ALGEMEEN NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR ZEEUWSCHVLAANDEREN
Waterleiding.
DE GALEISLAAF.
BRESKENSCHE COURANT
VERSCHIJNT WOENSDAGS EN ZATERDAGS IN ALLE PLAATSEN VAN ZEEUWSCH-VLAANDEREN
Abonnementsprijs per drie maanden f 1.25
franco per po»t f 1,40
A d v e r t e n t i e p r jj s v a n 1 5 regels 75 cent
Elke regel meer 15 cent. Ingez. Meded. 30 ct. p. regel.
Drukker-Uitgever
E. BOOM—BLIEK
TNo.,020in breskens pf78$;°
Abonneraents-Advertenties zeer billijk tarief.
Advertenties worden aangenomen tot uiterlijk
Dinsdag- en Vrijdagmiddag 1 uur
34e Jaargang
Woensdag 13 Mei 1925
Nummer 3028
De Zeeuwsch—Vlaamsche
INLEIDING.
Wij, stoere Zonen van het
aloude Zeeuwsche geslacht, heb
ben eeuwen lang gevochten, op
de bres gestaan, ook in Breskens,
om den erfvijand, het zilte wa
ter, buiten ons landje te houden,
onder ons prachtig devies „luc-
tor et emergo".
Tengenwoordig schijnt destrijd
in vele plaatsen niet meer tegen
het zoute, maar tegen het zoete
water te gaan als men teminste
de stemming nagaat in sommige
gemeenten, vooral in het vierde
district, de discutsies in de raden,
bij de barbiers en rond de mu
ziektent, zou men denken dat
'ter om gaat andermaal een erf
vijand buiten boord te houden.
,Geen nieuwigheden" zegt de
een, ,we hebben al stroppen
genoeg en de gemeente kan er
geen schulden en risico meer
bijnemen".
,We hebben geen behoefte
aan water" zegt de ander, ,'t
regent toch al meer dan genoeg
de laatste jaren; m'n regenbak
is nooit leegen d'r gaat niks
boven regenwater".
,,'t Water wordt veel te duur"
de derde,,'t is niet
te betalen voor 'n gewoon mensch
in deze tijden 't moet immers
duur worden, om het over zulke
groote afstanden te brengen".
De vierde zegt,m'n boer
derij kan er toch niet van pro-
fiteeren, waar zal ik me druk
over maken".
En tochons Zeeuwsch-
Vlaamsche Waterleidingscomité
houdt er den moed mvar in I De
heeren zijn gaan praten in de
gemeenteraden (voor zoover die
van te voren zichzelf niet oost-
indisch doof verklaarden), ze
hebben lezingen met lichtbeel
den georganiseeerd, ze hebben
propagandaboekjes verspreid tot
in alle huisgezinnen.
Waterleidingbloempjes zijn er
nog niet verkocht, maar oolijk
genoeg worden thans Commis-
fBtflïaïsBYeN.
70.
Ik wist, dat gij mij op een
gegeven oogenblik noodig zoudt
hebben. Hier ben ik, gereed om
u te verdedigen.
Haast u, riep ik, trillend van
koorts.
Wij hebben den tijd. Het is
acht uur. Uw dienstboden komen
niet voor twaalf uur thuis, eu zij
zullen zeker niet in de kamer
komen.
Neen.
Jacques alleen zou kunnen
komen.
Hij zal er wel voor oppassen.
Wij zijn dus meester om te
handelen.
Hij dacht een oogenblik na,
toen keek hij naar de doode
vrouw, en herhaalde verscheidene
malen
Ja, dat is het eenige middel.
Wat er ook gebeure, de tijd om
te vluchten is dan verzekerd.
Hij naderde mij, en mij be-
heerschende door zijn krachtige
vastbeslotenheid, zei hij
Het is onmogelijk het lijk hier
sies uit verschillende gemeenten
door 't Comité in de gelegenheid
gesteld om eens in Tholen te
gaan kijken, waar men sinds
ruim een jaar van de waterlei
ding geniet mogen we
gerust zeggen, en waar de bezoe
kers zelf rond kunnen neuzen en
haarfijn alles kunnen uitpluizen
en navragen.
't Resultaat „Niet veel nog"
zal de een zeggen„er doen
nog heel wat gemeenten niet
mee".
,Zeer veel resultaat" kan de
ander met evenveel recht be
weren want 'n feit is het, dat
men een paar jaar geleden voor
niet recht snik werd aangezien,
als men in ernst over de moge
lijkheid van 'n Zeeuwsch-VTaam-
sche waterleiding sprak.
Maar nu voelt iedereen: „die
waterleiding komt er't kan
misschien nog een tijdje duren,
er zullen misschien aanvankelijk
verscheidene gemeenten niet mee
doenMaar de loop der
feiten is niet meer te stuiten.
En nu moet ons de bekente
nis van 't hart, dat het ons zou
spijten, indien Breskens tot eigen
scha en zeker niet tot eigen glo
rie achteraan zou komen hinken
of misschien heelemaal in
den stoet zou ontbreken.
Wij schrijven dit, omdat we
overtuigd zijn de ongegrond
heid der bezwaren, van den ze
gen dien een waterleiding voor
een streek beteekent en van de
degelijkheid, waarmede de plan
nen, door Rijk en Provincie ge
steund, zijn opgezet.
Het belang van Breskens en
van het geheele westen, eischt
dat niet meer te lang getalmd
wordt met het nemen van een
besluit: in 'tOosten is men al
vrijwel klaar daar liggen
Terneuzen, Axel, Hulst, Sas van
Gent, die tot samenwerking be
sloten, en die ons niet noodig
hebben maar die nog wach
ten omdat het comité, waarin
ook ons district vertegenwoor
digd is, daartoe aanzet en Pro
vincie en Rijk zoo mogelijk ge
heel Zeeuwsch Vlaanderen ge
holpen willen zien.
Maar wij hebben het oosten
vandaan te krijgen. Het zal dus
stellig morgen gevonden wordep,
als ge zult zijn vertrokken. Maar
men zal haar identiteit ontdek
ken en gij zult herkend en ver
volgd worden. Hier is een doode
vrouw, waarom zou dat Jeanne
Baud zijn
Wie dan in haar plaats
Gij.
Ik 1 Hoe zou dat mogelijk
zijn Gij spreekt dwaasheid
Hij vervolgde zonder te ant
woorden
Jeanne Baud heeft alles gere
geld voor haar vertrek, zij ver
dwijnt, men zoekt haar niet. De
vermoorde vrouw hier moet Lea
Perelli zijn. Onder den naam
Jeanne, vertrekt Lea naar Lon
den. Niemand kent haar. Zij
neemt passage op een boot naar
Amerika en in dien tijd doet de
politie alle moeite om de zaak
te ontwarren. Jeanne en Lea
hebben dezelfde gestalte, den
zelfden gang. Alleen het gezicht
en het haar verschillen. Maar 't
gezicht kan onherkenbaar wor
den. En het water, dat voor
Lea dient om haar blond te
verven, kan voor Jeanne dienen.
Hoofdzaak is de rechercheurs
op een dwaalspoor te brengen.
Lea Perelli is dood, en Jeanne
wèl noodigdaar moet het wa
ter vandaan komen, dat hier
ontbreekt. Laat ons de zaak niet
op de spits drijven, indien we
óók van de partij willen zijn.
En dat laatste is van het
grootste belang 1 Om daarvan
onze lezers te overtuigen, heb
ben wij Ons van de meest be
voegde zijde laten voorlichten
en kunnen op grond daarvan
eenige artikelen doen volgen
ovet de waterleiding in het al
gemeen en die voor Zeeuwsch-
Vlaanderen in het bijzonder.
I. GESCHIEDENIS DER
WATERLEIDING.
„Waartoe toch al die nieu
wigheid" dat is dikwijls de ver
zuchting van velen, indien zij
over de waterleiding hooren
spreken. Maar ook hier geld het
„Er is niets nieuws onder de zon".
Want reeds in de grijze oudheid
zag men het belang van een
goede watervoorziening in, ge
tuige de thans nog aanwezige
aquaducten, bijv. te Athene van
5U0 j. vóór Christus en te Tunis,
uit den tijd der Romeinen.
In ons land dateert de zorg
voor een goede drinkwatervoor
ziening van omstreeks de helft
der vorige eeuw. In 1853 n.l.
werd de waterleiding voor Am
sterdam gesticht, in 1856 volgde
den Helder met militaire doel
einden. Daarmede washetvoor-
looplg gedaan. Tot in het jaar
1866 een cholera epidemie uit
brak. Door een daartoe inge
stelde staatscommissie werd in
1868 een rapport uitgebracht,
waarbij zij tot de conclusie kwam,
dat er een nauw verband be
stond tusschen de wijze van
drinkwatervoorziening en de ver
spreiding der cholera. En thans
staat het wetenschappelijk vast,
dat cholera en typhus zeer ge
makkelijk door het water wor
den overgebracht.
Na 1868 kwamen dan ook ge
leidelijk meer waterleidingen tot
stand. In 1874 werden de be
drijven voor Rotterdam en voor
den Haag in gebruik genomen,
in 1878 volgde Leiden, in 1897
Nijmegen, enz.
Vanzelfsprekend kwamen de
Baud doorreist de wereld. En
zoo is het vraagstuk opgelost.
Ik had zijn redeneering ge
volgd, ik had er het handige
van begrepen. Maar ik riep hem
toe
En wie zal dan, als ik vertrek,
en Jeanne Baud verdwijnt, de
misdaad begaan hebben
Zoo 1 zoo I grinnikte hij. Ge
wordt nieuwsgierig. Gij vraagt
wie de misdaad zal hebben be
gaan. Wel 1 Hij, in wiensbelang
ze had gepleegd kunnen worden.
Hij liet mij den tijd niet tot
twijfelen.
Wie is dan schuldig in dit
alles
Wie heeft u dan schandelijk
verraden? Wie zou metuwgeld
in den zak een andere vrouw
hebben meegenomen Wie kan
moreel in staat geacht worden
zijn maitresse vermoord te heb
ben
Jacques 1 riep ik met afschuw.
O 1 Jacques 1 Nooit 1 Ik laat mij
liever gevangen nemen, veroor-
deelen en dooden. Maar zoo iets
schandelijks? Neenl Neen 1 Ik
wil niet 1 Ik wil niet 1
Hij werd toen ruw en drei
gend:
Ik ben wel gek dat ik zooveel
doe om u te overtuigen, Gij moet
steden het eerst aan de beurt
daar toch woont de bevolking
dicht opeen en had men dus
betrekkelijk korte buisleidingen
noodig. In verscheidene steden
namen dan ook particulieren de
voorziening ter hand, bijv. te
Leiden, Arhem, Tilburg, Vlis-
singen, enz.
De reeds genoemde staats
commissie achtte in 1868 een
waterleiding finantieel bestaan
baar voor plaatsen boven 35 a
40.000 inwoners. En in 1900
kwam de bekende waterleiding
ingenieur H. P. N. Halbertsma
tot de conclusie, dat voor plaat
sen boven de 10.000 inwoners
een rendabele waterleiding mo
gelijk was. Toen waren onge
veer 2 millioen Nederlanders
aan een waterleiding aangeslo
ten het kapitaal van f 40.000.000
dat in waterleidingondernemin
gen was gestoken, bracht ge
middeld 5 pCt. rente op. Thans
door den vooruitgang der tech
niek is het mogelijk voor plaat
sen van 6 a 8000 inwoners een
aan alle redelijkerwijs te stellen
eischen voldoende rendabele
waterleiding te stichten indien
alle omstandigheden gunstig zijn
is dit zelfj wel mogelijk voor
kommen met 4 a 5000 zielen.
Maar verder kan men toch
meestal niet gaan en groote ge
bieden van het platteland zou
den van goed drinkwater ver
stoken moeten blijven, indien
men niet tot het besef was ge
komen, dat vele kleine gemeen
ten gezamelijk wel kunnen, het
geen elk afzonderlijk niet ver
mag. Door het stichten n.l. van
een groepswaterleiding, d. w. z.
een waterleiding voor een groep
van in eikaars nabijheid gelegen
gemeenten, kan men een bedrijf
verkrijgen, dat op den duur
zichzelf kan bedruipen bij dra
gelijke tarieven. Weliswaar zijn
benoodigde buisleidingen meestal
vrij uitgestrekt en in elk geval
grooter dan indien elke gemeente
een eigen bedrijf zou stichten,
maar daartegenover staat, dat
een, somtijds twee of drie pomp
stations noodig zijn, terwijl de
administratie, enz. ook in één
hand is, Daarbij komt nog, dat
het zelf maar weten, wat kan
het mij schelen 1 Ik ben uw laatste
vriend, de eenige, die u toege
wijd is. God weet wat een
verantwoording ik op mij laad
voor u. En gij stoot mij af?
Adieu 1
Hij deed een stap naar de
deur, en bij de gedachte, dat ik
alleen met het lijk zou blijven,
verloor ik alle wilskracht. O I
vreeselijke nacht 1 Ik zie er nog
het afschuwelijke werk van voor
me. De doode vrouw moest
ontkleed worden, wij moesten
haar mijn kleeren, mijn schoenen,
mijn sieraden aandoen. Haar
donkere haarlokken werden goud
blond ouder onze schennende
handen. Ik was halfrood van
afschuw, toen Sorège een revol
ver nam, dien jij me had gege
ven en a bout portant drie scho
ten loste op het gelaat van het
slachtoffer, sinds verscheidene
uren ingeslapen. Sorège kleedde
mij met de japon van Jeanne,
zette mij haar hoed op het hoofd,
deed mij een dikke voile voor
het gezicht en het leeren valies
nemend, dat hare papieren be
vatte, liet hij mij uit het huis
weggaan. Hrj had van alles wat
mij toebehoorde, slechts de pand
briefjes meegenomen, die je mij
een dergelijk groot bedrijf zie
gewoonlijk op zeer gunstige
voorwaarden van geld kan voor
zien en door bekwame krachten
geleid, waardoor men van een
goede kwaliteit van het afgele
verde water verzekerd is.
In Duitschland was men ons
in dit opzicht voordaar be
vordert de Staat reeds meer dan
een halve eeuw het totstandko
men van groepiwaterleidingen.
In Württemberg bijv. worden
thans reeds 1600 van de rond
1900 steden en dorpen door af
zonderlijk of door groepswater-
leidingen van deugdelijk water
voorzien
In ons land is voor Zuid-Be
veland de eerste groepswater
leiding opgericht. Dank zij krach
tige propaganda van Dr. Jenny
Weyerman kon in 1913 de ex
ploitatie van het bedrijf een aan
vang nemen. Het bevat geheel
Zuid-Beveland op Borselen na,
in totaal 24 gemeenten, werd
van Rijkswege gegarandeerd en
verkreeg op zeer gunstige voor
waarden het benoodigd kapitaal
van de Rijkspostspaarbank. Toen
er één schaap over de brug was,
volgden er meer. In 1920 werd
in Noordholland een Provinciaal
Waterleidingbedrijf gesticht, het
welk in de toekomst meer dan
100 gemeenten met rond 350.000
inwoners zal omvatten. Thans
zijn reeds meer dan 80 ge
meenten toegetreden. In 1923
werd de waterleiding voor Tho
len geopend dit bedrijf voorziet
de 7 op het eiland Tholen ge
legen gemeenten. In 1924 volg
den „het Westland" (4 gemeen
ten) en de N.V. Waterleiding
maatschappij „Noord-West-Bra
bant", welke in totaal 23
gemeenten omvat, waaronder de
Zeeuwsche gemeente Sint Phi-
lipsland, terwijl tezelfder tijd de
Intercommunale Waterleiding
maatschappij „Gebied Leeuwar
den", welke 9 gemeenten voor
ziet in het bedrijt werd gesteld.
In aanbouw zijn thans nóg een
waterleiding voor Hillegom en
3 omliggende gemeenten en een
groote groepswaterleiding voor
Zuid-Limburg, welke aanvanke
lijk 16 gemeenten zal voorzien,
dienzelfden morgen had gebracht.
Ik kende toen het gebruik nog
niet, dat hij er van wilde maken.
Hij bracht mij naar den trein,
haalde met het refu, in het valies
gevonden, de bagage van Jeanne
af en( nam een kaartje eerste
klasse voor mij. Zelf bracht hij
me in den trein naar Boulogne.
Daar zei hij tot me
Stap af in het Hotel du Ca
sino, en waeht op mij. Morgen
avond kom ik om u wat meer
nieuws te kunnen brengen.
Sorège kwam, gelijk hij had
afgesproken.
Opnieuw staande onder het
streng gezag van medeplichtige,
was ik niet in staat mij tegen
iets te verzetten. Ik beproefde
het eens in het begin, ik smeekte
hem een middel te zoeken om je
onschuld te doen blijken, wanneer
ik buiten vervolging zou zijn, ik
wees hem op je moeder en je
zuster, die twee onschuldigen,
die zoo wreed getroffen waren,
maar hij bleef onverzettelijkje
zuster had hem afgewezen, zei
hij, en dat zou hij nooit vergeten.
Toen hij zoo sprak, vond ik hem
zóó barbaarsch, zóó monster
achtig, dat ik hem tot eiken
prijs wilde verlaten, al zou ik
ook mijn ongeluk tegemoet loo-
pen. (Wordt vervolgd.)