ALGEMEEN NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR ZEEUWSCHVLAANDEREN Wekelijksch Omzicht. VERSCHIJNT WOENSDAGS EN ZATERDAGS IN ALLE PLAATSEN VAN ZEEUWSCH-VLAANDEREN 35i Jaargang Zaterdag 14 November 1925 Nummer 3080 Geen Geweten. Twee arbeiders. '(ENSCHE COÜSANT Abonnementsprijs per drie maanden f 1.25 j Drukker-Uitgever franco per po.t f 1,40 jj E. B O O M—B L I E K Advertentl.e p r (j s van 1 5 regels 75 cent j Elke regel meer 15 cent. Ingez. Meded. 30 ct. p. regel, j ™',02°1n BRESKENS p)°'j|l4ro Abonnements-Advertenties zeer billijk tarief. Advertenties worden aangenomen tot uiterlijk Dinsdag- en Vrijdagmiddag 1 uur De wet van oorzaak en gevolg beheerscht ook het wereldgebeu ren. Wij zijn nooit beter in de gelegenheid geweest, dat op te merken dan in de moeilijke jaren, die op den grooten oorlog volgde. Te Versailles waar de overwin naars hun vredesvoorwaarden op stelden, meenden zij deze wet terzijde te kunnen stellen en naar eigen inzicht en verlangen een nieuwe wereldvrede te kunnen opbouwen, die met het gebeurde en de natuurlijke krachten en verhoudingen geen rekening hield. Maar de onontkombare wet heeft zich fel en langdurig gewroken. Van deze wraak zijn wij allen, maar het meest toch de mede spelers in dit lugubere dra a, de ongelukkige dupe geworden. En het zou van een lichtzinnige naïeviteit getuigen, wanneer men meende, dat de eerste stap, -die men te Locarno op dezen ver keerden weg heeft terruggezet, in staat zou zijn al de gevolgen van de fout onmiddellijk terzijde te stellen. Ondanks den tegenstand der Duilsch nationalen, die voor de oogen van de Duitsche kiezers den roem van hun patriotisme willen doen uitschijnen en mis schien ook wel tegen de ge deeltelijke erkenning van de re sultaten van Versailles in inner lijk verzet zijn, zal ten slotte, 't zij met of zonder Rijksdagont binding, dit verdrag van Locarno er wel komen. Maar dat verdrag kan alleen zijn uitwerking toonen, wanneer de erkenning van de zijde der overwinnaars, dat het niet moge lijk is een volk van 70 millioen, wonend in het hart van Europa, afs factor in Europa's leven uit te schakelen of dit volk met ge weld in een voortdurend gebukte houding te dwingen, wanneer deze erkenning, die in het verdrag besloten ligt, niet tot de onvermij delijke consequentie voert dat de gevolgen die men aan Duitsch- land's machteloosheid meende te 36. ROMAN VAN REINHOLD ORTMANN. .Binnen I" riep een stem met gemaakte onverschilligheid en uit de ouderwetsche groene sofa verhief zich bij Edith's komst de lenige gestalte van den doctor, zonder eenig teeken van verbazing of van bijzondere opwinding. Hij hield een cigaret tusschen de lippen en het geheele, armoe dig gemeubileerde vertrek was met een dichte cigarettenrook gevuld, „Goeden dag, dierbare Edith", aldus begon hij met een onbe vangenheid, die zijn tooneel- spelerstalenten alle eer aandeed. Ik verzoek je mij te verontschul digen, dat hier een beetje rook hangt, maar ik had je werkelijk later verwacht". Zij scheen den stoel, dien hij voor haar had klaar gezet, niet op te merken en het klonk in tegenstelling met zijn beleefde woorden ijzig koel, foen zij antwoordde„Wat gaf je het recht om mij ten slotte hier te verwachten Voel je je zoo ge- kunnen verhinderen, zooveel mo gelijk moeten worden te niet ge daan. Nu Duitschland zich uit zijn gebukte houding kan oprichten, moet dit ook de rechten van zijn positie kunnen herwinnen. Het zal ongetwijfeld nog strijd en moeite kosten, voor men deze tweede, belangrijke stap doet, omdat men daarmee feitelijk de strekking van het verdrag van Versailles te niet zou doen. Maar de natuurlijke ontwikke ling der gebeurtenissen zal ook daartoe onvermijdelijk dwingen. En alleen door het herstel van de natuurlijke verhoudingen zul len de gevolgen ter zijde te stellen zijn van de verkrachting van de groote levenswet, die de overwinnaars uit den grooten oorlog in het bewustzijn van hun macht meende te kunnen ne- geeren. Niet enkel Duitschland zou er de goede resultaten van ervaren Erger wellicht nog dan deze over wonnene lijdt op het oogenblik de Fransche overwinnaar onder de lichtzinnige pogingen, waartoe het overwinningsgevoel de over winnaars van Versailles verleidde. Want het is duidelijk, dat zich thans in Frankrijk's finantieele ontreddering de erstige gevolgen openbaren van Frankrijk's over spanning om een positie te ver overen en te handhaven, die met Frankrijk's krachten niet in over eenstemming is en dat zich hierin opnieuw de onderworpenheid ook van volken aan de groote levenswet uitspreekt. Een staat kan evenmin als een mensch bo ven zijn macht reiken zonder dat de gevolgen zich op de ernstige wijze demonstreeren. Painlevé's nieuwe ministerie heeft nu de nieuwe plannen ont worpen, waardoor men Frank rijk's finantien gezond hoop te krijgen. Door middel van een amortisatiekas en een kapitaals heffing benevens een persoonlijke belasting op elk inkomen gedu rende 14 jaar hoopt men Frank rijk's enorme vlottende schulden last te kunnen delgen. Maar wat beteekent een aflossing van een heei en al in den rol van mijn onbeperkten heer en gebieder, dat er volgens uw meening slechts een vluchtig neergeschreven bevel noodig was om mij te roepen?" „Ik moet inderdaad wegens den vorm van mijn brief om excuus vragen", merkte hij glim lachend op. Maar ik denk, dat men het onder oude vrienden niet zoo nauw neemt met zulke uiterlijkheden. Het kwam er im mers op aan, geen minuut te verliezen en aangezien ik mij niet voor de derde maal aan het gevaar kon blootstellen door je achtenswaardige moeder te wor den afgewezen, moest ik mij wel met jou in verbinding stellen, zoo goed en zoo kwaad dat met de voorhanden middelen te ver richten was. Je bent daarom toch niet boos op mij Hij had niet rustiger kunnen spreken, indien er werkelijk van de meest onverschillige zaken sprake zou zijn geweest en zijn gelaatsuitdrukking veranderde in het minst niet, toen hem een toornige blik uit Edith's fonke lende oogen trof. „Ik ben bij den professor ge- v eest", sprak zij kortaf. Hij was een en al verontwaardiging over den eisch, jou zijn dochter tot echtgenoote te moeten geven"." milliard 's jaars op een schuld van 90 a 100 milliard. Naast nieuwe belastingen zal een enorme be snoeiing der uitgaven noodzake lijk zijn. Men zal de oorzaak der ontreddering moeten aantasten, dat is Frankrijk's leven boven zijn stand. Zoolang die oorzaak blijft bestaan is alle belasting vermeerdering slechts om een bodemloos vat te vullen. Met deze oorzaak zal ook Mussotini blijven worstelen. Door geweld heefl hij Itali: aan zich zelf en aan de fascistische partij onderworpen en met geweld blijft hij die handhaven. Maar ook hier geldt tegenover het ge weld, de onverbiddelijke wet van oorzaak en gevolg. Alle geweld lokt nieuw geweld uit. En de samenzwering, die Mussolini naar het leven stond, maar bijtijds ont dekt werd, is niet anders dan het gevolg van de fascistische samen zwering tegen de vrijheid van Italië. Voorhands is die laatste samen zwering gelukt. Mussolini en zijn zwarthemden regeeren en knup pelen allen neer wat zich tegen hun heerschappij verzet. En om dat knuppels tegen menschen zelf niet meer voldoende blijken, worden ook vrijheid van veree- niging en vergadering en van drukpers doodgeknuppeld. Het is de strijd tusschen het geweld en het leven, dat vrijheid tot on misbare bestaansvoorwaarde heeft die in Italië gestreden wordt. En de uitslag van een dergelijke strijd kan nooit dubieus zijn. Ondanks de fascistische knuppels zal Mussolini het moeten afleg gen. Maar het ernstige gevaar dat dreigt is, dat in den strijd nog andere dingen verloren dreigen te gaan dan Mussolini en de fascisten Want dit is ook een onverbiddelijke wet, dan dat het met geweld overbuigen naar één kant, straks een even ver terug springen naar den anderen kant, tot onvermijdelijk gevolg heeft. En bij de nederlaag van het ver drukkende fascisme zal daarom straks het zoo lang uit zijn stand gedrongen leven, zich wreken „Dat kan ik mij levendig voor stellen", merkte Artois op, terwijl hij boven de lamp een nieuwe cigaret aanstak. Hij heeft mij immers laatst al tamelijkondubbel- zinnig te kennen gegeven, hoe hij over mij als schoonzoon denkt". „Je was er dus op voorbereid, dat ik je een weigerend antwoord zou komen brengen Hij keek haar plotseltng recht in het gelaat en glimlachte, zoodat zijn goedverzorgde witte tanden onder zijn knevel zichtbaar wef- den. „Ik twijfelde er integendeel geen oogenblik aan, dat je mij als de bewerkster van mijn geluk zou verschijnen. Een verstandige vrouw kan alles verlangen van den man, die verliefd op haar is vooral wanneer hij zijn eerste jeugd al ver achter den rug heeft en de bruiioft voor de deur staat". „Zwijg 1" riep zij met bevende stem. Praat mij niet van deze verwenschte bruiloft en ontzeg je tenminste het genoegen, mij bovendien nog te hoonen. Ja, ik heb gedaan, wat je van me ver langd hebt. Thans bestaat er echter voor jou ook geen reden meer, om mij die docementen te weigeren waarvan het bestaan mij zoo lang tot je slavin heeft door een fel overslaan naar den kant van bandeloosheid en wan orde. De eindelijke wegvaging van het fascistisch bewind zal alle bewind, alle orde dreigen weg te vagen en in Italië den chaos der revolutie scheppen. Het is ook de onverbiddelijke wet van oorzaak en gevolg, die zich hier laat gelden. Wie wind zaait zal storm oogsten. En Mus solini heeft erger dan wind ge zaaid. „patroon en werkman, twee onmisbare factoren, noodig voor een gezond, bloeiend en winstgevend bedrijf". Als men eens om zich heen kijkt in de wereld van het sociaal gebeuren, ziet men weinig anders dan strijdstrijd tusschen zooals het heet kapitaal en arbeid. En men krijgt den stevi- gen indruk, dat het met die twee grootmachten dan ook bekeken is, met andere woorden dat alleen kapitaal en arbeid de factoren zijn, waarom zich het productie proces groepeert. Ongetwijfeld zijn zij belangrijk, zelfs onmisbaar. Zonder arbeid is er niets. Arbeid is de bron van alle wel vaart en dus ook van alle be schaving. Maar arbeid alleen is gemaakt. Ik ben gekomen om ze terug te eischen mijn eigen brieven, zjoowel als dat bewuste schrijven, waarmee mijn onge lukkige vader afscheid van dit aardsche leven nam. Het zou een schandelijk bedrog zijn, indien je ook nu nog mocht weigeren ze mij te overhandigen. Doctor Artois volhardde onver schillig in zijn gemakkelijke hou ding, terwijl de rustig-opgewekte uitdrukking van zijn knap, bleek gelaat in 't geheel geen verande ring onderging. „Wat zouden die onnoozele papieren jou kunnen baten, beste Edith Zij zullen bij mij beter bewaard zijn dan op elke andere plaats en wanneer de ambtenaar van den burgerlijken stand jou en den professor als echtelijk verbonden in zijn registers zal hebben ingeschreven, heb je im mers niet in het minst meer van die papieren te vreezen". „Wat zeg je Je zoudt werkelijk den euvelen moed hebben, te weigeren aan mijn rechtvaardigen eich te voldoen „Men doet niet graag afstand van zijn dierbaarste gedenkschrif ten en je begrijpt, dat juist deze papieren mij bijzonder na aan het hart liggen. Later wei- licht over eenige jaren zal niet voldoende, want indien er slechts gewerkt wordt, zonder dat over kapitaal beschikt kon wor den, zou onze maatschappij er geheel anders uitzien. Misschien zou zij er heelemaal niet „uit zien" om de eenvoudige reden, dat zij er niet zou zijn. Men moet zich maar eens voor stellen, hoe het zijn zou, als wij op een Maandagmorgen aan het werk zouden gaan en al ons „kapitaal" weg was. Want „ka pitaal" beteekent alle hulpmid delen bij het productie-proces, zooals machines, motoren, werk banken, hamers, schepen, loco motieven, automobielen, wagens, ketelhuizen, bakkersovens, enz. Het zou ondenkbaar zijn en onmogelijk. Vroeger was het wat andersin den tijd van de Germanen was er nagenoeg geen kapitaalde pijl en boog, be nevens de vischhengel waren wel het voornaamste, maar in ieder geval was het voldoende om het dagelijksch broed op te halen. Ook in tropische streken, waar de bevolking zoo weinig talrijk en de natuur zóo overvloedig is, dat de vruchten van den boom, gevogelte en wild in overvloed aanwezig zijn, kan men zich wellicht zonder of althans met weinig kapitaalsgoederen behel pen. Maar in de moderne maat schappij is dat uitgesloten, zoodat naast de arbeidsfactor het kapitaal bij het productieproces moet helpen. Het kapitaal maakt het nuttig effect van den arbeid grooter. In het algemeen geldt, dat hoe meer kapitaal er is, des te grooter het nuttig effect van arbeid wordt, m. a. w. hoe grooter de opbrengst van den arbeid. Om een voorbeeld te noemen: Verondersteld, dat iemand visch wil vangen, maar hij heeft geen kapitaalsgoederenhij zal met zijn hand misschien vijf vischjes per dag vangen. Nu wordt hem een hengel dat is kapitaal ter hand ge steld; ongetwijfeld zal het nuttig effect van zijn vangst grooter zijn laten wij zeggen dat hij nu tien vischjes vangt. het mij misschien eerder mogelijk zijn, je wensch te vervullen". Edith was de tafel genaderd, waaraan hij zat. Het doodsbleeke gelaat achter den sluier was ge heel en al vertrokken door harts tochtelijke haat. Zij drukte haar tot een vuist gebalde rechterhand op haar naar adem hijgende borst en boog zich zoo ver naar hem toe, dat hij voor haar fonkelenden blik onwillekeurig een oogenblik de oogen moest sluiten. „Ellendeling 1" siste zij hem toe. Maar zoolang als ik leef, zal ik je dat nooit vergeven !"- Een minuut later was doctor Siegmund Artois weer alleen. Maar zijn glimlach was thans verdwenen en terwijl hij de rest van zijn cigaret tusschen zijn vingers fijn kneep, bemerkte hij niet eens, dat hij zich daarbij leelijk brandde. „Een duivelsche vrouw 1" knar setandde hij. En hoeveel schooner is zij dan die andere I Maar ik moet de macht over haar behou den, opdat niet zij mij op zekeren dag den voet op den nek zetl Later ah later zullen wij naar ik hoop op een geheel anderen toon tot elkander spreken". (Wordt vervolgd.)

Krantenbank Zeeland

Breskensche Courant | 1925 | | pagina 1