ALGEMEEN NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR ZEEUWSCHVLAANDEREN Wekelijksch Ovefzicht. De oveibevolking van Java Geen Geweten. BRESKENSCHE COURANT VERSCHIJNT WOENSDAGS EN ZATERDAGS IN ALLE PLAATSEN VAN ZEEUWSCH-VLAANDEREN Abonnementsprijs per drie maanden f 1.25 i franco per post f 1,40 Ad vertentlepr Ijs van 1 5 regels 75 cent Elke regel meer 15 cent Ingez. Meded. 30 ct. p. regel. Drukker-Uitgever E. BOOM—BLIEK TNoe.'T BRESKENS p{$g™ Abonnements-Advertenties zeer billijk tarief. Advertenties worden aangenomen tot uiterlijk Dinsdag- en Vrijdagmiddag 1 uur 35 e Jaargang Zaterdag 28 November 1925 Nummer 3084 Met het verdrag van Locarno schijnt het nu wel in orde. Aan de goedkeuring van het Engelsche Lagerhuis viel niet te twijfelen. En de motie daar na een lange rede van Chamberlain aangeno men kan dan ook moeilijk ver rassen. Maar omtrent de houding van den Rijksdag heerschte nog altijd onzekerheid. De sociaal democraten toonden een beden kelijke neiging den Duitsch-nati- onalen hun ietwat zonderlinge houding betaald te zetten door alle tegen het verdrag te stem men, en zoo een Rijksdagontbin ding uit te lokken, die den tegen stemmers waarschijnlijk niet al te best bekomen zou. Maar de daar omtrent heerschende onze kerheid is door het besluit der socialisten om voor te stemmen thans opgegeven. De goedkeuring der verdragen is daarmeè ver zekerd. En de onderteekening te Londen zal dus al zal het wegens het overlijden van de koning moeder Alexandra niet met de eerst gedachte ceremoniën ge schieden omstreeks December kunnen plaats hebben. De eerste stap op den nieuwen weg zal daarmee gezet zijn. En een aan vankelijke ontspanning in de on derlinge verhoudingen verzekerd, waarnaar Europa sinds de vrede van Versailles vergeefs snakte. Maar al is het dan met het verdrag van Locarna in orde, daarmee is het in Europa en de wereld nog lang niet in orde. De Franschen sukkelen nog met hun financien en zijn daarin niet de eenigen. De Chineezen met hun generaals, de Egyptenaren met de Engelschen en den Sy- riers met de Fransche overheer- sching, de Marokkanen over de Fransche en Spaansche imperia lisme en de Italianen met Musso lini en het fascisme. Dat laatste gesukkel is zeker nog niet het minst gevaarlijk. Dr. Streseman heeft wel, toen de so cialist Hilferding in de Duitsche Rijksdag aan dit gesukkel herin- 40. ROMAN VAN RE1NHOLD ORTMANN. „Ja, juffrouw, aan den jongen heb ik kunnen ondervinden wat een zegen het is goede kinderen te bezitten Alles, wat u hier in dit vertrek ziet, is van hem af komstig de boeken, de schil derijtjes, de gemakkelijkeleunstoel daar ja wat eigenlijk nog veel meer is de kamer zelfwant hoe zou ik in het bezit van dit huisje hebben kunnen blijven, als hij niet ieder kwartaal stipt de hy potheekrente betaalde 1" „Uw zoon schijnt dus geluk kigerwijze in zeer goeden doen te zijn „O ja, den hemel zij dank, het gaat hem heel goed. Bijna in iederen brief schrijft hij, hoeveel geld hij verdiend en hoe gemak kelijk het hem valt, dit allemaal voor ons te doen. Op het gym nasium en als student heeft hij het ondanks zijn studiebeurs, zwaar te verantwoorden had en dikwijls honger moeten lijden maar nu vloeit het geld hem ook des te rijkelijker toe". nerde, en daarbij over Mussolini minder vleiende opmerkingen maakte, als minister van buiten- landsche zaken, die de goede ver standhouding tusschen Duitsch- land en de andere staten moet beschermen, die opmerkingen terug gewezen met de bemerking, dat het hier binnenlandsche aan gelegenheden gold, waarmee de Duitsche Rijksdag en andere buitenlanders niet te maken had den. Maar het kon wel eens zijn, dat hij hierin niet zoo heelemaal gelijk had en dat het den Duit- schen Rijksdag en ons wel alle maal bleek aan te gaan, wat in Italië gebeurt. Elk volk heeft de regeering, die het verdient. En wanneer Italië thans gekromd ligt onder de hak van Mussolini's fascistische dictatuur, dan zal het wel wezen, omdat een dergelijke dictatuur bij het Italië van tegen woordig past. Het is toch ook wel merkwaardig, dat de oppo sitie zich zoo betrekkelijk weinig krachtig laat gelden. Alle bladen, die tegen Mussolini en de fas cistische terreur in verzet kwa men, zijn thans verboden en op geheven of hebben den huig naar den wind Ieeren hangen. Het laatst heeft de Corriere della Sera, te Milaan verschijnend, den strijd opgegeven. En Mussolini heeft feitelijk de wet tegen de drukpers nauwelijks meer noodig om de vrije gedachte in Italië te muilbanden Zelf nadert hij steeds meer ook naar den officieelen vorm de positie van een Oostersch alleenheerscher. Het nieuwe wets ontwerp betreffende de positie van den eersten minister-staats secretaris, dat thans in de Kamer in behandeling komt, maakt hem nog alleen verantwoordelijk aan den koning, dat is aan zich zelf, als degeen, door wiens bemid deling de koning voortaan de uitvoerende macht uitoefent en de chef van de andere ministers, die hij feitelijk benoemt en ont slaat en die aan den koning en aan hem, dat is dus in den prak tijk aan hem, verantwoordelijk zijn. Tegenover deze volstrekte macht staat in werkelijkheid geen an dere. Het parlement bestaat nog, „Dan komt hij u stellig ook I heel vaak een bezoek brengen 7" Over het gelaat van de oude vrouw gleed een lichte schaduw. „Neen, ik heb hem integendeel sinds jaren niet gezien. Hij heeft namelijk tot korten tijd geleden bij een beroemden professor ge werkt en het is zeer wel mogelijk, dat hij het daar verbazend druk had. Overigens wanneer het tenminste niet onbescheiden is, zooveel belangstellingvoorvreem- de menschen bij u te veronder stellen zoudt u misschien wel eens een van zijn brieven willen lezen Het zou bepaald een beleedi- ging voor de vriendelijke vrouw geweest zijn, indien Ingeborg zich daartoe niet zonder meer bereid had verklaard en reeds bracht Regine, wier wangen zich in zusterlijke trots hooger hadden gekleurd, sinds er van haar broeder sprake was, een van de zorgvuldig bewaarde brieven te voorschijn. Het was een mooi, gelijkmatig en karakteristiek handschrift, dat zich voor Ingeborgs oogen ver toonde. Meer uit beleefdheid dan uit werkelijke belangstelling be gon zij te lezenmaar reeds na de eerste woorden werd haar belangstelling op een geheel on- maar heeft over de eerste minis ter niets te zeggen en mag zelfs niets behandelen dan wat deze eerste minister hen te behande len geeft. Maar bovendien be staat dat parlement vrijwel uit sluitend uit fascisten, die aan Mussolini als hun hoofd onder worpen zijn. Wanneer men nu nog bedenkt, dat de autonomie der gemeenten is opgeheven en de groote gemeenten door fas cistische gouverneurs bestuurd worden en dat overal, zelfs bij het onderwijs, fascisten de plaat sen hebben ingenomen in het landsbestuur en de openbare be trekkingen, dan begrijpt men, dat Mussolini feitelijk ltalie's alleen heerscher Is. Nu is het waar, dat dat ltalie's eigen zaak is, zoo goed als het iemands eigen zaak geacht kan worden als hij zijn vrouw slecht behandelt. Maar wie van die be handeling kennis draagt, kan niet nalaten er eens op duidelijke wijze zijn meening over te zeg gen. Bovendien staat de zaak hier nog wel een beetje anders, omdat de invloed van wat in Italië gebeurt zich ook buiten Italië doet gevoelen. De invloed blijkt rechtstreeksch tengevolge yan de houding die Mussolini tegenover het buiten land aanneemt, waarvan indertijd Griekenland en onlangs, zij het op andere wijze, Oostenrijk de dupe is geworden, toen de Oosten- rijksche regeering haar nederige verontschuldigingen moest aan bieden voor socialistische aan vallen op de Italiaansche dictator ten einde het gevaar af te wen den, waarmee Mussolini dreigde, dat hij n.l. 60.000 fascisten, Noord-Tirol zou laten binnen rukken. De bedreiging die een dergelijke houding voor den we reldvrede inhoudt, is duidelijk. Maar de indirecte invloed is voor de wereld buiten Italië een nog positief gevaar. In alle landen beginnen zich fascistische groe pen te vormen, die de vrijheid bedreigen en het gevaar van een nieuwe heftige strijd over heel de wereld de verdediging der volksvrijheden oproepen. De strijd verwachte wijze geboeidwant daar luidde de brief aldus „In de eerste maal moet ik u vandaag van een verovering mel ding maken, die ik hier gemaakt hebt, van een verovering, waar u werkelijk wel eenigszins trotsch op mag wezen. Een gelukkig toeval verschafte mij de gelegen heid met juffrouw Ingeborg Wall- roth, de dochter van mijn ver eerden professor, over u te spre ken en ons gesprek eindigde daarmee, dat zij mij een heel vriendelijken groet voor u meegaf. Dat zal u misschien heel onbe langrijk toeschijnen maar u kunt mij op mijn woord gelooven, dat ik het als iets verheugends zou beschouwen, wanneer u zooals ik het geluk had, de jonge dame te kennen. Zij is niet alleen het schoonste en bekoorlijkste, maar stellig ook het reinste en edelste vrouwelijke wezen, dat ik ooit op mijn levensweg heb ontmoet. Ik kan niet aan haar denken, zonder oprecht en van harte te wenschen, dat al het aardsche geluk eens haar deel zal mogen worden. Zij is, zooals ik heden vernam, verloofd met een van mijn voormalige studiemakkers, een doctor Siegmund Artois en ik geloof, dat zij in hem een goeden en trouwen levensgezel tusschen de Engelsche macht hebbers en de nationalistische beweging in Egypte, welken strijd juist de laatste maanden weer zulke scherpe vormen aanneemt, toont duidelijk, dat een volk zich niet blijvend als een onmondig kind laat behandelen. Zelfs de Syriërs willen dat niet, evenmin de Marokkanen en de Chineezen. Hoeveel minder dan de Europee- sche volken. En het fascisme kan ook wanneer het overwint, daarom alleen de mogelijkheid van nieuwe revolutie en heftige beroeringen te voorschijn roepen. Dit is het groote gevaar waar mee het dreigt, een gevaar, dat in Italië al zichtbaar begint te worden. Het is een van de rede nen, waarmee het ondanks Lo carno met de wereld nog altijd niet in orde is Een andere vraag is, of het ooit heelemaal in orde zal komen. door Mr. J. OERR1TZEN, Oud-lid der Tweede Kamer. Een der moeilijkste problemen, waarvoor de Regeering in Indie staat, is wel de binnen betrek kelijk korten tijd te verwachten overbevolking van Java. De inheemsche bevolking van dat eiland wordt thans op 37 millioen geschat en neemt jaar- lijksch met circa millioen toe. Blijft de bevolking naar verhou ding toenemen, dan zal er bin nen enkele tientallen van jaren op het eiland zelf voor een aan zienlijk aantal inheemschen geen werk en daardoor geen voedsel zijn. De Indische regeering is diep doordrongen van den ernst van dit vraagstuk en is reeds in ver schillende opzichten handelend opgetreden. De maatregelen, waar door zij die bevolking tracht te keeren, zijn tweeërleilo, be vordering eener fabrieksnijverheid op Java en 2o. bevordering der 1 emigratie van Javanen naar de zal treffen. Dat ik mij desondanks over dit groote nieuws niet van harte kan verheugen, doch mij zelfs op een gevoel van pijnlijke teleurstelling moet betrappen, kan ik waarschijnlijk alleen daaruit verklaren, dat ik mij als den echtgenoot van juffrouw Ingeborg slechts een man van geheel bij zondere deugden en bekwaam heden had kunnen voorstellen zoo'n soort van stralenden held, zooals ze in de Sagen voor komen. Maar dat is natuurlijk heel dwaas van me, want het beslissende voor haar toekomstig geluk is toch maar, dat zij hem liefheeft Het schemerde voor de oogen van de lezeres. Zij voelde, dat haar wangen brandden en of schoon er van hetgeen er verder in den brief volgde, geen regel meer tot haar doordrong, staarde zij toch nog minutenlang kwasi gewichtig op het papier, om den anderen maar niet door haar uiterlijk te verraden, hoezeer zij zich schaamde wegens de onbe scheidenheid, waaraan zij zich tegen haar wil had schuldig ge maakt. „Inderdaad een heel aardige en liefdevolle brief", sprak zij eindelijk met onzeker klinkende stem, terwijl zij het epistel aan schaars bevolkte buitengewesten. Het denkbeeld van bevordering der fabrieksnijverheid van re- geeringswege is in den wereld oorlog ontstaan. Wel werd in het Nederlandsche Parlement reeds af en toe de wenschelijkheid be toogd om een Indische groot industrie te scheppen, om de Indische bevolking uit den land- bouwstaat tot den industrieelen staat op te heffen, maar het bleef bij beschouwingen. De wereldoorlog bracht in Indie, evenals in vele andere landen, duidelijk aan het licht, hoe men in tal van opzichten voor de bevrediging van zijn maatschappelijke behoeften op het buitenland was aangewezen. Indie, bijna geheel zonder eigen fabrieksnijverheid, was dit nog meer dan andere landen. En het was de wensch naar een eigen industrie, die in September 1915 leidde tot de instelling van een Commissie tot bevordering van de fabrieksnijverheid. Verschillende industrieën in Indie moesten, na een kommer vol bestaan, öf opgeheven öf ver plaatst worden de rubberfabriek te Bandoeng, de in Indie wer kende oliefabrieken, welker lij densgeschiedenis nog maar te goed in het geheugen ligt, de kaarsenfabriek te Balik Papan, die naar China verplaatst werd. Het geeft op den duur niets, een industrie kunstmatig in het leven te roepen. De Rhein-Elbe Union, door voordeelig contract met de Regeering, er toe verlokt een fa briek voor bruggenbouw en spoorwagensfabricage in Cheribon te vestigen, heeft de fabriek doen sluiten en het personeel is naar Duitschland teruggekeerd. Hoe het met de papierfabriek te Pa- dalarang zal gaan, wanneer deze haar product slechts leveren kan tegen marktprijs, is een vraag, die de toekomst zal moeten be antwoorden. Van een inlandsche groot-in* dustrie is binnen afz enbaren tijd geen sprake, om de eenvoudige reden, dat de Inlandsche Maat schappij geen ondernemers, noch bedrijfsleiders voortbrengt. Ver- de weduwe teruggaf. U kunt met recht trotsch zijn op uw zoon. Onder geen voorwaarde zou zij zich thans bekend hebben kunnen maken en daar zij vreesde, dat men haar ronduit naar haar naam zou vragen, nam zij afscheid met een plotselingen haast, die voor haar vriendelijke gastvrouw stel lig iets bevreemdends had. Onder het stamelen van veel woorden van dank, waarvan de warmte door haar groote verle genheid wel een weinig beïnvloed werd, nam zij afscheid van Valen- tins moederop het voorhoofd van zijn zuster echter drukten haar frissche lippen zulk een hartelijken kus, dat Regine vol blijde verbazing naar de schoone jonge dame opkeek, door wie zij zulk een bevoorrechting werd waardig gekeurd. Niet langs den moeilijk begaan- baren weg, dien zij gekomen was, doch over den breeden land weg, die rechts op den boschrand aanliep, keerde Ingeborg naar het heerenhuis van Lindow terug, De opgewektheid, waarmee zij in den vroegen morgen was uit gegaan, was vervlogen en had plaats gemaakt voor een droo- merig zachte, peinzende stem ming. (Wordt vervolgd.)

Krantenbank Zeeland

Breskensche Courant | 1925 | | pagina 1