Het ophouden van duiven.
talsel Klus.
Yóór_tien_jaren*
't Rstranchsmsnt.
Binnenland.
Het Roode Kruis.
Gemengd Nieuws
Buitenland.
Uit de .Breskensche Courant"
van 30 September 1914.
Aan de .Verklikker" ia een
mijn aangespoeld, die door de
militaire autoriteiten in beslag is
genomen.
Mechelen opnieuw gebombar
deerd.
Te Parijs zijn, in den omtrek
van den Eifeltoren een aantal
bommen gevallen. Een grijsaard
en diens dochter werden gedood.
en zal wijs doen, indien vooral
de chemische oorlog ons onher
stelbaar weerloos maakt, ernstig
te gaan denken over het veel
kleinere der twee kwaden over
nationale ontwapening.
De hier ondervolgende be
schrijving van Retranchement
vinden we in ,De Toerist" van
de hand van W. B. uit Brugge
Waaneer men van opdenhoo-
gen dijk aan de Hazegrassluis
de blikken in oostelijke richting
laat varen over de onmetelijke
Poldervlakte van 't land van
Cadzand, vertoonen zich op
't voorplan, achter een gordijn
boomen die van den zeekant
uit langs de boorden van een
uitwateringskanaal lichtelijk over
hellen, de korenwindmolen en
Kerktorentje van het mooi ge
legen dorpje 't Retranchement.
Retranchement-Cadsandria heeft
zijn ontstaan te danken aan de
verschansing waarin het gele
gen is en die tijdens de tachtig
jarige oorlog, na den zegerijken
tocht door 't Zwarte gat en de
inname van Sluis in 1604, op
voorstel van Prins Maurits werd
opgeworpen om de streek tegen
vijandelijke aanvallen te bescher
men. De verschansing ligt tegen
over een kanaal, dat de Span
jaarden met het kennelijk doel
hadden gegraven, om daardoor
transportschepen in 't Zwin te
brengen, teneinde door 'n expedi
tie ter zee het land van Cad
zand te kunnen heroveren.
Deze verschansing kreeg den
naam van Cadsandria en was
gedekt door twee sterke gebas-
tioneerde vierhoeken, waarvan
de Noordelijke het fort Oranje
en de Zuidelijke het fort Nassau
werd genoemd. Beide forten wa
ren langs den kant van de mon
ding verbonden door een cour-
tine van ongeveer een kwartier
lang, met een vierkante schans
in 't midden, en aan de landzijde
door een kapitalen wal met uit
springende hoeken en hoornwer
ken. Al deze werken waren van
aarde en van natte grachten
voerzien en hadden uitgangen
tusschen de meest Noordelijke
en de meest Zuidelijke bastions
en de genoemde forten. De Zui
delijke uitgang heete de Zand
poort, de Noordelijke de Slijk-
poort. Vooits lag in de Noord
westhoek van den .Bewester Ter
Hofstede polder" alzoo schuins
tegenover de schans Nassau het
kleine fort Berchem.
Na 't eindigen van 't bestand
en van den mislukten aanval
der Spanjaarden op Cadzand
in 1621 werden er nog meer ver
sterkingen aangebracht. Op een
kaait van het Zwin van 1627
komt Cadzandria voor met beide
schansen en heet .een zeer sterek
Retrenchement, gestadich met
veel ervaren krijensvolck en
goede bevelhebberen bezet, waer
door de Spaensche wert belet
den inval van Cadsandtmet
huysingen tot logement voor sol
daten". Het had destijds een
eigen commandant, een majoor
der vesting en een commies van
't magazijn, en naderhand kwam
er een kerk bij, wat toen veelal
in forten noodig bleek, opdat de
godsdienstige belangen van 't sol
datenvolk niet zouden verwaar
loosd, Behalve de predikant en
de schoolmeester waren aanvan
kelijk eenige ingezetenen in de
verschansing gevestigd. In 1682
groeide het dorp merkelijk aan,
daar dit jaar de naburige Zand
polder ondervloeide, wiens be
woners genoodzaakt waren er
een onderkomen te zoeken toen
verzonk ook 't Oranjefort weg
f.n de uitgang langs de Zand
poort werd verlegd op den ge-
flankeerden hoek van de midden
bastion, thans gekend onder den
naam van „boerendam". Voor
1750 was de haven gelegen op
een kwartier afstand ten Zuiden
van het dorp, aan de uitwate
ring van Cadzand, ter plaatse
nog bekend onder den naam van
.Oude kil," bij den windmolen
van het gehucht .ter hofstede".
Nadien werd samen met de uit
watering de aanlegplaats ver
legd van de oude naar de
„nieuwe kil"deze laatste was
gesitueerd tusschen het dorp en
voornoemd gehucht, Zuidooste
lijk van het fort Nassau, tegen
dewelke schans een dam werd
gebouwd en een conservatiesluis
bij de inwoners als „cantrasluis"
bekend en die later in 1882 is
uitgebroken geworden. Rond
1750 schijnt ook de uitgang
langs de Slijkpoort verlaten te
zijn geweest.
Wanneer voor den derden
keer, in 1841, de uitwatering
van Cadzand ditmaal naar de
noordzijde van het dorp werd
verlegd, kwamen de Sluissche
beurtschippers, zoodra zij van
de vaak ontstuimige paarden
markt het Sluissche gat waren
binnengeloopen, onder 't voor
malig Oranjefort, alwaar eene
kleine reede was, ten anker, en
wachtten daar op gunstigen wind
om dat gat uit te loopen. Veilig
lagen zij onder den wal, achter
het hooge duinhoofd van Cad
zand.
Nadat de tractaten niet meer
toelieten deze verschansing te
bezetten, bediende men zich tot
in 1794 van een oorlogschip, dat
meestal voor deze plaats gean
kerd lag en een klein vertier
aan 't dorp aanbracht. De kapi
teins hadden binnen de verschan
sing een tuin met vijvers en an
dere inrichtingen tot verlustiging.
Later in den Franschen tijd
kende het plaatsje nog voor een
wijle eenige welvaart met de
b.-zetting der omliggende bat
terijen.
Tot in de tweede helft der
verleden eeuw werd de nieuwe
haven nog vrij druk bezocht en
vond een gedeelte der bevol
king zijn bestaan in de scheep
vaart, het visschen van garnalen,
mosselen en alikruiken. Wanneer
echter in 1872 de internationale
Hollandsch-Belgische dijk bij de
monding van 't Zwin voorgoed
een uitgestrekte poldervlakte aan
het zee-element onttrok, werd er
het haventje, dat niet meer van
dienst kon zijn, noch langer
leefbaar was, opgeruimd. De
schorren, die voortijds een over
vloed van uitmuntende zeekraal
leverden, werden afgedamd,
zoodat naast het dijkwerk hoofd
zakelijk de landbouw door de
Retranchementenaren begon be
oefend te worden. Van de voor
malige magazijnen en gouver
nementsgebouwen ziet men niets
meermisschien waren deze
grootendeels in de schans Oranje
gelegen. Alhoewel het dorp
slechts ruim zeven honderd zielen
telt, toch worden er drie gods
diensten beleden. Een klein
twintigtal is R.-Kath., een zeven
de der gezamenlijke bevolking
behoort tot de afgescheiden
Evangelische Kerk, terwijl de
overigen de Herv. Gem. uitma
ken.
Beide laatstgenoemde gods
diensten hebben elk hun eigen
tempel in 't dorphet totaal
gemis aan verbinding heeft van
het verafgelegen localiteitje een
solidaire gemeenschap gemaakt.
Ofschoon volgens het tractaat
bij den vrede van Munster deze
verschansing moest worden ge
sloopt, zijn de grachten en wal
len bijna nog ongeschonden aan
wezig alleen is bij 't vloeien
van den Zandpolder in 1882 de
schans Oranje door de zee ver
zwolgen en wordt sedert kort
voor den oorlog het Noordelijk
gedeelte van de courtine door
de inwoners afgevoerd die er
een rijken zandvoorraad vinden.
Hun bedrijvigheid beperkt zich
bij landbouw en veeteelt i vlas
en beetwortels zijn de voornaam
ste voortbrengselen van de streek
van 't Regiment, dat nu ook in
rechtstreeksche verbinding is
met andere dorpjes van 't land
van Cadzand en ook later met
de Vlaamsche kust zal worden
gebracht. Er is zorg gedragen,
dat de aan te leggen tramlijn
niet te veel zal schaden aan het
eigenaardig uitzicht van 't dorp,
dat met zijn kleine huisjes zon
der verdieping en met een af
schutsel voor de stoep de over
gang kenmerkt van de fatsoen
lijke Vlaamsche netheid tot de
Hollandsche verfijning. De be
pleisterde muren bieden eene
bekoorlijke frischheid bij de
geslaagde kieurkontrasten van
deurstijlen en groote venster
ramen zonder buitenblinden.
En van uit den lagen klok-
toren hoog boven de dakjes,
gedekt met roode pannen, waar
op de wijzerplaat zijn behoed-
zamen blik gevestigd houdt,
boodschapt het slaguurwerk de
slapende vestigen hun steeds
hooger wordenden ouderdom
Aan Burgemeester en Wet
houders van de gemeenten in
de provincie Zeeland is namens
de Mij tot Bevordering van
Landbouw en Veeteelt in Zee
land het volgende schrijven ver
zonden
Het Hoofdbestuur der Z.L.M.
in overwegingnemende de schade
door tamme duiven aan versch
bezaaide akkers toegebracht,
besloot in zijn vergadering van
15 Juli 1924 te Sluis, ter bestrij
ding van het euvel, op de me
dewerking der in de provincie
Zeeland gelegen gemeenten een
beroep te doen.
Het is dan ook in dit verband,
dat het Dagelijksch Bestuur der
Z.L.M. de vrijheid neemt deze
kwestie onder Uwe aandacht te
brengen met het beleefd verzoek
te willen overwegen of het voor
Uwe gemeente ook wenschelijk
is aan Uwen raad voor te stel
len eenige nieuwe artikelen aan
de gemeentelijke politieverorde
ningen en aan de strafbepalingen
toe te voegen, van welke even-
tueele aanvullingen de Z.L.M.
den inhoud alsvolgt ontwierp
„Het is verboden gedurende
de periode 15 Maart tot 1 Mei
duiven anders te houden dan in
hokken of in afgesloten ruimten,
of wel dan zoodanig, dat moge
lijk uitvliegen op of over gron
den van anderen dan de eige
naren of beheerders dier duiven
wordt voorkomen.
Van dit verbod kan voor het
houden van wedstrijden met
postduiven of anderszins in be
paalde gevallen door den Bur-
meester ontheffing worden ver
leend (gedurende zekeren korten
tijd).
In het artikel der verordening,
regelende de straffen, moet dan
de straf voor overtreding hiervan
ook worden genoemd."
DE ONDERWIJZERS.
SALARISSEN.
Naar „de Tel" verneemt luidt
het ontwerpbesluit tot herziening
der onderwijzerssalarissen in
hoofdzaken als volgt
a. onderwijzers met hoofakte
f1400 f3100: b. idem zon
der hoofdakte f 1200 f 2600
c. ongehuwden missen de vier
laatste verhoogingend. marge
voor U. L. O. f 400 bij bezit van
hoofdakte, 2 bijacten of van 3
bijactene. marge hoofd f300
bij minder dan 145 leerlingen,
f500 bij 145336 leerlingen,
f 700 bij 337 of meer leerlingen
f. marge hoofd U. L. O. bij mins
tens 2 bijacten f 700 beneden
de 61 leerlingen, f900 bij 61 of
meer leerlingen (zijn er geen 2
bijacten dan wordt de marge
f 400 minder)g. bijacten aan
de lagere scholen f50 tot een
maximum van 4; h. bijacten aan
U. L. O,-scholen f 100 per acte
in de vakken, welke aan de school
worden onderwezen i. middel
bare bevoegdheden dezelfde be
looning als de lagere j. jeugd-
aftrek f 100 per jaar voor hen,
die bij de ouders inwonen f 100
in totaal voor hen die bij vreem
den inwonen k. kindertoeslag
3 pCt.1. gehuwden en kost
winners zullen in 1925 hoogstens
15 pCt. verliezen van wat het
bezoldigingsbesluit 1920 hun toe
kende.
Breskens, Onze lezers wor
den verwezen naar de gewijzigde
dienstregeling van boot en tram,
welke op 5 October a s. een
aanvang neemt.
Ooeiburg. Hedenmorgen
had alhier een ongeluk plaats,
dat nog betrekkelijk goed afliep
Toen de 20-jarige opperman J.
de R. bij het bouwen van een
woning voor van de Vijver, zich
op de drie Meter hooge steiger
bevondt, brak een der dwars
houten der stelling, met het ge
volg, dat de steigerplank waar
op de jongen zich bevond, wipte,
en hij naar beneden storte,
zoomede een veertigtal steenen
en een ledige mortelbak, welke
hij in de lendenen kreeg.
Geneeskundige hulp ingeroe
pen, constateerde twee gekneus
de ribben, terwijl hij uitwendig
vele kneuzingen bekwam. Een
onderzoek is ingesteld.
Aardenburg. De heeren
W. L. van de Linde en I. M.
Hoste zijn van het hun ver
leende ontslag als onderwijzers
aan de openbare school alhier in
hooger beroep gegaan bij Ged.
Staten.
Als no. 1 op de voordracht
voor hoofd der openbare school
te Serooskerke (S.) is geplaatst
de heer W. L. van de Linde,
onderwijzer alhier.
School- en Kerknieuws.
Ger. Kerk.
Schoondljke. De candidaat
K. Sietsema te 's Gravenhage
heeft het beroep naar hier aan
genomen.
Ingezonden.
Ten bate van het vredeswerk
in ons eigen land vraagt het
Nederlandsche Roode Kruis dit
jaar van het Nederlandsche volk
eens een extra-gift.
Hoewel het Hoofdbestuur over
de gehouden jaarlijksche eollee
tes niet ontevreden mag zijn,
blijkt toch uit het resultaat daar
van, dat lang niet elk Neder
lander jaarlijks minstens 10 cent
offert voor het goede doel dezer
Vereeniging. De opbrengst der
collecte is zeker niet voldoende
om de plannen welke het Roode
Kruis met zijn vredestaak voor
oogen heeft te kunnen uitvoeren
en daarom heeft 't Dagelijksch
Bestuur gemeend ter versterking
van de geldmiddelen te mogen
overgaan tot het in omloop
brengen van een Sneeuwblad,
waardoor het publiek op zeer
eenvoudige wijze in staat wordt
gesteld een extra-bijdrage aan
het Roode Kruis te doen toe
komen.
Wanneer dus dezer dagen de
ingezetenen een dubbele brief
kaart van het Roode Kruis zul
len ontvangen, hebben zij niet
anders te doen, dan behalve de
terug te zenden kaart van het
gewone port (7'acent) te voor
zien, daarnaast één of meer
frankeerzegels te plakken
echter niet minder dan tien cent
en bovendien de namen en
adressen op te geven van twee
personen, aan wie ook een der
gelijke kaart mag gezonden wor
den. Door eene bijzondere rege
ling met het Hoofdbestuur der
Posterijen wordt deze laatste
met het Roode Kruis verrekend.
Het Roode Kruis vervult in
vredestijd een taak van hooge
maatschappelijke beteekenis.
Bij watersnood, spoorweg-on
gelukken en veenbranden j bij
het in dienst stellen van nood
ziekenhuizen bij het stichten
van ziekenhuizen en park-her
stellingsoorden, 't ziekenvervoer
aan de stations, bij het opleiden
van Roode Kruisverpleegsters en
helpsters, het in stand houden
der transportcolonnesbij de
pestbestrijding in Nederlandsch-
Indië, bij de typhus-epidemieën;
bij de malariabestrijding; bij
zijn werken voor de volkshygiëne,
de Reizende Hygiëne Tentoon
stelling en bij de voorbereiding
om in ons land te komen tot
een doeltreffende voor- en na
zorg voor tuberculose patiënten,
is het Roode Kruis zijn eigen
geschiedenis en verheven doel
trouw gebleven.
Werkt dus aan dezen sneeuw
bal mede. De moeite is niet
groot en gij verricht daardoor
een goede daad I
MARKTBERICHTEN.
Rotterdam, 29 Sept.
Tarwe f 10.00—f 19.
Gerst f 14.00f 15.
Haver f 9.00-ff 13.00
Rogge f 13.00f 14.00
Erwten (Schokkers) f 14 f 18.
Kroonerwten f 16.00-f 19.00.
Maanzaad f 44.f 48.
Bruine boonen f24.00 f30.
Alles per 100 K.G.
OP DE LAT.
Een caféhouder in de Kerk
straat te Hilversum, wien het
blijkbaar de keel uithangt als
maar ,op de lat" te moeten
schrijven, zonder eenig uitzicht
op betaling, heeft een eigenaar
dig middel uitgevonden om pres
sie te oefenen op de nalatige
nathalzen.
In zijn uitstalkast hangt nl.
thans een lijst, waarop hij zijn
vorderingen op, met naam en
adres aangeduide, debiteuren te
koop aanbiedt.
De .lijst mag zich wèl in zekere
mate van belangstelling verheu
gen.
WAARDEVERMEER
DERING VAN GRONDEN.
De familie E., te Oldenzaal,
kocht vóór bijna 20 jaren het
buitengoed, „Duivelshof te de
Lutte bij Oldenzaal voor ruim
f 18.000. Thans is er in publieke
veiling f151.393 voor geboden.
De koop is echter nog niet ge
gund.
TONGVISSCHERIJ,
De laatste dagen is in de ha
ven van Nieuwedi*p tamelijk
veel tong door motorbotters ge
vangen. Uit is een unicum. Het
visschen met motorvisschers in
een haven immers is op zich
zelf een buitengewone gebeurte
nis, waarvan het buitengewone
woidt vergroot, omdat er tongen
worden gevangen, die de vis-
schers zich slechts kunnen voor
stellen te vangen ver uit den
wal. Het zijn n.l. geen kleine,
jonge tongen, die op weg zijn
naar het brakwatergebied om
daar aan hun eetlust te voldoen,
doch flinke middelsoort tongen,
die tegen ongeveer f 1 per stuk
worden verkocht.
ERNSTIG ONGELUK.
Schipper Deyart van het Bel
gische sleepschtp „Patriotisme 2"
had het ongeluk bij het vast
meren van zijn schip te Hans-
weert met een zijner voeten in
een staaldraad verward te ra
ken. Dit lichaamsdeel werd bij
na geheel afgeklemd. De onge
lukkige is naar het ziekenhuis te
Middelburg vervoerd.
BEEN AFGEREDEN.
Toen Vrijdag de conducteur
M. S., na bij de gemeente Rijs-
bergen uit een in beweging zijnde
tram sprong, had hij het onge
luk, met zijn tasch aan een wa
gon te blijven haken. Hij kwam
te vallen en raakte onder een
der wagons, waardoor hem een
been tot aan de knie werd af
gereden.
De ongelukkige is naar het
R. K. Ziekenhuis te Breda over
gebracht.
ONBEWAAKTE
OVERWEGEN.
Vrijdag reed de voerman J. F.
uit Oosterhout, over den spoor
wegovergang nabij het station
GilzeRijen.
De man was nauwelijks met
paard en wagen op de lijn of
zijn wagen werd door een trein
gegrepen en vermorzeld. Voer
man en paard bleven ongedeerd.
EEN DRAMA.
Het opperste gerechtshof van
Moravië, zetelend te Biün, heeft
een dramatische moordzaak in
behandelinggehad, die met dood
vonnis van een jonge schoons
weduwe, Hilda Hanika gehee ten
is geëindigd.
Vorig jaar zij was toen 21
jaar oud trad zij met kapitein
