Breskensche Courant 25 Het geheim der Visschershut Huiduitslag Algemeen Nieuws- en Advertentieblad voor Zeeuwsch-Vlaanderen. FEUILLETON 40ste Jaargang Zaterdag 4 October 1930 Nummer 3569 ABONNEMENT: per kwartaal f 1,25; buiten Brcskens f 1,40. Buitenland f 6,50 per jaar. Zondagsblad per kwar taal f 0,65; en buiten Breskens f 0,725Bui tenland f3,50 per jaar. Verschijnt: iederen DINSDAG- en VRIJDAGAVOND Advertentiën worden aangenomen tot uiterlijk t uur nam. Uitgave: J. C. LE BLEU, Dorpsstraat 35, BRESKENS Tel. 21 Postrekening 70179 ADVERTENTIËN: van I 5 regels f 0,75; iedere regel meer 15 ent. Ingez. mcdedeelingcn 30 cent per regel. Handelsadvertentièn bij rcgelabonncment groole korting. Tarief op aan vraag verkrijgbaar. GR A TI S verzekering voor de abonnes tegen ongelukken, en 71 II I wel voor de volgende bedragen: gulden bij levens- x-a gld bij dood r—r gld bij ver- 0* v-\ gld bij ver- j s-\ gld bij ver- lange ongeschikt- 11111 door J lies van een jl J ^es van een I f Uan cen hcid tot werken een ongeluk hand of voet oog duim De risico van bovenstaande verzekering is herverzekerd bij de Ongevallen-Verzekering-Maatschappij „Fatum" te s-Gravenhage. gld bij ver lies van een wijsvinger I s~\ gld bij verlies III van eiken anderen vinger Dit nummer bestaat uit twee bladen. EERSTE BLAD. u\\ ^evYxycv. Bedrog zonder risico. Berlijn, October 1930. in Berlijn .loopt" op het oogenblik een van die processen, die evenzoo wijdvertakt zijn als ze tijd in beslag nemen en waarvan geen mensch iets verneemt, omdat ze eigenlijk bestaan uit een aaneenschakeling van allemaal verschillende gevallen. Een firma, Göring Co., plaatste in talrijke kranten advertenties van den volgenden inhoud: Geldleeningen tot elk bedrag matige rente. Zonder hypotheek of borgstelling Discrete behandeling. Zooals te begrijpen is. werd Göring Co. met aanvragen overstroomd. De firma noodigde hare klanten uit tot een bezoek aan haar zeer netjes en ver trouwen wekkend ingericht kantoor en sloot met hen het volgende contract: Göring Co. verplichten zich. den Heer X. een geldschieter te noemen, die in staat is den Heer X een bedrag van Rm. tegen matige rente-ver goeding te leenen. De firma stelt zich voor de terugbetaling van het bedrag i an den geldschieter garant. Daarvoor ontvangt zij van den Heer X een ga rantiebedrag van Rm 50.- dat onmid dellijk betaalbaar is. Meldden zich nu op één advertentie 500 personen, dan ontving de „firma" van minstens 400 personen het .garan tie-bedrag" van Rm. 50, dus ca. Rm. 20.000. Na eenige jaren liepen de inkomsten in de millioenen. De klanten kregen na storting ook werkelijk het adres van een geldschie ter. Deze geldschieter schreef hun dan een zeer optimistische brief. Voor mani- pulatiegelden" was echter storting van het luttele bedrag van Rm. 50 nood zakelijk. Na betaling van dit bedrag konden de onderhandelingen direct be- ginnen, terwijl de aangevraagde leening dan na ca. 3 dagen beschikbaar zou zijn. De klant scharrelde zijn laatste Rm. 50,- bij elkaar en betaalde, in de 44. Met stijgend ongeduld bracht hij ee nige uren door en maakte allerlei ver onderstellingen. Aan rusten dacht hij niet. ofschoon hij den ganschen nacht niet geslapen had. Wat gaf schipper Luca om slaap? Het was wel eens gebeurd in drukke tijden dat hij nach ten achtereen niet sliep en dan bleef hij nog dezelfde; zijn taai gestel en door en door gezond lichaam kon er tegen. Het was nauwelijks tien uur in den morgen toen hij aanbelde aan het kaa- steel, ook aan de groote voordeur, net als Lien. Dat was het voorrecht der Luca's. „Is de jonkheer thuis?" vroeg hij aan het dienstmeisje, dat hem open deed. jNeenj kapitein Bram," was het antwoord. „De jonkheer is naar Am sterdam en de jonker ook". Dit antwoord bracht den visscher een oogenblik var, streek en hij scheen besluiteloos wat te doen. Maar het dienstmeisje, hulpvaardig als sommige dienstmeisjes zijn, kwam hem te hulp: veronderstelling, na 3 dagen over de gewenschte som te kunnen beschikken. Doch hij vernam niets meer. Eerst geruimen tijd later kreeg hij van den geldschieter bericht, dat hij niet in staal was het bedrag voor te schieten. Indien de klant zich nu tot Göring Co. wendde, kreeg hij te hooren, dat de geldschieter niet van de credietwaar- digheid van de klant overtuigd was geweest. Bleef de klant aandringen dan kireeg hij het adres van een tweede geldschieter. Daar deze goede man echter ook weer Rm. 50,- voor „mani- pulatiegelden" verlangde, liep dit meest al op niets uit, daar de klant deze Rm. 50 niet meer bezat of achter dochtig geworden was. De meeste klanten stelden zich dan maar met een wijsgeerige betrachting tevreden, welke daarop neer kwam, dat zij het nu juist wel bijzonder slecht getroffen hadden, want de firma Göring Co. had hun toch honderden van dankbetuigingen van tevreden klanten getoond. Er waren er echter ook. die in woede ontstoken, hun licht bij den rechter gingen opsteken. Daar bleek dan het volgende: Ten eerste had Göring Co. nooit gegarandeerd, dat een voorschot ver strekt zou worden. De garantie van Göring had uitsluitend betrekking op de terugbetaling. Ten tweede was door het tweemaal betalen van Rm. 50,- geen rechtelijke eisch tot verstrekking van het voorschot door te voeren. Buiten de ergernis .moest de klant ook nog de proceskosten betalen. Slechts weinig klanten beschikten trou wens over de noodige energie om de zaak bij het gerecht aanhangig te ma ken. En bij aangifte had de rechter al heel weinig houvast. De officier moest honderden aangiften afwachten, voor hij ergens een gelegenheid ontdek te waar ingegrepen kon worden. In het nu loopende proces Göring heeft de procureur weliswaar een klacht in gediend, omdat het gebleken is, dat de firma Göring Co. en de geld schieter een en dezelfde waren! Des alniettemin is de afloop van dit pro ces twijfelachtig en het geld is in ieder geval verloren. Tenslotte is een jaar gevangenisstraf nog wel uit te houden met het idee na afloop van den straf tijd over de millioenen te kunnen be schikken, die hier of daar in veilig heid zijn gebracht. Dit geval Göring Co. is slechts een uit velen. Volgens een globale schatting zijn er in Duitschland minstens duizend firma's, die een der- „De jonkvrouw is wel reeds bij de hand. Misschien wilt u haar spreken". „Als het kan zou ik dat wel graag willen, 'tls voor een heel drin gende zaak. zegt u dat er maar even bij, dat helpt nog wel". Luca werd binnengelaten en na een paar minuten wachten bij de jonk vrouw gebracht, die hem met de groot ste ingenomenheid tegemoet trad. vol belangstelling informeerde naar zijn lot gevallen op de laatste stormachtige zeereis en haar innige droefheid klaag de over de ramp die sommige visschers getroffen had. Zij was reeds van alles op de hoogte en stond, gereed om naar het dorp te gaan en te heipen; geestelijk zoowel als stoffelijk, en de getroffenen te troosten en te steunen met milde hand. In zulke oogenblikken van beproeving werden de dorpelingen altijd weer diep getroffen door de edelmoedigheid der kasteelvrouw. Zij had een warm hart. dat deelnam in de smarten en vreugden der Strandwij- kers. Een scherp Opmerker zou hebben kunnen waarnemen, dat mevrouw Graf horst zich een weinig zenuwachtig en onrustig toonde. Zoodra haar het be zoek van Bram Luca aangediend werd. had zij aanstonds hierin verband ge zocht met haar onderhoud met Lien van den vorigen dag en zij bevroedde gelijk „beroep" uitoefenen. En dit „beroep" is op zijn beurt weer een van de vele „beroepen," die na den oorlog ontstaan zijn, het bedrog met zeer weinig of in het geheel geen risico. Een ander, zeer geliefd soort van bedrijf in het eerzame beroep van be middelaar voor woning zoekenden. De bedrieger huurt een kantoortje en laat het publiek weten, dat hij aan ieder een'een woning naar zijn smaak ver schaffen kan. Hij gaat hierbij al heel eenvoudig te werk. Het eenige wat hij doet, is de plaatselijke couranten bij houden en geregeld alle advertenties uitknippen, waarin woningen te huur aangeboden worden, welke woningen gewoonlijk een uur na net verschijnen der advertenties ook al weer verhuurd zij',: De klant betaalt nu een be paald bedrag, varieerend van f 12,- tot f30,- en krijgt daarvoor de adressen van de woningen, die voor hem in aanmerking komen. Nu kan hij zich de zolen van zijn schoenen loopen, een woning zal hij niet vinden, daar deze intusschen allang verhuurd zijn. De woningbureauexploitant staat natuur lijk paf van zulk een pech. iets derge lijks is nog nooit voorgekomen, wer kelijk niet. En hij verschaft de teleur gestelde klant nieuwe adressen. En zoovoort, tot in het oneindige. Totdat het geduld van den klant teneinde is. Dergelijke „Woningbureaux" kunnen in het geheel niet gerechtelijk vervolgd warden. Zij dloen wat zij kunnen. Hun ne methode om de adressen van ver huurders uit de krant te halen,, is niet strafbaar. Hij is onschuldig als de klant pech heeft. Bovendien komt hef wel eens in de honderd jaar voor, dat een klant een woning vindt, die nog niet verhuurd is. Het aantal van deze „woningbureaux," die niet alleen hun klanten maar ook het eerlijke beroep schade aan doen, wordt op 3000 ge schat. Op een andere grondslag werken de „kantoren voor onroerend bezit". Iemand verschaft zich het recht van bemiddeling voor bepaalde stukken grond, die zich ergens buiten de gren zen van de stad bevinden en betrekke lijk goedkoop zijn. Deze stukken grond liggen echter niet aan een straat, zoodat volgens de Duitsche wetgeving hierop een bouwverbod ligt. Maar dat behoeft de klant natuurlijk niet te weten. En als hij het te weten komt, wordt hem wijs gemaakt, dat er met de bouwpolitie nog wel te praten valt. De klant verkrijgt het stuk grond- d.w.z. hij moet een bepaald bedrag dat de schipper naar aanleiding hiervan kwam. De oude kapitein niet gewoon zijn doel achter een omhaal van woorden te verbergen en over allerlei ditjes en dafjes te praten viel aanstonds met de deur in huis. „Willem en ik hebben het zwaar genoeg had. mevrouw," begon hij, „doch buiten dat heb ik op het oogenblik meer leed, dan de zee mij ooit gedaan heeft. Want mijn meisje Lien heeft ons verlaten en wij weten niet waarheen zij gegaan is. Mijn vrouw zeide dat zij gistermorgen hier geweest was en daarom heb ik de stoute schoenen aangetrokken en ben hierheen gekomen om mevrouw te vragen of die er ook meer van weet. Want wij weten niets dan dat zij weg is". Het smartelijk beven zijner stem ver ried de ontroering, waaraan hij ten prooi was. Doch bijna even groot scheen de ontsteltenis- die zich van de jonkvrouw meester maakte op het hoo ren dezer tijding. „Lien weg," stamelde zij verschrikt. „Is het waar, kapitein „Het is geheel waar, mevrouw, daar valt niet aan te twijfelen. Ze heeft me een brief achtergelaten waar in ze zegt, dat het noodzakelijk is dat ze heengaat van Strandwijk en dat ze niet terug kan komen. Ik begrijp iets van de reden, maar ik dacht dat me vrouw er misschien iets meer van zou als eerste betaling storten, welk bedrag varieert tusschen f60,- en f300,. Nu stelt de klant wanhopige pogingen in het werk om een bouwvergunning te krijgen, verkrijgt deze natuurlijk niet en in tenslotte wat blij. als de ver- kooper of „bemiddelaar" de koop on gedaan wil maken. De eerste betaling is hij natuurlijk kwijt en het stuk grond i s weer ter beschikking voor het volgende slachtoffer. Bij een stuk grond hoort nu eenmaal een huis en de oplichters zouden al heel weinig blijk van fantasie geven, indien zij ook hier niet iets klaar zou den spelen. Ergens duikt plotseling een .Bouw bedrijf" op, dat belachelijk goedkoop houten huisjes tevert, al vanaf ca. f1200,-. Levertijd 14 dagen. Als eerste storting wordt f300,- tot f 1.600,- ver- eischt. De eerste betaling wordt bij het sluiten van het contract contant ge daan, voor de rest, in termijnen te betalen, geeft de klant wissels af. In het contract staat een „wettelijk voorge-' schreven" clausule, dat de firma niet verplicht is de levertijd aan te houden. De klant wordt gerustgesteld. Bij een levertijd van 14 dagen komt het toch op een paar dagen werkelijk niet aan., niet waar. De werkzaamheid van het «bouwbedrijf" bestaat nu daarin, dal zij de in haar bezit zijnde wissels aan Uierden" doorgeeft. Deze ,derbe' is ook een firma, die met de bouwfrrma onder een dak zit, maar dat kan nie mand bewijzen. Het „bouwbedrijf" le vert het huisje niet' omdat zij „over belast is met opdrachten". Maar nu komt de „derde" met de in zijn bezit zijnde wissels en presenteert deze bij de klant. Nu is het aan de meeste menschen onbekend, dat men een aan derden ter betaling gegeven wissel ho- noreeren moet. De klant weigert dus te betalen, wordt aangeklaagd, veroor deeld en moet betalen of er wordt beslag op zijn goederen gelegd. Dit spelletje herhaalt zich net zoolang, tot alle wissels gehonoreerd zijn. Het huis ziet de klant nooit. Weliswaar heeft de firma ergens een werkplaats en ze bouwt ook werkelijk huizen, maar daar Wasch de aangedarje plaatsen met warm water en Purotzeep en doe er dan wat Purol op, en bij jeukende of vocht- afscheidende -wtslag en eczema boven dien nog/'wat Purolpoeder. Herhaal dit elj>en dag, zoolang het noodig is. weten, omdat Lien hier gistermorgen geweest is. Misschien heeft ze iets gezegd". De jonkvrouw dacht aan de woorden, door Lien gesproken bij haar heengaan „Uw zoon zal mij niet terugzien". Een verschrikkelijk vermoeden greep haar een oogenblik aan. Als Lien eens een eind aan haar leven gemaakt had. Neen, dat kon niet zijn. Daarvoor stond zij veel te hoog. „Ik bid u kapitein," wendde zij zich tot den visscher, „als het kan laat mij dan den brief eens zien". Luca voldeed dadelijk aan haar verzoek. Zij vloog den brief door en begreep. „Luis ter kapitein," hernam zij daarop „ik zal u zeggen wat er gebeurd is. Mijn zoon, de jonker, kwam eergisteravond thuis met de verbazingwekkende mede- deeling, dat hij Lien gevraagd had om zijn vrouw te worden. Wist u dat reeds De schipper was van zijn stoel op gesprongen als door een electrische veer bewogen. Hij vergat zelfs dat hij op het kasteel was in een onder houd met de adellijke meesteres. „Watl" riep hij uit op den toon der hoogste verbazing, „mijn Lien de vrouw van den jonker van Grafhorst- Hoe is het mogelijk mevrouw? Ik kon het niet gelooven. Wel# wel, wel! me vrouw?" L i doet men zes maanden over. Tot het inhouden van den levertijd zijn zij niet verplicht er zijn vele honderden bestel lingen voor hem en de klant moet zijn beurt afwachten, indien de firma in den tusschentijd tenminste niet gefingeerd bankroet gaat. Nu bewere men niet. dat met der gelijke bedreigingen alleen maar de „dommen" gevangen worden. De op lichters verbergen hunne eenvoudige methodes achter schitterende voorspie gelingen, die iedereen misleiden, die niet jurist of een erg handig koopman is. En de rechtbanken De rechtbanken doen vermoedelijk wat zij kunnen. Zij spreken recht volgens wetten, die voor andere tijden gemaakt zijn. voor die tijden toen ieder eerlijk, werkzaam mensch van goeden naam een crediet opnemen kon. voor die tijden toen er geen woningsnood heerschte en waarin alleen de groote zakenlieden met wis sels omgingen. Wat hier noodig is, dat is een speciale wet voor al die ge vallen. waar het gezonde verstand on middellijk oplichting kan constateerent maar waarbij het met de huidige wetten niet mogelijk is. de bedriegers te van- vangen. Een dergelijke wet kent men in Duitschland al - de woekerwet - en een soortgelijke wet moet ook voor de bovenstaande gevallen gevonden worden. De partij, die een dergelijke wet zou doen invoeren, zou een groot deel van het volk achter zich hebben en wel speciaal het deel der bedroge nen! (Nadruk verboden). „Ga zitten, kapitein en houd u bedaard. U begrijpt dat het mij ook geschokt heeft," zeide de jonkvrouw met een zucht. „Ik zal u zeggen, hoe het verder gegaan is. Terzelfdertijd, dat mijn zoon mij dit mededeelde, was er een bericht gekomen van mijn echt genoot uit Amsterdam, dat de jonker moest overkomen. Doch hij weigerde te gaan als ik niet eerst beloofde Lien hier te zullen brengen en haar te beschermen tegen haar pleegmoeder. Daaruit begreep ik, dat er iets moest gebeurd zijn tusschen haar en uw vrouw". „Ik weet het, ik weet het" mom pelde de visscher droefgeestig. „Er is iets tusschenbeide gekomen. Hoe ging het verder, mevrouw De jonkvrouw van „Grafhorst" aar zelde een oogenblik voordat zij verder vertelde. Zij vond 'net moeilijk voor den visscher uiteen te zetten, waarom zij Lien bewogen had van haar zoon af te zien. Zij vreesde dat deze een voudige man. die zoo weinig wist van het leven in. de groote wereld, haar verkeerd beyrijpen zou en haar hoog moedig en trotsch noemen. En toch stelde zij prijs op zijn achting en vriendschap (Wordt vervolgd).

Krantenbank Zeeland

Breskensche Courant | 1930 | | pagina 1