ALGEMEEN NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR ZEEUWSCHVLAANDEREN de mimi Afschaffing Staatslotelij. ---■ - Speeltuinen. BRESKENSl. VERSCHIJNT WOENSDAGS EN ZATERDAGS IN ALLE PLAATSEN VAN ZEEUWSCH-VLAANDEREN Abonnementsprijs per drie maanden f 1.25 franco per post f 1,40 A d v e r t e n 11 e p r ij s v a n 1 5 regels 75 cent Elke regel meer 15 cent. Ingez. Meded. 30 ct. p. regel. Drukker-Uitgever E. BOOM—BLIEK TNO,02T BRESKENS p°78$;° Abonnements-Advertenties zeer billijk tarief. Advertenties worden aangenomen tot uiterlijk Dinsdag- en Vrijdagmiddag 1 uur 34e Jaargang Woensdag 14 Januari 1925 Nummer 2995 De invoering der machines is niet alleen van groote betee- kenis geweest op de wijze der productie, doch vooral op 't ka rakter van voortbrenging. Die invoering toch heeft in de eer ste plaats ten gevolge gehad, dat de levende arbeidskrachten vervangen werden door doode. En naarmate de machines vol maakter werden, werd ook de vervanging van de levende door doode krachten des te gemak kelijker. Het is een niet te ont kennen feit, dat de moderne na tuurwetenschap op technisch ge bied de vervanging van de le vende door de doode natuur gebracht heeft. De stoom en de electriciteit zijn gekomen in de plaats van paarden en menschen. Het gevolg daarvan is geweest, dat de voortbrenging zich fei telijk heeft losgemaakt van be grensde krachten en gebruik is gaan maken van de onbegrensde. Zoolang toch de voortbrenging gebonden was aan de mensche- lijke en dierlijke krachten, was de productie niet vrij in haar ontwikkeling. Deze laatsten toch hadden een bepaald voortbren- gingsvermogen en konden hoog stens een streng opgevoerd ma ximum voortbrengen. Voor even- tueele uitbreiding was dus in de eerste plaats noodig da beschik king over de noodige en daarbij ook nog geschikte krachten. Deze waren niet altijd te vin den en daarbij ook nog slechts in beperkte mate aanwezig. Men voelt, dat de productie dus fei telijk gebonden was. De moderne natuurwetenschap du heeft daartoe in staat ge steld door de uitvinding der machines, die kwellende banden doorgesneden. In plaats van de tijdelijke en aan een bepaalde plaats gebonden krachten van levende wezens, ging men de onbeperkte krachten van de doode natuur en van organiiche stoffen aanwenden. De produc tie-kracht werd daardoor bevrijd van de kwellende banden, die de uitbreiding tegenhielden en 38. Den secretari» te «preken. Weer een Engelschman, prut telde de pennenlikker, en met moeite opstaande, ging hij een aangrenzend vertrek binnen. Gaat u binnen, zei hij, toen hij na een oogenblik terug kwam. De secretaris lag half in een leuningstoel, zijn vest open en zijn das losgemaakt. Hij richtte zich op, wees, toen hij den be zoeker bemerkte, met een ge baar van vermoeidheid, een leuingstoel aan tegenover den zijnen, en met een gezicht, dat zijne verbazing er over uitdrukte, dat men in een land kwam zon der er toe te zijn gedwongen, zeide hij Wien heb ik de eer te ont vangen Tragomer nam uit zijn zak een enveloppe, van een rood zegel Voorzien, en antwoorde met een groet Sir Christian Fergusson van Liverpool en hier is een brief van den Franschen consul te Colombo, die mij in de geachte aan de ongebreidelde productie stond niets meer in den weg. Maar dit proces bracht ook een groote verandering. Het klein bedrijf werd grootbedrijf. Door de aanwending toch van de ma chines werd de voortbrenging los van de levende en dus be perkte krachten en werd't meest gewichtige deel van den te ver richten arbeid geheel afhanke lijk gemaakt van de directe me dewerking van den arbeider en werd dit feitelijk overgedragen aan een automatisch werkend stelsel van levenlooze lichamen. Daardoor ontstond het grootbe drijf, waarvan de aangroeiing der stedelijke bevolking het ge volg was. De concentratie van de fabrieken vormde de groote fabrieks- en handels-centra, waar door een noodzakelijke uitbouw van de steden noodig was. En het is die groei van de steden geweest, die de kwestie der speeltuinen tot een sociaal en zelfs tot een economisch vraag stuk maakte. Van welk groot belang dit probleem is kan b ijken uit het artikel in ,De Telegraaf" van 17 Dec. 1.1., waarin de schaduw zijden van de groote steden ten opzichte van de jeugd geschetst worden. ,De ton van de straat jongen", zoo luidt het opschrift en uitvoerig wordt hierin aan getoond, dat door het ontbreken van de noouige speeltuinen de straatschenderij aan de gemeente Amsterdam maar even het ba gatel van een ton per jaar kost. En hoe dit komt kan blijken uit het eene voorbeeld, dat ge noemd blad geeft en dat wij hieronder laten volgen „Het is op den Sloterweg. Een troepje jongens benut de vrijheid van een Woensdagmid dag om eens naar hartelust een partijtje te voetballen. Vreugde kreten begroeten ieder succesje, allen gaan op in het spel, de jongens zijn in één woord vol maakt gelukkig. Maar het blijkt hoe vergankelijk ook dit aard- sche geluk is. Een „smeris" na dert, de man doet zijn plicht het balletje wordt ingerekend en uit is de pret. Zoodra heeft de welwillendheid van den gouver neur aanbeveelt. Meneer is Engelschman, zei de secretaris, terwijl hij het pa pier aannam met vriendelijke onverschilligheid. Ja, wij zien hier als bezoekers niets dan En- gelschen of Amerikanen. Fran schen komen nooit. Zij reizen niet. En dan, wat is er in dit duivelsche land te zien Het etablissement De strafkampen? Een treu-ig schouwspel. Enfin I Ieder zijn smaak 1 Hij wierp een blik op den brief en hernam Meneer maakt een vergelijkende studie van de verschillende straf- systemen, in de koloniën toege past door de Europeesche staten? Een ondankbaar werk 1 De ge deporteerden, ellendig vee, me neer, en moeilijk te leiden 1 Zij meenen allen bij hun komst hier een Eldorado te vinden. Zij worden wel ontgoocheld als ze kennis maken met het bagno, de slaapzalen, waar zij vastgeketend liggen, en de surveillanten, die hen bewaken, den revolver in den gordel. O 1 als ze zich goed gedragen, is het bestuur vader lijk voor hen. Zij worden op de bureaux geplaatst, hun lot wordt verzacht, zij worden schier ge lukkig gemaakt. Maar hoeveel man echter zijn hielen gelicht, of onze „specpittriae" ontdekt een hoop straatsteenen.,.. en stuk voor stuk keilen ze die in het slootje dat in een minimum van tijd wordt gedemt. De sport is den jongens onmogelijk gemaakt baldadigheid en straatschen derij komen voor den dag, als een noodzakelijke veiligheidsklep voor hun jeugdige levenskracht. Maar publieke werken heeft een paar dagen werk eer de zaak weer in het reine is.' Het geraamde bedrag van een ton per jaar is uit officieele rap porten en wij mogen dus gerust aannemen, dat het werkelijke bedrag eerder hopger dan lager is. En dit alles fs een gevolg van de dichtbebouwde centra van groothandel en industrie, waar in de eerste plaats de be- noodigde ruimte in beslag wordt genomen voor alles wat hiermee verband houdt. Een gelukkig verschijnsel mag het dan ook wel genoemd wor den, dat bij den verderen uit bouw der groote steden reke ning wordt gehouden met de noodzakelijkheid van speeltuinen. De jeugd heeft nu eenmaal be hoefte aan ontspanning, aan li chaamsbeweging, wil zich kun nen uiten en moet daarvoor plaats en gelegenheid hebben. En voor de groote steden wordt het dan ook langzaam maar ze ker een sociale, zelfs economi sche eisch, de kinderen in de gelegenheid te stellen om zich ongestoord aan het luchtspel te kunnen overgeven. De stadskin deren missen in vergelijking met hen, die op het platte land le ven, toch al zooveel. Het is daarom goed, dat het verdien stelijke streven van hen, die ijveren voor speeltuinen, ook van sociaal economisch stand punt gesteund wordt. Ingezonden Mededeeling. Als U hoes! A NGA I iiillliiiiiimiiiiiiiiiiimiiii 1 - bom bons Doos 60*90ct.Bij Apoth.en drogisten zijn die gunsten waard De meesten hebben maar één ge dachte ontvluchten. De secretaris haalde even adem. Zijn toehoorder had naar hem geluisterd met een oplettendheid die hem vleide. Hij maakte zich gereed te vervolgen, maar Tra gomer vroeg hem Komen er veel ontvluchtingen voor Tamelijk veel, maar ze zijn bijna altijd nutteloos. Opdat een galeiboef kan ontsnappen, is het noodzakelijk dat een schip hem opneemt. Wij hebben vroeger de ontvluchting gehad van Ro- chefort met Olivier Pain, die als het type is gebleven van een goed volvoerde ontvluchting. Maar opdat zulk een poging zal slagen, moet men veel geld uitgeven en buiten medeplichti- tigen hebben. De eenige kans voor ontvluchten is, zich van een boot meester te maken en te trachten Australië te bereiken. Maar dan loopen ze gevaar van honger te sterven of door de haaien te worden opgegeten. En vanwaar ontvluchten zij 't gemakkelijkst Van het eiland Nou. De laatste, die ons die poets heeft gebakken, is weggegaan in de you-you van Verschenen is het wetsont werp, houdende maatregelen tot afschaffing van de Staatsloterij. Aan de Memorie van Toe lichting is het volgende ont leend Bij de wet van 6 Juni 1905 is het aanleggen of houden van een loterij hier te lande verbo den. Bevatte art. 9 dezer wet niet de bepaling, dat zij op de Nederlandsche Staatsloterij niet van toepassing was, dan zou met het in werking treden van die wet deze staatsloterij van zelf zijn afgeschaft. Zij werd door den toenmaligen wetgever alleen gehandhaafd uit overweging, dat deze afschaffing een eigen re geling vorderde en daarom bij een afzonderlijke wet moest plaats hebben. Waar de wetgever zich in 1905 op het standpunt stelde, dat het beteugelen van den speelhartstocht een openbaar volksbelang is en dat de ex ploitatie van dien hartstocht van overheidswege veroordeeling ver dient, daar valt het te betreu ren, dat het door het toenmalig kabinet voorbereide voorstel van wet, tot afschaffing der Staats loterij, ingediend bij K. B. van 6 Juni 1903, den weg naar het Staatsblad niet heeft kunnen voleinden, doordat onder een opvolgend kabinet dat wets voorstel is ingetrokken. Het tegenwoordige kabinet, dat ook boven omschreven standpunt inneemt, acht het noo dig, teneinde aan de Loterijwet 1905 hare volledige toepassing te geven, dat de Nederlandsche Staatsloterij wordt afgeschaft. Het liefst zou het die afschaf fing zonder meer zien bepaald, maar het erkent, dat een dade lijke afschaffing in hooge mate onbillijk zou werken tegenover dien breeden kring van perso nen, die in de inkomsten, voort vloeiende uit den verkoop van loten, een mid lel van bestaan vinden. Deze personen zijn vooral de laatste jaren voorname- den bewaker, nadat hij hem van zijn uniform had beroofd en stevig vastgebonden. Maar hij is in zee achterhaald en terug gebracht. Het was een gewezen onderwijzer, veroordeeld wegens aanslag op de zeden. Hij heeft vijf jaar celstraf gekregen En wat doet u, als de ont vluchtingen gelukken? Wij zorgen vóór alles, dat de kranten er niet over spreken, opdat de Minister het niet te weten zal komen. OI meneer, de Pers 1 Dat is de aanhoudende zorg voor het bestuur. Zijn er, op dit oogenblik, ver oordeelden die voorbeeldig zijn wat han gedrag aangaat, en die eenige gunst verdienen, zooals u daar straks zei O I ik zie, dat u een ernstig onderzoek instelt, zei de secre taris, terwijl hij Christian met nieuwsgierigheid beschouwde. Ja. Ik moet bij mijn terug komst een studie in het Century Magazine publiceeren en ik wil goed gedocumenteerd zijn. De secretaris nam een register en bladerde het door, toen zeide hij Wij hebben hier een oud notaris, die tot twintig jaar is veroordeeld, omdat hij een heele provinciestad lijk gekozen uit hen, die niet voldoende inkomsten hadden en dikwerf door anderen arbeid in hun levensbehoeften niet kon den voorzien. Hun dit middel van bestaan rauwelijks te ont nemen, acht de Minister van Financiën niet raadzaam. Hij wil de afschaffing der Staatsloterij in rechtstreeks ver band brengen met het overlijden of ontslag van die verkoopers der loten, de collecteurs. Indien en voor zoover daardoor loten vrijvallen, wil hij den om vang der Staatsloterij inperken, in dezer voege, dat, zoodra de onkosten, aan het beheer der Staatsloterij verbonden, oneven- redig groot worden in verhou ding tot haar opbrengst, de Staatsloterij wordt opgeheven. Dit tijdstip mag geacht wor den te zijn aangebroken, indien het aantal uit te geven loten tot beneden 5250 een vierde van het tegenwoordig uitgegeven aantal is gedaald. Vermoedelijk aldus de Minister zal het eenige ver wondering wekken, dat de re geering bij den tegenwoordigen toestand van 's Rijks schatkist een voorstel van wet heeft voor bereid, waarbij een jaarlijksche bate van ongeveer f 600.000 wordt prijsgegeven. Die ver wondering zal echter verdwijnen, indien gelet wordt op de ge leidelijke wijze, waarop de voor gestelde afschaffing der Staat- loterij zal plaats grijpen. Het geringe offer, dat de Rijksschat kist voorloopig zal brengen, wordt, naar het oordeel van de regeering, ten volle gerechtvaar digd door het doel, hetwelk de afschaffing der Staatsloterij be oogt en dat de Loterijwet 1905 wel in uitzicht heeft gesteld, maar niet in haar geheel heeft bereikt. Het voornemen bestaat om telken male als door ontslag of overlijden van een collecteur een aantal loten vrijvalt, dit aantal achterwege te laten en om telkens wanneer dit aantal een veelvoud van 420 heeft bereikt, den voor elk lot te betalen inleg, den koopprijs, dien collacteurs en had geruïneerd. Hij bewijst ons de grootste diensten. Dan is er in het hospitaal een dokter tot levenslange straf veroordeeld, wegens vergiftiging zijner mai- tresse. Laatst, tijdens een pok ken-epidemie, was zijn toewijding bewonderenswaardig. Maar in 't bijzonder vestig ik uwe aan dacht op een jongen man van goede familie, tot levenslange straf veroordeeld wegens moord op zijn maïtresse. Hij is tot een buitengewoon mysticisme ver vallen. Hij sticht den aalmoeze nier door zijn vroomheid. En als de gouverneur hem daarin vrij liet en de reglementen zich er toe leenden, zou hij zeker priester worden. Men|is verplicht geweest hem van zijne kamera den te verwijderen, die hem uit scholden en mishandelden, en hem zeker gedood zouden heb ben, onder voorwendsel dat hij een verklikker was. En hoe heet die vreemde kerel Hij heette Fréneuse, Thans is hij ingeschreven als No. 2317. Tragomer sidderde. Zijn gelaat werd bleek en zijn hart kromp samen. (Wordt vervolgd,)

Krantenbank Zeeland

Breskensche Courant | 1925 | | pagina 1