ALGEMEEN NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR ZEEUWSCHVLAANDEREN
Ds ïiivsllesring.
VERSCHIJNT WOENSDAGS EN ZATERDAGS IN ALLE PLAATSEN VAN ZEEUWSCH-VLAANDEREN
J. C. LE BLEU
35e Jaargang
Woensdag 6 Januari 1926
Nummer 3093
Te».
Geen Geweten.
I
Zeeuwsck-Vlaamsche
Waterleiding,
Ingezonden Mededeeling.
BRESKENSCHE COURANT
Abonnementsprijs per drie maanden f 1.25
franco per poit f 1,40
Ad ver ten 11 ep r jj s v an 1 5 regels 75 cent
Elke regel meer 15 cent Ingez. Meded. 30 ct. p. regel.
Drukker-Uitgever
voorheen E. BOOM—BLIEK
Telefoon RPF<%lfFN<« Postgiro
No. 21 öKcoKcNÏ) 70179
Abonnements-Advertenties zeer billijk tarief.
Advertenties worden aangenomen tot u 11 e r 1 Ij k
Dinsdag- en Vrijdagmiddag 1 uur
Dank zij de machine bezitten
wij zooveel goederen, dat wel
vaart gebracht kan worden in de
groote massa, die vroeger in ar
moede leefde.
Als een der bezwaren tegen
de tegenwoordige productieorga
nisatie wordt dikwerf aangevoerd:
de nivelleering van het arbeids
loon.
Wanneer men de loonstatistie-
ken nagaat, blijkt, dat tusschen
de verschillende soorten van ar
beid (wij zullen in dit artikel
alleen spreken over fabrieks
arbeid) betrekkelijk weinig ver
schil in waardeering bestaat, dat
bovendien de leeftijd van den
arbeider, practisch gesproken, als
loonbepalende factor uitgescha
keld is, en dat ten slotte het
verschil in waardeering van ge
schoolden en ongeschoolden ar
beid de laatste jaren belangrijk
kleiner is geworden.
Is deze nivelleering nu inder
daad zulk een groot bezwaar als
door velen beweerd wordt Zie
hier een vraag, die onzes inziens
van groot belang is. Immers, het
betreft hier direct de levensvoor
waarden van dat deel van ons
volk, dat in het verrichten van
loonarbeid het eenige middel van
bestaan vindt. Wanneer wij nu
de gestelde vraag ontkennend
beantwoorden, kunnen wij aan
een behoorlijke argumenteering
niet ontkomen. Wij zullen po
gen den lezer duidelijk te maken,
waarom wij, het bezwaar der
49.
ROMAN VAN
REINHOLD ORTMANN.
Maar nog voor zij den drem
pel bereikt had, scheen er een
verrassende gedachtenverande-
ring bij haar gebiedster te heb
ben plaats gehad'
„Blijf nog een oogenblik,
Emile 1" riep Edith plotseling
uit. Geef mij voorloopig den
brief maar terug. Ik zal je wel
berichten, wanneer het tijd is hem
te bezorgen".
Zoodra het meisje zich ver
wijderd had, scheurde zij het
briefje in heele kleine snippers
en verbrandde ze tot asch.
,Welk een dwaasheid zou ik
daar weer begaan hebben P'sprak
zij zacht in zich zelf. Alsof ik
er niet zeker van kan zijn, dat
hij bij mij zal komen, zoodra de
tijd daartoe gekomen is. Waarom
zou ik hem van te voren weer
een voordeel verschaffen tegen
over mij 1"
En gedurende den geheelen
dag wachtte de kamenier tever
geefs op het geven van de op
dracht, die zij maar al te gaarne
nivelleering erkennende, er niet
temin niet zulk een groote be-
teekenis aan hechten, wanneer
althans de gelijkmakerij niet tot
het onredelijke wordt voortgezet.
In de eerste plaats dan hebben
wij te beschouwen de waardee
ring gelijke waardeering
van fabrieksarbeid in het alge
meen. Dank zij de machine is
hetarbeidsproces voor den mensch
vereenvoudigd. De economische
beteekenis hiervan is, dat de ar
beider beweeglijker is, dat hij
gemakkelijk van het eene bedrijf
in het andere kan overgaan. De
fabrieksarbeider is in het alge
meen genomen minder sterk ge
bonden aan zijn vak dan bijvoor
beeld de gezel uit den gildentijd
dat was. Dat er enkele bijzondere
vakken zijn, die door specialisten
uitgeoefend moeten worden, is
waar, maar deze worden dan
ook hooger beloond. De machine
heeft vakverschillen verdoezeld.
Het gevolg is geweest verdoe
zeling van loonsverschillen. Wij
laten hierbij andere dan econo
mische factoren, die op het ver
loop van dit proces ingewerkt
hebben, buiten beschouwing.
Nu rijst allereerst de vraag
moeten wij treuren over dat ver
dwijnen van de vakverschillen,
over den ondergang van den
vakman, die plaats moest maken
voor den fabrieksarbeider Neen I
De verdwenen vakman werkte
voor een kleine groep bevoor
rechten. Hij zelf leefde van de
opbrengst van zijn arbeid en
deze was juist voldoende om
te leven. De scherpe maatschap
pelijke tegenstelling tusschen rijk
en arm bestond vroeger niet
minder dan thans, met dit ver
schil dan evenwel, dat de grens
van armoede vroeger dicht bij de
grens van den honger liep en
dat „armöeland in vroegere jaren"
zeer dicht bevolkt was en wij
thans mogen spreken van een
ontvolking van dit gebied. Dank
zij de machine, die een deel van
den arbeid voor ons heeft over
genomen, en dat deel veel vlug
ger afwerkt dan wij zouden kun
nen doen. De Engelsche katoen-
fabrieken hebben een capaciteit
had uitgevoerd, omdat blijkens
haar laatste ervaringen de ver
vulling van dergelijke opdrachten
steeds een flinke fooi opleverde.
XII.
Nat en koud striemde de Maart-
sche wind door de straten en
van de heerlijke bekoring der
lente, die volgens den kalender
reeds haar intrede moest hebben
gehouden, viel op het natte, glib
berige plaveisel der hoofdstad
absoluut niets te bespeuren. Het
was dan ook stellig niet voor
zijn genoegen, dat doctor Sieg-
mund Artois thans reeds voor de
derde maal schijnbaar doelloos
dezelfde straat op en neer wan
delde, de handen in de diepe
zakken van zijn overjas en tel
kens schuwe, zijdelingsche blik
ken werpend naar een bijzonder
voornaam gebouw, waarvan hij
door de breedte van den boule
vard werd gescheiden.
Op dit oogenblik verscheen
een met twee prachtige paarden
bespannen rijtuig om den hoek
en snel, alsof hij er zijn redenen
voor had zich te verbergen,
sloeg Artois een der talrijke zij
gangetjes in, teneinde de equi
page voorbiji *e 'a'en gaan. Zij
hield stil voor het voorname
gebouwde in een lange, gele
van ruim 5 milliard yards katoen
per jaar. D. i. zooveel katoen,
dat de aarde 120 maa' ermede
omwonden kan worden. Als ge
heel het Engelsche volk met de
hand katoen ging weven, zou
het lang geen 5 milliards yards
per jaar kunnen afleveren en
geen tijd over hebben om iets
anders te doen M. a. w. na een
dag zou het er mee moeten uit
scheiden, om voedsel te zoeken
enz.
Dank zij de machine bezitten
wij zooveel goederen, dat wel
vaart gebracht kan worden in de
groote massa, die vroeger in ar
moede leefde.
Thans de nivelleering van het
arbeidsloon. Kon de arbeider voor
zijn loon alleen het hoogst noo-
dige koopen, d.w.z. zou zijn ar
beid hem juist voldoende mid
delen opleveren om in leven te
blijven, dan zou de nivelleering
als een vloek beschouwd moeten
worden.
Dan zou het van weinig be
teekenis zijn, dat hij beter gekleed
is dan de arbeider uit een vorige
eeuw, dat hij beter voedsel nuttigt
en dat hij met zijn gezin een be
hoorlijke woning betrekken kan.
Zoo is de toestand evenwel niet.
Wij weten allen zeer wel, dat de
tegenwoordige productie-organi
satie het mogelijk maakt, dat ook
de arbeider in staat is een deel
te verwerven van wat men noemt
de „cultuurgoederen". De heer
Schaper heeft onlangs in „Het
Volk" verklaard, dat ook voor
den arbeider beschavingsgoederen
beschikbaar zijn. Gelukkig Onze
productie-organisatie maakt het
mogelijk, dat de arbeider een
deel van zijn inkomen kan be
steden aan cultuurgoederen. En
dit sluit in, dat arbeider A in
staat is anders te leven dan ar
beider B en deze weer anders
dan arbeider C. Dank zij de
marge tusschen loon en kosten
voor levensonderhoud. Het ver
schil tusschen beide bedragen
kan ieder uitgeven aan die goe
deren, welke het beste zijn le
vensbehoefte bevredigen. Er is
op het oogenblik een arbeiders-
radio-vereeniging. Zegt dit niet
jas gehulde bediende opende het
portier en een welgedane, blonde
heer van middelbaren leeftijd
stapte uit, om achter de kunstig
bewerkte toegangsdeur te ver
dwijnen.
„De hemel geve, dat hij van
daag op de beurs goede zaken
heeft gemaakt 1" bromde Artois,
die er in 't geheel niet rooskleurig
en goed geluimd uitzag, zachtjes
in zijn baard. Je weet waarachtig
nooit, wat je aan die geld-men-
schen hebt.
Hij wachtte nog een paarminu-
ten en stapte toen met langzame
schreden als een man, die vol
strekt geen haast heeft, dwars
de straat over op het voorname
gebouw toe.
„Harders Zoon Bankiers"
prijkte in vergulde letters op een
wit marmeren schild naast de
deur en een portier met gouden
tressen om de pet wees den
vreemdeling den weg, toen hij
informeerde naar het privé-kan-
toor van den heer Harders. Een
jong ambtenaar nam in de wacht
kamer het visitekaartje van den
doctor in ontvangst en verzocht
hem, nadat hij hem op het privé-
kantoor had aangediend, nog een
oogenblik geduld te oefenen,
aangezien de heer Harders juist
door dringende bezigheden in
reeds wat De arbeider heeft
een gramofoon, hij kan van de
tooneelkunst genieten, van de
muziek enz.
Toch zijn wij niet tevreden.
Er kan meer bereikt worden. En
hiermede zijn wij gekomen aan
onze bezwaren tegen de nivellee
ring. De uitschakeling van den
leeftijd als loonfactor is een ern
stig bezwaar. De gemiddelde-ar
beider werkt het grootste deel
van zijn leven voor een en het
zelfde weekloon. Wij schrijven
thans geen loon-technische be
schouwing, zullen over de leef
tijdskwestie daarom niet uitwei
den. Volstaan wij met het neer
schrijven van de bewering, dat
naar onze overtuiging in het col
lectief arbeidscontract, wil het
voldoen aan de eischen, die aan
een dergelijke instelling zijn te
stellen, in de toekomst de leef
tijdsfactor in rekening zal moeten
worden gebracht.
En ten slotte de ongeschoolde
arbeider zal op den duur de be
voorrechte positie, waarin hij,
dank zij de oorlogsverhoudingen
is komen te verkeeren, verliezen
Zoo komen wij dan tot het
besluit, dat de nivelleering van
het arbeidsloon als tendentie er
kend moet worden, maar, dat de
gevolgen niet zoo hinderlijk zijn
als velen denken en dat reeds
thans krachten werken, die de
overdreven gelijkmakerij der
laatste jaren ongedaan zullen
maken.
En bedenken wij, die mopperen
over de onvolmaaktheid van onze
samenleving, bij dit alles wel het
ware woord van een Amerikaan-
schen socioloog De vooruitgang
is geen automatisch proces. De
wereld wordt beter, omdat de
mensch wil, dat zij beter wordt
en de middelen weet te vinden
om haar beter te maken".
Waar een wil is, is een weg.
Dit wordt maar al te dikwijls
vergeten.
beslag was genomen..
Artois kneep zijn lippen op
elkaar, want deze ontvangst was
niet bepaald geschikt, om hem
in een opgewekter stemming te
brengen. Maar er bleef hem
niets anders over dan geduld te
oefenen en toen na verloop van
een bijna eindeloos kwartier de
deur van het privé-kantoor zich
voor hem ontsloot, mocht hij niet
eens het gezicht van een belee-
digde toonen.
Beleefd glimlachend, als het
ware de levendige verpersoon
lijking van de meest benijdens
waardige zorgeloosheid, over
schreed hij den drempel en trad
met uitgestoken hand op den
breedgeschouderden, blonden heer
toe, wiens terugkeer van de beurs
hij nog geen half uur geleden op
straat had afgewacht.
„Is het een groote misdaad,
beste Harders, u hier bij het
goud maken te storen vroeg
hij. „Ik zou er haast bang voor
zijn maar ik beloof plechtig, dat
ik niets van uw geheimen zal
afluisteren en dat ik uw kost
baren tijd niet langer in beslag
zal nemen dan strikt noodzakelijk
is".
Met een eenigszins terughou
dende beleefdheid verzocht de
ander, hem plaats te nemen. „Wij
Het Zeeuwsch-Vlaamsche Water
leiding-Comité heeft nogmaals
brieven gezonden naar de volgende
16 gemeenten, welke nog niet
zijn aangesloten en die plm. 30
pCt. van de bevolking uit ons
gewest vertegenwoordigenAar
denburg. Breskens, Cadzand,
Eede, Groede, Hoek, Hoofdplaat,
St. Kruis, Nieuwvliet; Philippine,
Retranchement, Schoondijke, Stop
peldijk, Westdorpe, Zaamslag,
Zuidzande. Het comité meent,
waar reeds 19 gemeenten (plm.
70 pCt. der bewoners) aangeslo
ten zijn, nog een laatste poging
te moeten aanwenden, om hen tot
toetreding te bewegen.
Uitvoerig worden de algemeene
bezwaren bestreden, als daar zijn
a. risico voor de gemeentekas
b. te hooge tarieven;
c. verplichte aansluiting.
Om aan het 3e bezwaar tege
moet te komen, zal thans vrij
stelling van aansluiting worden
gegeven aan hen,die over„goed
en voldoende water" beschikken,
ter beoordeeling van B. en W.,
die zich natuurlijk door een
deskundige kunnen laten bij
staan.
Omdat latere aansluiting slechts
tegen zeer bezwaarlijke voor
waarden kan geschieden, zooals
Borssele op Zuid-Beveland heeft
ondervonden, spoort het comité
tot zeer ernstige overweging aan.
Een beslissing wordt gevraagd
vóór 1 Maart a.s.
Voor Allen die Sukkelen
met Verstopping of moeilijken
en onregelmatigen Stoelgang zijn
Mijnhardt's Laxeer table tten
onmisbaar. Zij werken vlug en
radicaal en veroorzaken niet de
minste kramp. Doos 60 ct. Bij
Apoth. en Drogisten.
kooplieden hebben tijdens onze
zakenuren weliswaar slechts zel
den gelegenheid om een oogen
blik gezellig te praten", antwoord
de hij. En juist nu het einde
der maand ons zoo enorm veel
te regelen geeft
„Ah zoo, dat begrijp ikU
zou me graag spoedig weer kwijt
willen zijn. Maar u zult wel
begrijpen, dat ik mij niet veroor
loofd zou hebben u op zulk een
ongelegen oogenblik lastig te
vallen, wanneer het mij alleen
daarom te doen was geweest een
beetje met u te keuvelen. Daar
voor hebben wij tenslotte toch
des avonds op de club tijd ge
noeg. Ik kom echter voor een
zakelijke aangelegenheid".
„Ah, dat is iets anders! Ik
ben geheel tot uw beschikking".
„In de eerste plaats moet ik
vooropstellen, dat het niet slechts
de bankier, maar ook de vriend
is, tot wien ik mij wend. Kortom:
ik heb een paar duizend mark
noodig, beste Harders 1"
„En u wilt daartoe vermoedelijk
eenige papieren verkoopen of
verpanden, vulde de blonde heer
rustig aan. Het spijt mij zeer,
dat u daarin aanleiding gevonden
hebt om zoolang in de wacht
kamer te blijven".
(Wordt vervolgd,)