BIJVOEGSEL
ïskenssche Courant
in zichtbaar Geschsnk
Rechtszaken.
Gemengd Nieuws.
van de
erdag 22 December 1928
TWEEDE BLAD.
(Kerstvertelling.)
rils oudste, eerste Machinist op Hr.
Edi, was ik onder meer, ook be-
met de opleiding der op dien bo-
aanwezige adspirant-machinisten.
waren bekwame, vlijtige jongelui,
welker vorderingen ik niet anders
tevreden kon zijn, uitgezonderd
hun talenkennis. De Duitsch, Fran-
en Engelsche talen, konden zij' m.i.
it Igenoeg, technisch, spreken, en,
Tl zich een gelegenheid op, dan'
l ik de adspiranten steeds mede
r vreemde werven, fabrieken en oor-
5- en koopvaardijschepen, en dit was
ook de oorzaak dat op den dag
r Kerstdag in 1898 wij aan boord
aten van den kloeken Engelschen
pmer Roddam opinie reede van Ter-
e. Ik zou met de machinisten van
n stoomer spreken en dan moesten
jongelui den volgenden dag alles
i dat schip haarfijn kunnen vertellen
het Engelsch.
Of ij troffen het bizonder, want aan
valreep ontving ons de kapitein van
Roddam, die ons direct uitnoodigde
i bij hem den kerstavond te komen
ren, in den kring van den geheelen
>rt-mayor en de bemanning. Al di
rt zag ik dat de Engelsche les voor
adspirant-machinisten in het water,
it ik liever zeggen, in de whiskey-
da en champagne viel, doch ik wilde
n vriendelijken kapitein Andrews niet
or het hoofd stooten. Het was een
hoone avond en van tijd tot tijd werd
sschen de eet-, drink- en muzieknum-
ris door, gekeken naar den grooten
oenoeng Api,1) er welke de reede van
srnate beheerscht, en die zoówat elk
ir, met een droog knisterend en kra-
■nd geluid een paar gloeiende rots-
okken de lucht in slingerde. Steeds
oeit zoo'n uitbarsting, al is die ook
5g zoo gering, en ook steeds keek
i geheele bemanning van de Roddam
ïlangstellend toe naar den reusachti-
en kegel, die met zijn top in de wol-
;n stond.
De Roddam kwam van Singapore en
'as op weg naar Doreh op Neder-
indsch Nieuw-Guinea, met een lading
ouvernementskolen, welke te Doreh
oor den eenigsten Europeaan, zende-
ng Jens, zouden worden beheerd. De
loddam was te voren van Brisbane
Queensland) naar Singapore gekomen
n had, ter hoogte van kaap d'Urville,
loordelijk van het toen nog Duitsche
Nieuw-Guinea, en zeer ver in zee, in
en kleine praauw een Papoea opge
likt, die bijna geheel verhongerd, en
net een gebroken arm, waarbij nog
ware bloedvergiftiging was gekomen,
lulpeloos, reeds dagen lang had rond
gedreven. Gelukkig waren twee officie-
en van gezondheid van het Engelsche
eger op de Roddam, als passagier ge
veest en die hadden dien Papoea met
fntzettende inspanning in het leven kun
ïen houden en te Singarpore kunnen
afleveren aan het marine-hospitaal, als
een langzaam herstellende, maar nóg
doodzwakke ziekte. Deze Papoea, die
door iedereen op de Roddam Gogortin
werd genoemd,1) zou nu een Euro-
peesch kerstfeest meevieren.
En deze Papoea wilde naar zijn ei
land terug en greep met beide handen
de gelegenheid aan, toen de Roddam
die richting uit moest. Hij zou'te Doreh
een prauwtje koopen van geld - dat op
de Roddam voor hem verzameld was
en hij was niet bang om, na algeheel
herstel, alleen, de reis van ongeveer
acht dagen en nachten van Doreh naar
kaap d'Urville te aanvaarden. Alleen
droeg -de directeur van het marine
hospitaal te Singapore kapitein An
drews op, om een kleine omweg te
maken en Ternate aan te doen dan
konden daar de doctoren van het Ne-
derlandsche leger poolshoogte neme*
van den toestand van Gogortin, eni
daarna beslissen of deze kon verder
meegaan naar Doreh of te Ternate blij
ven moest. Nu, Gogortin maakte hei
goed, mocht verder reizen en was dank
baar, en vol hoop om Nieuw-Guinea
weer te zien. Hij bleek een soort stam-
opperhoofd bij zijn landgenooten te
zijn, en te beschikken over een bepaalde
graad van ontwikkeling en beschaving.
Het K'erstfeest werd op de Roddam
lustig gevierd en des nachts om twaalf
uur werd elk lid der bemanning door
zijn kameraden met een klein geschenk
verrast. Ik had haastig een aantal kist
je? Hollanilsche sigaren en wat doosjes
sigaretten van mijn schip laten halen,
0111 als gast, niet met ledige handen
te staan, als het feestuur sloeg.
En het sloeg, en onder groote vreug
de werden alle geschenken wederkeerig
gegeven en ontvangen, vergezeld van
gelukwenschen en begroet met hoera's.
Het laatste kwam Gogortin aan de
beurt en ook hij bleek een kerstge
schenk voor de Roddam te hebben.
En het was een geschenk dat insloeg.
„Kapitein", zei hij ,.lk kom niet zoo
als Uwe officieren en bemanning met
een geschenk dat zichtbaar is. Ik zou
het niet kunnen, daar ik, van alles be
roofd en bijna dood, door U op den
oceaan ben gevonden. Evenwel ben ik
U dankbaar en zal nooit vergeten dat
U mij gespaard hebt voor mijn gezin.
Ja! ik ben een Papoea, zelfs een hoofd
van een Papoeastam, en het is bij U
allen bekend dat de Papoea's een an
deren godsdienst hebben dan Gij, Chris
tenen. Wij kennen b.v. geen feest van
een verlosser zooals Gij thans viert.
En Gij, blanken, hebt ook de - over
levering dat de Papoea een heele -of
halve barbaar is, en zelfs niet afkeerig
van bukola3) en zeerooverij. En zoo
iemand kent natuurlijk geen dankbaar
heid. De komende jaren echter, kullen
bewijzen, kapitein Andrews, dat Gij
goed deedt Gogortin te redden en dat
zijn dankbaarheid door Uw in Engeland
gebleven gezin, zal gewaardeerd wor
den en voor hen zichtbaar zal zijn.
Zoo juist hebben wij weer een uitbars
ting van den Goenoeng Api gezien.
Welnu! Eer er viermaal twaalf manen
verlor-pen zullen zijn, zal ik mijn dank
baarheid getoond hebben op een ina
nier die niemand zal verwacht hebben.
Dan zal een ramp Uw schip treffen
door een Goenoeng Api, doch als Gij
dan, K'apitein zelf Uw stuurrad in Han
den zult nemen, als Uw roerganger
reeds is doodgevallen, zult Gij gered
worden. Onthoud vooral dezen raad
van Gogortin. Het feit zal gebeuren,
ver, heel ver in de richting waar de
zon slapen gaat."
Dit relaas, nagesproken in een men
gelmoes van Maleidsch, Duitsch en
Engelsch, liet niet na indruk te maken,
en het was voor het kerstfeest maat*
goed dat kapitein Andrews niet zag op
een paar flesschen champagne, en de
hofmeesteres uitstekend zorgde voor
fijn gebak en heerlijke vruchten.
Toen des nachts om half drie een
sloep van mijn eigen schip, ons kwam
halen, namen wij, dankbaar voor het
schoone feest, afscheid van kapitein en
état-major, bemanning en ook van Go
gortin. Evenwel kreeg ik nog gelegen
heid om Kapitein Andrews, even alleen
te spreken en te zeggen '.'latjhijl den raad
van Gogortin nooit mocht vergeten.
Den volgenden dag w^is het schip
vertrokken, en de eenzame reede van
Ternate werd weer geheel beheerscht
door de met kleine intervallen terug-
keerende eruptie's van den Goenoeng-
Api.
Ik verloor, in de komende jaren, de
Roddam geheel uit het oog. Elk schip
dat men eenmaal in zijn leven heelt
ontmoet, kan men nog wel eens tegen
komen op geheel onverwachte oogen-
blikken, of in berichten van en aan
zeevarenden, of in telegrammen. Even
wel was zulks niet meer met ,de Rod
dam het geval. In de eerste drie jaar
kan ik niet bevroeden op welk ideel
van den aardbol het schip zich bevond.
Doch toen kwam de groote ramp van
Martinique in 1902.
Ik bracht in het begin van Mei een
bezoek te Hoek-van-Holland op de Ber
lin, het schip dat later zoo van zich
zou doen spreken, en welks ondergang
door bijgeloovige Duitschers werd aan
gezien als een voorbode van den on
dergang van hun vaderland.
Op de Berlin dan, las ik in de rook-
salon le klasse de Manchester-Guar
dian, en mijn oog werd getroffen door
een beschrijving van de ramp van Mar
tinique
de stad St. Pierre werd ver
woest en 25000 menschen kwamen om
het leven, waarschijnlijk allen tegelijk en
in enkele oogenblikken, door de uit
barsting van den Mont Pelée en de
Soufrière. De geheele stad werd ver
woest, alle inwoners gedood, alle sche
pen in de baai verbrand, en de beman-/
ningen zijn omgekomen. Eén schip ont
kwam ternauwernood.
In den namiddag van den 8en Mei
kwam in de haven van Castries op
Sint Lucia, langzaam een onherkenbaar
wrak binnen. Het elek een spookschik,
grijs, bedekt met ascli, met verkoolde
masten en flarden van takelage.
Dit schip was de Roddam.
De kapitein verhaalde dat hij, na een
zwaren storm met onweer te hebben
doorstaan, in den nacht van 7 top 8 |Mei
in den morgen was voor anker gegaan
bij de boei op de reede van St. Pierrq.
De Mont-Peleé was toen in volle wer
king, doch het was prachtig weer. Ter
wijl hij stond te praten met den agent
van zijn reeders, zagen beiden plotse
ling een ontzaglijke rookwolk uit den
berg, doorspikkeld met gloeiende pun
ten, op de stad en Je haven neerdalen.
In minder tijd dan noodig is/om dit hier
,neer t ie schrijven stond de geheele stad
in brand
Een ander schepeling zeide: „Wij
zagen een zwaren muur van rook, twee
of driemijl van ons af, op zee neerda
len. Het geleek een kaap die in zee
uitstak, maar ze rokte en wentelde in
en om zichzelf en spreidde zich uit in
een oogwenk, mijlen ver over zee. 1 oen
begon het meest schitterend vuurwerk
dat men zich kan voorstellen. Het was
nog helder dag. Toch trilde een bliki
seinde de geheele lucht van golvende
vuurlijnen, die door elkaar slingerden
als vlechtwerk.
En ondertusschen regende het heete
asch en gloeiende steenen uit den berg,
die trilde en brulde met een vreeselijk
geluid, als een dier dat pijn heeft.
Het geheele eiland, vooral het noor
delijk deel, ook Barbados, werd met
gloeiende asch overdekt. De massa
wordt geschat op 1.700.000 ton.
Gelukkig was de Roddam nog onder
stoom. De ankers werden met boven-
menschelijke inspanning gekapt; de
kapitein nam zelf het roer, ondanks
zware brandwonden die hij aan zijn
handen had bekomen en zoo kon het
schip aan de algeheele vernietiging
ontkomen. Gestikt was zijn roerganger
reeds neergevallen.
De schepen in de haven twintig
in getal zag men ondergaan. De
Roddam voer rakelings langs de Ro-
zaima, die in brand stond Twee ma
trozen stonden er op de brug; een
van hen wuifde vaarwel. Het was zijn
laatste groet.
Hoe nauw de Roddam den dans,
dank zij zijn kapitein, ontsprongen was,
blijkt uit de bizonderheid, dat onder
de aschlaag op het dek, tien geheel
verkoolde' lijken van leden der be
manning werden gevonden. Het schip
werd zes mijl ver door den asch- en
vuurregen vervolgd. Toen het te Cas
tries aankwam stond de kapitein aan
het vuurrad vastgebrand, doch dank
baar was hij dat dit met hem gebeurd
was en dat hij zijn schip had kunnen
redden.
Toen was het kerstgeschenk van
Gogorton werkelijk zichtbaar gewor
den.
BRESKENS. J. J. B.
Vuurspuwende berg.
2) De Engelschqp noemden hem zoo
Iets als „Djurjurtieu". Werken,
later gelezen over Nieuw-Guinea,
leverden het bewijs, dat het „Go
gortin" moet geweest zijn.
3) Menschenvleesch.
PREDIKBEURTEN.
Ned. Herv. Kerk.
Zondag 23 Dec. 1928.
Aardenburg v 10 u ds Barnouw
Biervliet v 9.30 ds Vrijlandt
Breskens v 9.30 ds Keers
n 1.30 Zondagschool
n 5.30 dsKeeiS
Cadzand v 9 30 ds Visser
Groede n 5 30 ds van Griethuijsen
Nieuwvliel v 9.30 ds van Griethuijsen
Schoondijke n 5 u ds Vrijlandt
St. A. ter M. v 9 30 ds Scholte
Waterldk. n 2 u ds van Griethuijsen
IJzendijke n 2 u ds Keers
Ev. Luth. Gem. Groede.
nm. 2.30 u ds Vrijlandt.
Eerste Kerstdag.
Aardenburg v 10 u ds Parnouw
Biervliet v 9.30 u ds Vrijlandt
Breskens v 9 30 ds Keers
Cadzand v 9 30 ds Visser
Groede v 9 30 ds v. Griethuijsen
Nieuwvliet n 2 u ds v. Griethuijsen
Schoondijke n 5 u ds v. Griethuijsen
St. A. t. Muiden v 9 30 ds Scholte
IJzendijke n 5 u ds Keers
2e Kerstdag.
Groede n. 5 u Kerstfeestviering met
de Zondagschool
27 Dec. (3e Kerstdag)
Nieuwvliet n 5 u Kerstfeest met de
Zondagschool.
Eerste Kerstdag.
Ev. Luth. Gem Groede.
v. 9.30 u dhr Stroo, van Naarden.
Hoogwatergetij Breskens.
DAGEN 1 vm I nam
Zaterdag
Zondag
Maandag
Dinsdag
Woensdag
Donderdag
Vrijdag
Volle Maan Woensdag 26 Dec. nam.
8.14.
22 Dec.
8.42
9.06
23
V
9.49
10.13
24
B
10.45
11.09
25
n
11.35
11.59
26
J)
12.22
12.46
27
B
1254
1.18
29
n
1.42
2.06
L'cht op
voor Rijw el» n cp*.
(waaronder begrepen zijn wagens,
karren, enz.)
Zaterdag 22 Dec nam. 4.13
Zondag 23 4 13
Maandag 24 -LI 3
Dinsdag 25 4.13
Politierechte' te Middelburg.
De volgende zaken werden behan
deld. In alle zaken werd dadelijk uit
spraak gedaan.
I. J. K., 33 j., arbeider te Oostburg,
werd verdacht dat hij op 10 November
j.l. P, J. B. ce Oostburg heeft geslagen.
Uitspraak f 20 boete of 20 dagen
hechtenis.
R. de B., wed. L. N. H., 47 jaar,
zonder beracp te IJzendijke, werd ten
laste gelegd dat hij op 15 Nov. j.l.
een klomp, toebehoorende aan A. A.
A heeft weggenomen, gepleegd te
IJzendijke. Uitspraak f5 s 5 d.
C. R., 49 j., landbouwer te Eede,
werd verdacht dat hij op 21 Februari
j.l, een hoeveelheid gedistilleerd in
verboden nederlage-aanwezig had.
Uitspraak f314.90 of 3 maanden
hechtenis.
A. L. G., 49 j., vlasbewerker, Eede,
werd ten laste gelegd dat hij op 8
Juli 1926 te Eede heeft ingevoerd een
hoeveelheid gedistilleerd. Tevens werd
hem weigering van visitatie ten laste
gelegd f 25 s 5 d. en f 25 s 5 d.
A. T., 29 j., landbouwersknecht,
zonder vaste woonplaats, werd verdacht
dat hij op 19. Juli 1929 te Retranche-
ment 80 K.G. Melissuiker heeft binnen
gesmokkeld. Uitsijraak f50 s 50 d.
Kantongerecht Oostburg.
(Slot,)
Door den Kantonrechter te Oost
burg zijn in de zitting van 4 December
veroordeeld wegens
Een voertuig bij avond aan de
linkerachterzijde niet voorzien hebben
van een lantaarn of verticaal geplaat
sten reflector: J d B Aardenburg en
A B St. Laureijns, ieder f 1 s 1 d,
Een voertuig bij avond niet voorzien
hebben van ten minste een lantaarn,
geplaatst aan de linkerzijde van het
voertuig en aan de linkerachterzijde
van een bniaarn of verticaal geplaat
sten reflector: R E F v d B St. Kruis,
f 2 en f 1 s 2 x 1 week tuchtschool.
Met een flets bij avond rijden zonder
licht: J v D Zuidzande, f2 s 2 d, M
d J Breskens, J W Breskens, en L V
's Heerenhoek, ieder f 5 s 5 d.
Met een flets bij avond rijden zon
der dat deze voorzien is van een vol
doende licht uitstralende lantaarn en
aan de achterzijde van een lantaarn of
reflector: A L St. Laureijns, f5 en f 1
s f 5 en 1 d, A H G Eede, f5 en f 1
s f5 en 1 d.
In de prov.' Zeeland een weg be
rijden met meer dan twee aan elkander
gekoppelde voertuigen: C J d J te
Waterlandkerkje, f 7 s I w. tuchtschool.
Met een voertuig niet behoorlijk
uitwijken naar rechts bij het tegen
komen van een rijwiel: F R Groede,
2 x f 3 en 2 x 1 week tuchtschool.
Rumoer veiwekken waardoor de
nachtrust kan worden verstoord: J B
Schoondijke, f8 s 8 d, R d V, Bier
vliet, f10 s 10 d.
In de prov, Zeeland over kunst
wegen rijden met een voertuig, terwijl
de wielen niet van klei en modder zijn
ontdaan: F D en P d K Hoofdplaat,
ieder f 6 of 6 d.
In Zeeuwsch-Vlaanderen op een
kunstweg met een vierwielig voertuig
met den korten dissel rijden zonder
dat deze ten minste 1 M, uitsteekt
buiten de sleuf waarin hij bevestigd is:
P d K Hoofdplaat f5 s 5 d, G K te
Retranchement, 2 x f2 s 2 x 2 d.
Als bestuurder van een motorrijtuig
niet op de eerste vordering van een
de in art. 34 der motor- en rijwielwet
genoemde ambtenaren het in art. 9
eerste lid sub 3e bedoelde rijbewijs
vertoonen: O C d B Maldeghem, f9
s 9 d.
Dronkenschap: H v G Rotterdam,
f15 s 15 d.
Op den openbaren weg een wagen
vervoeren zoodanig ingepakt dat het
niet voor dadelijk gebruik kan Worden
aangewend zonder dat bedoeld vervoer
was gedekt hetzij door een geleibiljet
afgegeven door het hoofd van de
poiitie der gemeenten waar het ver
voer een aanvang nam hetzij door een
consent van invoer, uitvoer, doorvoer
of vervoer: R B Kopenhage (Dene
marken) f8 s 8 d, verbeurdverklaring
pistool.
In de buitengewone zitting van 18
Dec. j.l. is alsnog Veroordeeld Wegens:
Veevervoer binnen de verboden
strook: C P Maldeghem, f 25 1 25 d.
Zevenvoudig Minister!
Op voorstel van Mussolini heeft de
koning het ontslag aanvaard van den
minister van koloniën Bolzon, van den
gouverneur van Tripoli Bono, van dien
Cyrenaika Teruzzi, van den voorzitter
der Rekenkamer Peano en van jden chef
van den generalen staf der national^
militie Bazan en benoemde Mussolini
tot minister van koloniën.
Bono werd tot onder-minister van
koloniën benoemd, maarschalk Bado-
glio tot gouverneur van Tripoli en-
Cyrenaika, staatsraad Gasperini tot voor
zitter der Rekenkamer en Teruzzit tot
chef van den generalen staf dier na
tionale militie.
Krachtens de bepalingen der wet op
den Grooten Raad werd de secrataris
der fascistische partij Turati opgeroe
pen om deel te nemen aan de zittingen
van den ministerraad.
(Mussolini heeft thans zeven minis
teries onder zijn vleugelen: buitenland-
sche zaken, binnenlandsche zaken, oor
log, marine, luchtvaart, corporaties en
koloniën).
Strenge winter in Noord
Oost Europa.
Een krachtige koudegolf is hier be
gonnen. De thermometer is plaatselijk
tot op 13 graden onder nul gezakt,
-ujflaq s.esseuisfj apuauuoi ipiz 3Q
neu de scheepvaart ten zeerste te be
lemmeren. Ook op de Rigasche zeekust
begint zich ijs te vormen.
Naar uit Leningrad gemeld wordt is
het Oostelijk gedeelte van den Fin-
landschen zeeboezem van Kroonstad tot
Leningrad met ijs bedekt. Het stoom-
bootverkeer kan nog slechts met be
hulp van ijsbrekers in stand worden
gehouden.
Een hevige brand.
Dinsdagmorgen te kwart voor 11 is
in een fabrieksgebouw in de Schoe-
leunstrasse te Berlijn een brand uitge
broken, die een zeer grooten omvang
heeft aangenomen. Het vuur ontstond
in jde fabriek van radio-apparaten dr.
Baecker en Co., waar een ontploffing
plaats had. Enorme vlammen staken
alles in brand wat brandbaar was. Vele
arbeiders en arbeidsters werden door
de vlammen gewond. Er moeten vele
personen in levensgevaar verkeken.
Een aantal arbeiders moest met lad
ders langs den gevel en met een spring-
net gered worden. De brandweer is
met veel wagens wagens ter plaatse.
Bij het afzenden van dit bericht duurt
de brand in alle hevigheid voort.
De brand blijkt van nog grooter om
vang te zijn dan aanvankelijk gedacht
werd. Het vuur vond gretig voedsel
in (den grooten voorraad celluloid, die
wordt gebruikt voor het vervaardigen
/an radio-apparaten. De arbeiders, vron
wen en meisjes, trachtten zich langs
het trappenhuis in veiligheid te bren
gen. Slechts een gedeelte slaagde hier
in. De eigenaar van de fabriek sprong
in zijn angst uit het venster ,der eer
ste verdieping. Een andere arbeider,
die hetzelfde deed, bleef met een (sche
delbreuk op de binnenplaats der fabriek
liggen. Reeds ua korten tijd stutte de
trap van het gebouw tot de (tweede
verdieping in, zoodat de zich nog in
het gebouw bevindende personen uit
sluitend van de vensters gebruik moes
ten maken. Toen de brandweer op het
terrein van den brand aankwam, hingen
er 7 meisjes buiten aan de vensters,
wachtende op het uitspannén van de
vangnetten. Bijna alle arbeiders en ar
beidsters, circa 40 getal, werden meer
of minder ernstig gewond. Een 30-tal
moesten in het ziekenhuis worden op
genomen. Het gelukte de brandweer 15
personen te redden, zonder dat zij ern
stige verwondingen bekwamen. Volgens
mededeelingen van ooggetuigen moeten
4 meisjes met brandende haren uit het
venster zijn gesprongen en door de
brandweer opgevangen zijn. De bestrij
ding van den brand is uiterst moeilijk.
De brandweer doet alles om uitbreiding
te voorkomen.
Een ongelukkig^.
Uit het ziekenhuis te Elberfeld' is de
eerste gemeente-secretaris, die onder
verdenking staat verduistering te heb
ben gepleegd, weggeloopen, hoewel hij
eerst eenige dagen geleden wegens
blinde darmontsteking geopereerd was.
Maandag werd zijn lijk op de spoorlijn
bij Andernach gevonden. In een (brief
aan den burgemeester schrijft Richter
niets op zijn geweten te-hebben; in een
brief aan zijn vrouw verklaart hij onder
de beschuldiging van verduistering zoo
gebukt te gaan, dat hij niet verder kon
leven,
