Mflt Nieuws.
Yóór tien jaren.
Van Dale.
Binnenland.
Rechtszaken.
Gemengd Nieuws
Uit de ,Bre»kensche Courant"
van 19 Augustus 1914.
Viae in brand gettoken. Te
Maaatricht komen twee honderd
vluchtelingen met vrouwen en
kinderen aan.
De Burgemeester» der ge
meenten in Zeeuwsch-Vlaande-
ren verzoeken inlevering van
wapen».
Maximum prijzen worden vast
gesteld voor tarwe, haver, erwten
en boonen.
wen en van wettelijke macht te
voorzien. Dat de voorttellen der
Staatscommissie daartoe zij
het wellicht in te geringe mate
mede strekken, wettigt zeker
de hoop, dat zulks inderdaad
binnen niet te langen tijd zal
geschieden.
Het pachtvraagstuk zal dan
een heel eind dichter bij een
goede oplossing zijn gebracht.
Nu de onthulling van het ge-
denkteeken voor onzen grooten
schrijver zoo dicht bij is, is het
niet onaardig te vernemen, wat
het BrusseUche Laatste Nieuws"
omtrent hem weet te vertellen.
,We hopen wel dat ook veel
Vlamingen bij die plechtigheid
aanwezig zullen zijn, want Van
Dale behoort zoowel aan ons
als aan de Noorderbroeders. En
Sluis ligt maar even over de
grens. De boot „Jacob van Maer-
lant" of de tram brengt er u
van Brugge of de kust op kor
ten tijd. Men kan 'a avonds weer
thuis zijn. Zulks vereenvoudigt
zeer de kwestie van den ontzag-
wekkenden „gulden".
De naam Van Dale is ook te
onzent algemeen bekend, dank
aan zijn Woordenboek. Van den
man zelf weet men minder.
Van Dale werd in ons land
geboren en wel te Eecloo. Hoe
dat kwam, vertelde ons destijds
zijn zuster, „tante Saartje", die
hem lang overleefde. Vader en
moeder Van Dale waren Neder
landers, Zeeuwsch-Vlamingen,
maar woonden eenigen tijd te
Eecloo, dus kort over de grens.
Als moeder Van Dale bevallen
moest, kwam ze daarvoor naar
Sluis, want ze begeerde haar
kinderen in Nederland ter we
reld te brengen (tusschen haak
jes: Gaat zulke lieden maar eens
annexeeren
Toen onze Van Dale geboren
zou worden, heerschten echter
de pokken te Sluis en moeder
bleef te Eecloo. Zóó kwam de
stichter van het woordenboek ter
wereld in de stad van Ledeganck.
Van Dale werd onderwijzer te
de pauze had kunnen naderen,
daarop niet opmerkzaam was
gemaakt. Zij lachte hem har
telijk toe, en zeide
,lk heb het altijd heel belache
lijk gevonden, als men groote
mannen eene eer meent aan te
doen, door hunne namen met een
woordje van drie letters te ver
lengen. V o n Goethe, von
Schiller, hoe nietig klinkt dat,
als dat eene belooning moet
heeten voor de grootsche voort
brengselen van hunnen geest, en
evenzoo met v o n Hufschmidt.
Ik begrijp niet, hoe die aristo-
kraten nog ooren hebben voor
zulke weerklanken. Huischmidt,
dat is toch geen gezochte letter
verbinding, maar doet denken
aan een voorzaat uit de arbei
dende klasse van dat volk, welks
gezond bloed stroomde door de
aderen van de voornaamsten
onzer natie, en naar mijn iozien
is het een bewijs van weinig
schoonheidsgevoel om zulk een
eenvoudigen, echt vaderland-
schen geslachtsnaam door het
adellijke voorvoegsel v o n met
geweld te willen verbasteren".
Hufschmidt drukte haar aan
zijn hart, haar berouwvol toe
fluisterend „O, dwaas die ik
was, u het voornaamste kentee-
ken van kunst- en schoonheidszin
te hebben willen ontzeggen,
namelijk het gevoel voor har
monie
EINDE.
Sluis. Door een gewoonte, die
zeker nog uit den tijd afkom
stig was, toen hier zooveel Hu-
genooten woonden, noemde men
hem „mesjeu", de titel van het
schoolhoofd, terwijl de hulp
onderwijzer „meester" heette.
Dit gebruik is nog in de voege.
Maar ondanks dit „mesjeu"
voelde Van Dale veel voor zijn
eigen taal. Hij begon met woor
den te verzamelen, die hier nog
voortleefden, terwijl ze elders
uitgestorven waren. Zijn onder
wijzer, de heer Leyssenaar, die
later kapitein der stoomboot op
Brugge werd en dien menigeen
uit het Vrije zich nog wel her
inneren zal, bewees hem daarbij
veel hulp. Met welk een ver
eering en hoe gaarne sprak hij
ons over den nederigen geleerdel
Die verzameling woorden beid-
de zich gestadig uit. Dit was de
oorsprong van het beroemde
woordenboek, dat bijgewerkt,
nog altijd zich flink handhaaft
en vooral ook in ons land een
zeer gewaardeerde vraagbaak
blijft 1
Te Sluis ontstond het dus, in
het oude eigenaardige stedeke,
't Is al zoo veel veranderd sedert
het geslacht, dat Van Dale er
opleidde.Sluii werd meer
modern en men moet zulks niet
betreuren, want vreemdelingen
verkeer bracht er ook meer wel
vaart. Het oude Sluis was echter
inniger. O, we herinneren het
ons nog, hoe de nachtwacht uit
ging, een geduchten sabel opzij,
die wel stomp was, maar er bij
hoorde als herrinnering aan het
verleden. En elk uur zong de
nachtwacht, die eerst zijn klep
per liet klinken, uur slaat
de klok, de klok slaat
Dat oude Sluis voelde zooveel
voor zijn Geschiedenis. Aldus
Van Dale eveneens geschiedkun
dige. De Staat betwistte aan
Sluis den grond der wallen. Van
Dale bewees uit het archief, dat
die gronden toebehoorden aan
de stad en hij won het geding.
Zoo kregen we tevens een merk
waardig boek over Sluis, ook
voor Vlamingen van groot belang,
want het was immers voor een
ruim deel gemeenschappelijke
Geschiedenis.
Van Dale was van meening
dat men zijn gewest niet te goed
kan kennen en schreef voor de
jeugd een schoolboekje „Zeeland"
waarin hij met zijn jonge vrien
den zeer gezellig de gansche
provincie doorreist.
Van Dale stelde een tijdtafel
der Zeeuwsche Geschiedenis op.
We vonden er weer veel in van
ons verleden. Hij gaf jeugdver
halen uit over de historie van
Sluis en zond bijdragen in tijd
schriften van over de Schelde.
Veel werkte hij samen met
H. Ch. Janssen, dien hij in het
studeervertrek aantrof, twintig
minuten van daar, te St.-Anna ter
Muiden, toen nog een afzonder
lijke Gemeente uit eerbied voor
zijn afkomst, wanneer het een
haven aan bet Zwin was, een
stad met twee burgemeesters en
vier schepenen. .Men kent den
zwaren toren, ruimer dan zijn
kerkje, die men ontwaart als
men van Knocke juist de grens
overschrijdt. Die toren en eenige
huizekeus vormen Sint-Anna ter
Muiden, nu een wijk van Sluis.
Janssen zond van daar zijn flinke
werken in de wereld, zeer be
langrijk voor de kennis der 16e
eeuw in Vlaanderen.
Evenals Van Dale was hij na-
vorscher, die menig uur ook
doorbracht in het archief te
Brugge.
Wegens de pokken werd Van
Dale te Eecloo geboren was
die vrees van moeder voor die
ziekte in hem overgegaan? Steeds
toch stelde er hij zich op zijn
hoede voor. Wanneer er geval
len heerschten, ging hij voorbij
de besmette huizen met opge
stoken regenscherm.
Toen weer eens de pokken te
Sluis uitbraken, was deze noeste
werker er een der eerste slacht
offers van.
GEEN A.S. ONTSLAG
VAN Mr. FOCK.
Naar aanleiding van het be
richt van het „Hbld.", dat Mr.
Fock het volgend jaar als gou
verneur-generaal van Ned.-Indië
zou worden opgevolgd door mr.
R. A. Zimmerman, verneemt de
N. Crt." uit mededeelingen, aan
welker juistheid niet valt te twij
felen, dat bedoeld bericht ais
onjuist moet worden gequalifi-
ceerd.
Breskens. Maandagmiddag
had alhier een droevig ongeluk
plaat». Hetiuim driejarig zoontje
van A. Cambier kwam, ai spelen
de, onder de wielen van een
met zand geladen wagen, met
het droevig gevolg, dat het
onmiddellijk dood was.
IJzendiJke. De zuivere op
brengst van den bazar, ten
behoeve van de restauratie der
Ned Herv. kerk alhier, bedroeg
met inbegrip van het concert,
1700.
Ontvangen giften
Scheepsramp.
Administratie Breskensche Cou
rant:
Reeds ontvangen 18 75.
40 franken
Netto opbrengst voet-
balwedstr. H. O. V.
17 Aug. jX 26.-
(wegens het slechte
weer was het bezoek
gering)
Totaal 44 75
en 40 franken.
Meerdere giften zullen door
ons dankbaar worden aanvaard
en in ons blad worden verant
woord.
Hoogwatergetij
Breakena.
Van 29 op 30 Maart begint
de Zomertijd.
DAGEN.
vm.
aam
Woensdag 20 Aug. 5.42 6.06
Donderdag 21 6.22 6.46
Vrijdag 22 7-06 7 30
L. Kw Maan Vrijdag 22 Aug.
vm. 10.30.
Licht op
voor RIjMrielon enz.
Woensdag 20 Aug. nm. 8.56
Donderdag21 8.54
Vrijdag 22 8.52
Wisselkoersen.
Dollars f2.54-f2.56, Ponden
f 11.59-f 11.62, Marken f0.60-
f0.61, p. billioen, Belg. Francs
fl3.175-f 13.30, Fransche franc»
f 14.226-f 14,42', Kronen (afgest
f0.37-f0.38.
Politierechter te
Middelburg.
Zitting van 15 Aug.
De volgende zaken werden be
handeld
I. F., 34 j., werkman te Bres
kens, werd beklaagd, dat hij op
7 Juli te Bresken», toen de wacht
meester der Maréchaussee hem
wegens dronkenschap arresteer
de, zich tegen dien politieamb
tenaar heeft verzet.
Eisch f 15 of 15 d. hechtenis'
Uitspraak idem.
A. T,, 50 j., veehandelaar te
Middelburg, werd ten laste ge
legd, dat hij op 2 Juli te Bres
kens P. v. L. opzettelijk heeft
beleedigd.
Eisch f10 of 10 d. hecht.
Uitspraak idem.
Buiten vervolging gesteld
met last tot invrijheidstellingI.
K., 26 j., werkman te Sluis, ge
detineerd te Middelburg, be
klaagd geweest van diefstal:
NATUURGENEESWIJZE.
Te Vlissingen is door de po
litie in beslag genomen het lijk
van een behandeling door een
z.g. natuurgeneeskundige, B., te
Rotterdam. Deze B. is gearres
teerd en naar Vlissingen over
gebracht, waar hij in verzekerde
bewaring werd gehouden. De
zaak is in verder onderzoek.
AAN BRANDWONDEN
OVERLEDEN.
Op 13 Aug. 1.1. was een huis
vrouw in de keuken van haar
woning aan de Gasthuisvest te
Haarlem bezig haar handschoe
nen met benzine te wasschen in
de onmiddellijke nabijheid van
een brandend gascomfoor.
Plotseling geraakten de hand
schoenen in brand. Het vuur
deelde zich mede aan de klee
ding der juffrouw. Door haar
echtgenoot, die zich in het be
nedengedeelte van het perceel
bevond en gegil hoorde, zijn de
vlammen met een peluw gedoofd,
waarna de vrouw per brancard
naar het St. Elizabeth's Gasthuis
overgebracht werd. Daar is zij
Zaterdagavond aan de bekomen
brandwonden overleden.
ZIJN VROUW VERMOORD.
In den nacht van Zaterdag op
Zondag is te Rotterdam, naar
de „Crt." meldt, een vrouw ver
moord. Te kwart vóór twee
kwam een nachtwaker op het
politiebureau Paauwensteeg aan
gifte doen, dat aan den Wolfs-
hoek een vrouw vermoord was.
Vóór een huis, waar een loge
ment is gevestigd, vond men de
43-jarige vrouw, badende in haar
bloed, op de straat liegen. Zij
had twee diepe steekwonden
aan den linker borst en was
buiten kennis. Nadat zij in het
ziekenhuis Coolsingel bij kennis
was gekomen, kon zij nog even
verhoord werden. Zij wees haar
43-jarigen man als de dader aan.
Drie kwartier nadat zij in het
Ziekenhuis was aangekomen, is
zij aan de bekomen verwondin
gen bezweken.
Uit het onderzoek is nog ge
bleken, dat de vrouw 15 jaar
gehuwd was en drie kinderen
had. Voortdurend leefde zij in
onmin met haar echtgenoot.
Deze mishandelde haar op grove
wijze. Een half jaar geleden be
sloot zij daarom van hem af te
gaan. Zij nam met de kinderen
haar intrek in het logement Wolfs-
hoek. Voortdurend vroeg de man
haar weer thuis te komen, doch
zij weigerde standvastig het
vroegere leven te hervatten. Ook
bedreigingen hielpen niet.. Op
dien Zaterdag had hij haar nog
toegevoegd„het is je laatste
dag vandaag".
De vrouw had werk gevonden
in café „Tivoli" aan den Cool-
singei. Toen zij dien nacht te
1 uur na de sluiting het café
verliet, stond de man haar weer
op te wachten. Volgens getuigen
had er weer een woordenwisse
ling plaats. Wat er verder ge
beurd is, weet men niet. De
moordenaar kwam tegen 2 uur
in den nacht weer op de plek
van het misdrijf. Hij is toen ter
stond gegrepen en naar het
bureau Pauwensteeg overge
bracht. Daar gekomen, ontkende
hij alles. Hij gaf alleen toe haar
een klap te hebben gegeven.
Echter staat zijn daderschap
door de getuigenverklaringen
vast. Er werden bloedsporen aan
zijn vingertoppen gevonden. Het
mes is niet gevonden. Men ver
moedt, dat hij dit in het water
heeft geworpen.
De verdachte staat bekend
als een bruut Hij zal ter be
schikking der justitie worden
gesteld.
AUTO-ONGELUK.
Zaterdagmiddag omstreeks
kwart voor 2 is in de Brugstraat
te Breda een ernstig ongeluk
gebeurd. Een Fordautomobiel,
bestuurd door den 17-jarigen
L. de B., uit Aalst, die niet vol
doende rechts hield, reed tegen
een groentenwagen van den 42-
jarigen koopman S. De wagen
vloog het trottoir op en over
reed daar den eigenaar, die
levensgevaarlijk gewond werd.
Met een drievoudigen bekken
breuk is hij naar het St. Ignatius-
ziekenhuis vervoerd.
UIT PIETEIT.
Te Zaandam heeft een Rus
sische dame, prinses Regina
Helena Arnilochvary Baronne de
Grotthuss, die bij de omwente
ling over Finland en Engeland
naar Parijs was gevlucht een
bloemstuk met linten in de Rus
sische kleuren gelegd op het
standbeeld van Czaar Peter den
Groote.
ANTIMILITAR1SME.
Zaterdagnacht bemerkten sur-
veilleerende politiebeambten, dat
op verschillende gevels, o.a. in
het Oostenburg-, Wittenburg-
en Kattenburgkwartier te Am
sterdam biljetten waren aange
plakt, die bedriegelijk geleken
op officieel» biljetten. Ook bij
het Kon. paleis op den Dam
was zoo'n biljet aangebracht. De
biljetten vertoonden het Neder-
landsche wapen, terwijl daar
onder invette letter was gedrukt:
Militielichting 1924. Aan de
dienstplichtigen.
Bij nadere beschouwing was
de verdere inhoud van anti
militaristische strekking. Het ver
meldde o.a. het gezegde van
Frederik den GrooteAls al
mijn soldaten gaan denken, blijft
er geen in het gelid, terwiil
voorts (en dit wordt als straf
baar aangemerkt) den a s dienst
plichtigen wordt aangeraden,
niet te gehoorzamen en thuis te
blijven.
Later in den nacht kwamen
eenige beambten den dader, een
18 jarig jongmensch, tegen. Hij
werd gearresteerd en naar het
bureau Kattenburg gebracht.
Een partij van 100 biljetten en
eenig plakgereedschap werden
in beslag genomen. Vervolgens
werden nog twee mannen en
twee vrouwen aangehouden, die
van medeplichtigheid werden
verdacht. Zij zijn, daar dit niet
met zekerheid kwam vast te
staan, op vrije voeten gesteld.
DE BLOOTE ARMEN.
Het Ned. Tel. regentschap
seinde hedenmorgen draadloos
door de wereldruimte, dat de
aartsbisschop van Boulogne gis
teren het lezen van de mis in
de St. Petronius Kathedraal deed
opschorten, omdat de dames uit
de hooge wereld niet wilden af
zien van het bijwonen van den
dienstmet laag-uitgesneden
halzen en bloote armen."
Zóó v.er is het dus al gekomen.
ZEELANDIA TE AMSTER
DAM EN DE VISSCHERS-
SCHUIT.
De door de Zeeuwsche V'er-
eeniging te Amsterdam gehou
den collecte voor de Visschers
ramp is een succes geweest.
De nettoopbrengst bedroeg
1629.27.
De Visschersschuit Arm. 27
was natuurgetrouw nagebootst en
werd door iedereen bewonderd.
EEN WOESTELING.
Uit Bussum wordt aan de Tel.
gemeld
De expediteur v. d. B. had een
familie van hier naar Den Haag
verhuisd. Maar de rekening die
hij er over indiende, was, vol
gens de familie, veel te hoog.
Men kwam overeen, dat, daar
de familie Zondag een bezoek
alhier aau oude kennissen zou
brengen, v. d. B. daar zou ko
men om over de rekening te
spreken. Zondagmiddag nu ver
voegde de expediteur zich bij
bedoelde familie aan de Meck-
lenburglaan. De besprekingen
hadden echter niet hetgewenschte
resultaat. De expediteur maakte
zich hierover zoo woedend, dat
hij zijn schuldenaar aanviel en
hem zoolang sloeg, dat de man
bewusteloos bleef liggen. Diens
echtgeuoote, die haar man wilde
helpen, gaf de woesteling een
stomp in den buik, zoodat zij
een dubbele breuk bekwam.
De familie, in wier huis het
tooneel zich afspeelde, wilde
de politie opbellen, doch de
woesteling kwam op het telefo-
neerende meisje aan, sloeg haar
den hoorn uit de hand en rukte
het telefoontoestel van den wand.
Op het geschreeuw en tumult
merkten de overburen het geval.
Zij telefoneerden om assistentie
van de politie. Toen deze ver
scheen had v, d. B. reeds de
vlucht genomenhij bleef den
geheelen dag onvindbaar. De
man is in zijn woning gearres
teerd.
De toestand van het mishan
delde echtpaar is zeer ernstig,
hoewel niet levensgevaar lijk. Zij
mogen echtei niet naar Den
Haag worden vervoerd.
TRAMBOTSING.
Vrijdagavond reden nabij
Sandenburgerlaan te Doorn om
