r
ALGEMEEN NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR ZEEUWSCHVLAANDEREN
Wekelijksch Omzicht,
PUROL
VERSCHIJNT WOENSDAGS EN ZATERDAGS IN ALLE PLAATSEN VAN ZEEUWSCH-VLAANDEREN
35e Jaargang
Zaterdag 7 November 1925
Nummer 3078
Geen Geweten.
Werkelijkheid of
Fictie
Ingezonden Mededeeling.
Handen
BRESKENSCHE COURANT
Abonnementsprijs per drie maanden f 1.25
franco per po»t f 1,40
Advertentieprijs van 1 5 regels 75 cent
Elke regel meer 15 cent Ingez. Meded. 30 ct. p. regel.
D rukker-Uitgever
E. BOOM—BLIEK
tno.'2in breskens
Abonnements-Advertentie8 zeer billijk tarief.
Advertenties worden aangenomen tot uiterlijk
Dinsdag- en Vrijdagmiddag 1 uur
Is het de nadeining nog van
de heftige beroering, waarin de
groote oorlog de wereld bracht
En is het deze felle actie, die,
de wereld uit haar evenwicht
stootend, ook de volken buiten
Europa wier sluimer zoo vast en
zoo diep scheen, plotseling in
een beweging bracht, die thans
niet meer tot stilstand te brengen
schijnt Maar reeds voor dien
oorlog toch was een ongewone
beweeglijkheid merkbaar, die zich
golfsgewijze scheen uit te breiden.
Men zou kunnen meenen, dat de
spanning, die aan alle groote
gebeurtenissen pleegt vooraf te
gaan, de niet-Europeesche volken
onrustig had gemaakt, zooals een
naderend onweer het wel eens
in de wei doet. Overal onder
vonden de Europeesche mogend
heden in hun koloniën de "ge
volgen van die onrust. Maar het
was niet een doellooze bewege
lijkheid. 'tZij zeal of niet onder
den invloed stond van de groote
gebeurtenissen, die zich op het
wereldtooneel afspeelden, de on
gerustheid zelve was als het
eerste bewegen van een kind, dat
uit diepen slaap ontwaakt en
dat, ontwakend, zich tracht vrij
te maken uit de belemmering van
het dek, dat drukt, En wat we
nu nog overal zien in Perzië,
in Syrië, in China, in Egypte, in
Marokko, is niets anders dan de
voortgezette pogingen om de
hinderlijke dekens terug te slaan
en onbelemmerd eigen leven te
kunnen leven.
De Turken hebben het met een
forsche slag gedaan en zich met
dien eenen slag een plaats ver
overd naast de groote volken van
Europa. De behandeling van de
Mosoel kwestie, thans voor het
Hof van internationale Justitie, is
nog de nawerking van dien eenen
slag, waarvan de Europeesche
mogendheden, en Engeland niet
het minst, een beetje beduusd
zijn geraakt. De Syriërs trachten
dit voorbeeld te volgen en heb
ben het daarover ernstig met de
Franschen aan den stok gekre
34.
roman van
RE1NHOLD ORTMANN.
Ik had haar verboden een
afhankelijke betrekking aan te
nemen en nu grijpt zij naar het
eerste het beste andere middel,
om zich van mij los te maken.
Maar deze doctor, die niets heeft
en niets is, zou zelfs dan nog
niet in aanmerking kunnen komen
als mijn schoonzoon, indien In
geborg werkelijk in de meening
verkeerde van hem te houden.
Alle eer voor je vriendschap
jegens hemmaar ik kan mijn
eenig kind toch niet aan den
eersten den besten weggeloopen
hongerlijder uithuwelijken
.Slechts enkele weken geleden
nog was je een geheel andere
meening omtrent Siegmund Artois
toegestaan. Je sprak destijds over
hem als over een flinken ener
gieken jongen man".
„Nu ja het schijnt, dat hij
wel iets geleerd heeft en hij is
in ieder geval een zeer onder
houdend man in gezelschap. Maar
wat wil dat zeggen Hij zou nog
jarenlang op het geld van zijn
gen, die aan een beslissing van
den Volkenbond het recht mee
nen te ontleenen te beslissen,
hoe lang ze nog in bed onder
de belemmerende dekens moeten
blijven. Het resultaat is bloediger
en vernielender dan een behan
deling voor het Haagsche Hof
en bestaat uit de verwoesting van
een mooie Arabische stad en
enkele duizende dooden en ge
wonden. Maar het zou wel kun
nen, dat dit niet het eenige re
sultaat bleef en dat de Franschen
er nog ernstiger gevolgen van
ondervinden, dan de verwoestin
gen, die ze Syrië hebben te dra
gen gegeven.
De Fransche schatkist is in de
hoogste mate noodlijdend. En
wanneer het een particulier gold
en niet een groote mogendheid,
dan zou men van een bankroet
spreken. Caillaux, het finantieel
genie, die redding brengen zou,
is al overboord gezet. En dat is
misschien het fataalste teeken in
heel deze fatale geschiedenis. Het
toont een min of meer radelooze
nervositeit wanneer men een
nieuw middel, nog voor het ern
stig beproefd is, alweer weg
gooit om naar een ander te grij
pen.
En een dergelijken gemoeds
toestand is niet de beste om
zöo'n uiterst neteligen economi
sche en financieele vraagstuk
op te lossen als het Fransche er
een is.
Blijkbaar heeft Caillaux' verzet
tegen een kapitaalsheffing, die
hem met de socialisten en ten
slotte ook met de meerderheid
der radicalen in botsing bracht
hem parten gespeeld. En heeft
Painlevé geen ander middel ge
weten dan het ontslag van het
heele ministerie aan te bieden
en daarop een nieuw ministerie
zonder Caillaux te vormen. Maar
daarmee zijn Frankrijk's finan
cien niet gered. En het is nog
steeds niet duidelijk, hoe Pain
levé of een ander zich die red
ding voorstelt. Ondertusschen
blijven expedities als die in Syrië
en Marokko nog benenkelijk aan
de restjes van Frankrijk's rijkdom
knagen.
vrouw, dat wil dus zeggen op
mijn geld zijn aangewezen en ik
ben niet rijk genoeg om mij de
luxe van zulk een duren schoon
zoon te permitteeren".
„De jongelui zouden zich eerst
zooveel mogelijk op allerlei ge
bied kunnen inkrimpen en zijn
eigen eergevoel zal Artois aan
sporen, zich zoo spoedig mogelijk
van je steun onafhankelijk te
maken".
„Je moest mij de bittere nood
zakelijkheid je eersten wensch
onvervuld te laten, niet nog
zwaarder doen gevoelen, liefste
Edith 1 Het gaat nu eenmaal niet
het is geheel en al onmogelijk!
Zij stond op en bedekte haar
gelaat weer met een slui'er, alsof
zij op het punt stond te vertrekken.
„Het is heel jammer, dat het
niet gaat", sprak zij met zonder
ling vreemd klinkende stem,
jammer niet alleen voor Artois
en Ingeborg, maar helaas ook
voor mij. Want ik moet je onder
deze omstandigheden verzoeken,
mij mijn woord terug te geven,
Ludwig I"
Wallroth sprong op en greep
haar zoo stevig bij haar hand
gewricht, dat het haar pijn deed.
Je woord Welk woord, Edith
Wat moet die zonderlinge ver
klaring beteekenen
Want de Marokkanen zijn even
goed als de Turken in Syrië in
de algemeene gistingsbeweging
medegesleept. Frankrijken Spanje
bestrijden enkel Rifkabylen Maar
het is duidelijk, dat feitelijk ge
heel Marokko met dit verzet
sympathiseert en alleen daarom
niet meedoet, omdat het onder
Fransche of Spaansche heer
schappij de armen niet vrij kan
krijgen om het belemmerend dek
terug te slaan. Ontwaakt is het
niettemin. En het zou wel eens
kunnen, dat Spanje en Frankrijk
dit op het onverwachts en op
noodlottige wijze ondervonden.
In Perzië zijn ze ook al sinds
lang wakker geraakt. En het is
niet onwaarschijnlijk, dat de Rus
sische Sovjet-vuist hulpvaardig
meewerkt om de Perzen de slaap
uit de oogen te wrijven en dat
de afzetting van den Sjah daar
van het gevolg is. Die zelfde
hulpvaardigheid toont Rusland
ook in China de Chineezen, die
voor ons Westerlingen, altijd een
beetje onbegrijpelijk zijn geweest,
en deze gedragen zich nu ook
bij hun ontwaken alleronbegrij-
pelijkst. Misschien is het Ooster-
sche wijsheid. Maar wij, hier in
Europa, begrijpen niet goed,
waarom het noodig is elkaar "dood
te slaan, wanneer men zich van
de overheersching van een derde
wil bevrijden.
Men zou haast zeggen, dat de
Chineezen de overheerschers, die
de Westersche mogendheden en
Japan zijn niet durven dood slaan,
en met deze te Peking maar ge-
dweëelijk over douanetarieven
confereeren, maar inmiddels hun
niet langer te bedwingen lust om
er op te slaan aan elkander bot
vieren.
Oogenblikkelijk gaat de strijd
weer tusschen Tsjang-tso-lin, de
dictator die thans de macht in
China heeft en Woe-pei-foe, die
een tijd geleden de macht bezat.
Maar het is niet goed duidelijk,
hoe de overwinning van den een
of van den ander China een
haarbreed verder brengt op den
weg naar zijn bevrijding.
En tochis het wel zoo
wonderlijk, wat de Chineezen
„lk voel mij niet sterk genoeg
om den last te dragen, welke mij
daar op de schouders geladen
zal worden. Ik wil niet, dat met
mij tegelijkertijd haat en onte
vredenheid over den drempel van
jouw huis zullen binnentreden.
Niemand zal over mij als over
een gelukverstorende indringster
mogen spreken".
„Maar om 's hemels wil, van
dat alles is toch absoluut geen
sprake 1" riep de professor geheel
buiten zichzelf uit. Wanneer je
thans door dergelijke bedenkingen
er toe kunt komen mij op te
geven, dan heb je nooit oprecht
van mij gehouden".
„Juist omdat ik je oprecht lief
heb, Ludwig, kan ik de gedachte
niet verdragen door jou misschien
eens als de verstoorster van je
huiselijk geluk te worden be
schouwd. Juist omdat ik de
gevoelens van je dochter volko
men begrijp daar ik misschien
in haar plaats precies hetzelfde
zou gevoelen ais zij juist
daarom, mijn vriend, kan ik er
niet in toestemmen een strijd te
ontketenen, waarin ik onder alle
omstandigheden de hoofdschul
dige zou moeten zijn. Ingeborgs
rechten op jou zijn ouder en
heiliger dan de mijne en ik wil
niet, dat iemand zich door mij
doen Doen wij in Europa niet
feitelijk net zoo Grieken en
Bulgaren hadden ook, als de
Chineezen van verschillende pro
vincies elkander doodgeslagen,
als de Volkenbond niet tusschen
beide gekomen was.
En dat ze aan dien Bond ge
hoorzaamden, komt toch ten slotte,
omdat in dien Bond de groote
landen van Europa zitten. Want
zou een twist tusschen twee
groote mogendheden ook zoo wel
bijgelegd zijn Het was ook hier
op den Balkan nog de nadeining
van den grooten oorlog, die zich
voelbaar maakte.
Wij voelen haar overal, te Lo
carno en bij Caillaux' val. De
vraag is maar, waar ze ons bren
gen zal.
-
''1 N. W
„Laat zc maar vechten, allicht
hebben ze een nieuw jasje noodig".
Het zou een miskenning van
de werkelijkheid zijn te beweren,
dat in onze, op de economische
zelfverantwoordelijkheid van den
individu berustende maatschap
pelijke orde, geen belangenstrijd
bestaat. Er is geen bestudeering
van economische vraagstukken
voor noodig om in het maat-
scnappelijk gebeuren om ons,
de verschijnselen aan te wijzen,
die het gevolg zijn van belan
in zijn rechten aangetast zou
achten".
Op den zachten, kalm berusten
den toon van een martelares had
zij hem dit alles gezegd om de
duisternis, die haar sluier steeds
dichter om alle zich in het vertrek
bevindende voorwerpen scheen
te weven, droeg er niet in ge
ringe mate toe bij, haar woorden
voor den professor iets bijzonder
smartelijks en aangrijpends te
geven.
Hij liep eenige malen de kamer
op en neer en bleef toen diep
ademhalend staan, als iemand,
die een zwaren strijd voert, om
tot een beslissend besluit te
komen.
„Edllhzeide hij eindelijk na
een zeer lange stilte. Beschouw
je mijn toestemming in een ver
loving van Ingeborg met dezen
doctor werkelijk als een voor
waarde voor de veryulling van
je belofte?"
„lk kan niet anders, Ludwig,
de hemel weet, dat ik werkelijk
niet anders kan".
„En ben je ook bereid alle
verantwoordelijkheid op je te
nemen voor datgene, wat mijn
toegevendheid aan leed en rouw
voor ons allen tengevolge zou
kunnen hebben
Toonloos en zacht gelijk een
gen-tegenstellingen tusschen groe
pen en menschen. Wanneer wij
dan desniettemin het bestaan van
een klassenstrijd, zooals deze de
laatste jaren gepropageerd wordt
in woord en geschrift ontkennen,
kan deze ontkenning niet anders
geargumenteerd worden, dan door
het aanvoeren van het bewijs, dat
het begrip klasenstrijd nergens in
onze maatschappij zijn verwezen
lijking vindt. Hoe is dat woord
klassenstrijd in de wereld ge
zonden
Anderhalve eeuw geleden on
geveer, werd he®eonomische
leven bevrijd van ae knellende
banden van het uitgeleefde fen-
dale stelsel. Gilden en andere
instellingen, die het onmogelijk
maakten, dat de individu zijn
arbeidskracht naar eigen verkie
zing aanwendde en over de op
brengst van zijn arbeid eveneens
naar eigen verkiezing beschikte,
werden opgeruimd. Het gevolg
hiervan was een in geheel West-
Europa waarneembare uitbrei
ding van de goederenproductie,
een uitbreiding, welke noggroo-
tere afmetingen zou aannemen,
toen door het gebruik van machi
nes de physieke kracht van den
arbeider niet meer uitsluitend de
opbrengst van het arbeidsproces
beheerschte. Maardaarnaastleidde
de omvorming van het econo
mische leven tot het ontstaan van
maatschappelijke verhoudingen,
die ellendig waren. Wij weten
allen hoe een Sismondi, Saint
Simon, Robert Owen, Tourieren
anderen, getroffen door de onge
wone verscherping der sociale
tegenstellingen, de armoede uit
de wereld meenden kunnen ban
nen door de maatschappij vol
gens een door hen ontworden
Als uw handen door een
of andere arbeid ruw en
beschadigd zijn, wrijf
ze dan dadelijk in met
30-60-90 ct.
zucht, maar toch duidelijk ver
staanbaar kwam het over haar
lippen: „Ja!"
„Welnu, dan verzoek ik je om
de beantwoording van nog slechts
een enkele vraag. Stamt deze
Artois dan tenminste uit een
volkomen vlekkelooze familie
Ik heb namelijk in mijn tamelijk
lange loopbaan geconstateerd, dat
bepaalde karaktereigenschappen
van de ouders bijna met dezelfde
zekerheid als zekere ziekten op
de kinderen overgaan en niets
ter wereld zou mij kunnen be
wegen iemand in mijn familie
kring op te nemen, die niet van
eerbiedwaardige voorvaderen af
stamt"
Het zou hem hebben kunnen
bevreemden, dat Edijh op deze
vraag niet onmiddellijk antwoord
gaf en dat zij eindelijk, inplaats
van hem kort en bondig van
repliek te dienen, zeide
„Oordeel je op dit punt niet
al te streng, Ludwig Wat zou
je bijvoorbeeld doen, als iemand
je thans mededeelde, dat er ook
in het leven van mijn vader of
moeder de een of andere don
kere bladzijde was voorgekomen?
„Dat zou het verschrikkelijkste
zijn, Edith, dat mij zou kunnen
overkomen.
(Wordt vervolgd.)