Breskensche Courant
25
Het geheim der Visschershut
Huiduitslag
Algemeen Nieuws- en Advertentieblad voor Zeeuwsch-Vlaanderen.
FEUILLETON
40ste Jaargang
Zaterdag 4 October 1930
Nummer 3569
ABONNEMENT:
per kwartaal f 1,25;
buiten Brcskens f 1,40.
Buitenland f 6,50 per
jaar.
Zondagsblad per kwar
taal f 0,65; en buiten
Breskens f 0,725Bui
tenland f3,50 per jaar.
Verschijnt:
iederen DINSDAG- en VRIJDAGAVOND
Advertentiën worden aangenomen tot uiterlijk t uur nam.
Uitgave:
J. C. LE BLEU, Dorpsstraat 35, BRESKENS
Tel. 21 Postrekening 70179
ADVERTENTIËN:
van I 5 regels f 0,75;
iedere regel meer 15 ent.
Ingez. mcdedeelingcn 30
cent per regel.
Handelsadvertentièn bij
rcgelabonncment groole
korting. Tarief op aan
vraag verkrijgbaar.
GR A TI S verzekering voor de
abonnes tegen ongelukken, en 71 II I
wel voor de volgende bedragen:
gulden bij levens- x-a gld bij dood r—r gld bij ver- 0* v-\ gld bij ver- j s-\ gld bij ver-
lange ongeschikt- 11111 door J lies van een jl J ^es van een I f Uan cen
hcid tot werken een ongeluk hand of voet oog duim
De risico van bovenstaande verzekering is herverzekerd bij de Ongevallen-Verzekering-Maatschappij „Fatum" te s-Gravenhage.
gld bij ver
lies van een
wijsvinger
I s~\ gld bij verlies
III van eiken
anderen vinger
Dit nummer bestaat uit twee
bladen.
EERSTE BLAD.
u\\ ^evYxycv.
Bedrog zonder risico.
Berlijn, October 1930.
in Berlijn .loopt" op het oogenblik
een van die processen, die evenzoo
wijdvertakt zijn als ze tijd in beslag
nemen en waarvan geen mensch iets
verneemt, omdat ze eigenlijk bestaan
uit een aaneenschakeling van allemaal
verschillende gevallen.
Een firma, Göring Co., plaatste
in talrijke kranten advertenties van den
volgenden inhoud:
Geldleeningen tot elk bedrag
matige rente.
Zonder hypotheek of borgstelling
Discrete behandeling.
Zooals te begrijpen is. werd Göring
Co. met aanvragen overstroomd. De
firma noodigde hare klanten uit tot een
bezoek aan haar zeer netjes en ver
trouwen wekkend ingericht kantoor en
sloot met hen het volgende contract:
Göring Co. verplichten zich. den
Heer X. een geldschieter te noemen,
die in staat is den Heer X een bedrag
van Rm. tegen matige rente-ver
goeding te leenen. De firma stelt zich
voor de terugbetaling van het bedrag
i an den geldschieter garant. Daarvoor
ontvangt zij van den Heer X een ga
rantiebedrag van Rm 50.- dat onmid
dellijk betaalbaar is.
Meldden zich nu op één advertentie
500 personen, dan ontving de „firma"
van minstens 400 personen het .garan
tie-bedrag" van Rm. 50, dus ca. Rm.
20.000.
Na eenige jaren liepen de inkomsten
in de millioenen.
De klanten kregen na storting ook
werkelijk het adres van een geldschie
ter. Deze geldschieter schreef hun dan
een zeer optimistische brief. Voor mani-
pulatiegelden" was echter storting van
het luttele bedrag van Rm. 50 nood
zakelijk. Na betaling van dit bedrag
konden de onderhandelingen direct be-
ginnen, terwijl de aangevraagde leening
dan na ca. 3 dagen beschikbaar zou
zijn. De klant scharrelde zijn laatste
Rm. 50,- bij elkaar en betaalde, in de
44.
Met stijgend ongeduld bracht hij ee
nige uren door en maakte allerlei ver
onderstellingen. Aan rusten dacht hij
niet. ofschoon hij den ganschen nacht
niet geslapen had. Wat gaf schipper
Luca om slaap? Het was wel eens
gebeurd in drukke tijden dat hij nach
ten achtereen niet sliep en dan bleef
hij nog dezelfde; zijn taai gestel en
door en door gezond lichaam kon er
tegen.
Het was nauwelijks tien uur in den
morgen toen hij aanbelde aan het kaa-
steel, ook aan de groote voordeur,
net als Lien. Dat was het voorrecht
der Luca's.
„Is de jonkheer thuis?" vroeg
hij aan het dienstmeisje, dat hem open
deed.
jNeenj kapitein Bram," was het
antwoord. „De jonkheer is naar Am
sterdam en de jonker ook".
Dit antwoord bracht den visscher
een oogenblik var, streek en hij scheen
besluiteloos wat te doen. Maar het
dienstmeisje, hulpvaardig als sommige
dienstmeisjes zijn, kwam hem te hulp:
veronderstelling, na 3 dagen over de
gewenschte som te kunnen beschikken.
Doch hij vernam niets meer. Eerst
geruimen tijd later kreeg hij van den
geldschieter bericht, dat hij niet in staal
was het bedrag voor te schieten. Indien
de klant zich nu tot Göring Co.
wendde, kreeg hij te hooren, dat de
geldschieter niet van de credietwaar-
digheid van de klant overtuigd was
geweest. Bleef de klant aandringen
dan kireeg hij het adres van een tweede
geldschieter. Daar deze goede man
echter ook weer Rm. 50,- voor „mani-
pulatiegelden" verlangde, liep dit meest
al op niets uit, daar de klant deze
Rm. 50 niet meer bezat of achter
dochtig geworden was.
De meeste klanten stelden zich dan
maar met een wijsgeerige betrachting
tevreden, welke daarop neer kwam, dat
zij het nu juist wel bijzonder slecht
getroffen hadden, want de firma Göring
Co. had hun toch honderden van
dankbetuigingen van tevreden klanten
getoond. Er waren er echter ook. die
in woede ontstoken, hun licht bij den
rechter gingen opsteken. Daar bleek
dan het volgende:
Ten eerste had Göring Co. nooit
gegarandeerd, dat een voorschot ver
strekt zou worden. De garantie van
Göring had uitsluitend betrekking op
de terugbetaling. Ten tweede was door
het tweemaal betalen van Rm. 50,- geen
rechtelijke eisch tot verstrekking van
het voorschot door te voeren.
Buiten de ergernis .moest de klant
ook nog de proceskosten betalen.
Slechts weinig klanten beschikten trou
wens over de noodige energie om de
zaak bij het gerecht aanhangig te ma
ken. En bij aangifte had de rechter
al heel weinig houvast. De officier
moest honderden aangiften afwachten,
voor hij ergens een gelegenheid ontdek
te waar ingegrepen kon worden. In
het nu loopende proces Göring heeft
de procureur weliswaar een klacht in
gediend, omdat het gebleken is, dat
de firma Göring Co. en de geld
schieter een en dezelfde waren! Des
alniettemin is de afloop van dit pro
ces twijfelachtig en het geld is in ieder
geval verloren. Tenslotte is een jaar
gevangenisstraf nog wel uit te houden
met het idee na afloop van den straf
tijd over de millioenen te kunnen be
schikken, die hier of daar in veilig
heid zijn gebracht.
Dit geval Göring Co. is slechts
een uit velen. Volgens een globale
schatting zijn er in Duitschland
minstens duizend firma's, die een der-
„De jonkvrouw is wel reeds bij de
hand. Misschien wilt u haar spreken".
„Als het kan zou ik dat wel
graag willen, 'tls voor een heel drin
gende zaak. zegt u dat er maar even
bij, dat helpt nog wel".
Luca werd binnengelaten en na een
paar minuten wachten bij de jonk
vrouw gebracht, die hem met de groot
ste ingenomenheid tegemoet trad. vol
belangstelling informeerde naar zijn lot
gevallen op de laatste stormachtige
zeereis en haar innige droefheid klaag
de over de ramp die sommige visschers
getroffen had. Zij was reeds van alles
op de hoogte en stond, gereed om
naar het dorp te gaan en te heipen;
geestelijk zoowel als stoffelijk, en de
getroffenen te troosten en te steunen
met milde hand. In zulke oogenblikken
van beproeving werden de dorpelingen
altijd weer diep getroffen door de
edelmoedigheid der kasteelvrouw. Zij
had een warm hart. dat deelnam in de
smarten en vreugden der Strandwij-
kers.
Een scherp Opmerker zou hebben
kunnen waarnemen, dat mevrouw Graf
horst zich een weinig zenuwachtig en
onrustig toonde. Zoodra haar het be
zoek van Bram Luca aangediend werd.
had zij aanstonds hierin verband ge
zocht met haar onderhoud met Lien
van den vorigen dag en zij bevroedde
gelijk „beroep" uitoefenen. En dit
„beroep" is op zijn beurt weer een van
de vele „beroepen," die na den oorlog
ontstaan zijn, het bedrog met zeer
weinig of in het geheel geen risico.
Een ander, zeer geliefd soort van
bedrijf in het eerzame beroep van be
middelaar voor woning zoekenden. De
bedrieger huurt een kantoortje en laat
het publiek weten, dat hij aan ieder
een'een woning naar zijn smaak ver
schaffen kan. Hij gaat hierbij al heel
eenvoudig te werk. Het eenige wat hij
doet, is de plaatselijke couranten bij
houden en geregeld alle advertenties
uitknippen, waarin woningen te huur
aangeboden worden, welke woningen
gewoonlijk een uur na net verschijnen
der advertenties ook al weer verhuurd
zij',: De klant betaalt nu een be
paald bedrag, varieerend van f 12,- tot
f30,- en krijgt daarvoor de adressen
van de woningen, die voor hem in
aanmerking komen. Nu kan hij zich de
zolen van zijn schoenen loopen, een
woning zal hij niet vinden, daar deze
intusschen allang verhuurd zijn. De
woningbureauexploitant staat natuur
lijk paf van zulk een pech. iets derge
lijks is nog nooit voorgekomen, wer
kelijk niet. En hij verschaft de teleur
gestelde klant nieuwe adressen. En
zoovoort, tot in het oneindige. Totdat
het geduld van den klant teneinde is.
Dergelijke „Woningbureaux" kunnen
in het geheel niet gerechtelijk vervolgd
warden. Zij dloen wat zij kunnen. Hun
ne methode om de adressen van ver
huurders uit de krant te halen,, is
niet strafbaar. Hij is onschuldig als de
klant pech heeft. Bovendien komt hef
wel eens in de honderd jaar voor, dat
een klant een woning vindt, die nog
niet verhuurd is. Het aantal van deze
„woningbureaux," die niet alleen hun
klanten maar ook het eerlijke beroep
schade aan doen, wordt op 3000 ge
schat.
Op een andere grondslag werken
de „kantoren voor onroerend bezit".
Iemand verschaft zich het recht van
bemiddeling voor bepaalde stukken
grond, die zich ergens buiten de gren
zen van de stad bevinden en betrekke
lijk goedkoop zijn. Deze stukken grond
liggen echter niet aan een straat, zoodat
volgens de Duitsche wetgeving hierop
een bouwverbod ligt. Maar dat behoeft
de klant natuurlijk niet te weten. En als
hij het te weten komt, wordt hem wijs
gemaakt, dat er met de bouwpolitie
nog wel te praten valt.
De klant verkrijgt het stuk grond-
d.w.z. hij moet een bepaald bedrag
dat de schipper naar aanleiding hiervan
kwam.
De oude kapitein niet gewoon zijn
doel achter een omhaal van woorden
te verbergen en over allerlei ditjes en
dafjes te praten viel aanstonds met de
deur in huis. „Willem en ik hebben het
zwaar genoeg had. mevrouw," begon
hij, „doch buiten dat heb ik op het
oogenblik meer leed, dan de zee mij
ooit gedaan heeft. Want mijn meisje
Lien heeft ons verlaten en wij weten
niet waarheen zij gegaan is. Mijn vrouw
zeide dat zij gistermorgen hier geweest
was en daarom heb ik de stoute
schoenen aangetrokken en ben hierheen
gekomen om mevrouw te vragen of
die er ook meer van weet. Want wij
weten niets dan dat zij weg is".
Het smartelijk beven zijner stem ver
ried de ontroering, waaraan hij ten
prooi was. Doch bijna even groot
scheen de ontsteltenis- die zich van de
jonkvrouw meester maakte op het hoo
ren dezer tijding. „Lien weg," stamelde
zij verschrikt. „Is het waar, kapitein
„Het is geheel waar, mevrouw,
daar valt niet aan te twijfelen. Ze
heeft me een brief achtergelaten waar
in ze zegt, dat het noodzakelijk is dat
ze heengaat van Strandwijk en dat ze
niet terug kan komen. Ik begrijp iets
van de reden, maar ik dacht dat me
vrouw er misschien iets meer van zou
als eerste betaling storten, welk bedrag
varieert tusschen f60,- en f300,. Nu
stelt de klant wanhopige pogingen in
het werk om een bouwvergunning te
krijgen, verkrijgt deze natuurlijk niet
en in tenslotte wat blij. als de ver-
kooper of „bemiddelaar" de koop on
gedaan wil maken. De eerste betaling
is hij natuurlijk kwijt en het stuk
grond i s weer ter beschikking voor het
volgende slachtoffer.
Bij een stuk grond hoort nu eenmaal
een huis en de oplichters zouden al
heel weinig blijk van fantasie geven,
indien zij ook hier niet iets klaar zou
den spelen.
Ergens duikt plotseling een .Bouw
bedrijf" op, dat belachelijk goedkoop
houten huisjes tevert, al vanaf ca.
f1200,-. Levertijd 14 dagen. Als eerste
storting wordt f300,- tot f 1.600,- ver-
eischt. De eerste betaling wordt bij het
sluiten van het contract contant ge
daan, voor de rest, in termijnen te
betalen, geeft de klant wissels af. In het
contract staat een „wettelijk voorge-'
schreven" clausule, dat de firma niet
verplicht is de levertijd aan te houden.
De klant wordt gerustgesteld. Bij een
levertijd van 14 dagen komt het toch
op een paar dagen werkelijk niet aan.,
niet waar. De werkzaamheid van het
«bouwbedrijf" bestaat nu daarin, dal
zij de in haar bezit zijnde wissels aan
Uierden" doorgeeft. Deze ,derbe' is
ook een firma, die met de bouwfrrma
onder een dak zit, maar dat kan nie
mand bewijzen. Het „bouwbedrijf" le
vert het huisje niet' omdat zij „over
belast is met opdrachten". Maar nu
komt de „derde" met de in zijn bezit
zijnde wissels en presenteert deze bij
de klant. Nu is het aan de meeste
menschen onbekend, dat men een aan
derden ter betaling gegeven wissel ho-
noreeren moet. De klant weigert dus
te betalen, wordt aangeklaagd, veroor
deeld en moet betalen of er wordt
beslag op zijn goederen gelegd. Dit
spelletje herhaalt zich net zoolang, tot
alle wissels gehonoreerd zijn. Het huis
ziet de klant nooit. Weliswaar heeft de
firma ergens een werkplaats en ze
bouwt ook werkelijk huizen, maar daar
Wasch de aangedarje plaatsen met
warm water en Purotzeep en doe er dan
wat Purol op, en bij jeukende of vocht-
afscheidende -wtslag en eczema boven
dien nog/'wat Purolpoeder. Herhaal
dit elj>en dag, zoolang het noodig is.
weten, omdat Lien hier gistermorgen
geweest is. Misschien heeft ze iets
gezegd".
De jonkvrouw dacht aan de woorden,
door Lien gesproken bij haar heengaan
„Uw zoon zal mij niet terugzien". Een
verschrikkelijk vermoeden greep haar
een oogenblik aan. Als Lien eens een
eind aan haar leven gemaakt had. Neen,
dat kon niet zijn. Daarvoor stond zij
veel te hoog.
„Ik bid u kapitein," wendde zij
zich tot den visscher, „als het kan laat
mij dan den brief eens zien". Luca
voldeed dadelijk aan haar verzoek. Zij
vloog den brief door en begreep. „Luis
ter kapitein," hernam zij daarop „ik
zal u zeggen wat er gebeurd is. Mijn
zoon, de jonker, kwam eergisteravond
thuis met de verbazingwekkende mede-
deeling, dat hij Lien gevraagd had om
zijn vrouw te worden. Wist u dat
reeds
De schipper was van zijn stoel op
gesprongen als door een electrische
veer bewogen. Hij vergat zelfs dat
hij op het kasteel was in een onder
houd met de adellijke meesteres.
„Watl" riep hij uit op den toon der
hoogste verbazing, „mijn Lien de vrouw
van den jonker van Grafhorst- Hoe
is het mogelijk mevrouw? Ik kon het
niet gelooven. Wel# wel, wel! me
vrouw?" L i
doet men zes maanden over. Tot het
inhouden van den levertijd zijn zij niet
verplicht er zijn vele honderden bestel
lingen voor hem en de klant moet zijn
beurt afwachten, indien de firma in den
tusschentijd tenminste niet gefingeerd
bankroet gaat.
Nu bewere men niet. dat met der
gelijke bedreigingen alleen maar de
„dommen" gevangen worden. De op
lichters verbergen hunne eenvoudige
methodes achter schitterende voorspie
gelingen, die iedereen misleiden, die
niet jurist of een erg handig koopman
is. En de rechtbanken De rechtbanken
doen vermoedelijk wat zij kunnen. Zij
spreken recht volgens wetten, die voor
andere tijden gemaakt zijn. voor die
tijden toen ieder eerlijk, werkzaam
mensch van goeden naam een crediet
opnemen kon. voor die tijden toen er
geen woningsnood heerschte en waarin
alleen de groote zakenlieden met wis
sels omgingen. Wat hier noodig is,
dat is een speciale wet voor al die ge
vallen. waar het gezonde verstand on
middellijk oplichting kan constateerent
maar waarbij het met de huidige wetten
niet mogelijk is. de bedriegers te van-
vangen. Een dergelijke wet kent men
in Duitschland al - de woekerwet -
en een soortgelijke wet moet ook voor
de bovenstaande gevallen gevonden
worden. De partij, die een dergelijke
wet zou doen invoeren, zou een groot
deel van het volk achter zich hebben
en wel speciaal het deel der bedroge
nen!
(Nadruk verboden).
„Ga zitten, kapitein en houd u
bedaard. U begrijpt dat het mij ook
geschokt heeft," zeide de jonkvrouw
met een zucht. „Ik zal u zeggen, hoe
het verder gegaan is. Terzelfdertijd,
dat mijn zoon mij dit mededeelde, was
er een bericht gekomen van mijn echt
genoot uit Amsterdam, dat de jonker
moest overkomen. Doch hij weigerde
te gaan als ik niet eerst beloofde
Lien hier te zullen brengen en haar
te beschermen tegen haar pleegmoeder.
Daaruit begreep ik, dat er iets moest
gebeurd zijn tusschen haar en uw
vrouw".
„Ik weet het, ik weet het" mom
pelde de visscher droefgeestig. „Er is
iets tusschenbeide gekomen. Hoe ging
het verder, mevrouw
De jonkvrouw van „Grafhorst" aar
zelde een oogenblik voordat zij verder
vertelde. Zij vond 'net moeilijk voor
den visscher uiteen te zetten, waarom
zij Lien bewogen had van haar zoon
af te zien. Zij vreesde dat deze een
voudige man. die zoo weinig wist van
het leven in. de groote wereld, haar
verkeerd beyrijpen zou en haar hoog
moedig en trotsch noemen. En toch
stelde zij prijs op zijn achting en
vriendschap
(Wordt vervolgd).