ALGEMEEN NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR ZEEUWSCHVLAANDEBEN
Onze woningen.
VERSCHIJNT WOENSDAGS EN ZATERDAGS IN ALLE PLAATSEN VAN ZEEUWSCH-VLAANDEREN
Woensdag 12 Augustus 1925
Nummer 3053
Economische
Barometers.
Geen Geweten.
m.
BRESKENSCHE COURANT
Abonnementsprijs per drie maanden f 1.25
franco per poit f 1,40
Advertentieprijs van 1 5 regels 75 cent
Elke regel meer 15 cent Ingez. Meded. 30 ct. p. regel.
Drukker-Uitgever
E. BOOM—BLIEK
Tn'o'°2? BRESKENS
Abonnements-Advertenties zeer billijk tarief.
Advertenties worden aangenomen tot uiterlijk
Dinsdag- en Vrijdagmiddag 1 uur
34e Jaargang
In tal van dagblad- en tijd
schriftartikelen is gedurende de
laatste maanden het vraagstuk
der .economische barometers"
gesproken. De ervaring, tijdens
de oorlogen en meer nog in de
na-oorlogsche malaise jaren op
gedaan, bracht velen ertoe te
trachten den loop van het eco
nomisch leven in de naaste toe
komst ?oo juist mogelijk te voor
spellen aan de hand van gegevens
uit het verleden. Deze gegevens
noemt men dan .economische
barometers" omdat men, evenals
op den barometer .mooi weer"
en .slecht weer", op het econo
mische instrument „hoogconjunc
tuur" en .malaise" hoopt te kun
nen aflezen.
Men gaat daarbij uit van de
veronderstelling, die trouwens
haar juistheid in den loop der
jaren bewezen heeft, dat er een
vooitdurende regelmaat kan wor
den geconstateerd in de opeen
volging van de bepaalde ver
schijnselen. Evenals de golven
der zee met een eeuwig voort
durende regelmatigheid op het
stra d uiteenspatten en evenals
eb en vloed met diezelfde regel
matigheid elkaar opvolgen, zoo
wisselen ook in het economisch
leven de gunstige periodes af
met tijden van werkloosheid en
malaise.
En als men dan ook de ge
schiedenis leest van de crisis,
die zich sedert het begin van
de vorige eeuw hebben voor
gedaan, dan wordt men getroffen
door het feit, dat voortdurend
dezelfde verschijnselen de komst
van den plotselingen terugslag,
van den conjunctuuromslag aan
kondigen en dan vraagt men
zich af, hoe het mogelijk is, dat
men het onweer niet heeft zien
naderen en bijtijds gezorgd heeft
dat de schade zoo gering mo
gelijk werd.
Een moeilijkheid is echter,
dat de crisis niet, zooals hon
derd jaar geleden en zelfs ook
nog voor 1850, een plaatselijk
gebeuren is en tot een enkele
fSreFILïsBTeN.
it.
Een kleine wolk van onaan
gename verrassing vertoonde zich
op professor Wallroths gelaat,
toen hij den vreemden jongen
man in de salon van mevr. van
Manstein in het oog kreeg. Maar
hij. bezat als man van de wereld
te goede manieren, om zijn be
vreemding door woord of gebaar
te laten blijken. Hij kuste ridder
lijk de hand van zijn verloofde
en wieip haar een vragenden
blik toe, nadat hij de eerbiedige
buiging van den doctor met een
vriendelijken hoofdknik had be
antwoordt.
Met een ongedwongen glim
lach, die na de opwinding van
het laatste kwartier van een
bewonderenswaardige zelf beheer-
sching getuigde, zeide Edith
.Moet ik de heeren eerst aan
elkander voorstellen Zou de
meester zich zijn leerling niet
meer weten te herinneren
Professor Wallroth trachtte
zijn verlegenheid achter een zeer
beleefde gelaatsuitdrukking te
natie beperkt blijft, maar dat
thans de geheele wereld, die uit
economisch oogpunt bekeken,
één geheel vormt, de gevolgen
van een crisis ondervindt en dat
het uitbarsten van de catastrofe
nu eens hier en dan weer er-
gers anders kan gebeuren.
Het zou te ver voeren, om in
deze enkele regels een volledige
uiteenzetting te geven van de
verschillende crisis theorieën, nog
daargelaten, dat het zeer te be
twijfelen is, of dit de belang
stelling der lezers zou hebben,
maar wij meenen niet te mogen
nalaten, in het kort weer te ge
ven wat eigenlijk de oorzaak der
crisis is.
In de middeleeuwen werkte
men uitsluitend op bestelling.
Een meubelmaker maakte eerst
dan een kast, als hij een bestel
ling kreeg en zoo wai het met
alles. Men had zoodoende nooit
de kans, dat men met onver
koopbare voorraden bleef zitten.
Tegenwoordig werkt men voor
de .markt", d. w. z. men produ
ceert eerst en dan tracht men
het geproduceerde te verkoopen.
Alleen met schepen, zeer bijzon
dere en kostbare installaties,
spoorrijtuigen en dergelijke wordt
nog op bestelling gewerkt.
Een producent is nu genood
zaakt vooruit te weten
le. hoeveel door de verbrui
kers gekocht zal worden
2e. hoeveel zijn concurrenten
produceeren
Het verschil zal door hem ge
maakt en verkocht kunnen wor
den. Het spreekt vanzelf, dat
deze uiteenzetting tal van fac
toren buiten beschouwing laat,
maar voor de kern der zaak is
zij o. i. voldoende.
En omdat nu voor de voor
naamste artikelen, zooals ijzer,
katoen, graan, petroleum, steen
kool, suiker, rubber, e.d. een
wereldmarkt is, waar tegenover
het wereldverbruik de wereld
productie staat, bevinden zich
de verschi lende producenten in
de noodzakelijkheid te taxeeren,
hoe groot het verbruik zal zijn
door de bewoners van onzen
aardbol en wat van die benoo-
digde hoeveelheid in andere
verbergen. De ander kwam hem
te hulp.
.Doctor Siegmund Artois I"
zeide hij, wederom met een
diepe buiging. Ik had gedurende
een reeks van jaren het buiten
gewone voorrecht uw colleges te
kunnen volgen, professor 1"
Met die innemende vriende
lijkheid, die hem in gezelschap
eigen was, reikte de professor
hem de hand.
,Ik herinner mij u zeèr goed,
waarde doctor. En ik verheug
mij, u weer eens te ontmoeten.
Naar ik hoop bent u onze weten
schap trouw gebleven f"
,Ja, professor 1 Maar ik zou er
haast aan toe willen voegen
helaas! Want ik vrees, dat ik
niet onder uw gelukkigste jon
geren gerangschikt kan worden?"
.Doctor Artois is een speel
kameraad uit onze jeugd", meng
de Edith zich onbevangen in 't
gesprek. Wij waren vele jaren
lang buurkinderen en goede
kameraden. Je bent hoop ik
niet boos op mij, dat ik onze
verloving voor hem niet geheim
gehouden heb".
„Nu ik dit heugelijke nieuws
zoo juist bij monde van uw ver
loofde vernomen heb, zult u mij
stel'ig toestaan, professor, u mijn
deelen der aarde wordt voort
gebracht, terwijl men eveneens
moet weten, hoeveel voorraad
van vorige jaren nog aanwezig is.
Hoewel deze becijfering uiter
aard niet nauwkeurig behoeft te
zijn en veelal niet meer dan een
zeer ruwe schatting is, is het
bijzonder meer duidelijk, dat er
tal van factoren kunnen zijn, die
roet in het eten gooien en daar
door reeds de directe aanlei
ding zijn \oor de ineenstorting
van het commercieele kaarten
huis dat over de geheele wereld
is opgetrokken.
In de eerste Dlaats denken
we aan mis oogst, die niet alleen
geldt voor de plantaardige grond
stoffen (katoen, graan, suiker,
rubber), maar ook indirect van
invloed is op de andere wereld
artikelen, doordat er ook samen
hang is tusschen het verbruik
van verschillende artikelen on
derling.
Vooral wanneer er geprodu
ceerd is van een bepaald arti
kel en deze .overproductie"
zich manifesteert in een val der
prijzen, is de kans groot dat
het faillissement van de betrok
ken handelaren of bankiers het
sein is tot een algemeene daling,
die het karakter van een lawine
aanneemt en zoowel prijzen als
koersen van aandeelen meesleept
terwijl ook de wisselkoersen aan
hevige schommelingen onder
hevig zijn. Het zijn ook psycho
logische factoren, die hun in
vloed doen gelden, terwijl uit
den aard der zaak de specula
tie het panische van den con
junctuur-omslag aanwakkert.
Na deze plotselinge gebeurte
nissen pleegt een tijdperk van
malaise te komen, doordat de pro
ductie die kunstmatig uitgezet
geweest is en dit geldt niet
alleen van de productie der
grondstoffen, „maar ook die van
half- en heelfabrikaten moet
worden ingekrompen.
Overal dus stilstaand, afbouw
en achteruitgang, werkloosheid
en armoede, kortom al de ver
schijnselen, die wij de laatste
jaren in ons land en in de meeste
andere deelen der wereld heb
ben kunnen constateeren. Het
oprechte gelukwenschen aan te
bieden".
Wederom volgde een levendig
handendrukken en toen doctor
Artois zich bescheiden wilde
terugtrekken, kon de professor
als beleefd man niet anders doen,
dan hem nog voor eenige oogen-
blikken het genoegen van zijn
gezelschap te doen verzoeken.
Hij had waarschijnlijk verwacht,
dat de jonge man de uitnoodi-
ging zou beschouwen als een
beleefdheidsphrase, hetgeen ze
ook in werkelijkheid wasmaar
de doctor gaf zonder aai zelen
gevolg aan de vriendelijke in
vitatie en hij gedroeg zich zoo
onbevangen als iemand, die zich
op oude vriendschapsrechten
mag beroepen. Dat hij Edith
vaker dan misschien strikt nood
zakelijk was, met het vertrou
welijke „je', aansprak, scheen
professor oogenschijnlijk onaan
genaam te stemmen, hoezeer hij
zich ook moeite gaf zulks te
verbergen. Edith wierp achter
zijn rug dan ook herhaaldelijk
smeekende blikken op Artois,
zonder dat deze de bede in haar
oogen scheen te willen begrijpen.
Het gesprek kwam op den
tegenwoordigen werkkring van
den doctor en op zijn plannen
kapitaal, dat door besparing
gevormd wordt welk proces
zich thans ook langzamer dan
anders voltrekt vindt geen
belegging, daar de industrie
geen kapitaal noodig heeft en
men bovendien ook zeer huiverig
is zich wederom in de nijverheid
te interesseeren, zoodat de kapi
taal-rente laag blijft.
Het is deze ruimte op de geld
markt, die de prikkel wordt
voor de industrie voor hernieuw
de energie. De lage rentevoet
stelt haar in staat, dure leenin
gen af te lossen en de kostprijs
te drukken.
Langzamerhand gaat het weer
bergopwaarts. Nieuwe energie
wordt door de nijverheid ont
wikkeld gesteund door de han
delspolitieke maatregelen van ver
schillende regeeringen, wordt 'n
internationale strijd aangebonden
om nieuwe afzetgebieden-over
zee ieder is weer bereid zijn
geld te steken in nieuwe onder
nemingen, die als paddestoelen
uit den grond verrijzen; in koorts-
achtigen ijver worden weer sche
pen en locomotieven aange
bouwd.
De koersen der aandeelen stijgen
weer, de industrie vraagt steeds
meer kapitaal, zoodat ditschaarsch
wordt en de rentevoet een stij
gen vertoont. Steeds meer wordt
geproduceerd, deexportisenorm,
de magazijnen en voorraad
schuren zijn overvol, het publiek
is verzadigd, toch wordt nog door
geprocudeerd tot opeens een
moment van weifel, tengevolge
van de een of andere kleine
gebeurtenis, ende crisis
breekt los.
Ziedaar in korte trekken de
economische kringloop, het ver
loop der conjunctuur, waarvan
de slechte periodes oneindig veel
meer fiancieele en ook ideëele
en moreele schade aanbrengen,
dan de gunstige periodes aan
winst te boeken geven.
En dat er daarom stemmen
opgaan, die zich afvragen, of 't
niet mogelijk is den stormbal te
doen hijschen, wanneer de tee
kenen uitwijzen, dat er onweer
dreigt aan den economischen
hemel, is volkomen begrijpelijk.
voor de naaste toekomst. Duide
lijker nog dan eerst vertoonde
zich het kleine wolkje op het
gelaat van den professor, toen
hij vernam, dat de jeugdmakker
van zijn verloofde voor goed in
de hoofdstad dacht te blijven en
zijn gezicht veranderde niet, toen
Edith achter zijn stoel ging staan
en met een ongewoon zachten
klank in haar aangename stem
zeide „Siegmund wil de acade
mische richting kiezen. En jij
zult hem een beetje onder je
hoede nemen, niet waar Onder
jouw machtige bescherming zal
hij stellig menige moeilijkheid
gemakkelijker overwinnen",
„Het zal mij genoegen doen,
je vriend van nut te kunnen
zijn", antwoordde hij ontwijkend,
maar je doet me te veel eer aan,
als je denkt, dat mijn bescher
ming van zulk een groote waarde
is. Indien ik werkelijk de macht
bezat, die jij mij schijnt toe te
kennen, dan zou ik die stellig
reeds ten gunste van mijn wak
keren assistent Düiinghoffen heb
ben aangewend, dien ik van
harte een schitterende loopbaan
toewensch".
Düringhoffen vroeg Artois,
zonder zich door de tamelijk
duidelijke afwijzing ontstemd te
Vooral in verband met het
werkloosheidsvraagstuk zou't van
eminent belang zijn, indien men
ook maar eenigszins de toekom
stige conjuctuur kon voorspellen.
En hoewel er niets met zeker
heid kan worden gezegd, is toch
ongetwijfeld met een meerdere
of mindere mate van waarschijn
lijkheid een conclusie te trekken
uit het bijeengegaarde materiaal.
Maar en hieraan twijfelen wij
het meest men moet ook weten
te luisteren, als het waarschu
wingssignaal weerklinkt. Het is
nu eenmaal een vaststaand feit,
dat er nergens meer wordt ge
zwommen dan rondom de bord
jes .Gevaarlijk, verboden te
zwemmen" en daarom vreezen
wij, dat als mettertijd een baro
metercommissie tot de conclusie
is gekomen, dat er gevaar dreigt
en zij dientengevolge alarm
blaast, haar stem zal zijn „als
die eens roependen in de woes
tijn".
Nog steeds is .Eigen haard
goud waard" en daarom valt
het te betreuren, dat nog zoo
vele menschen geen eigen huis
hebben, maar slechts door een
overmatige bekrompen samen
woning met anderen, kans zien
een dak boven hun hoofd te
krijgen.
Als men de vraag stelt, waar
om niet naar een eigen huisje
of een eigen etage wordt om
gezien, hoort men steevast
„Woningnood! er ziin wel hui
zen, maar daarvan zijn de hu
ren niet te betalen 1" Nu spreekt
het vanzelf, dat die hooge hu
ren een gevolg zijn van het feit,
dat er te weinig huizen zijn, want
als er voldoende waren, of nog
beter, als er een overschot was,
zou de concurrentie de huiseige
naren wel dwingen de huren té
verlagen 1
Al zijn we nu nog niet zoover,
dat er een overschot aan wo
ningen is integendeel, de
achterstand van de oorlogsjaren,
toonen. .Valentin Düringhoffen?
Dat doet mij werkelijk genoegen
den naam van dien braven jon
gen weer eens te hooren 1 Ik
hoop dat het hem heel goed
gaat I"
„Wel, dat is een kwestie van
opvatting", meende de professor
eenigszins verlegen. Zijn in
komsten zijn nu niet bepaald
ruim te noemen.
U bent dus met hem bevriend?
Ik leerde hem gedurende mijn
studietijd hier in de hoofdstad
kennen en waardeeren. Hij was
een van de meest rechtschapen
menschen, die ik ooit in mijn
leven ontmoet hebvoor een
groot genie echter zou ik hem
weliswaar niet gehoudenhebben".
„Ik beschouw hem evenwel
stellig als zoodanig tenminste
voor zoover het zijn wetenschap
betreft", zeide professor Wall
roth op tamelijk beslisten toon.
Het lijkt mij niet in het miAst
twijfelachtig, dat die jonge man
een prachtige toekomst tegemoet
gaat".
„Natuurlijk zal ik niet ver
zuimen hem een bezoek te
brengen. Op het scheikundig
laboratorium van de universiteit
kan men dus zijn adres te weten
komen. (Wordt vervolgd).