Breskensche Courant Op elk Purol 25 I f üan €^en Het geheim der Visschershut Het 11H-IUI -schandaal. De R 101. Algemeen Nieuws- en Advertentieblad voor Zeeuwsch-Vlaanderen. FEUILLETON 40ste Jaargang Zaterag 11 October 1930 Nummer 3571 ABONNEMENT: per kwartaal 1,25; buiten Breskens 1,40. Buitenland f 6,50 per jaar. Zondagsblad per kwar taal f 0,65; en buiten Breskens f 0,725Bui tenland f 3,50 per jaar. Verschijnt: - iederen DINSDAG- en VRIJDAGAVOND Advertentiën worden aangenomen tot uiterlijk 1 uur nam. Uitgave: J. C. LE BLEU, Dorpsstraat 35, BRESKENS Tel. 21 Postrekening 70179 ADVERTENTIËN: van l 5 regels f 0,75; iedere regel meer 15 ent. Ingez. mededeelingen 30 cent per regel. Handclsadverlcntiën bij regelabonnement groote korting. Tarief op aan vraag verkrijgbaar. GR A TI S verzekering voor de f s-\ gulden bij levens- 1 abonnes tegen ongelukken, en lange ongeschikt- Wel voor de volgende bedragen: gld bij dood i-j jo* gld bij ver- tam gld bij ver- a gld bij ver door lies van een ^es van een es van cen hcid tot werken een ongeluk hand[of Voet oog duim De risico Van bovenstaande verzekering is herverzekerd bij de Ongevallen-Verzekering-Maatschappij „Fatum" te 's-GraVenhage. gld bij ver lies van een wijsvinger av gld bij verlies anderen vinger Wat was de oorzaak van de ramp? door: Schout-bij-naclit B. D. Beelitz. Geringe ballast Topzwaarte verminderd motorisch hefvermo gen. Het staat in ieder geval reeds vast', dat het luchtschip piet in de lucht, doch eerst bij de botsing met den aardbodem in brand is geraakt. Uit het feit, dat het verscheidene personen gelukt is zich met zeer geringe ver wondingen 'te redden, volgt, dat de dalende beweging van het luchtschip relatief zeer langzaam moet zijn ge weest en dat de ontbranding van hel gaslichaam eerst na de botsing met de aardoppervlakte plaats vond. Daarom moeten wij de, door vaklieden zoo gaarne ais ongeluksverwekker be tichte rooksalon hier geheel en al buiten beschouwing laten. Het zou bo vendien i mmers wel zeer onwaarschijn lijk zijn geweest, dat er zich midden in den nacht, toen zoowel passagiers als gondelwachters sliepen, nog eenige menschen in den rooksalon zouden hebben bevonden. Daarenboven is het vanzelfsprekend, dat een luchtschip met waterstofvulling bij een botsing met het aardoppervlak in brand raakt. De da lende beweging drukt de gebroken gas- cellen tegen de gloeiende motoren, zoo dat het gas, zoodra het in aanraking komt met de cylinderkoppen, onmid dellijk in lichte laaie staat. En water stofgas - vooral in zulke enorme hoe veelheden - brandt als pek. Het is mij echter niet geheel en al duidelijk, waarom de commandant en de overige navigatoren het luchtschip voortdurend op zulk een geringe hoog te hebben gehouden. Het is toch wel niet aan te nemen, dat zulk een ervaren lucht-navigator als Majoor Scott was, zich niet bewust zou zijn van de ge varen van een vlucht op zulk een geringe hoogte en dan nog wel in den nevel? Waarschijnlijk moet dus dit lage vliegen een gedwongen manoeuvre zijn geweest, want zelfs het schouw spel van een verlichte „ville Lumière" zou een commandant van een lucht schip niet mogen hebben verleid om zoo laag te blijven vliegen in plaats van de meer zekere weg boven de ne vel te kiezen en op de sterren te koer sen, die eenige honderden meters hoo- ger zeker te zien waren geweest. Om deze hoogte te kunnen bereiken had het luchtschip natuurlijk in de 46. Ook nu scheen het haar te hinderen, want zij antwoordde op de grommende bemerkingen van Lize over de slechte eigenschappen van het ontslagen dienst meisje. „Jaj ja, gij hebt goed praten bemoeit je nergens mee en laat alles maar aan mij over. Ik houd het huis knap en jij gaat maar schilderen en pianospelen. Dat gaat zoo niét langer. We moeten zien een ander dienstmeisje te krijgen en dan maar wa|t zuiniger leven". Na deze opmerkingen stond juffrouw Johanna met een zucht op en ging weer in de gang om haar werk voort te zetten. Ondanks de korrelige op merkingen konden de twee zusters Port- mans het best met elkaar vinden. Zij leefden al twintig jaar zoo met elkaar. Beiden waren klein en nogal breed ge vormd én hun voorkomen en hun wie gelende gang maakte zulk een koddi- gen indruk, dat zij dikwijls het voor werp waren van den spot der straat-- |cwj£d. eerste plaats voldoende ballast aan boord moeten hebben, zóóveel zelfs, dat het ook in staat zou zijn geweest de later opdagende, hoogere bergen van Zuid-Frankrijk gemakkelijk over te vliegen. De mogelijkheid bestaat echter, dat men erop had gerekend, bij de aankomst in Zuid-Frankrijk zooveel brandstof te hebben verbruikt, dat de ze gewichtsvermindering bij de aan komst in Zuid-Frankrijk voor de eerste opstijging voldoende was. zoodat men vóór dien tijd met het luchtschip ei genlijk steeds een weinig te hoog bleef voor de draagkracht van het schip zelve. Dit is bij de grootste snel heid der motoren geenszins ontoelaat baar - integendeel, iedere motor van het luchtschip kan bij deze snelheid ongeveer twee ton van het totale scheepsgewicht „dynamisch" dragen een schip van meerdere tonnen kan dus op deze wijze gemakkelijk op een constante hoogte worden gehouden. Nu stel ik mij zoo voor, dat er ge durende de vaart van de R. 101 plot seling een zware nevel optrad, waar door de navigatie van het luchtschip zich gedwongen zag, naar aardob- jecten georiënteerd te blijven en te da len. Doch het remmen van de vaart moest noodzakelijkerwijze ook het dy namische hefvermogen verzwakken, waardoor het schip reeds een neiging tot doorzakken zou gaan vertoonen. Nu moet - volgens de experts - het schip reeds bij de eerste vaart een buitengewone neigfng -hebben "vertoond om "topzwaar te worden, hetgeen door den inbouw van een nieuwe gascel te verklaren zou zijn. Misschien dat men door de verplaatsing van de con stante scheepsgewichten dit nog ee- nigszins heeft gecorrigeerd - en dat is zeer waarschijnlijk of beter: het zou onvergeeflijk zijn geweest het niet te doen - in ieder geval is het zeer goed mogelijk, dat daarmede deze boeg afwijking nog niet geheel en al werd weggenomen. Traden deze drie fac toren, namelijk geringe ballast top zwaarte en verminderd motorisch hefvermogen bij een langzame nevel vaart gelijktijdig op en moest men plotseling, tengevolge van een op doemende hindernis, als b.v. een berg of een hoogen heuvel een korte, steile boog omhoog beschrijven, dan is het tevens begrijpelijk, dat het 237-Meter lange luchtschip niet in staat is gewelest in den daarvoor beschikbaren tijd deze hindernis te ontwijken. Volgens mij is dit de verklaring van de ramp - maar, zooals ik reeds opmerkte, mer. zal de ambtelijke onderzoekingen moe ten afwachten, om de ware oorzaak Het lachwekkende van hun verschij ning werd nog verhoogd door de klee ding die zij droegen en die geheel uit de mode was. Zij waren ouder- wetsch zoowel in kleeding als in op treden. Hun verschijning was allesbe halve schitterend, en als zij over straat gingen, prikkelde hun stijfnorsch uit zicht de jeugd nog meor tot spot. Doch die hen beter kende wist dat zij een hart van goud hadden en de goedhartigheid zelve waren. De beide zusters behoorden tot een oud achtens waardige familie uit Leiiden en als er één ding was w'aarop zij trptsch waren' dan was het op hun onbespro ken, onberispelijk verleden en op hun fatsoenlijke afkomst. Zij waren arm en als Johanna niet zoo 'zuinig in het huishouden om had kunnen gaan. hadden zij van de kleine rente, die hun kapitaaltje afwierp, niet rond kun nen komen. Zij was het eigenlijke hoofd van het huis, bestuurde de za ken en regelde de inkomsten en uit gaven, De andere zuster, Lize, was een droomster, vol idealen en droombeelden die altijd luchtkasteelen bouwde, maar nooit vefder kwam dan een paar oude deuntjes op de piano, die zij tot in het oneindige repeteerde en daarbij de won van de catastrophe te kunnen ophelde ren. Over het algemeen is en blijft het een onomstootelijke waarheid, dat een luchtschip des te veiliger is naar mate het verder van het aardoppervlak verwijderd blijft. Ook een zeeschip is ver buiten het bereik van de kust veiliger, dan in de nabijheid van het land en vooral bij nevel. Nevel is voor iedere scheepvaart-tak van oudsher de gevaarlijkste vijand geweest en zal dit ook altijd blijven, ondanks radio-ba kens en draadlooze, die het gevaar wel verminderen, doch niet opheffen. Tegenover het zeeschip heeft het lucht schip echter het enorme voordeel de nevel te kunnen vermijden, door hooger te stijgen, tenminste - wanneer de nevel zelf met een groote hoogte heeft, wat echter slechts sporadisch voorkomt. Een opheffing van het brandgevaar voor luchtschepen zal slechts dan In treden. als alle verkeersluchtschepen met het onbrandbare Heliumgas zijn gevuld. Dit bevindt zich voorloopig nog in het bezit van de Vereenigde Staten, waar echter een Helium-uit- voerverbod heerscht. Misschien vinden de Amerikanen in deze zware cata strophe, waardoor wederom zoovele vrouwen en kinderen" tot weduwen en weezen zijn geworden, aanleiding dit uitvoerverbod op te heffen, waarmede zij zich zeer verdienstelijk zouden ma ken voor de verdere ontwikkeling en beveiliging der luchtscheepvaart en waarvoor de geheele wereld hen ver plicht zou zijn. (Nadruk verboden). Aan wien de schuld? Misdadige zorgeloosheid. Uit den stroom van berichten over de ramp der „R 101" en de uitkomsten van het voorloopig onderzoek kun nen de voornaamste feiten thans reeds opgemaakt worden. Er blijkt zelfs al uit, wat de eigenlijke oorzaak van het ongeluk was. Bij de eerste proeven is al geble ken, dat het luchtschip ondeugdelijk was. Het was te zwaar en de motoren werkten niet zooals het behoorde. Toen derlijkste gezichten trok, benevens eeni ge producten van haar schilderkunst, die nooit buiten de deur waren geweest en slechts den toorn van Johanna uit lokten. Niettemin bleef zij hardnekkig gelooven dat de vonk van het genie in haar was, nooit had haar de illusie verlaten, ondanks haar bijna vijftig jaren, dat zij nog eens wat bijzonders worden zou en voor iets bijzonders bestemd was, en in aanleg achtte zij zich ver verheven boven haar zuster, die zij soms met een meewarigen blik kon gadeslaan. Doch met dat al stond zij onder de leiding van haar practische zuster en buiten haar piano en -schildersezel deed zij alles wat Johanna wilde. Zij moest dikwijls booze verwijten in ont vangst nemen over haar uitgaven voor haar schildersprullen, zooals Johanna het noemde, doch op dit punt wilde zij zich niet bukken. Zij zou liever minder eten dan zich dit genot ont zeggen. Als aan 'teind der maand de mid- delen schaarsch werden, hield Johanna gewoonlijk een vermanende rede tot haar zuster om haar te overreden het schilderen op te geven en zich met fijn handwerk bezig te houden, dat ten minste nog geld i nbracht. Dan hoorde werd het luchtschip in tweeën gesne den en een tusschenstuk ingelascht. Daardoor kon ongeveer 20.000 kubieke meter meer gas worden ingenomen en steeg het draagvermogen beduidend. Ook de motoren werden veranderd. Daarna ondernam men twee zeer korte proefvluchten, we kc geen bevredigend verloop hadden. Het draagvermogen was nog altijd veel te gering en de motoren konden niet ten volle de kracht leveren, waarvoor zij berekend waren. Ondanks dat werd besloten de vlucht naar Britsch-lndië door te zetten, om dat men van het Parlement credieten trachtte te krijgen voor den 'bouw van nieuwe luchtschepen. Vóór het vertrek verklaarde Lord Thompson nog: ,Ik heb den premier beloofd, dat wij 20 October weer in Londen terug zullen zijn," d.i. juist vóór de bijeenroeping van het parlement. Men moest zich dus haasten! De start was reeds een mislukking omdat de met zware olie gestookte motoren aan den gang gebracht moes ten worden door kleinere motore^, welke niet wilden werken en eers|t gerepareerd moesten worden. Daarna kon men starten, doch het luchtschip steeg slechts langzaam. De boeg stak omnoog, de achtersteven raakte bijna den grond. Ooggetuigen verklaarden dat het een beangstigend gezicht was. De afstand Cardington-Beauvais is 600 K.M. en het luchtschip heeft daar over acht uur gevlogen; het voer dus zeer langzaam. De radioberichten wa ren niet optimistisch. De motoren werkten „bevredigend"t maar in de radio-taal werkten de motoren meestal „uitstekend^' zoodat de aanduiding be vredigend" op zichzelf reeds betee- kende, dat de werking der motoren heel wat te wenschen overliet. De geredde istuurman heeft verklaard, dat het luchtschip in den storm in heit geheel niet meer te besturen was. Volgens hem was de commandant van plan geweest, bij Beauvais een nood landing uit te voeren en wanneer de ervaren majoor Scott bij nacht op on bekend terrein dergelijke voornemens koestert, moet de toestand wel heel hachelijk zijn geweest. Als ma joor Scott o)ok maar een sprankje hoop 'had ge had' zou hij nog getracht hebben het vliegveld Le Bourget, bij Parijs, te bereiken, waar men hem bij de landing behulpzaam had kunnen zijn. Eén van de geredden verklaart dat Lize haar zwijgend ,aan. doch ver anderde niet. Ondanks deze luttele Oneenigheden leefden de twee kleine zusters in vrede met elkander. Zij bewoonden een aar dig en flink huis, dat hun onbelast ei gendom was, aan de Prins Hendrik kade te Amsterdam. Dit huis met een kapitaaltje, dat een rente opleverde van nog geen twaalfhonderd gulden, was al wat de Leidsche zaakwaarnemer Portmans aan zijn weduwe en drie dochters na had kunnen laten. Want de Portmans waren eigenlijk een Leidsche familie, die altijd in Lei den had gewoond. Toen haar man was gestorven had mevrouw Portmans een groot huis gehuurd op goeden stand in Leiden, om kamers te gaan verhuren en aldus met behulp van de kleine rente in haar onderhoud en dat harer kinderen te voorzien. Het was een hard gelag voor haar geweest, dat zij, die zich altijd zonder zorgen had kun nen bewegen en van niemand afhan kelijk was geweest, thans Op deze wijze moest leven, doch zij had haar trots overwonnen en zich dapper er door heen geslagen. Haar huurders waren meestal stu-, denten. Altijd waren haar kamers be zet, en het gold els «en voorrecht PRIKA ZUIVERE KRISTAL STIJFSEL PER PAKJE de boeg van het schip loodrecht naar de aarde dook. Het schip is dus niet bij vergissing in de boomen gestuurd, wat trouwens zeer onwaarschijnlijk is bij een behoorlijk bestuurbaar lucht schip. De bovengenoemde stuurman ver klaarde, dat zij op een hoogte van 50 Meter vlogen en dat is geen hoogte, waarop men zich met een luchtschip vrijwillig begeeft. Hieruit volgt dusi, dat het draagvermogen van het schip reeds lang voor de ramp ontoereikend was geworden. Uit het onderzoek is reeds gebleken, dat een van de grootste gascellen tij dens de vlucht gescheurd is; vermoede lijk bevond deze cel zich in het nieuw- ingebouwde middenstuk en is het schip doorgeknikt. Daarbij zouden meerde re gascellen gescheurd en leeggeloo- pen zijn, waardoor het luchtschip daal de. De op het hoogste tourental loo- pende motoren werden door den schok plotseling stopgezet, waardoor zij rood gloeiend werden en de uit de reser voirs stroomende zware olie vlam de den vatten. Deze vlammen zouden dan de waterstofcellen bereikt hebben. Bo vendien was de bemanning ongeoefend en eenvoudig overgenomen van den Britschen vliegdienst: zij hadden slechts de twee onbeduidende proef vluchten meegemaakt. „Het schip was ondeugdelijk. Het chauvinisme, dat deed verlangen naar een zuiver Engelsch luchtschip, leidde in dit geval tot het verlaten van den beproefden Zeppelinbouw. Men was trotsch op het stalen geraamte' dat niet met ijzerdraden bespannen was en voor de eerste maal is hier ge vlogen met motoren, die met zware onder de studenten bij mevrouw Port mans thuis te zijn. Zij was een hospi ta zooals weinigen en bezat in .het bijzonder de in een huisvrouw zoo te waardeeren gave om het ieder bij haar thuis te maken. Haar kamer bewoners, voor het meerendeel uit jongelieden bestaande, vonden bij Port mans een echt tehuis en in mevrouw Portmans een ware moeder, die zij raadplegen konden in hun moeilijk heden. Die er eenmaal was, ging er niet gaarne meer weg. Zoo ging alles goed en zelfs zoo, dat mevrouw Portmans nimmer de rente van haar klein kapitaal behoefde aan te spreken, want meestal waren haar pensiongasten uit de rijkste krin gen, die goed betaalden. Doch toen haar dochters grooter werden vond mevrouw Portmans het toch bezwaar lijk jonge mannen in huis te hebben die in voortdurend contact kwamen met drie jonge meisjes. Familieleden kwamen haar waarschu wen en zeiden dat het onvoorzichtig was. Zij wezen haar op de gevolgen die zulk een huiselijken omgang kon hebben, waren overvloedig in hun raad gevingen en ontrieden haar sterk om het pension voort te zetten. £XCgrdt vervolgd).

Krantenbank Zeeland

Breskensche Courant | 1930 | | pagina 1