voort. De
koffieplanters verlaagden de loonen met
50 pCt., waardoor natuurlijk verbitte
ring ontstond onder de arbeiders. Op
al deze strubbelingen reageeren de
Amerikaansche, Engelsche en Belgische
beurzen reeds met groote gevoeligheid.
Deze landen zijn ne', die voorname
lijk geld in Brazilië hebben belegd.
Amerika is er voor vijftig millioen
dollar in geïnteressec 1 Het spreekt
vanzelf, dat ook de andere producten
van onzen export door dit alles slecht
genoteerd staan.
Tenslotte zijn alle woelingen Van nu
ontstaan door een verkeerde handels
politiek. Men had de koffieplanters niet
moeten verbitteren door den uitvoer
te beperken. De koffiepolitiek van den
staat Sao Paolo ontstemde bovendien
de andere staten, die zich benadeeld
voelden. De arbeiders ia de steden
werden ontevreden door de gevolgen,
die de wereldmalaise ook voor hen had.
Dezelfde wereldmalaise verminderde bo
vendien het Braziliaansche crediet en
daarmee staat of valt de koffieprijs.
Dat deze revolutie - zooals elke re
volutie - het lan'd ten zeerste benadeelt,
staat vast. Wij kunnen nu nog niet
voorspellen, hoe het af zal loopen,
want alles is nog in wording. Ik denk
niet, dat kle burgeroorlog lang zal du
ren, want hoe snel mijn landgenooten
ook in opstand komen, even snel zijn
zij weer verzoend. Toch zullen tor ja
ren van werk noodig zijn, voordat wij
de schade weer ingehaald hebben. Elke
regeering, welke ook haar richting is,
zal bovendien moeten beginnen met
het tegen haar bestaande verzet te on
derdrukken en de fouten van de Vorige
periode te herstellen. Wij moeten nu
eerst een verderen gang der gebeurt-
nissen afwachten. Ik zou U echter voor-
loopig niet aanraden, waren naar Bra
ziljë te verschepen, zelfs niet met hef
oog op het Kerstfeest, omdat niemand
kan welen, of de toekomstige regeering
de door de onlusten toegebrachte scha
de zal vergoeden óf niet.
het paleis.
'tWas daar een drukte van belang.
Rijk en arm, oud en jong, wandelde
door de prachtige zalen, waar het fon
kelde van licht, waar het geurde naar
allerlei vreemdsoortige bloemen en plan
ten en waar heerlijke dansmuziek ruisch-
te. Zóó meesleepend was die muziek,
dat niemand er weersijand aan kon
bieden. Een ieder zweefde weldra, paars
gewijze, over den prachtigen vloer.
Eén was er, die het schoonst danste
en daardoor ieder's aandacht trok. Dat
was het boerinnetje met de fijne, zil
veren dansschoentjes. Ze zweefde en
huppelde alsof ze een teer en broos
vlindertje was. Bewonderend keek men
naar haar vlugge, glinsterende voetjes,
en ai (droeg het boerinnetje maar een
eenvoudig costuumpje van het land,
de deftigste en trijkste jongelingen vroe
gen haar ten dans. Ja, zelfs de zoon
van den koning, maakte een diepe bui
ging voor haar en verzocht haar hem
de eer te willen aandoen, met haar te
mogen dansen. Ja, zoo zei hij het en
het boerinnetje kreeg een kleur van
vreugde. Dat moeBten vdder en moeder
en de koeien en de varkens eens Zien,
dacht ze verrukt maar ze paste er
natuurlijk wel voor op, dat ze dit niet
tegen den kroonprins zei. Tegen een
prins kun je toch niet over koeien en
'varkens praten!
(Wordt vervolgd).
