BE GALEISLAAF.
ALGEMEEN NIEUWS-
EN ADVERTENTIEBLAD VOOR ZEEUWSCHVLAANDEREN
Halen of Groeien.
Binnenland.
BRESKENSCHE COURANT
VERSCHIJNT WOENSDAGS EN ZATERDAGS IN ALLE PLAATSEN VAN ZEEUWSCH-VLAANDEREN
Abonnementsprijs per drie maanden f 1.25
franco per po«t f 1,40
A d v e r t e n 11 e p r ij s v a n 1 5 regels 75 cent
Elke regel meer 15 cent. Ingez. Meded. 30 ct. p. regel.
Drukker-Uitgever
E. BOOM—BLIEK
tno.'°2t breskens p?7x>
Abonnements-Advertenties zeer billijk tarief.
Advertenties worden aangenomen tot uiterljj'k
Dinsdag- en Vrijdagmiddag 1 uur
34e Jaargang
Woensdag 6 Mei 1925
Nummer 3026
Toen de kleine Jan de vraag
gesteld werd waar appel» van
daan komen, zij hij zonder
■chroom, dat appel» aan de
boomen groeien. Zijn antwoord
was volkomen juisttoen ik ver
volgens de vraag deed of hij
wiat, waar de schoenen, die hij
aan had, vandaan komen, zei
hij niet minder boutdie „haal"
je in den winkel. Naar Jantjes
gevoelen deed de eerste ver
klaring in nauwkeurigheid niet
onder voor de tweede; het „ha
len" in het laatste geval zei
hem evenveel als het „groeien"
waarvan hij in het eerste geval
gesproken had.
Jantjes standpunt is eenigszins
begrijpelijk. Hij is nog nooit te-
vergeef» met moeder naar den
schoenwinkel geweest of heeft
daar te hooren gekregen dat er
geen schoenen te „halen" zijn,
omdat helaas er van het jaar
geen schoenen „gegroeid" waren.
Voor de meeste menschen die
voor loon werken, is het loon
ook iets, dat „gehaald" wordt
nadat zekeren tijd arbeid ver
richt is en zij beschouwen loon
niet als het product dat „groeit"
geduiende dien werktijd. Ge
heel onjuist zegt het spreek
woord „loon naar werken" het
spreekwoord had moeten luiden
„loon naar groei".
Maar welke groei wordt daar
bij door ons bedoeld Wanneer
er iemand is die over kapitaal
beschikt, zalhij menschen in
zijn dienst kunnen nemen en in
staat zijn na verlichten arbeid
het overeengekomen loon uit te
keeren, onverschillig of het werk
heeft bestaan in het aanharken
van paadjes of het maken van
b.v. gasfornuizen, die op de
markt afzet vinden. Maar wan
neer de kapitaalbezitter veel
mannen bezig houdt met het
verrichten van werkzaamheden,
die geen stoffelijke resultaten
opleveren, dan zal vroeg of laat
toch het oogenblik voor hem ko
men, dat hij door zijn kapitaal
is en de mogelijkheid ophoudt
dat hij loonen betalen kan.
68
Alsmen hem eens had ontmoet,
moest men aan hem denken, al
was het om hem te haten. Hij
boezemde mij slechts vrees in.
Hij naderde mij en zag de kans,
mij zijn gevoelens uit te druk
ken, zonder dat hij zich een
duidelijke verklaring liet ontval
len. Als ik ooit het idee had
gehad mij over zijn pogingen te
beklagen, had hij het recht ge
had te herhalen wat hij mij had
gezegd, zonder dat het mogelijk
was daarin iets incorrects op te
merken. Zeker van straffeloos
heid, bedwong hij zich niet meer,
en verklaarde mij dat hij, op
welke wijze dan ook, mij zou
bezitten. Ik antwoordde hem
met minachting en mijn woorden
moesten hem wel vreeselijk pijn
doen, want voor de eerste maal
zag ik hem zijn kalmte verliezen.
Hij verbleekte, en met verschrik
kelijke bedreigingen, zwoer hij
dat, al moest hij jou dooden, hij
mij vrij zou maken om hem toe
te behooren.
Om bij de tegenstelling van
„halen" en „groeien" te blijven,
die zooeven gemaakt werd, is
het voor de wereld een weinig
geruststellend vooruitzicht of ge
durende een zekeren tijd nog
loon „gehaald" kan worden
doordat er betaling geschiedt
uit hetgeen kapitalisten reeds
bezitten. Waar er zoo verachik-
kelijk veel monden in de we
reld zijn open te houden, zou
spoedig het oogenblik gekomen
zijn waarop er niets meer te ha
len valt doordat de voorraad
was uitgeput zonder tijdig weer
te zijn aangevuld.
Ook kleine Jan, die er zoo ge
rust op is, dat wanneer zijn
schoenen versleten zijn, andere
uit het schoenenmagazijn „ge
haald" kunnen worden, zou zich
spoedig in de verlegenheid ge
bracht zien, indien niet, op voor
Jantje nog geheimzinnige wijze,
de voorraad in den schoenwin
kel zich telkens weer aanvulde,
evenals de appelboom zooals
Jantje ïeedi in zijn omgeving
heeft kunnen aanschouwen
telken jaar weer vruchten draagt.
De ondernemer die zich voor
neemt zeker product, waarvan
de wereld gebruik zal kunnen
maken, te vervaardigen, heeft
medewerkers noodig die hem
bij de voortbrenging ter zijde
staan. Deze medewerkers de
arbeiders moeten zich na
tuurlijk geregeld het noodige
verschaffen om in het levenson
derhoud te voorzien. Had nu
iedereen over genoeg te be
schikken om zich in het leven
te kunnen houden, dan zou b.v.
afgewacht kunnen worden wat
de samenwerking oplevert en het
product der voortbrenging daarna
verdeeld kunnen worden naar
verhouding van hetgeen een
ieder tot het bereiken van het
verkregen resultaat gepresteerd
heeft.
Maar wie als arbeider aan de
voortbrenging meewerkt, kan
zoolang niet wachten en moet
reeds onmiddellijk, als het ware
op afbetaling van zijn aandeel
in het product van de voortbren
ging, de middelen ter voorzie
ning in het levensonderhoud uit-
Want, voegde hij er bij, hij
wist wel dat de hartstocht, dien
ik voor jou had, mij belette mij
goedschiks aan hem over te
geven.
Wat een lafaard! zei Jacques,
het gelaat verwrongen door woe
de. Waarom heb je me niets
gezegd
Omdat je begon je van me
los te maken, dat ik uat gevoel
de en hij geen gelegenheid liet
voorbijgaan om het mij te be
wijzen. Hij speelde met duivel
achtige kunst de rol van Jago.
Ik had de begeerte om alles te
weten en ik leende zijn aantij
gingen het oor, daar ikerpaitij
van meende te tiekken om je
gemakkelijker bij mij te houden.
Hij maakte zich intusschen vroo-
lijk en cynisch telde hij de dagen
van gelukkig zijn, die mij nog
overbleven.
Ons bijeenkomen werd een
wisseling van beleedigingen.
Telkens als wij elkaar verlieten
waren wij meer verstoord op
elkaar. Het was in een tijd, dat
ons samenleven heel slecht ging.
Er was geldgebrek gekomen en
de schuldeischers drongen op
betaling aan. En jij, dolzinniger
dan ooit, verslaafd aan het spel,
bracht je nachten in de aociteit
gekeerd krijgen. Wat hij ont
vangt is men gewend het loon
te noemen.
Geen ondernemer zal nu echter
een zoodanig voorschot op het
product der voortbrenging wil
len geven als hij niet stellig de
meening is toegedaan, dat het
reeds bij voorbaat in den vorm
van loon ter beschikking gestel
de gedeelte van dit product na
voltooiing van het productie
proces weer tevoorschijn zal ko
men. Immers, zoolang het pro
duct er nog niet was moest elk
aandeel daarvan, dat reeds ter
beschikkig gesteld werd, van
andere reeds vroeger voortge
brachte producten worden afge
nomen. Wanneer de nieuwe
voortbrenging, waarvoor het loon
dat wij hiervoren bedoelden, be
taald werd, dit loon dus niet
weer reproduceert, zou de we
reld het bedrag van dat loon
armer geworden zijn en ware
dat loon dus met geen beter re
sultaat besteed geweest dan het
loon hiervoren genoemd in het
voorbeeld van den kapitalist, die
zijn geld uitsluitend gebruikt
voor het in orde houden van zijn
tuin.
Als men ons in dit betoog
goed gevolgd zijt, heefthet mis
schien niet eens de aandacht
getrokken, dat wij in het geheel
niet over geld gesproken heb
ben. En toch wordt loon ter
hand gesteld als een sommetje
geld. Waarom? Omdat men het
zonder twijfel weinig genoeglijk
zoudt vinden indien de onder
nemer u als loon betaalde eenige
kilo's aardappelen, wat zakjes
met suiker, koffie, boonen, enz.,
en andere dingen, die men voor
zijn levensonderhoud of levens
genot niet kan ontberen.
Men bepaalt liever zelf wat
men vindt noodig te hebben en
daarom is het gebruikelijk voor
loonbetaling van geld gebruik te
maken. Niet omdat het product
der voortbrenging waar in men
mededeelt uit geld zou bestaan.
Dit is volkomen bekend. Er be
staat maar één fabriek ia Neder
land waar het product der fa
bricatie „geld" is, namelijk de
rijksmunt te Utrecht, alle ove-
door, je dagen bij de wedrennen
en liet mij geheel aan mijn lot
over. Ik was verlaten door den
minnaar, dien ik aanbad, in het
nauw gebracht door den man,
dien ik haatte, en, zonder hulp
overgeleverd aan de heftige nei
gingen van een overprikkeld
gestel. Alles was gevaar voor
mij. Juist toen leerde ik Jeanne
Baud kennen. Zij wilde de Ita-
liaansche cairière gaan volgen
en vroeg mij haar te helpen om
haar slechte uitspraak te ver
beteren. Ik had niets te doen
en dacht dat, die lieve artiste
een weinig aanleiding geven voor
mij een afleiding zijn zou. En
bij uitzondering liet ik, die nooit
een vrouw had ontvangen, haar
bij mij komen. Je herinnert je
haar, niet waar, jong, vroolijk en
opgeruimd, zorgeloos, alleen voor
haar genoegen levend. Ik had
nooit anders dan fatsoenlijke
vrouwen tot vriendin gehad, toen
ik nog in de wereld verkeerde.
De buitengewone liefheid van
Jeanne kwam mij zonderling
voor, maar zij was vol oplet
tendheden, dat ik aan vriendschap
toeschreef wat aan hartstocht
moest worden toegeschreven. Ik
was ongelukkig, ik had in dit
lieve meisje een gezellin voor
rige fabrieken maken wat an
ders, als is het dikwijls gebrui
kelijk ook het voortgebrachte
in een geldbedrag uit te drukken.
Maar wanneer het er niet om
gaat de hoe-grootheid uit te
drukken laat dan het zooveel
verwarring stichtende begrip
„geld" er geheel buiten. Bedenk
dat de voortbrenging „goederen"
maakt, geen geld en dat het
lichaam om te leven verschillende
goederen noodig heeft, ook al
weer geen geld. Probeer de
oeconomische problemen te zien
langs den weg der goederen.
En nu om tot een conclusie
te komen die hierbij aansluit.
Geen „loon" kan meer goed
vertegenwoordigen dan hetgeen
bij de voortbrenging weer te-
rugverkregen wordt en indien
hetzij door dwang aan werkne
merszijde, hetzij door gebrek
aan inzicht bij den ondernemer
het loon hooger gesteld wordt
is verarming daarvan het gevolg.
Ingezonden Mededeeling.
Overspannen Zenuwen.
vragen een Kalmeerend en Ze
nuwsterkend Middel. Mijnhardt's
Zenuwtabletten beantwoorden
volkomen aan dit doel.
Prijs 75 ct. Bij apoth. en Drog.
STEMBUSEISCHEN VAN
DEN VRIJHEIDSBOND.
Op het Congres van den Vrij
heidsbond, zijn de volgende
stembuseischen vastgesteld
1. Internationale ontwapening
door versterking van den Vol
kenbond.
2. Verdediging der geestelijke
vrijheid.
3. Verlaging van belastingen.
Vereenvoudiging vandenStaats-
dienst.
4. Verhooging van de welvaart
van Nederland en de overzee-
sche gebieden en versterking
van den onderlingen band.
5. Vrijhandel.
6. Vermindering van overheid»-
elk oogenblik, die het ledige in
mijn leven vulde. Ik hechtte mij
teeder aan haar. Maar ik ver
moedde nog niet hoe zij mij
beminde. Op zekeren avond,
toen wij samen van de Opera
terugkeerden, en zij mij naar
huis had gebracht, werd mij heel
onverwachts onthuld wat er in
haar hart omging. Ik wachtte je.
Wij hadden samen gesoupeerd,
toen er aan de deur werd ge
scheld.
Dat is Jacques, riep ik uit.
Hij zal zijn sleutel vergeten
hebben. Wacht hier, ik zal hem
open maken.
Ik ging naar de vestibule en,
door de deur heen, vroeg ik
Jacques, ben jij het
Het was de stem van Sorège,
die antwoordde
Neen, ik ben ik het, ik moet
een woordje met u spreken, ik
kom een oogenblik binnen en
dan ga ik weer heen.
Ik had wel lust om hem af te
schepen, maar de tegenwoordig
heid van Jeanne stelde mij ge
rust. Ik had niets te vreezen.
Hij trad den salon binnen zon
der te vermoeden, dat ik niet
alleen was. Hij zei mi] terstond,
zonder zelfs te gaan zitten
Wacht ge op Jacques? Hij
bemoeiing. Versterking van het
particulier initiatief. Afbouw en
vereenvoudiging van de sociale
voorzieningen voor de ocono-
misch zwakkeren, waaronder pre-
mievrij staatspensioen.
7. Verheffing van de openbare
school.
8. Versterking van den band
tusschen kiezer en afgevaardigde.
9. Vrijheid van arbeid, ook
voor de vrouw.
10 Verhooging der producti
viteit van onzen nationalen bo
dem. Verbetering van onze ver
keerswegen. Meer waardeering
voor den landbouwenden stand.
Als candidaten voor de kies
kring Dordrecht, Middelburg,
Leiden, Tilburg, werden gesteld:
1 mr. H, C. Dresselhuis.
2 Joh. Westerman.
3 dr. S. E. B. Bierema.
4 prof. dr. B. D. Eerdman».
5 E. M. Teenstra.
6 C. G. Roos.
7 J. N. Pattist.
8 J. H. van Straten van Nes.
9 A. van der Weijde.
10 J. J. Kerbert.
Breskens. Vrijdagavond
kwam de Raad in voltallige
zitting bijeen.
Na voorlezing der notulen,
welke onveranderd worden goed
gekeurd, wordt mededeeling
gedaan, dat 28 April kasopname
heeft plaats gehad; een bedrag
van f 1.39l/j was te veel aan
wezig.
Ingevolge art. 184 Lager
Onderwijswet was rapport uitge
bracht omtrent den toestand On
derwijs in de gemeente. Dit was
gunstig en gaf reden tot tevre
denheid.
Het beredeneerd jaarverslag
der gemeente werd den Raad
aangeboden.
Een verslag van de Vereeni-
giog Volksonderwijs betreffende
de Vervolgingscursus was in
gekomen. Lesuren waren ge
geven van 1 Nov. tot 1 Maart
aan 14 leerlingen. Het onder
wijs getuigt van ijver en lof, en
komt niet.
Waarom niet
Omdat hij elders is.
In de sociteit
Neen. Hij is er juist van daan.
Hij lachte toen hij zoo sprak,
het monster, al het kwaad wel
kennend, dat hij mij aandeed.
Ik werd bleek. Hij merkte het
en zeide
Kijk toch eens in den spie
gel, Lea, zie hoe ontdaan jij er
uitziet. Jacques zal je nog dood
maken, als je niet besluit hem te
verlaten. Hij bedriegt je anders
genoeg, dat gij hem met gelijke
munt kunt betalen.
Ik riep
Zwijg, ellendeling. Jij weet
heel goed, dat ik hem ooit be
drieg, dat niet met jou zal zijn.
Komaan Daar zult ge toch
toe komen liefje, en eerder dan
gij denkt. Gij zult mij toebe-
hooren. Jacques werkt er zelf
toe mede. Een prachtig schep
sel als gij verdraagt niet eeuwig
verlatenheid.
Ik viel hem woedend in de
rede
Al was Jacques nog duizend
maal zoo ontrouw als hij is, dan
zou ik hem nog niet met u be
driegen. Met anderen misschien,
(Wordt vervolgd,)