ALGEMEEN NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR ZEEUWSCHVLAANDEREN
Wekelijkscb OieizlchL
Maatschappelijke eischen.
Geen Geweten.
bresken:
h e i
courant
VERSCHIJNT WOENSDAGS EN ZATERDAGS IN ALLE PLAATSEN VAN ZEEUWSCH-VLAANDEREN
Abonnementsprijs per drie maanden f 1.25
franco per post f 1,40
Advertentieprijs van 1 5 regels 75 cent
Elke regel meer 15 cent. Ingez. Meded. 30 ct. p. regel.
D rukker-Uitgever
E. BOOM—BLIEK
TNo.,02°in BRESKENS P,°7*$!,ro
Abonnements-Advertenties zeer billijk tarief.
Advertenties worden aangenomen tot uiterlijk
Dinsdag- en Vrijdagmiddag 1 uur
34e Jaargang
Zaterdag 18 Juli 1925
Nummer 3046
Het gaat den Franschen blijk
baar niet erg voor den wind in
Marokko. De Rifkabylen drin
gen stoutmoediger vooruit en
geven den Franschen verdedi
gers handen vol werk. Maar het
ergste is wellicht nog, dat de
trouw der Marrokkaansche stam
men bedenkelijk begint te wan
kelen en Abd-el-krim's troepen
een eigenaardigen aantrekkings
kracht blijken uit te oefenen,
zoodra die zich in de buurt ver-
toonen. En omdat feitelijk de
Fransche verdediging steunt op
de uit deze Marokkaansche stam
men getrokken troepen, is de
kans groot, dat die alleen af-
d jende zal kunnen werken, wan
neer het contingent Eiropeesche
troepen in Marokko belangrijk
versterkt worden.
Maar daartegen bestaan twee
erlei bezwaren. De Fransche
veldtocht in Marokko is, dank
ook den tegenstand van commu
nisten en socialisten in Frankrijk
r.i-t erg populair. En de Fran
sche bevolking laat dan ook niet
onduidelijk een gevaarlijk gemor
van ontevredenheid hooren, nu
er plannen gemaakt worden om
meer troepen te lichten. Maar
bovendien kost het lichten en
verzenden van deze troepen han
den vol geld en is het oorlog
voeren met Europeesche troepen
nog veel duurder dan met in-
landiche.
En waar feitelijk iedere oor
logvoering op 't oogenblik ruï reus
dreigt te worden voor dein niet
al te fleurigen staat verkeerende
Fransche finantien en Caillaux,
de minister van finantien, zoo
veel mogelijk de hand op den
zak houdt, is het begrijpelijk,
dat de Franschen naar andere
middelen omzien om aan den
oorlog een einde te maken. Hun
prestige en het behoud van hun
rijk in Noord-Atrika staan een
terugwijken voor htt opdringen
van Abd el krim en een vrede
op zijn voorwaarden niet to?.
Daarom trachten ze nu samen
met de Spanjaarden dien vrede
te krijgen op voorwaarden die
zij stellen en die ze voor den
opstandelingenleider zoo aanlok
kelijk mogelijk gemaakt hebben
door h^m en zij i R'fkabylen
vrijheid en zelfbestuur in het
Rifgebied toe te staan onder
louvereiniteit van den Sultan te
Fez, dat is dus feitelijk onder
Fransche souvereiniteit. Maar
omdat het lang niet zeker is,
dat Abd ei krim daarop ingaat
en het daarentegen heel wel
zou kunnen gebeuren dat hij
uit deze vredesvoorstellen tot
de zwakheid van Frankrijk's en
Spa- j 's poiit^e concludeert, zien
de Franschen en Spanjaarden
al naar andere hulp uit.
Ze hebban blijkbaar Engeland
trachten over te halen om aan
de b'okkade van h^t Rifgebied
mee te doe i en zoo mogelijk
ook troepen te ontschepen te
Tandjer, dat onder internationaal
toezicht staat^om van daar uit
de Fransche beweging te steu
nen. De Engel8chen schijnen
echter voor de eer bedankt te
hebben. Ze zijn niet van plan
F'ankrijk en Spanje in Marokko
iets in den weg te Dggen, maar
voelen er evenmin wat voor zich
zelf in de Marokkaansche nes
ten te steken. Ongetwijfeld re
deneeren z", dat ze al genoeg
zorgen aan hun hoofd hebben.
In China ontwikkelt zich de
nationale beweging tegen de
vreemdelingen steeds duidelijker
ook een ar ti-Engelsche en anti
Japansche. Daa^ komt bij, dat
Amerika m^t zijn voorstellen
omtrent de internationale con
ferentie, die de bedoeling zou
hebben de mogendheden afstand
te laten doen van de buitenge
wone rechten, die ze in China
hebben, hun in een uiterst lastig
parket heeft gebracht. Gaan ze
er op in, dan moeten ze of hun
bijzondere positie in China voor
een deel prijs geven of op de
conferentie zelf Amerika den
oet dwars zetten.
Doen ze het niet, dan ont
stemmen ze Amerika al even
zeer als wanneer ze op de con
ferentie niet met zijn plannen
meegingen. En het instemmen
van Amerika is iets, daar zelfi
Engeland zich in dezen tijd lie
ver niet aan waagt.
Maar de Chineesche moeilijk
heid is niet de eenige waarmee
Engeland momenteel te worste
len heeft. De cricisin zijn nijver
heid verscherpt zich onrustbarend
En in de mijn-industrie dreigt
een ernstig coi flict tusschen
mijneigenaars en mijnwerkers.
De regeering is nu bezig te be
middelen, maar haar pogingen
dreigen op de onverzettelijkheid
van beide partijen af te stuiten.
En deze onverzettelijkheid is
te gevaarlijker, omdat zij fei
telijk voorkomt uit de oecono-
mische cisi», die Engeland door
maakt en waarvan vooral de mijn
industrie de nood'ottige gevolgen
ondervindt en die de partijen
in het conflict geen ka^s laat.
De oorzaak van de werkelooffieid
van 300.000 mijnwerkers ligt
voor een groot deel in den
achteruitgang van den export
handel en voor een iets gerin
ger deel in dien van den bun-
kerbandel. De eerste is gedaald
van 60 a 70 millioen ton tot on
geveer 50 millioen en de bunker-
handel van 21 tot 16 millioen
ton. En deze achteruitgang is
een gevolg yan den oeconomi-
schen teruggang overal in de
wereld, moet dus voorloopig
aanhouden, kan althans niet ver
anderen.
Tal van mijnen zijn dan ook
al gesloten en andere zullen ge
sloten moeten worden, wanneer
het niet lukt door verlaging van
de loonen en verlenging van den
arbeidsduur de productiekosten
te verlagen.
Maar het loon der mijnwer
kers is maar juist voldoende
voor hun levensonderhoud. Ze
moeten zich dus tegen verlaging
wel blijven verzetten. En zoo
staan de twee partijen als onver
zoenlijk tegenover elkaar. Het
is niet de beste manier oin con
flicten tot oplossing te brengen.
Of ze dat in Engeland zullen
fEen genoegen? O, ik zou
niet weten, wat mij wreeder had
kunnen treffen dan dit".
Zij barstte in een hartstochte
lijk, heftig snikken uit en liet
zich als een wanhopige op de
sofa neervallen, terwijl de pro-
fe-sor met een somber gelaat
door de kamer begon te stappen.
,Je vriendschap voor Edith
kan niet heel hartelijk en oprecht
zijn geweest, wanneer je nu zoo
liefdeloos over haar kunt oor-
deelen", sp-ak hij na een pijnlijk
stilzwijgen. Ik moet bekennen,
dat ik tot op dit oogenblik een
hoogeren dunk had van de diepte
en echtheid van je gevoelens.
Maar hoe dat ook moge zijn, in
ieder geval hebben wij thans
met een voldongen feit rekening
te houden en je zult over de
veiloofde van je vader niet voor
de tweede maal zulke uitdruk
kingen bezigen, die ik slechts
toeschrijf aan je plotselinge op
winding en ze je daarom kan
vergeven. Jijzelf zult gauw ge
noeg vol schaamte aan dit oogen
blik terugdenken.
Ingeborg richtte zich op en
droogde haar tranen. fNooit 1"
verklaarde zij met koppige be
slistheid. Edith heeft mij schan
delijk misleid en van een vriend
schap tusschen ons kan na het
geen ik zooeven gehoord heb.
begrijpen, zal nog moeten blij
ken. Maar in Tsjecho-Slowakije
en Rome schijnen ze daarvau
wel eenig notie te krijgen. Er
is tusschen de twee, de regee
ring te Praag en het Vaticaan
te Rome ook een conflict ont
staan, omdat de regeering offi
cieel had deelgenomen aan de
viering van den herdenkingsdag
van Hu8«, den voorlooper der
hervorming, die indertijd als
ketter verbrand is.
De pauselijke nuntius te Praag
en de Tsj^cho Slowakische ga-
zant bij het Vaticaan zijn daar
om op reis gegaan. Maar beide
partijen toooen toch al een nei
ging om de zaak niet al te strak
te trekken en maar liever een
schikking te treffen dan het hard
tegen hard te laten gaan.
Waar men ook komt, in welke
kringen men ook moge verkee
ren, steeds hoort men beoor
deelingen geven over hetgeen
naar de meening van dengene
die h t woord voert niet onge
daan mocht blijven. De een
vindt het een schande, dat hier
of daar niet een nieuwe brug
gemaakt wordt, een ander acht
meer bloemen in de atadaplaot-
aoenen het minste wat hij eischen
kan, een derde is er over ontdaan,
dat deze of gene cursus niet
kosteloos gegeven kan worden
of m sschien uit bezuinigings-
overweging is opgeheven.
Oordeel over wat moet ont
breekt er dus meestal niet bij
het publiek. Maar als men dan
eens daar tegenover stelt, dat al
die wenschelijkheden die bepleit
worden toch nog maar zeer
kleioe onderdeeltjes zijn van het
allergrootste vraagstuk, namelijk
de voorziening van de maat
schappij in hare dagelijksche
levensbehoeften en daarvan eens
vraagt of men deze verzekert
acht, ziet dan vinden de enthou
siaste verbeteraars 't niet noodig
daar lang bij stil te staan.
niet langer sprake zijn. Maar
het schijnt wel, dat u mij niet
begrijpt en aangezien het hier
toch een uitgebreide zaak betreft,
is het maar beter, dat wij er
verder Diet over spreken.
Wanneer zal de de huwelijks
dag zijn
„Ik wilde daaromtrent nog
geen vast besluit nemen, alvo
rens ik daarover met jou had
beraadslaagd. Maar je zult be
grijpen, dat onder de gegeven
omstandigheden van een langen
verlovingstijd niets kan komen.
Meer dan twee maanden kan ik
den datum van ons huwelijk
echter niet verschuiven. Kan dat
je goedkeuring wegdragen
Om de lippen van het jonge
meisje vertoonde zich een bittere
trek.
Wat heeft mijn goedkeuring
daarmee te maken Het is mij
voldoende te weten, dat ik twee
maanden tijd zal hebben, om
mijn voorbereidingen te treffen".
,Je voorbereidingen? Wat moet
dat nu weer beteekenen
„Ik zei u immers, dat ik met
uw tweede vrouw niet onder 't
zelfde dak wil leven. En in acht
weken tijds zal er voor mij toch
wel een of andere betrekking te
vinden zijo, die mij van deze
noodzakelijkheid ontheft".
„Luister eens, Ingeborg, je
Ingezonden Mededeeling.
Vreemd is eigenlijk dit ont
brekende besef, misschien komt
het omdat tot dusver de aan
vulling met hetgeen de wereld
voor zijn bestaan noodig heeft
nog viij geregeld heeft kunnen
plaats vinden.
Het voorbeeld van Rusland is
afgezaagd, maar het is toch
nog altijd daarom aan te toonen,
dat een verkeerd geleid econo
misch huishouden in minder dan
geen tijd in wanhopigen toestand
overgaat. Doch het is ook niet
de kwestte of de maatschappe
lijke ordening verstoord wordt,
dat ij hier te lande niet het
geval, maar afgescheiden daar
van bestaat de vraag of een
zoodanige ontwikkeling plaats
vindt als voor het behoud der
welvaart noodig is.
Oordeelt men naar zijn gevoel,
dan kan natuurlijk op ieder
oogenblik de nieuwe brug, of 't
bloemenperk of de cursus, hier-
voren als voorbeelden genoemd,
bijzonder het verkrijgen waard
zijn. Maar er bestaat zeer te
recht een Duitsch gezegde, dat
vertaald ongeveer beteekent, dat
in economische zaken de gevoe
ligheid geen rol kan «pelen.
Als we dus niet m?t ons ge
voel mogen oordeeien, waar
moeten wij dan op afgaan bij
het vajtstellen van hetgeen dat
wij in de wereld wenschen tot
stand te zien komen. Wel dan
zijn de maatstaven uitsluitend
eenerzijds het totaal der behoei-
ten waarin moet worden voor
zien, anderzijds de voorraad
goederen (of kapitaal) die in de
wereld daartoe aanwezig is.
Ziet eens aan wat een moeilijk
oordeel gevergd wordt. Men
moet het den menschen daarom
stelt mijn geduld werkelijk op
een al te zware proef. Denk je
dan, dat ik ooit mijo toestemt
ming zal geven voor een dwaas
heid, die jij in den zin schijn-
te hebben Professor Walrotths
eenig kiod ia een betaalde be
trekking het zou een prach
tige stof opleveren voor alle
mogelijke lasterpraatjes in onze
goede stad.
Met een moedelooze beweging
wendde Ingeborg zich naar de
deur. Het zou de eerste maal
zijo, dat u van mij iets onaan
genaams ondervond, antwoordde
zij zachtjes, maar ik kao niet iets
beloven, wat boven mijn krachten
gaat. En vroeg of laat zou het
toch moeten gebeuren. Daarom
is het voor ons allemaal beter,
wanneer ik dit huis verlaat, nog
voor misschien het geluk van uw
huwelijk door mij verstoord zou
worden. U zult dat toch stellig
met mij eens zijn".
De groote wanhoop in haar
woorden scheen toch een diepen
indruk op de professor te maken;
want toen zij haar hand op de
deurknop legde, strekte hij beide
handen naar haar uit eu riep
met een innigheid, die oprechter
blook dan alles, wat hij tot nu
toe gezegd had t .Ingeborg, mijn
lieveling, bestaat er dan werke
lijk geen middel, om je van ge
dachten te doen veranderen
(Wordt vervolgd.)
5.
,Zij dus I" sp-ak zij met bijna
toonlooze stem. Welnu, den
hemel zij dank, zij zal er nooit
in toeitemmen uw vrouw te wor
den".
Profesior Wallroth trok een
hoogst verbaasd gezicht. Dat
is een meening, die onder andere
omstandigheden weinig vleiend
voor mij zou zijn. Waarom zou
Edith dan wel volgens jouw
idee van plan zijn mij als echt
genoot te weigeren
Waarom? En dat kunt u nog
vragen, vader Is zij niet ge
durende het laatste levensjaar
van mijn arme moeder bijoa
dagelijks in ons huis geweest
En heeft zij ons niet duizendmaal
verzekerd, dat zij de gestorvene
vereerd en bemi d heeft met
een bijna kinderlijke teederheiid?
Zij zou immers het ellendigste
schepsel zijn, als
De professor zag er plotse
ling zeer ernstig uit en op bijna
dreigenden toon viel hij zijn
dochter in de rede: „Denk er
aan niet iets te zeggen, waar
over je reeds het volgende
oogenblik het diepste berouw
zoudt hebber. Ik kan m t den
besten wil niet inzien, waarom
de vereering voor een doode
Edith zou verbi-den, een levende
haar genegenheif te schenken.
Ik h-b haar jawoord reeds,
Ingeborg en ik heb mij gisteren
formeel m-t haar verloofd".
Wederom ontsnapte een luide
kreet aan de lippen van het
jonge meisje, ditmaal was het
echter een kreet van veront
waardiging en een vlammende
toorn liaide op in haar bruine
oogen.
Als dat de waarheid is, vader,
als zij tot zulk een schandelijk
gedrag in staat zou zijn, dan
bestaat er van af dit oogenblik
geen enkele gemeenschap meer
tusschen haar en mij. En ik
zweer u, dat ik geen uur lang
met haar onder hetzelfde dak
zal doorbrengen.
Professor Wallroth had zeker
wel nooit een dusdanige uitbar
sting van hartstocht bij zijn
kind waargenomenwant het
onaangename gevoel, waarmee
de loop van dit gesprek den
jovialen heer tot dusver vervuld
had, veranderde zichtbaar in
radelooze ontsteltenis.
„Kind kind Je weet niet,
wat je daar zegt", trachtte hij
te vergoelijken.
,lk had gehoopt, je een groot
genoegen te verschaf! m