ALGEMEEN NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR ZEEUWSCHVLAANDEREN
Een vriendenoffer.
Buitenland.
Binnenland.
BRESKENSSCHE COURANT
VERSCHIJNT WOENSDAGS EN ZATERDAGS IN ALLE PLAATSEN VAN ZEEUWSCH-VLAANDEREN
Abonnementsprijs p. 3 meenden f 1.25 franco p. post f 1,40
Advertentieprijs *en 1 5 regels 75 cent
Elke regel meer 15 cent. Ingez. Meded. 30 ct. p. regel.
Drukker-Uitgever J. C. LE BLEU
voorheen E. BOOM-BLIEK
™ef°2? BRESKENS p°«$o
Abonnements-Advertentles zeer
Advertenties worden aangenomen
Dinsdag- en Vrijdagmiddag
billijk tarief,
tot uiterlijk
1 uur
'7e jaargang
Zaterdag 8 December '828
Nummer 3386
GRATIS verzekering
voor de abonné's legen
ongelukken voor
gulden bij levens- tti gld. bij dood m* gld. bij verlies gld- bij ver- ji gld. bij ver- aar gld. bij ver-
9nn lange ongeschikt- IIIIJ door 75 vln eer" DU lies van een AU lies van een UÜ lies van een
«yW heid tot werken. een ongeluk. hand of voet. oog. duim. wijsvinger.
De risico van bovenstaande verzekering Is herverzekerd bij de Ongevallen-Verzekering-Maatschappij .Fatum" te 's-Gravenhage.
r m gld. bij verlies
van eiken
anderen vinger.
BERICHT AAN ONZE ABONN'ÉS
De abonné's in het buitenland wor- j
den verzocht vóór 15 Januari a.s. het
abonnementsgeld over 1929 ad f 6.50 j
(met Zond. blad f 10.-) over te maken,
daar anders na dien datum de toezen- :j
ding gestaakt wordt.
De abonné's in het binnenland wor
den er aan herinnerd, dat de abonne
mentsprijs bij vooruitbetaling slechts
f 5.- bedraagt.
ENGELAND.
De toestand des Konings.
Het bulletin van Donderdagmorgen
wordt volgens den Britschen draadloo-
zen dienst algemeen beschouwd als be
slist gunstig en zal met een gevoel van
verlichting worden gelezen niet alleen
in liet lieele Britsche rijk maar ook in
vreemde landen, waar de moeilijke strijd
van den koning met zijn ziekte met
sympathieke belangstelling wordt ge
volgd getuige de inkomende telegram
men en de aanhoudende bezoeken ten
paleizevan de buitenlandsche vertegen
woordigers in Londen.
Na het bulletin beschouwden de le
den der koninklijke hofhouding den toe
stand des konings als veel gunstiger dan
de laatste dagen geoorloofd was.
Koninklijke belangstelling in het
lot der mijnwerkers.
De koningin heeft in antwoord op
een sympathiebetuiging van de confe
rentie van lord'-mayors in het Mansion
House, bijeengeroepen om den nood
toestand in de mijngebieden te bespre
ken, verklaard diep getroffen te zijn;
zij voegde er aan toe dat, het de ernsti
ge hoop was van den koning en haar
zelf dat de oproep tot verlichting van
den nood in de mijnstreken den spoe-
digen weerklank zou vinden, dien hij
verdiende.
Afschaffing der doodstraf.
Het Lagerhuis heeft Woensdag met
slechts één stem meerderheid, aan het
lid der Arbeiderspartij kapitein-luit.
t/zee Kenworthy verlof verleend tot
het indienen van een wetsvoorstel tot
afschaffing der doodstraf.
o
ITALIË.
Nieuwe aanvallen op de Fransche
politiek in Syrië.
De uitlating van Poincaré, die ij de
Fransche Kamer verklaarde, dat Frank
rijk zijn mandaat over Syrië niet moet
prijsgeven, daar anders „een mogend
heid met imperialistische neigingen" er
zich van meester maken zal, heeft in
Italië groote verontwaardiging gewekt.
De bladen varen met groote heftigheid
tegen Frankrijks politiek in Syrië uit,
en de „Corriere d'ltalia" gaat zoovepte
beweren, dat Syrië van het Fransche
mandaat ernstige nadeelen heeft onder
vonden. De afwezigheid eener omlijnde
reconstructie-politie heeft eenige Syri-
FEUILLKTON
15.
Roman van Lothar Brenckendorff.
Reeds vooraf besloten om belet te
geven, wierp Gerold slechts een vluch-
tigen blik op het kaartje. Toen hij hét
gelezen had, legde hij zijn hand' op het
voorhoofd, als iemand, die in gedach
ten verzonken is.
„Dr. Ralph Meussi" stond zonder
meer op het smalle, witte kaartje. Ge
rold wist direct zeker, .dat hij dezen
naam niet voor den eersten keer in
zijn leven had gehóórd, maar kan-zich
toch niet herinneren, wie het was. H
voelde een zekerenaandrang dat hij
dezen persoon niet mocht afwijzen.
„Laat mijnheer binnen komen", zei
Jiij en keek met spanning naar de deur.
Maar zelfs, toen de aangemelde per
soon binnenkwam, herkende hij hem
niet. Het kon zijn, ja, het scheen hém
bijna zeker, dat hij dit gladgeschoren,
smal en scherp gesneden gezicht reeds
vroeger gezien had, maar hij wist niet,
waar tdrït kon zijn geweest en hij be
antwoordde de begroeting van den goed
gekleeden man daarom, met een koele,
sche gebieden in ellende gedompeld.
Een feit is er onder het Fransche be
heer in Syrië geschied: de beschieting
en de brandstichting van Damascus. Het
democratische Frankrijk behandelt de
Syriëers als een half-barbaarsch volk.
De „Giornale d'ltalia" publiceert vijf
foto's, die de beschieting van Damas
cus en een aantal lijken op een open
baar plein toonen. Het blad verklaart
deze foto's reeds twee jaar in zijn be
zit te hebben; het had ze niet gepu
bliceerd als Poincaré Italië niet „ge
provoceerd" had.
o
DUlTSCHLAND.
Een nieuwe oceaanvlucht.
Het vertrek van de twee-motorige
Rohrbach-vliegboot „Rostra" voor een
vlucht naar Noord-Amerika, is thans,
naar een Correspondentie-bureau uit
betrouwbare bron zegt te vernemen, de
finitief vastgesteld op 2 Januari a.s.
Het vertrek der Rostra vindt te Trave-
munde plaats, waar het toes'tel thans
proef vluchten maakt. De vlucht wordt
in étappen, waarschijnlijk via de Azoren
gemaakt.
Indrukken van een groot
bedrijf.
Een bezoek aan de Philips-Fabrieken.
Als het teere droomkoninkje van
Heyermaiis, van dien schrijver mis
schien de schoonste schepping, met
zijn ouders, die hij „groote broer en
groote zuster" noemt, van Amsterdam
reist naar Heerlen, wordt hij bij Eind
hoven even wakker.
„Goeie morgen, groote broer" zei-ie,
nog slaapdronken. Daar most-ie zelf
om lachen. En toen keeki-ie z'n oogen
uit. In grauwe, log-bruine lucht, door
grimmige koppen geploegd, statigde'n
sprookjespaleis, nog hooger haast as
de wolken, en 'r waren een Jichies in,
'n lampjes, '11 brandende sterren, of
'r 'n poort van den hemel bij vergis
sing openstond en je de kamertjes van
de engelen binnenkeek. „O, zie je dat
Moeder?.. Zie je dat Vader.." fluis-
terde-ie, .om de menschen, die achter
over leeën te slapen, niet wakker te
maken„Zie je dat Daar woont
de betooverde prinses
Het is de visie van een klein en
droomerig kereltje, dat op dat oogen-
blik nog weinig vermoedde, dat eens,
afwachtende vriendelijkheid, zooals men
een vreemde begroet.
Excuseer me, mijnheer Gerold, dat
tic 'u op dtl l^e uur lastig val", zei hij
met gedempte, bijzonder eentonige stem
„U zult 111e zeker nog wei kennen?"
„inderdaad dokter, ik geloof niet,
dat ik, u ken."
„Ja, liet is ook reeds lang geleden,
dat we op de schoolbanken zaten, en
onze wegen hebben zich sedert dien
tijd ook niet meer gekruist."
Gerold was verbaasd. De woorden
van den bezoeker hadden hem in eens
de volle helderheid in zijn nevelige
herinnering gebracht en een gedeelte
van zijn jeugdjaren was hem plotseling
voor den geest gekomen. Ralph- Melissi,
de „spion thans kon hij zich alles
herinneren. Duidelijk zag hij den blee-
ken, mageren knaap voor zich, waar
mede geen der medescholieren -iets op
had en die door iedereen gevreesd werd.
Niet als twistzoeker en brutaal gewel
denaar, maar door de eigenaardige gees
tel ij ke, meerderheid, waarvan hij een
voor het naïeve kindergemoed zoo on
aangenaam gebruik wist te maken. Hij
was in het geheel geen model leerling,
en zijn werk stond in de meeste vak
ken achter bij dat "van de (andere. Al
leen in de wis- en natuurkunde was
hij allen de baas. Daarbij was hem
veel later, zich de poorten van dat
sprookjespaieis ook voor hem zouden
openen, toen hij al bijna een man was
geworden, met al haar op de bovenlip
en den baard in de keel, die zijn brood
er moest gaan verdienen.
De visie van een kind, Maar ook
zij, die geen kinderen meer zijn, zullen
als zij er voor het eerst tegenover
staan, voofa! des avonds, het zien,
zooals droomkoninkje het zag: een
sprookjespaleis van een betooverde prin
scs.
Trouwens in dit paleis woont ook
werkelijk een prinses, schoon een veel
reëelere en modernere dan Doornroosje
en zeer zeker niet in een honderdjari
gen- slaap gedoken. Integendeel, deze
prinses is zeer kwiek en monter, zij
regeert met forsche hand de wereld,
haar ministers zijn mannen van dezen
tijd, geen prinsen met bepluiinde mut
sen en fluweelen buizen, en haar naam
is „electriciteit" Zeker, ook hier is
het sprookje en het is misschien wel
fantastischer dan de sprookjes van
honderd jaar slapende dames, die door
sentimenteele heerschappen tenslotte
worden gewekt. Want het is het sprook
je van onzen tijd, van werkkracht en
menschelijk vernuft, van genie en durf,
van ongebreidelde energie en ook van
vurigen strijdlust, die het schijnbaar on
mogelijke mogelijk gemaakt hebben.
Een fabriekje, in 1891 begonnen, met
weinig kapitaal en ongeschoolde werk
krachten. Een werktuigkundig ingenieur
die ook wel voor chemie voelt en ge
looft, dat er wat zit in gloeilampen.
De eerste jaren verlies. Dan in 1895
voor liet eerst f 14.000 winst. Ontzag
lijke moeilijkheden, telkens nieuwe uit
vindingen, die in het buitenland gedaan,
de bestaande methodes waardeloos ma
ken. Geen nood. Hier vindt men het
ook en vaak beter. Steeds groote? bloei.
Dan de oorlog. Duitschland verbiedt
uitvoer van mlas Binnen een half ajar
blazen ze bij Philips zelf de ballons.
Duitschland verbiedt uitvoer van Ar-
gongas, het is het eenige land, dat het
levert. Binnen een half jaar maakt. Phi
lips zelf Argongas, beter van kwaliteit
dan het Duitsche. Coup d'essai, coup
de maitre! Nu is de Philips edelgas-
fabriek de grootste van Europa. In eli
jaar tijds! Het kleine Philipsfabriekjc-
van 1891 in nu een macht geworden,,
waar heel het land mee rekent. Maar
dan 15000 arbeiders, een éigen arbei
dersdorp, met mooie hygiënisch inge
richte .huisjes, eigen scholen op alier-
hand gebied, een laboratorium (schei
kundig en natuurkundig) waarvan Prof.
Compton, de winnaar van den Nobel-
geen opgave te moeilijk, en geen be
rekening te zwaar. Steeds weer ver
wekte zijn schranderheid de verbazing
van den lëeraar. Maar het was niet
dat, wat hem zijn bijzondere plaats
tegenover de mede-teerlingen' Verschaf
te. Dat zij met een zekeren angst hem
uit den weg bleven, lag aan "de bijna
onbegrijpelijke bezigheid van Meussi,
om kleine geheimen te. doorgronden.en
door zijn kennis Yan zaken, die dingen
uit te vorschen, die men voor ieder
vreemd oog. verborgen ^gewaand had.
Hoe een plan ook in het geheim mocht
zijn voorbereid, de daarbij betrokkenen
konden er toch zeker op rekenen, dat
Meussi bij de eëne of andere gelegen
heid door het met een spottend lachje
laten vallen van een of ander woord
te kennen gaf, hoe precies hem be
kend was wie de makers waren- en wat
zij bedoelden.
Men wist niet, welke middelen hij
gebruikte, om tot deze bijzondere soort
van alwetendheid te geraken. Niemand
zou kunnen beweren, dat Meussi ooit
een poging had gedaan hém uit 'de
vragen, en niemand had hem ooit als
een luisteraar of snuffelaar betrapt
Niettemin twijfelde men er niet aan,
dat hij slechts op zulke wegen (tot de
geheimen van anderen kon doordringen,
en hij stond daarom bij de medescho-
prijs 1927 voor natuurkunde, verklaard
heeft, dat het het beste is .van Europa
en op één lijn gesteld kart worden met
de twee allerhesten van Amerika, eigen
sportvereenigfngen, en zoo voorts. Een
bedrijf, dat 'niet alléén een groote in
dustrie is, maar een cultureetle macht
vertegenwoordigt in ons land.
in 1895, dus nauwelijks 33 jaar ge
leden, werden vijf honderd lampen pei
gemaakt, nu bijna 300.000
Zelfs het minst chauvinistische hart
zal toch even warm worden bij de
gedachte, dat dit alles, in ons te'
vaak klein genoemde - landje, moge
lijk was.
impressies van een leek van dit be
drijf, ze zullen den elzer geen gede
tailleerde beschrijving geven van de
technische vervaardiging der gloeilam
pen, want de indrukken, die je liiei
krijgt, zijn als van een wonder, dat je
niet bevatten kunt, zelfs al legt de tech
nisch zéér onderlegde geleider ook al
les zeer haarfijn en overzichtelijk uit
Msschiien is het ook beter zod en is de
indruk er te dieper en overweldigendei
door. Heeft niet een groot philosool
eens gezegd, dat we nooit moeten trach
ten het wonder te doorgronden, omdat
het dan ophouden zou wonder te zijn
Een Fordbüsje brengt ons naar de
Glasfabriek, die op eenigen afstand
van de gloeilampenfabriek ligt. Eerst
een onafzienbare lange hal, waar de
potten van vuurvaste klei gemaakt
worden voor de glasovens. Deze wor
den hier met de hand vervaardigd.
We zien er de arbeiders, die de klei
met zorg eerst met de voeten kneden,
dan zien we, hoe de grove vorm wordt
opgezet en eindelijk, hoe met oneindige
zorg de pot voltooid wordt. Deze
moet volkomen homogeen zijn, omdat
er anders bij de ontzaglijke temperatuur
van 1200° Celsius barsten zouden ont
staan. We zien den arbeider zijn werk
volbrengen met de toegewijde aan
dacht van een kunstenaar en het re
sultaat is waarlijk als een kunstwerk,
zoo fijn en volmaakt afgewerkt. Aan
gezien deze potten slechts 6 a 7 we
ken kunnen worden gebruikt en 5 a 6
maanden moeten drogen, kan men
zich voorstellen welk een ontelbaar
aantal hier opgesteld staan.
Dan, de afdeeling waar de grond
stoffen, dié later het glas zullen vor
men, gemengd worden in groote schud
machines. Wit zand en roode menie
en potasch en soda liggen er in hoopen.
Het is weer voor den leek het myste
rie, dat uit deze stoffen het wonder
lijke glas ontstaan zal. Het is dèn schei
kundige misschien heel duidelijk
lieren niet anders bekend dan onder
den naain „de spion".
Zoo nu en dan gebeurde het wel
eens, dat men Item rekenschap vroeg
en dat men hem bedreigde, zijn han
delingen 11a te speuren. Dan trachtte
Ralph Meussi met zijn koude, rustige
oögerf zijn ondervrager onafgewend in
de oogen te zien-en te antwoorden:'
„Ik behoef je niet na te speuren, om
te weten, wat je denkt en. xloet. Het
staat je reeds op liet voorhoofd, ge
schreven, en je iverraadt het .zelf, 'zoo
gauw je f racht, het te verbergen."
Dat begrepen zij niet.-Maar tot een
uitvoering der bedreigingen, waarmede-
zij hem zijn -„-spionnage" trachten de
beletten, kwam het toch miet, In- weerwil
van zijn Ijcljnmelijke zwakheid was er
toch in zijn persoonlijkheid;iets geheim
zinnigs, dat indwft maakte ..en dat liet
zelfs den ruwsten en .wildsten; Jaiaap
onmogelijk maakte, een- hand tegen hem
te verheffen. Men kon wet zeggen dat
hij! een laag persoontje was, want hij
wendde zijn wetenschap .Jfarr. geheime
dingen niet aan, om iemanditei s.cbaden.
Het was, als deed hij dit alteen voor
zijn eigen genoegen, en. misschien was
dat het juist, wat hem-biji zijn medeleer
lingen zoo onaangenaam maakte.
Gerold had ook in den afkeer van
de klasse tegen Ralph Meussi gedeeld
onze geleider lacht wat om onze ver
bluftheid maar den ter zake onwe
tende is dit alles wel erg onbegrijpe
lijk. -
De mannen dragen hier stofmaskers,
want sommige dezer grondstoffen
zouden nadeelig voor de gezondheid
kunnen zijn, maar Philips zorgt voor
beeldig voor zijn menschen en op
deze wijze is gevaar uitgesloten.
Dan de glasblazerij zelf. Een onaf
zienbare hal met talrijke ronde verhoo
gingen, waarop glasovens met hun
blakende monden van vuur. Daarom
heen de glasblazers met de blaasroeren, j
waaraan de vurige bolletjes gloeiend
glas. Duizenden dansende dwaallichtjes.
Onwillekeurig denkt men even „Als
droomkoninkje, die hier later zelf werkte,
toen hij een .groote jongen was ge
worden, dit eens had mogen zien. toen
hij nog het kleine kereltje was, dat op
dien avond in den trein zoo verrukt
was van het sprookjesachtige, groote
fabrieksgebouw. Hoe prachtig zou hij
dit toén gevonden hebben 1 Waar de
indruk zelfs voor een volwassene coo-
verachtig is.
In dit fabrieksgedee lte heerschtnog
de handenarbeid en dat maakt het
misschien juist zoo boeiend. Hier is
iedere arbeider een persoonlijkheid, een
kunstenaar, en schijnt het haast, of hij
als kunstenaar iets meegeeft van zijn
persoonlijkheid aan het ding, dat hij
maakt. Zie, hoe onbeschrijflijk handig
hij het klontje vloeiend glas, aan het
uiteinde van zijn blaasroer, wentelt,
zwaait, weer wentelt, er even wat lucht
in blaast en weer wentelt tot het zoo
waar al den vorm van een gloeilamp
begint te krijgen, dan even in den
vorm aan zijn voeten en de oervorm
van den ballon komt glanzend te voor
schijn. Het is de telkens weerkeerende
verrassing, het te voorschijn komen
van die volmaakte glasvormen in aller
hande maten en modellen, tot de
groote melkglazen (Argenta) armaturen
toe. Zie dan hoe handig het jAigdig
maatje na even vijlen den te langen
hals van de blaaspijp aftikt. En zie
dan vooral ook het buizentrekken.
Wordt vervolgd.)
was bij hem, den openhartigste!! en
en die was bij hem den openhartigsten en
oprechtsten van allen, misschien zelfs
bijzonder sterk geweest. Hij herinnerde
zich nog zeer goed, hoe bot hij her
haaldelijk vriendelijke verzoeken om toe
nadering afgewezen had, en het was
te begrijpen, dat deze herinnering hem
thans een zeker onaangenaam gevoel
Veroorzaakte, ledereen anderen vroege-
ren schoolkameraad zou hij meer onbe-
vooroordëeld en vriendelijker welkom
geheeten hebben dan juist dezen.
„Nu herinner ik het me," zeide hij,
hem de hand reikend. „Wanneer ik me
niet vergis, hebben wij elkaar voor het
laatst voor 'ongeveer 12 jaar gezien.
U ging "toén naar 'één andere school
over."
„Ja, en ik geloof'dat geen van mijn
medeleerlingen het gespeten zal heb
ben. U zult me excuseeren, dat het
mij zoo makkelijk was, jullie te door
zien."
„Misschien was Het werkelijk zoo,"
bekende de zanger met een licht
gevoel van schaamte. „Menschen, voor
wie men niets geheim kan houden, wor
den iemand licht onaangenaam."
Dr.. Meussi knikte.
(wordt vervolgd.}
