ALGEMEEN NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR ZEEUWSGH VLA ANDEP F Het kompas. De fegengod Sing Üng King. Geen Geweten. Oost-Iudië. BRESKENSCHE COURANT VERSCHIJNT WOENSDAGS EN ZATERDAGS IN ALLE PLAATSEN VAN ZEEUWSCH-VLAANDEREN Abonnementsprijs per drie maanden f 1.25 franco per po»t f 1,40 Drukker-Uitgever J. C. LE BLEU Abonnements-Advertenties zeer billijk tarief. A dvertentleprijs van 1 5 regels 75 cent Elke regel meer 15 cent. Ingez. Meded. 30 ct. p. regel. ™e,0°n BRESKENS p$?9ro Dinsdag- en Vrijdagmiddag 1 uur 35e Jaargang Woensdag 17 Februari 1926 Nummer 3105 .ons Nederlandsche volk denkt op tweëerlei kompas te varen. Een der meest kostbare hulp middelen van het zeevarend deel der menschheid is het kompas. Bij dag en bij nacht geeft het de richting aan, waarin het schip zich beweegt en men is er bijna zeker van, dat, als maar nauw keurig op het kompas gevare.n wordt, het doel der reis zal wor den bereikt. Dat de bemanning zich diep ongelukkig voelt, als er twee kompassen aan boord zijn, die in een verschillende richting wijzen, spreekt vanzelf. En dat er twee partijen wor den gevormd, die allebei bewe ren, dat hun kompas het juiste is, spreekt haast nog meer van zelf. Laten we er onmiddellijk aan toevoegen, dat ons Nederlandsche volk denkt op tweëerlei kompas te varen en dat er eenerzijds stuurlui zijn en een groot deel der bemanning anderzijds Het gaat erom, wat het richt snoer is der productie. De stuurlui betoogen, dat het richtsnoer der productie is de voorziening in de behoeften der menschen De bemanning daarentegen is van meening, dat de productie vaart op het kompas van de winst, dus van het eigenbelang der pro ducenten. Ziehier het conflict. Belangrijk genoeg om eens onder de loupe te nemenniet om het gezag dergenen, die de wapenen heb ben opgenomen, want het is niet 60. ROMAN VAN REINHOLD ORTMANN. Doctor Qiersberg knikte. «Wanneer uw daden even dap per zijn als uw woorden, juffrouw Leopard, dan is de arme Düring- hoffen bepaald in uitstekende handen Maar nu hebben we genoeg tijd verpraat; thans is aanpakken de boodschap en voor de verpleegster komt, is er ongeveer het volgende te doen". Kort en duidelijk gaf hij zijn aanwijzigingen en uit Heieens antwoorden kon hij met bevre diging opmaken, dat zij hem volkomen begrepen had. Afscheid nemend, knikte hij haar toe en zei op vriendelijken toon „En nu gaat u aan het werk 1 Van avond zien wij elkaar weer". Hij ging naar de deur, maar halverwege keerde hij nog een maal om en stak den deurwaarder zijn hand toe. „Adieu, gij man van de wetl lk zal in het vervolg trachten mijn oogen dicht te knijpen, als onze zaak, als hun scheidsrechter op te treden, maar om het belang der zaak zelve. Want dit belang moet niet on derschat worden. Het geheele productie-proces komt in een geheel ander licht te staan, indien bevrediging der stoffelijke behoefte het doel is van de handelingen der pro ducenten, of wel indien het be halen van een maximale winst het streven der ondernemers klasse is. Zou het eerste motief een hoog-menschelijkebeteekenisheb- ben, waarvoor den producenten door de gemeenschap dank ge zegd zou moeten worden, de tweede beweegreden zou de uiting zijn van den algemeenen nor malen „strijd om het bestaan" dien wij allen hebben te strijden al moge ook de manier, waarop de strijd gevoerd wordt, evenals zijn resultaten, verschillen. Laten we maar dadelijk partij kiezen I Het is de bemanning die naar onze meening, het bij het rechte eind heeft. De produ centen zijn werkelijk geen philan- tropen, die uit „heil der mensch heid" de tegenwoordig lang niet benijdenswaardige taak van on dernemer op zich hebben geno men. Waarom zouden zij Is het 'tdoel van den^rijksambtenaar om den staat te dienen? Werkt een mijnarbeider om het menschdom 's winters op temperatuur te hou den Toch ongetwijfeld evenmin als de visscher paling verschalkt, omdat hij de liefhebbers van die gladde waterbewoner een sma kelijk belegde boterham wil be zorgen of wel wil laten genieten van een portie „paling in gelei." Al deze menschen - en de drie voorbeelden zijn met dui zenden aan te vullen hebben als doel het verwerven van een inkomen, terwijl het uitgeoefende beroep slechts het middel is, waarmee zij hun doel trachten te bereiken. En zoo is het ook met de on dernemers, meer in het bijzonder met de fabrikanten. Hun doel is niet om het menschdom van schoenen of cigaretten, van cos tumes of van zeep te voorzien. ik daar buiten voorbij uw deur kom". Vader Leopard bromde iels verlegen in zijn baardmaar de beide mannen schudden elkander toch krachtig de hand en toen Qiersberg vertrokken was, ver klaarde de reus„Dat is een goede doctor, daar heb ik ver trouwen in". Toen zocht hij zuchtend zijn verstrooide acten weer bij elkaar en begaf zich aan zijn dagtaak. Qeruischloos en handig kweet Heieen Leopard zich gedurende de eerstvolgende uren in het ziekenvertrek van haar zware taak. Aanvankelijk had Düring hoffen allerlei kleine bedenkin gen geopperd, om haar hulp te aanvaardenmaar de zachte be slistheid, waarmee zij zich op haar aan den doctor gegeven belofte beriep, maakte hem han delbaar. Ook had hij nauwe lijks voldoende wilskracht gehad, om ernstig tegenstand te bieden, want zijn krachten namen ziender- oogen in dezelfde mate af, als het kwik in den thermometer steeg. Toen zijn vrijwillige verpleeg ster hem juist weer een dosis van de snel vervaardigde medi cijn had toegediend en de door dr. Hun doei is winst en zij trachten dit doel te bereiken door schoe nen, cigaretten, enz. te produ- ceeren. Zijn zij daar iets minder om Weineen 1 Natuurlijk niet. Maar daar gaat het ook niet om. Een andere vraag is, of de samenle ving gebaat is bij hun jacht naar winst. Hier ligt inderdaad het kardinale punt. Wat is de kwestie De menschen hebben behoefte aan voedsel, kleeding, huisvesting, ontspanning, enz., enz. Deze be hoeften worden bevredigd door goederen, zooals brood, vleesch, kleeren, huizen, boeken, cigaret ten en alle mogelijke andere din gen, die we dagelijks gebruiken. Deze goederen moeten worden geproduceerd. Dit gebeurt door de talrijke groote en kleinere ondernemers—landbouwers, vis- schers, fabrikanten, e. d die optreden als leidersjvan bedrijven, waar de goedeien worden voort gebracht. Nu zou het theoretisch voor de hand liggen, dat die productie zich doelbewust inrichtte op de behoeften der menschen. Zooals wij echter reeds opmerkten, is dit niet het kompas, waarop de productie zeilt. De winst geeft de richting en den omvang der pro ductie aan. Maar— en dit is toch wel het belangrijkstedoor te streven naar een maximale winst, zal ook de goederenvoorziening der maat schappij het best gewaarborgd zijn De intensiviteit der behoeften zal immers blijken uit den prijs dien men voor de goederen wil betalen en deze prijzen zullen op haar beurt weer de winst van den ondernemer bepalen. M.a w. de verbruikers zullen slechts dan bereid zijn prijzen te betalen, die den ondernemer eenige winst laten, indien hij goederen gepro duceerd heeft, die zij noodig heb ben. Ziehier het eenvoudige en „mooie" verband tusschen de belangen van producent en con sument. Wij zullen niet in ver voering geraken, indien wij het huidige productiestelsel bespre Qiersberg bevolen natte doek om zijn voorhoofd vernieuwd had, zeide Düringhoffen, terwijl hij dankbaar naar haar opzag: „Nu heb ik nog een groot verzoek, juffrouw Heieen I Zoudt u wel een brief willen schrijven, dien ik u dicteeren zal „Natuurlijk 1 Een brief aan uw moeder, mijnheer Düringhoffen „Neen 1 Waarom zouden wij de arme vrouw eerder angst en schrik aanjagen, dan onvoor waardelijk noodzakelijk is 1 Dr. Qiersberg zal u zeggen, wanneer de tijd gekomen is aan haar te schrijvende brief, waarvoor ik thans uw vriendelijke hulp in roep, is voor professor Wallroth". Juffrouw Heieen had reeds pen en papier klaar gelegd en schreef thans volgens Düringhoffens dictaat „Aan mijn hoogvereerden leer meester en vaderlijken vriend 1 Ik geloof dat ik een ontdek king heb gedaan, die misschien niet geheel zonder waarde voor de wetenschap is. Dat ik er tot op dit oogenblik met niemand over heb gesproken, zoo geschied de zulks niet uit dwaze geheim- doenerij, maar omdat ik zelf nog steeds in ernstigen twijfel ver keerde omtrent het volkomen ken, want ook wij erkennen, dat er fouten aan kleven. Eén der belangrijkste is wel, dat zoodra door trust of kartel vorming de productie in één hand is gebracht, de harmonie verbro ken is en het kan voorkomen, dat het winstbejag meebrengt beperking van prodnctie en dus beperking der behoeftenbevre- diging. Maar, in aanmerking genomen dit bezwaar, dat wellicht nog met enkele andere is aan te vul len, aarzelen wij geen oogenblik, om het huidige, z g. kapitalische productie-systeem, dat gegroeid is uit den normalen loop der dingen beter te noemen, dan welk ander ook, dat geconstrueerd kan worden aan het schrijfbureau van den theoreticus en dat geen reke ning houdt met de menschelijke natuur, die laten we eerlijk zijn egoïstisch en materialis tisch is. Want dit is zeker,* dat die producenten, die de gave hebben het eerst en het best in de be hoeften der menschen te voorzien, automatisch beloond worden door een grootere winstmarge en het is ondenkbaar, dat er een beter richtsnoer wordt gevonden, om de verlangens van het menschdom te peilen, dan juist het egoïstisch streven naar winst. Temeer, waar zij, die mistasten, en met niet-gewilde producten aan de markt komen, de keerzijde van de medaille leeren kennen en de volle zwaarte van het onder nemers risico te torsen krijgen. Laten wij ernaar streven de uitwassen aan het kapitalistisch stelsel weg te snijden—desnoods met hulp van den wetgever- maar laten wij zoo verstandig zijn, niet te gaan experimenteeren met in de lucht hangende, listig geconstrueerde stelsel, waarbij het doel van de productie is de behoeftenbevrediging, maar waar bij een deugdelijk middel, om die behoeften te leeren kennen ten eenenmale ontbreekt. En wie waagt zich op een schip zonder kompas? gelukken van mijn werk. Nu echter mag ik wel zonder over drijving verklaren, dat ik mijn doel bereikt heb, dat doel tenmiste, hetwelk overeenkomstig den aard en de mate van mijn kennis over het algemeen voor mij bereikbaar is. Een gelukkig toeval, zooals dat in onze wetenschap immers niet zelden voorkomt, heeft mij over de laatste moeilijkheden heengeholpen en over enkele dagen reeds dacht ik met het resultaat mijner proeven ten uwent te komen, om uw oordeel te vernemen en uw raad in te winnen, wat betreft de maat regelen, die verder genomen die nen te worden. Een plotselinge ongesteldheid heeft mij de uitvoering van dit plan verhinderd en aangezien ik niet weet, welk verloop deze ziekte zal nemen en of ik bin nen afzienbaren tijd zelfs wel in staat zal zijn, mijn gedachten helder uiteen te zetten richt ik tot u, mijn vereerden leermeester, hiermede het eerbiedig, doch dringend verzoek, mij aan mijn ziekbed te bezoeken en het tast bare bewijs van mijnjarenlangen arbeid van mij in ontvangst te' willen nemen. In handen van niemand anders zou ik dit bewijs Een medewerker uit Soerabaja schrijft aan de Loc. over de plannen van de Chineezen ter plaatse, om in verband met de aanhoudende droogte een grooten optocht te organiseeren ter eere van Sing Ong Kong. Sing Ong of Kong Tik Tjoen Ong is een beschermgod van de Hokkian-Chineezen. Onder al de afgoden van Fuhkien (Hokkian) zijn er twee, die een hooge mate van vermaardheid bezitten, nl. Kwee Tiong Hok (Kwee Sing Ong), de beschermgod der pro vincie, Ma Tjoo Poo, de Patro nes der Zeelieden. Kwee Tiong Hok was geboortig uit eene familie, die reeds eeuwen lang in de districtshoofdstad Laam Oan, gelegen niet ver van de hoofdstad Tjwan Tjioe Hoo, ten Noorden der rivier Liong Khee, in het Zuiden der provincie Hok Kian (Fuhkien) metterwoon gevestigd was. De natuur had het jongmensch met een diep zinnig, bovennatuurlijk karakter begiftigd. Hij stierf, 16 jaar oud en werd na zijn dood als heilige vereerd. Volgens de kronieken van Tjwo Tjioe, onder de Song-dynastie en wel in het 1130 na Christus, werd in de omstreken van Laam Oan verschrikkelijk huisgehouden, door een berucht roover en op roerling, Thong King geheeten. Het volk wilde zich gereed maken om te vlechten en raad pleegde den afgod Kwee Tiong Hok over dit plan, doch daar de wichelblokken een on'kennend antwoord gaven, besloot men te blijven en zieden volgenden morgen vielen er zulke zware regens, dat de gezwollen wateren der rivier het overtrekken voor de roovers ondoenlijk maakten. Plotseling verscheen een ruiter in het wit gekleed en op een wit paard gezeten. Hij bracht de roovers op een dwaalweg Deze wonderbaarlijke redding werd toegeschreven aan den afgod Kwee Tiong Hok. Sedert dien willen leggen, dan in die van den man, aan wien ik naast zoo veel andere dingen ook de mo gelijkheid van dit resultaat alleen heb te danken. Mocht mijn ziekte onverhoopt een ongunstige wending nemen, dan zal ik toch gerust gesteld zijn, wanneer ik weet, dat u het bent, aan wien ik de vruchten van mijn werk heb toevertrouwd. Want mijn ontdekking zal dan immers niet met mij ten grave dalen en zij zal, naar ik met opgewekt vertrouwen hoop, de menschheid eenig voordeel bren gen, nog lang nadat de persoon vergeten zal zijn, die er in een gelukkig oogenblik in slaagde, deze ontdekking te doen". Eenige woorden van groote vereering en de dringende bede, het zoo zeer verlangde bezoek met het oog op den bedenkelij- ken toestand van zijn ziekte niet uit te stellen, moest de schrijfster er nog aan toevoegen toen knikte Valentin Düringhoffen haar vrien delijk en goedkeurend toe, nadat zij hem den brief had voor gelezen en in de enveloppe sloot. (Wordt vervolgd.)

Krantenbank Zeeland

Breskensche Courant | 1926 | | pagina 1