ALGEMEEN NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR ZEEUWSGH VLA ANDEP F
Het kompas.
De fegengod Sing Üng King.
Geen Geweten.
Oost-Iudië.
BRESKENSCHE COURANT
VERSCHIJNT WOENSDAGS EN ZATERDAGS IN ALLE PLAATSEN VAN ZEEUWSCH-VLAANDEREN
Abonnementsprijs per drie maanden f 1.25
franco per po»t f 1,40
Drukker-Uitgever
J. C. LE BLEU
Abonnements-Advertenties zeer billijk tarief.
A dvertentleprijs van 1 5 regels 75 cent
Elke regel meer 15 cent. Ingez. Meded. 30 ct. p. regel.
™e,0°n BRESKENS p$?9ro
Dinsdag- en Vrijdagmiddag 1 uur
35e Jaargang
Woensdag 17 Februari 1926
Nummer 3105
.ons Nederlandsche volk denkt
op tweëerlei kompas te varen.
Een der meest kostbare hulp
middelen van het zeevarend deel
der menschheid is het kompas.
Bij dag en bij nacht geeft het de
richting aan, waarin het schip
zich beweegt en men is er bijna
zeker van, dat, als maar nauw
keurig op het kompas gevare.n
wordt, het doel der reis zal wor
den bereikt.
Dat de bemanning zich diep
ongelukkig voelt, als er twee
kompassen aan boord zijn, die in
een verschillende richting wijzen,
spreekt vanzelf.
En dat er twee partijen wor
den gevormd, die allebei bewe
ren, dat hun kompas het juiste
is, spreekt haast nog meer van
zelf.
Laten we er onmiddellijk aan
toevoegen, dat ons Nederlandsche
volk denkt op tweëerlei kompas
te varen en dat er eenerzijds
stuurlui zijn en een groot deel der
bemanning anderzijds
Het gaat erom, wat het richt
snoer is der productie.
De stuurlui betoogen, dat het
richtsnoer der productie is de
voorziening in de behoeften der
menschen
De bemanning daarentegen is
van meening, dat de productie
vaart op het kompas van de winst,
dus van het eigenbelang der pro
ducenten.
Ziehier het conflict. Belangrijk
genoeg om eens onder de loupe
te nemenniet om het gezag
dergenen, die de wapenen heb
ben opgenomen, want het is niet
60.
ROMAN VAN
REINHOLD ORTMANN.
Doctor Qiersberg knikte.
«Wanneer uw daden even dap
per zijn als uw woorden, juffrouw
Leopard, dan is de arme Düring-
hoffen bepaald in uitstekende
handen Maar nu hebben we
genoeg tijd verpraat; thans is
aanpakken de boodschap en
voor de verpleegster komt, is er
ongeveer het volgende te doen".
Kort en duidelijk gaf hij zijn
aanwijzigingen en uit Heieens
antwoorden kon hij met bevre
diging opmaken, dat zij hem
volkomen begrepen had. Afscheid
nemend, knikte hij haar toe en
zei op vriendelijken toon „En
nu gaat u aan het werk 1 Van
avond zien wij elkaar weer".
Hij ging naar de deur, maar
halverwege keerde hij nog een
maal om en stak den deurwaarder
zijn hand toe.
„Adieu, gij man van de wetl
lk zal in het vervolg trachten
mijn oogen dicht te knijpen, als
onze zaak, als hun scheidsrechter
op te treden, maar om het belang
der zaak zelve.
Want dit belang moet niet on
derschat worden.
Het geheele productie-proces
komt in een geheel ander licht
te staan, indien bevrediging der
stoffelijke behoefte het doel is
van de handelingen der pro
ducenten, of wel indien het be
halen van een maximale winst
het streven der ondernemers
klasse is.
Zou het eerste motief een
hoog-menschelijkebeteekenisheb-
ben, waarvoor den producenten
door de gemeenschap dank ge
zegd zou moeten worden, de
tweede beweegreden zou de uiting
zijn van den algemeenen nor
malen „strijd om het bestaan"
dien wij allen hebben te strijden
al moge ook de manier, waarop
de strijd gevoerd wordt, evenals
zijn resultaten, verschillen.
Laten we maar dadelijk partij
kiezen I Het is de bemanning
die naar onze meening, het bij
het rechte eind heeft. De produ
centen zijn werkelijk geen philan-
tropen, die uit „heil der mensch
heid" de tegenwoordig lang niet
benijdenswaardige taak van on
dernemer op zich hebben geno
men. Waarom zouden zij Is het
'tdoel van den^rijksambtenaar om
den staat te dienen? Werkt een
mijnarbeider om het menschdom
's winters op temperatuur te hou
den Toch ongetwijfeld evenmin
als de visscher paling verschalkt,
omdat hij de liefhebbers van die
gladde waterbewoner een sma
kelijk belegde boterham wil be
zorgen of wel wil laten genieten
van een portie „paling in gelei."
Al deze menschen - en de
drie voorbeelden zijn met dui
zenden aan te vullen hebben
als doel het verwerven van een
inkomen, terwijl het uitgeoefende
beroep slechts het middel is,
waarmee zij hun doel trachten te
bereiken.
En zoo is het ook met de on
dernemers, meer in het bijzonder
met de fabrikanten. Hun doel
is niet om het menschdom van
schoenen of cigaretten, van cos
tumes of van zeep te voorzien.
ik daar buiten voorbij uw deur
kom".
Vader Leopard bromde iels
verlegen in zijn baardmaar de
beide mannen schudden elkander
toch krachtig de hand en toen
Qiersberg vertrokken was, ver
klaarde de reus„Dat is een
goede doctor, daar heb ik ver
trouwen in".
Toen zocht hij zuchtend zijn
verstrooide acten weer bij elkaar
en begaf zich aan zijn dagtaak.
Qeruischloos en handig kweet
Heieen Leopard zich gedurende
de eerstvolgende uren in het
ziekenvertrek van haar zware
taak. Aanvankelijk had Düring
hoffen allerlei kleine bedenkin
gen geopperd, om haar hulp te
aanvaardenmaar de zachte be
slistheid, waarmee zij zich op
haar aan den doctor gegeven
belofte beriep, maakte hem han
delbaar. Ook had hij nauwe
lijks voldoende wilskracht gehad,
om ernstig tegenstand te bieden,
want zijn krachten namen ziender-
oogen in dezelfde mate af, als
het kwik in den thermometer
steeg.
Toen zijn vrijwillige verpleeg
ster hem juist weer een dosis
van de snel vervaardigde medi
cijn had toegediend en de door dr.
Hun doei is winst en zij trachten
dit doel te bereiken door schoe
nen, cigaretten, enz. te produ-
ceeren.
Zijn zij daar iets minder om
Weineen 1 Natuurlijk niet. Maar
daar gaat het ook niet om. Een
andere vraag is, of de samenle
ving gebaat is bij hun jacht naar
winst. Hier ligt inderdaad het
kardinale punt.
Wat is de kwestie
De menschen hebben behoefte
aan voedsel, kleeding, huisvesting,
ontspanning, enz., enz. Deze be
hoeften worden bevredigd door
goederen, zooals brood, vleesch,
kleeren, huizen, boeken, cigaret
ten en alle mogelijke andere din
gen, die we dagelijks gebruiken.
Deze goederen moeten worden
geproduceerd. Dit gebeurt door
de talrijke groote en kleinere
ondernemers—landbouwers, vis-
schers, fabrikanten, e. d die
optreden als leidersjvan bedrijven,
waar de goedeien worden voort
gebracht.
Nu zou het theoretisch voor
de hand liggen, dat die productie
zich doelbewust inrichtte op de
behoeften der menschen. Zooals
wij echter reeds opmerkten, is
dit niet het kompas, waarop de
productie zeilt. De winst geeft de
richting en den omvang der pro
ductie aan.
Maar— en dit is toch wel het
belangrijkstedoor te streven
naar een maximale winst, zal ook
de goederenvoorziening der maat
schappij het best gewaarborgd zijn
De intensiviteit der behoeften
zal immers blijken uit den prijs
dien men voor de goederen wil
betalen en deze prijzen zullen op
haar beurt weer de winst van
den ondernemer bepalen. M.a w.
de verbruikers zullen slechts dan
bereid zijn prijzen te betalen, die
den ondernemer eenige winst
laten, indien hij goederen gepro
duceerd heeft, die zij noodig heb
ben.
Ziehier het eenvoudige en
„mooie" verband tusschen de
belangen van producent en con
sument. Wij zullen niet in ver
voering geraken, indien wij het
huidige productiestelsel bespre
Qiersberg bevolen natte doek om
zijn voorhoofd vernieuwd had,
zeide Düringhoffen, terwijl hij
dankbaar naar haar opzag: „Nu
heb ik nog een groot verzoek,
juffrouw Heieen I Zoudt u wel
een brief willen schrijven, dien
ik u dicteeren zal
„Natuurlijk 1 Een brief aan uw
moeder, mijnheer Düringhoffen
„Neen 1 Waarom zouden wij
de arme vrouw eerder angst en
schrik aanjagen, dan onvoor
waardelijk noodzakelijk is 1 Dr.
Qiersberg zal u zeggen, wanneer
de tijd gekomen is aan haar te
schrijvende brief, waarvoor ik
thans uw vriendelijke hulp in
roep, is voor professor Wallroth".
Juffrouw Heieen had reeds pen
en papier klaar gelegd en schreef
thans volgens Düringhoffens
dictaat
„Aan mijn hoogvereerden leer
meester en vaderlijken vriend 1
Ik geloof dat ik een ontdek
king heb gedaan, die misschien
niet geheel zonder waarde voor
de wetenschap is. Dat ik er tot
op dit oogenblik met niemand
over heb gesproken, zoo geschied
de zulks niet uit dwaze geheim-
doenerij, maar omdat ik zelf nog
steeds in ernstigen twijfel ver
keerde omtrent het volkomen
ken, want ook wij erkennen, dat
er fouten aan kleven.
Eén der belangrijkste is wel,
dat zoodra door trust of kartel
vorming de productie in één hand
is gebracht, de harmonie verbro
ken is en het kan voorkomen,
dat het winstbejag meebrengt
beperking van prodnctie en dus
beperking der behoeftenbevre-
diging.
Maar, in aanmerking genomen
dit bezwaar, dat wellicht nog
met enkele andere is aan te vul
len, aarzelen wij geen oogenblik,
om het huidige, z g. kapitalische
productie-systeem, dat gegroeid
is uit den normalen loop der
dingen beter te noemen, dan welk
ander ook, dat geconstrueerd kan
worden aan het schrijfbureau van
den theoreticus en dat geen reke
ning houdt met de menschelijke
natuur, die laten we eerlijk
zijn egoïstisch en materialis
tisch is.
Want dit is zeker,* dat die
producenten, die de gave hebben
het eerst en het best in de be
hoeften der menschen te voorzien,
automatisch beloond worden door
een grootere winstmarge en het
is ondenkbaar, dat er een beter
richtsnoer wordt gevonden, om
de verlangens van het menschdom
te peilen, dan juist het egoïstisch
streven naar winst.
Temeer, waar zij, die mistasten,
en met niet-gewilde producten
aan de markt komen, de keerzijde
van de medaille leeren kennen en
de volle zwaarte van het onder
nemers risico te torsen krijgen.
Laten wij ernaar streven de
uitwassen aan het kapitalistisch
stelsel weg te snijden—desnoods
met hulp van den wetgever-
maar laten wij zoo verstandig
zijn, niet te gaan experimenteeren
met in de lucht hangende, listig
geconstrueerde stelsel, waarbij het
doel van de productie is de
behoeftenbevrediging, maar waar
bij een deugdelijk middel, om die
behoeften te leeren kennen ten
eenenmale ontbreekt.
En wie waagt zich op een
schip zonder kompas?
gelukken van mijn werk. Nu
echter mag ik wel zonder over
drijving verklaren, dat ik mijn doel
bereikt heb, dat doel tenmiste,
hetwelk overeenkomstig den aard
en de mate van mijn kennis over
het algemeen voor mij bereikbaar
is. Een gelukkig toeval, zooals
dat in onze wetenschap immers
niet zelden voorkomt, heeft mij
over de laatste moeilijkheden
heengeholpen en over enkele
dagen reeds dacht ik met het
resultaat mijner proeven ten
uwent te komen, om uw oordeel
te vernemen en uw raad in te
winnen, wat betreft de maat
regelen, die verder genomen die
nen te worden.
Een plotselinge ongesteldheid
heeft mij de uitvoering van dit
plan verhinderd en aangezien ik
niet weet, welk verloop deze
ziekte zal nemen en of ik bin
nen afzienbaren tijd zelfs wel in
staat zal zijn, mijn gedachten
helder uiteen te zetten richt ik
tot u, mijn vereerden leermeester,
hiermede het eerbiedig, doch
dringend verzoek, mij aan mijn
ziekbed te bezoeken en het tast
bare bewijs van mijnjarenlangen
arbeid van mij in ontvangst te'
willen nemen. In handen van
niemand anders zou ik dit bewijs
Een medewerker uit Soerabaja
schrijft aan de Loc. over de
plannen van de Chineezen ter
plaatse, om in verband met de
aanhoudende droogte een grooten
optocht te organiseeren ter eere
van Sing Ong Kong.
Sing Ong of Kong Tik Tjoen
Ong is een beschermgod van de
Hokkian-Chineezen. Onder al de
afgoden van Fuhkien (Hokkian)
zijn er twee, die een hooge mate
van vermaardheid bezitten, nl.
Kwee Tiong Hok (Kwee Sing
Ong), de beschermgod der pro
vincie, Ma Tjoo Poo, de Patro
nes der Zeelieden.
Kwee Tiong Hok was geboortig
uit eene familie, die reeds eeuwen
lang in de districtshoofdstad
Laam Oan, gelegen niet ver van
de hoofdstad Tjwan Tjioe Hoo,
ten Noorden der rivier Liong
Khee, in het Zuiden der provincie
Hok Kian (Fuhkien) metterwoon
gevestigd was. De natuur had
het jongmensch met een diep
zinnig, bovennatuurlijk karakter
begiftigd. Hij stierf, 16 jaar oud
en werd na zijn dood als heilige
vereerd.
Volgens de kronieken van Tjwo
Tjioe, onder de Song-dynastie en
wel in het 1130 na Christus,
werd in de omstreken van Laam
Oan verschrikkelijk huisgehouden,
door een berucht roover en op
roerling, Thong King geheeten.
Het volk wilde zich gereed
maken om te vlechten en raad
pleegde den afgod Kwee Tiong
Hok over dit plan, doch daar de
wichelblokken een on'kennend
antwoord gaven, besloot men te
blijven en zieden volgenden
morgen vielen er zulke zware
regens, dat de gezwollen wateren
der rivier het overtrekken voor
de roovers ondoenlijk maakten.
Plotseling verscheen een ruiter in
het wit gekleed en op een wit
paard gezeten. Hij bracht de
roovers op een dwaalweg Deze
wonderbaarlijke redding werd
toegeschreven aan den afgod
Kwee Tiong Hok. Sedert dien
willen leggen, dan in die van
den man, aan wien ik naast zoo
veel andere dingen ook de mo
gelijkheid van dit resultaat alleen
heb te danken.
Mocht mijn ziekte onverhoopt
een ongunstige wending nemen,
dan zal ik toch gerust gesteld
zijn, wanneer ik weet, dat u het
bent, aan wien ik de vruchten
van mijn werk heb toevertrouwd.
Want mijn ontdekking zal dan
immers niet met mij ten grave
dalen en zij zal, naar ik met
opgewekt vertrouwen hoop, de
menschheid eenig voordeel bren
gen, nog lang nadat de persoon
vergeten zal zijn, die er in een
gelukkig oogenblik in slaagde,
deze ontdekking te doen".
Eenige woorden van groote
vereering en de dringende bede,
het zoo zeer verlangde bezoek
met het oog op den bedenkelij-
ken toestand van zijn ziekte niet
uit te stellen, moest de schrijfster
er nog aan toevoegen toen knikte
Valentin Düringhoffen haar vrien
delijk en goedkeurend toe, nadat
zij hem den brief had voor
gelezen en in de enveloppe sloot.
(Wordt vervolgd.)