ALGEMEEN NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR ZEEUWSCHVLAANDEREf
Ier OiNallwerMerii.
BERICHT.
de ROUS
Vrijlieidsbelemmeriüg.
In liefde liereenigd.
Dr. C. Brakman Jr.
Hoofdpijn
BRESKENSCHE COURANT
VERSCHIJNT WOENSDAGS EN ZATERDAGS IN ALLE PLAATSEN VAN ZEEUWSCH-VLAANDEREN
Abonnementsprijs per drie maanden f 1.25
franco per post f 1,40
Advertentieprijs v«n 1 5 regels 75 cent
Elke regel meer 15 cent. tngez. Meded. 30 ct. p. regel.
Drukker-Uitgever
J. C. LE BLEU
voorheen E. BOOM-BLIEK
Telefoon d p c u p w c Postgiro
No. 21 DKLancro 7Qm
Abonnements-Advertenties zeer billijk tarief.
Advertenties worden aangenomen tot uiterlijk
:-: Dinsdag- cn Vrijdagmiddag 1 uur
35e jaargang
Woensdag 21 Juli 1926
Nummer 3143
Binnenkort zal aan de abonné's
worden toegezonden
Op de achterzijde zullen de
voorwaarden van al- of niet uit-
keering worden vermeld, terwijl
tevens nauwkeurig zal worden
aangegeven wanneer men wel of
niet onder de verzekering valt.
Een van de groote voordeelen,
die de arbeiders door hun orga
nisaties verworven hebben, is het
bezit van meer vrijheid. De werk
nemer is veel minder afhankelijk
van den werkgever dan 40 jaren
geleden, toen de patroon door
allerlei middeltjes den arbeider
economisch aan zich wist te bin
den, waardoor een toestand ont
stond, welken Paus Leo Xlll schil
derde als niet veel verschillend
van slavernij. De eerste vechters
in de organisaties hebben moed,
heel veel moed noodig gehad, om
de zaak aan te pakken en van
hun moedig optreden hebben
duizenden en duizenden gepro
fiteerd.
Echter nu bedreigen nieuwe
gevaren de vrijheid van den ar
beider. Maar nu is het niet zijn
patroon, maar zijn medearbeider,
die het gevaar veroorzaakt. En
het mag zeer sterk betwijfeld
worden, of de moderne arbeider,
die in de idee van kuddegeest en
massabewustzijn is opgevoed, ge
noeg zedelijken moed en per
soonlijkheidsgevoel bezit, om zich
tegen de nieuwe gevaren te ver
zetten.
Een teekenend geval van vrij-
heidsberooving van arbeiders door
arbeiders heeft zich onlangs voor
de Amsterdamsche rechtbank af
gespeeld. Een firma moest een
schtR gelost hebben en nam daar
voor tien man, leden van één or-
23.
DOOR
Graaf HANS BERNSTORFF.
Ook de officieren moeten gaan
rusten. Ik zal zelf aan dek blij
ven".
„Laat mij boven blijven, kapi
tein 1" sprak Fels tegen. Slapen
kan ik toch nietl En na eenig
aarzelen gaf de ander toe.
Karl Fels liep aan dek op en
neer. Van het rif brulde de bran
ding hem tegemoet, en de wind
floot klagend door het wand.
Rondom hem was alles donker
alleen uit het zijvenster van de
kajuit viel een breede lichtstreep
en toen Fels door het dekvenster
keek, zag hij den commandant
aan de tafel over de kaart ge
bogen zitten, waarop hij met pas
ser en liniaal werkte.
Rusteloos heen en weerloopend
overwoog Fels alle mogelijkheden,
om het schip los te krijgen, en
vluchtig kwam de gedachte bij
hem op, dat de „Pinguin" dan
naar Sydney in het dok moest,
en of hij daar Maria Magdalena
weer zou zien
ganisatie aan en zette naast deze
tien man nog zes menschen aan
het werk. Nu wilden de tien
georganiseerden echter niet wer
ken met de zes ongeorganiseer
den en toen de firma zich niet
aan deze machtsuilbuiting stoorde,
gebruikten de tien georganiseer
den het recht van den sterkste
en mishandelden hun zes mede
arbeiders. De mishandelden dien
den een aanklacht bij de politie
in. maar zij waren blijkbaar niet
van de moedigsten, want later
deden zij moeite om de aanklacht
in te trekken, en voor de recht
bank durfden zij niet ronduit met
hun getuigenverklaringen voor
den dag te komen, omdat zij
bang waren voor nieuwe moles
taties en de president van de
rechtbank, deze laffe houding be
sprekend, noemde haar hoogst
treurig. Zij getuigt van een ab
soluut gebrek aan moed en de
grootste schande, die een man in
zijn oog kan treffen, aldus de pre
sident, is dat hij geen moed heeft.
Er bestaat een recht van arbeid,
evenals er een recht van staken
bestaat. Maar de vrijheid is in
l>tide gevallen even groot. En de
arbeiders, die jarenlang gevochten
hebben voor hun vrijheid, hebben
nu allerminst het recht dezelfde
vrijheid aan hun medemenschen
te ontnemen. Het optreden van
de organisaties was hier meer
dan onbehoorlijk, ofschoon aan
den anderen kant moet gezegd
worden, dat de lafaards tegen wie
werd opgetreden, geen beter lot
verdienden. Menschen die zich
aidus laten behandelen, die zelfs
van hun recht op de bescher
ming der Overheid geen gebruik
durven te maken uit vrees voor
hun medearbeiders, verdienen de
ze bescherming ook niet. Maar
dit alles neemt niet weg, dat de
betrokken organisatiemenschen
hier hoogst verkeerd handelden.
We weten trouwens wel, dat
de organisaties van de arbeiders
over t algemeen niet bang zijn
om de vrijheden van hun leden
en als het te pas komt ook van
de niet leden aan te tasten.
Het gevaar, dat hier schuilt is
inderdaad niet gering. De per-
Maria Magdalena Had ze zijn
brief uit New-York gekregen
Meer dan een half jaar was ver-
loopen sedert dien vreeselijken
nacht in het brandende hotel.
Het leek hem een eeuwigheid.
Maar dat was nu immers allemaal
bijzaak: als het maar gelukte
om den „Pinguin" los te maken.
Doch hoe hij ook nadacht, hij
kon geen uitweg vinden.
Reeds week de nacht voor de
schemering In het zenith nam
de hemel een lichtere kleur aan,
die vlug overging in helder rood;
tegelijkertijd ging de wind liggen
en de zee werd spiegelglad.
Uit de kajuit klonk de schel
van den commandant, en dade
lijk daarop meldde de wacht
„De kapitein verwacht u 1"
Dadelijk ging Fels naar binnen,
maar hij schrok toen hij zijn
meerdere in het gezicht keek. De
oogen lagen diep in hun holen
gezonken, de trekken waren scherp
geworden, en aan de slapen ver
toonden zich grijze plekken in 't
donkere haar.
„Goeden morgen, Fels, be
groette hij den binnenkomende.
„Ik heb alles eens goed over
legd. Blijven zitten kunnen we
hier niet, dat is duidelijk. Dus
moeten we loskomen, het gaat
zoo 't gaat. Want mijn schip
soonlijkheid dreigt ten onder te
gaan in den kuddedwang, die
vrije wil, het hoogste goed van
den mensch, wordt bedreigd door
de collectieve macht en als we
zoo doorgaan, zal het de vraag
zijn of de verbeteringen door de
organisaties gebracht, inderdaad
opwegen tegen de nadeelen, wel
ke zij aan het individu veroor
zaken. Maar zal dit wapen der
vrijheidsbelemmering zich ten
slotte niet zelf gaan keeren tegen
de organisaties, die door een te
grooten dwang haar leden tot
verzet brengen en alzoo de mach
teloosheid veroorzaken waar een
groote macht het doel was?
(Slot).
Over den leeraar spreke de
oud-leerling, die ons het onder
staande toezond:
Als oud-Gymnasiast voel ik
mij, door dankbaarheid bewogen,
voor de niet lichte taak gesteld
eenige persoonlijke indrukken
van dr. Brakman te geven.
Even knijp ik rn'n oogen toe.
dan zie ik hem weer voor de
klas staan, den man met den
karakteristieken kop, met de
sprekende oogen, in de eene
hand het reeds vergeelde, veel
gebruikte Latijnsche of Grieksche
boek, terwijl hij met de andere
hand druk gesticuleert of „noten"
schrijft op het bord. Met zijn
ietwat kort-affe, toch duidelijke
stem, met een accent dat een
Zeeuwsche afkomst verraadt,
spoort hij ons aan, het gezegde
of gesprokene te onthouden
opschrijven n, glad kennen n!"
Zijn groote liefde voor de klas
sieken of nog beter: voor alles,
wat maar eenigszins in verband
staat met de Oude Wereld, straal
de van zijn gezicht af en dwong
ook den luien leerling tot aan
dacht. Wanneer we bij een ver
velend vorig uur in een slaperige
stemming waren geraakt, zoodat
alle „pit" eruit was, behoefde
dr. Brakman maar te zeggen
„Opzeggen mag
(en dan volgde een naam), of
verlaat ik onder geen voor
waarde 1"
„Lang kunnen we natuurlijk
niet wachten. Want we hebben
nog maar voor drie weken pro
viand naar de opgave van den
kwartiermeester van gisteren
namiddag. Er blijft eventueel
alleen de mogelijkheid
Fels keek zijn meerdere vol
verwachting aan.
„Er blijft dan alleen de moge
lijkheid", herhaalde die langzaam,
en Fels merkte, dat hem het
spreken zwaar viel, dat we ge
schut, munitie en alle overtollige
gewicht over boord werpen".
„Maar kapitein I" riep Fels.
„Wat wilt u?" ging de com
mandant voort. „Er is geen an
dere uitweg. Of weet u er een
Fels ontkende.
„Duszei kapitein Herbert.
„Dan doen we 't zoo. Mooi is
weliswaar wat anders, maar —1
Drommels nog toe, zijn eigen
schip ontwapenen I Dat is me
nog nooit overkomen Liever lag
ik er naast op den grond I"
Hij balde zijn vuist en staarde
door het zijvenster naar buiten.
„Zouden we niet beter de take-
lage weg kunnen werpen
meende Fels na een oogenblik
nadenken.
„Nee!" besliste de comman-
een algemeene beweging in de
klas duidde op wakker worden
en herleven van aandacht. En
deze plotselinge belangstelling
sproot niet enkel[enalleen voort.uit
de angstgedachte oppassen, an
ders krijg ik een onvoldoende,
maar veel meer uit het gevoel
(al was het misschien onbewust)
dat hier een man met een wil
voor ons stond,die allen tegenzin
en luiheid met één slag overwon,
een wil, die ons behalve de
noodige kennis, ook de liefde
voor zijn vak bijbracht. Natuurlijk
kwam er ook onder zijn uur wel
eens ordeverstoring voor, veroor
zaakt door een leerling, die zich
in een halsstarrige bui had voor
genomen, een „enorme pan" te
maken.
Merkwaardig typeerend was
in zoo'n geval Dr. Brakman 's
optreden, geheel verschillend van
het systeem van vele andere
leeraren, die den belhamel een
voudig „er uit stuurden" en zoo
doende den rector den leerlingen
lieten bestraffen. Met z n donkere
oogen keek hij den delinquent
strak aan en dwong hem letter
lijk tot opletten. Slechts zelden
ging die blik gepaard met een
paar korte, driftige woorden, die
nooit hun doel misten. Maar hoe
weinig kwamen dergelijke oogen-
blikken voor! Schier altijd heersch-
te er een pittige, prettige stem
ming in de klas, een geest van
onderling begrijpen van docent
en leerling.
Telkens verbaasde hij ons met
z'n kolosaal geheugen, zelfs wat
betreft de kleinste bijzonderheden.
De eerste les na de zomervacantie
begon als volgt„Die en die heeft
de laatste beurt gehad, dit woord
hebben we het laatst besproken
(volgde een kort résumé), wie
volgt mag doorgaanElke mi
nuut, ja elke seconde van zijn
lesuur wist hij nuttig te besteden
en met een zucht sloot hij z'n
boek als de bel ging.
Toen ik Dr. Brakman in de
vierde klas voor het eerst als
leeraar kreeg, was ik eerlijk ge
zegd, eenigszins bang voor hem.
Zijn kolossaal enthousiasme, zijn
nooit verslappende ijver, die geen
dant. „Die hebben we misschien
nog noodighet geschut voor-
loopig niet
„Een oogenblik nog, kapitein",
riep Fels. Bremer, hoeveel water
hebben we aan den spiegel, en
wat voor grond
„Zestig meter 1 Zand en kora
len I" antwoordde de navigatie-
officier.
„Wat wilt u doen vroeg de
commandant
„Het eene boeganker dicht
achter den spiegel brengen en
dan vastleggen.
We dwingen wellicht den spiegel
nog wat dieper daarmee, en als
we dan de machine nog eens aan
het werk zetten, komen we mis
schien vrij. Bovendien kunnen we
de kotter en de gig nog vol
water pompenDat helpt ook
mee drukken!"
Kapitein Herbert gaf zijn toe
stemming en Fels ging dadelijk
aan het werk. De zwaarste ka
bels werden aan het anker vast-
geschakeld, dat met den barkas
door den stoomsloep een eind
van den spiegel af werd gesleept
en toen werd neergelaten.
„We zullen hopen dat hij vast
zit en vasthoudt!" zei Fels, toen
hij weer aan boord was. „Zie
zoo lui, nou aan het werk. Ta
kels opslaan en windenIeder
luiheid duldde en zijn ernst over
weldigden mij. Enkele weken
later veranderde die angst in een
groote vereering, die uitgroeide
tot een groote vriendschap. Na
een van z'n lesuren vroeg ik
hem iets, wat ik nog niet goed
begrepen had. Glashelder legde
hij mij de kwestie uit en begon
naar aanleiding daarvan een
gesprek, dat zoo boeide door
verteltrant en geestdrift, dat ik
van dat oogenblik af aan eerst
goed voelde, welk een brandende
liefde deze man voor zijn vak
bezat, een liefde die de opper
vlakkige leerling voor school-
meesterij hield.
Als leeraar in de Oude-Kunst-
geschiedenis kwam zijn vereering
voor de klassieken nog beter uit
dan bij het vaak droge Latijn en
Grieksch. Nooit zal ik de
wandelingen vergeten, die hij met
ons door het Gym maakte ten
einde de beelden te bezichtigen
Op de kieinste bijzonderheden
werd de aandacht gevestigd,alle
houdingen werden bestudeerd,
waarbij Dr. Brakmau ons ter
ontspanning soms liet bulderen
van het lachen, als hij metigen
lichaam de houding van het beeld
nabootste.
Wanneer wij eenige verwon
dering toonden over zijn leven
dige schilderijen van 't Grieksche
landschap, volgden tot bevesti
ging van het gesprokene steeds
de karakteristieke woorden: ,Ik
kan het je vei zekeren, ik ben
daar zelf geweest".
Voor hen.wien het genot ten
deel viel, Dr. Brakman als leer
aar gehad te hebben, hetzij in
Grieksch, Latijn of Oude Geschie
denis, behooren zijn lesuren tot
de mooiste Gymnasium-herinne
ringen.
Ingezonden Mededeeiing.
bedaart spoedig door gebruik van
een paar lYlijnhardt's Hoofdpijn-
tabletten. Buisje 60 ct.
op zijn post!"
Na een korten tijd kwam de
lijn strak! Het anker had zich
vastgeslagen
„Wie niet mee aangrijpen kan,
heelemaal naar achteren op de
reeling of waar je een plekje
vindt, mannen I" riep Fels. „De
anderen inhalen op kracht
De kabels rekten uit en kraak
ten Ze stonden tot berstens
toe strak.
„Met rukken halenTe
gelijkcommandeerde Fels, en
met hun heele lichaamsgewicht
wierpen de mannen zich achter
over. Ongeveer een duim kwa
men de kabels door de kluis
gaten verder binnenboord
„Sloep 1 nakijkenkomt hij
dieper riep kapitein Herbert
naar den stoomsloep.
„Ja!" Twee centimeterluid
de het antwoord.
„Inhalen! Te gelijk!'
herhaalde Fels het bevel. Hij
gloeide van opwinding.
Weer een stuk!
„Nog een centimeter I" schreeuw
de de stuurman van den sloep
„Zullen we met de machine
probeeren, kapitein vroeg Fels.
„Verder breng ik hem geloof ik,
niet 1"
(Wordt vervolgd.)
éi