ALGEMEEN NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR ZEEUWSCHVLAANDEREN
-pen 1#!§
PU ROL
De overbevolking van Java
Looneischen.
VERSCHIJNT WOENSDAGS EN ZATERDAGS IN ALLE PLAATSEN VAN ZEEUWSCH-VLAANDEREN
E. BOOM—BLIEK
35e Jaargang
Woensdag 2 December 1925
Nummer 3085
Geen Geweten.
Ingezonden Mededeeling.
Schrale /I ,<fg?Sk
BRESKENSCHE COURANT
Abonnementsprijs per drie maanden f 1.25
franco per po»t f 1,40
A d v e r t e n t i e p r ij s v a n 1 5 regels 75 cent
Elke regel meer 15 cent. Ingez. Meded. 30 ct. p. regel.
Drukker-Uitgever
TNo.'2>in BRESKENS
Postgiro
17704
Abonnements-Advertenties zeer billijk tarief.
Advertenties worden aangenomen tot niterljjk
Dinsdag- en Vrijdagmiddag 1 uur
Het kapitaal is een keten waar
van de schakels door arbeid
worden gesmeed en waarboven
de vlam van den handel brandt.
Bij koop en verkoop moet,
evenals bij elke andere verbin
tenis, een wederzijdsche wils
overeenstemming plaats vinden.
Het loven en bieden gaat over
verschillende punten, waarbij een
van de belangrijkste de prijs is.
Heel dikwijls houdt de verkooper
zich aan vaste prijzen, doch hij
zal zulks alleen kunnen doen in
dien zijn prijs binnen de grenzen
ligt van de marktwaarde die op
zeker oogenblik bestaat.
Hoe is het met het arbeidsloon
gesteld, bepaalt daar iemand den
vasten prijs, kan daar hetzij de
werknemer of de werkgever voor
schrijven welk loon zal gelden,
of bestaat ook hierbij de nood
zakelijkheid van .wilsovereen
stemming", welke dan allicht
ook met een „loven en bieden"
gepaard zal gaan
Hoe moet men loon zien, ook
als een prijs die zich vormt vol
gens dezelfde wetten waarbij
prijsvorming van goederen plaats
heeft Daarmee zou dus uitge
maakt zijn, dat de menschelijke
41.
ROMAN VAN
REINHOLD ORTMANN.
Voortdurend hielden haar ge
dachten zich bezig met Valentin
Düringhoffen, die haar slechts
tweemaal in zijn leven had ont
moet en die toch zooveel goede
wenschen voor haar had alsof zij
hem door jarenlange vriendschap
dierbaar was geworden. Nog
steeds voelde zij een brandende
schaamte in haar hart, wanneer
zij aan zijn brief dachtdaarnaast
echter werd toch ook een soort
geheimzinnig zoet gevoel van
geluk bij haar opgewekt door de
bijna eerbiedwaardige vereering,
die zulk een goed en rechtscha
pen mensch zonder iedere zelf
zuchtige nevengedachte voor haar
koesterde. En zij was vast be
sloten, voor hem van nu af aan,
voorzoover de omstandigheden
het maar eenigszins toelieten,
werkelijk een vriendin te zijn.
De oude vriendschap tusschen
hem en Artois moest het haar
wel gemakkelijk maken, den juis-
ten weg daartoe te vinden en
voor haar geest doemden allerlei
arbeidskracht in wezen overeen
stemt met elk willekeurig stoffe
lijk goed. Deze opvatting kan
niet aanvaard worden. De ar
beidskracht is gebonden aan den
mensch. Het standpunt dat tegen
over de arbeidskracht wordt in
genomen is dus de gedraging
welke tegenover den mensch
wordt toegepast.
Menschen en goederen kunnen
niet op één lijn worden gesteld
en bevinden zich in geheel an
dere omstandigheden. De hoe
veelheid menschelijke arbeids
kracht richt zich niet automatisch
naar de behoefte die aan den
arbeid bestaat en evenmin kun
nen menschen wier arbeidskracht
op een gegeven oogenblik niet
noodig is voor de maatschappij
tijdelijk buiten rekening blijven.
Ook al zal de drager van ar
beidskracht bij een toestand,
waarin aan zijn arbeid behoefte
bestaat, zijn arbeidsvermogen als
een verhandelbaar object ge
voelen en trachten daar aan het
werk te zijn waar hem den bes
ten prijs voor zijn prestatie ge
boden wordt, toch wordt niet
aanvaard, dat in een slechte markt
deze prijs onmiddellijk terug gaat
tot het laagste loon. Evenwel zijn
de voortbrengende bedrijven daar
om nog maar niet de organen
geworden die aan ieder over ar
beidskracht-beschikkend mensch
'n onbekommerd bestaan verze
keren.
Het is zonderling wat een vol
maakt ongegronde opvattingen
bestaan over de grenzen die voor
de Ioonen behooren te gelden.
„Arbeid is de bron van alle pro
ductie en de arbeider heeft daar
om recht op een toereikend loon".
Ziet hier een uitspraak onlangs
op een congres van fabrieks
arbeiders gegeven. Hoe komt men
aan deze opvatting, welke grond
bestaat er die het hier gelegde
verband rechtvaardigt. Kan men
niet evengoed zeggen, dat de zon
de bron is van het licht en de
mensch daarom recht heeft op
mooi weer 1 Zeer juist, dat de
zon ons het licht verschaft, maar
of dit licht den dag goed zal
maken door een mooie zonnige
vriendelijke beelden op, hoe zij
later met hun drieën over het
gezellige kamertje in het oude
huis van den dorpsonderwijzer
en zijn bewoners zouden keu
velen.
Toen zij op haar kamer kwam,
vond zij een brief, waarvan de
envelop het handschrift van dr.
Artois vertoonde. Zij greep er
naar, maar zij legde hem weer
op zijn plaats terug zonder hem
open te maken. De woorden van
Valentin Düringhoffen, .want het
beslissende voor haar toekomstig
geluk is toch maar, dat zij hem
liefheeft", waren haar plotseling
te binnen geschoten en hadden
een onaangenaam gevoel in haar
opgewekt, dat zij verbannen en
verstikken wilde, eer zij den brief
van haar verloofde las.
Lang moest zij den volgenden
dag met de verleiding worstelen,
de wandeling naar het dorp te
herhalen. Slechts de zekerheid,
dat het onmogelijk zou zijn, ook
bij dit tweede bezoek onbekend
te blijven, hield haar tenslotte
daarvan terug. Gedurende de
rest van de week echter belette
het meest onaangename regen
weer haar om zulk een verren
tocht nog eens te wagen.
Op den vooravond van het
Pinksterfeest eerst begonnen de
weergesteldheid hangt van vele
samenwerkende omstandigheden
af. Precies eender bij het loon.
Zeker zonder arbeid geen pro
ductie, maar beteekent alle pro
ductie goede bedrijfsuitkomsten
Helaas neen, vandaar dus ook,
dat bij de prijsvorming van loon
de werkgever spoedig zijn beste
bod heeft gedaan, eenvoudig om
dat hetgeen als loon zal gelden
wordt aangewezen door den gang
van het bedrijf. Waaraan is te
zien wat het bedrijf kan betalen
In het algemeen aan de bedrijfs-
uitkomst. Indien het bedrijf met
verlies werkt wil dit zeggen, dat
de aan de onderneming ten koste
gelegde bedragen, dus die voor
grondstoffen, loon en installatie
niet zijn terugverkregen.
Wanneer deze toestand blijft
aanhouden zal een aanpassing
onvermijdelijk zijn en wanneer
de loonstandaard op een peil is
gekomen waar beneden eene da
ling, op de hiervoren genoemde
gronden, niet meer mogelijk is
zal zich in de maatschappij door
egalisatie een algemeene daling
van het welvaartspeil gaan ver-
toonen. Bij de boekhoudkundige
methode wordt het bedrijfsresul
taat gevonden nadat rekening is
gehouden met de waarde van
grondstoffen, betaalde loonen en
andere onkosten. Een maatschap
pelijk zuivere beoordeeling van
het bedrijfsresultaat is hiermee
nog niet gemaakt.
In onze gemeenschap vervult
de kapitalist een functie, name
lijk door spaarzaamheid het ka
pitaal te vormen, dat wij alle ge
zamenlijk voor ons bestaan noo
dig hebben. Voor den kapitalist
geldt zoo goed als voor dengeen
die zijn arbeid geeft, dat in zijn
levensonderhoud behoort te wor
den voorzien. Maatschappelijk
gesproken vertoont een verlies
zich daarom reeds dan wanneer
het bedrijfsresultaat geen gelegen
heid laat den daarbij betrokken
kapitalist een matig levensonder
houd te betalen. Dit alles zijn
overwegingen die voor het stel
len van looneischen dienen over
wogen te worden.
Het kapitaal is een keten,
dichte wolkenmassa's hier en
daar te breken en de voorspelling
van weerkundige profeten, dat
men van een schitterenden Pink
ster-morgen zou kunnen genieten,
ging gelukkig in vervulling. De
oude grondbezitter van Lindow
was met zijn echtgenoote uit
gereden, om eenige bezoeken in
de buurt af te leggenIngeborg
evenwel had de uitnoodiging zich
bij het gezelschap aan te .sluiten,
dankend afgeslagen en zonder dat
zij zelf zoo precies geweten had,
waarheen haar weg haar heen
zou voeren, wandelde zij weer
moederziel alleen het bosch in.
De richting naar het dorp
evenwel trachtte zij zorgvuldig te
vermijden maar toen zij eenmaal
uit de schemering van het dicht-
bebladerde woud in het vrije
veld trad, bevond zij zich op den
welbekenden landweg, aan het
einde waarvan een slanke kerk
toren als een wenkende reuzen-
vinger zichtbaar werd. Nog maar
een klein eindje wilde zij langs
dezen weg wandelen, voor zij
omkeerde. Maar er moest wel
de een of andere geheimzinnige
macht de hand in het spel heb
ben, want het gebeurde, dat zij
opeens voor het witgeschilderde
tuinhek van het lage huisje stond,
zonder eigenlijk te begrijpen, hoe
waarvan de schakels door arbeid
worden gesmeed en waarboven
de vlam van den handel brandt.
ruwe MwERT
huid
Doos 3G *60 90ct.Tube 80ct
door
Mr. J. GERR1TZEN,
Oud-lid der Tweede Kamer.
II.
Met het tweede middel
tot afwending der gevaren, ver
bonden aan de dreigende over
bevolking, namelijk de emigratie
naar de buitengewesten, is de
Regeering in 1905 begonnen door
een groot terrein in de Lampong-
sche districten te bestemmen
voor kolonisatie van Javaansche
emigranten. Hoewel die emigran
ten in den beginne met groote
moeilijkheden te kampen had,
kan thans gezegd worden, dat hij
geslaagd is. Op het oude kolo
nisatieterrein Gedong Tataanzijn
thans 20.000, op het nieuwe
terrein in de onderafdeeling Kota
Agoeng ruim 5000 Javanen ge
vestigd. Het grootste gedeelte
dier terreinen is geïrrigeerdde
padi-oogst bedraagt 50 tot 60
pikol per bouw, een uiterst gun
stig cijfer vergeleken met Java,
waar het gemiddelde niet meer
bedraagt dan 23 pikol per ge
slaagden bouw.
Bij de Indische begrooting voor
1926 stelt de Regeering verschil
lende maatregelen voor om de
bestaande kolonisatie uit te brei
den. Door die maatregelen denkt
men 8000 bouws te kunnen be-
zij in zulk een korten tijd tot
hier had kunnen komen.
Nu was het waarlijk den hoog-
sten tijd geweest om te keeren
en stellig had Ingeborg zich ook
ten spoedigste teruggetrokken, als
zij niet plotseling door een hel
dere mannenstem haar naam had
hooren roepen en wanneer niet
door den kleinen tuin Valentin
Düringhoffen op haar toegesneld
was met uitgestrekte handen en
met een gelaat, alsof hem plot
seling alle aardsche geluk ten
deel was gevallen.
Toen viel er aan een vlucht
in het geheel niet te denken
want in de open huisdeur ver
scheen ook reeds Regine's sier
lijke figuurtje en met kloppend
hart onderwierp Ingeborg zich
aan haar lot, dat zij zichzelf ver
schuldigd was.
Door louter gelukzaligheid over
deze onverwachte ontmoeting,
scheen Valentin Düringhoffen er
ditmaal in 't geheel niet aan te
denken, schuchter en onhandig te
zijn. De wijze, waarop hij de
dochter van den professor uit-
noodigde het met jong berken
groen feestelijk versierde vertrek
binnen te treden, was werkelijk
onweerstaanbaar en toen daar
binnen eindelijk door zijn niets
I vermoedende vreugde aan het
vloeïen, waardoor er dan weer
plaats is voor 6000 gezinnen.
Toch moet men van deze kolo
nisatie als maatregel tegen drei-
gendeoverbevolkinggeen te groote
verwachtingen koesteren, want 't
duurt gernimen tijd, eer een
Javaansche volksplanting in de
buitengewesten tot stand komt.
Te Gedong Tataan wonen nu
5000 gezinnen, dus ongeveer
20.000 zielen, doch het heeft
twintig jaar gekost om dit resul
taat te bereiken. Vooral in den
beginne, als de kolonisten ont
ginningswerk moeten doen, is
hun bestaan moeilijk. Daarom is
het beter volksplantingen te be
ginnen in streken, die reeds min
of meer zijn opengelegd, en
waar ds kolonisten ook op andere
wijze dan door ontginning van
boschgronden werk en voedsel
kunnen vinden. Daarom is het
uitermate gewenscht, dat het
stichten van volksplantingen zoo
veel mogelijk hand in hand gaat
met de openlegging van de
buitengewesten door het vestigen
van ondernemingen aldaar.
Vandaar, dat vooral met het
oog op de te groote en steeds
toenemende bevolking van Java
de openlegging der buitengewes
ten door het vestigen aldaar van
Europeesche ondernemingen zulk
een enorm belang is.
Voor zoover men thans kan
zien, zullen de besproken maat
regelen in de toekomst niet vol
doende zijn om de met een half
millioen zielen per jaar toene
mende bevolking van Java aan
het noodige voedsel te helpen.
Naar onze meening dient de
Regeering het bevolkingsvraag
stuk voor Java door een speciaal
daarvoor ingesteld orgaan te doen
bestudeeren, om aan de hand
van diens adviezen het gevaar
zooveel mogelijk te bezweren.
Maar daarnaast zal in de op
voedende politiek der Regeering
ten opzichte van den Javaan veel
veranderd moeten worden. Men
moet hem leeren zichzelf te hel
pen en economisch op eigen
beenen te staan. Tot nutoe dacht
de Regeering voor den Javaan,
men deed voor hen, men leerde
licht gekomen was, welk een
buitengewone loop van omstan
digheden zich hier had afgespeeld,
toen hoorde men van alle kanten
slechts uitroepen van vreugde en
van vroolijke verwondering, zoo
dat Ingeborgs verlegenheid ook
niet goed tot uiting kon komen.
Over den brief, dien men haar
ter lezing had gegeven, werd met
geen enkel woord gesproken en
Valentins gelukkige onbevangen
heid had een merkwaardige aan
stekelijke uitwerking ook op de
jonge gast.
Heimelijk kon Ingeborg zich
weliswaar niet genoeg verwon
deren over den zonderlingen om
mekeer, die met den ernstigen
man had plaats gehad. Het scheen
wel, alsof hij eerst thans uit een
vreemde atmosteer in zijn eigen
lijke levenslucht was teruggekeerd.
Uit zijn blauwe oogen schitterde
zulk een zonnige blijheid, zulk
een warme levensvreugde, zijn
bewegingen waren zooveel leven
diger, zijn spraak zooveel vlotter,
dat de meesten zijner kennissen
in de hoofdstad stellig moeite
zouden hebben gehad, het wonder
te begrijpen, dat bij zijn intrede
in het onaanzienlijke, armoedige
huis geschied was.
(Wordt vervolgd.)