ALGEMEEN NIEUWS- EN ADVERTENTlËlLAD VOOR ZEEUWSCHVLAANDEREN
Het Slot Dymeck.
De uitputting vau de
kracht bronueu der
aarde.
BRESKENSCHE COURANT
VERSCHIJNT WOENSDAGS EN ZATERDAGS IN ALLE PLAATSEN VA.- 2 UWSCH-VLAANDEREN
Abonnementsprijs per drie maanden f 1.25 Drukker-Uitgever Abonnements-Advertenties zeer billijk tarief.
franco per poit f 1,40 E. B O O MB L I E K Tijdelijk verhoogd met 20 pCt.
Advertentieprijs van 1 5 regels 75 cent Advertenties worden aangenomen tot uiterlijk
Elke regel meer 15 cent. Ingez. Meded. 30 ct. p. regel. TnÓ.,02T BRESKENS Dinsdag- en Vrijdagmiddag 1 uur
33e Jaargang Woensdag 2 April 1924 Nummer 2916
De vorm, die ons leven, het
leven der menscheid aanneemt,
wordt, dat is duidelijk, in laatste
instantie bepaalt door wat ons
de aarde ter beschikking stelt
en het gebruik, dat wij ervan
weten te maken. Tusschen den
tijd, toen we ons met steen
moesten behelpen, de stof, die
de buitenste omkleeding van de
aarde ons als van zelf aanbood,
om er onze wapenen en gebruiks
voorwerpen uit te fabriceeren,
tot onzen tijd met zijn tal van
metalen, zijn steenkolen en pe
troleum, zijn kali, salpeter en
fosfaten als bemestingsstolfen
ligt de beschavingsgeschiedenis
der menschheid. En dit feit tee
kent ons het buitengewone be
lang, dat de voortdurende be
schikking over al deze voor ons
tegenwoordig leven onontbeerlijk
geworden grondstoffen voor de
toekomst der menschheid heeft.
Wanneer we ons maar een oogen-
blik duidelijk trachten voor te
stellen, hoe het zou zijn, als we
geen steenkolen, geen ijzer, geen
koper, geen potroleum meer be
zaten, zal het ons duidelijk wor
den, dat daarmee langzamerhand
onze cultuur-toestand een abso
lute wijziging zou ondergaan.
En die wijziging zouden in de
richting gaan van verarming,
van verval. Een geheel andere
maatschappelijke orde zou voor
de thans bestaande moeten plaats
maken. En ons geestelijk leven
zou er den noodlottigen invloed
van moeten ondervinden. Het
behoud der bestaande grond
stoffen is dus voor de toekomst
der menschheid van het hoogste
belang. We kunnen niet rede
neeren, dat het onzen tijd wel
zal uithouden. We zijn ook ver
antwoordelijk voor de toekomst
van ons geslacht. En we hebben
ons dus, zoo we die verantwoor
delijkheid voelen, af te vragen,
of ook dit nog de beschikking
zal hebben over de stoffen, die
FBtfïïaïaBYeN.
27.
DOOR
1LZE DORE TANNER.
Als een stortvloed vielen deze
dringende smeekende woorden
over Henny en zij voelde wel de
waarheid, die zij verkondigden,
zij voelde echter ook de macht
van de genegenheid, die den
jongen, aan arbeid gewenden,
practischen man, deze woorden
tot haar deed zeggen.
Met neergeslagen oogen was
zij naast Wackerath voortgeloo-
pen. Toen hij zweeg en zij zijn
oogen op zich voelde rusten,
sloeg zij ze nog dieper neer.
Het was haar ononmogelijk nu
in die oogen te zien.
Haar stem beefde, toen zij
sprak ,Ik dank u, mijnheer von
Wackerath maar ik moet uw
woorden als niet gehoord be
schouwen ik ben reeds met
graaf Roleneck verloofd".
Ze was bleek geworden, *n
één oogenblik streden medelij
den en verontwaardiging in
Eckart von Wackerath om dsn
voorrang maar de veront
waardiging zsgtvisrdedus ook
voor ons leven in den tegen-
woordigen vorm onontbeerlijk
zijn en, zoo daarvoor gevaar
bestaat, hoe we dat gevaar nog
het beate kunnen keeren.
Want het gevaar bestaat. De
rijkdom van den bodem is niet
onuitputtelijk, als we allicht ge
neigd zouden zijn te denken.
Integendeel we zijn door het
overmatig gebruik, dat we van
de schatten der aarde maken,
hard bezig, de rijkdommen uit
te putten. Want dit gebruik is
de laatste jaren enorm toegeno
men. De aanwas, vooral der
blanke bevolking, die de Wes-
tersche cultuur draagt, gaat on
getwijfeld veel sneller dan vroe
ger. Maar ook wanneer men
deze snellere aanwas in aan
merking neemt, is nog het ver
bruik van b.v. steenkolen, petro
leum, ijzer, koper, zink, suiker
enz. buitengewoon gestegen. Ter-
wijl die stijging tot aan het mid
den der 19de eeuw nog onge
veer gelijken tred hield met de
bevolkingstoename, treedt tus
schen 1860 en 1890 een merk
bare versnelling van het verbruik
in, welke na 1890 en reeds ge-*
ruimen tijd voor het uitbreken
van den oorlog tot een onrust
barende hoogte was gestegen
en ook nu nog steeds stijgende
is. Berekent men de tijdsinter
vallen, waarin gedurende opeen
volgende jaren dat verbruik tel
kens verdubbeld werd, dan blij
ven deze tijdsruimten na 1870
voortduiend korter te zijn ge-
worden.
Thans wordt b.v. het steen-
kolenverbruik bijna in elke 17
jaren verdubbeld, voor ijzer en
tin geschiedt dit in ongeveer 15,
voor koper en zink in elke 12,
voor petroleum in elke 10, voor
kali en fosfaten in elke 7 en
voor het aluminium zelf in elke
4 jaren. Er is door tal van des
kundigen al meermalen op ge
wezen, dat, indien die snelheid
van verbruikstoename blijft aan
houden, het verbruik binnen een
eeuw tot zulke absurd hooge
bedragen zal zijn gestegen, dat
deze voor vele dier grondstoffen
de nog op aarde aanwezige hoe
zij, die hij voor zoo heel anders
gehouden had, was voor het
goud en den glans gezwicht,
was zóó in dezen ban gedwon
gen geworden, dat zij zelfs voor
een huwelijk met een man, zoo
als graaf Roleneck, niet terug
schrikte.
,Ah", zei hij terugtredend,
zeker, dan heb ik u, juffrouw
König, niets meer te zeggen,
vaarwel I" En beleefd groetend,
met bleek gelaat, verwijderde
hij zich en volgde den door de
zon beschenen weg door de
dennen naar den Olmenhof, niet
eenmaal keek hij om, dof klon
ken zijn langzaam wegstervende
voetstappen haar in de ooren.
Henny was verslagen het
was haar of de grond onder
haar voeten wegzakte, ze leunde,
naar steun zoekend, tegen een
boomstam. In gedachten her
haalde ze Wackerath's woorden
dus zulk een afgrond ging zij
tegemoet. Gravin Roleneck zou
ze worden en daarvoor zich
verkoopen met lichaam en ziel,
voor altijd voor lange, lange
jaren misschien, aan dezen man,
die haar zoo vreemd en zoo veraf
was, aan wien nog niet de minste
klopping van haar hart behoorde?
Het was, alsof zij den slotzin
uit haar moeders brief las
veelheden ervan verre zouden
overtreffen. In honderd jaren zal
dan voor de steenkool het ver
bruik tot het 80-vpudige, voor
koper en zink tot het 3b0-vou-
dige en voor petroleum zelfs tot
het 1000-voudige bedrag van
thans gestegen zijn. Maar van
enkele dier grondstollen, zooals
tin en petroleum, zullen allang
voor dien tijd alle op aarde be
schikbare voorraden uitgeput
zijn, en voor vele andere zal
men de grens der nog op ren
dabele wijze ontginbare hoe
veelheden reeds angstwekkend
dicht genaderd zijn.
Nu is het wel waarschijnlijk,
dat de toename van het verbruik
niet altijd in zulk snel tempo
zal blijven, zoodat we nog niet
behoeven te vreezen over 60
jaar geen druppel petroleum
meer te kunnen winnen. Maar
niettemin blijft het duidelijk, dat
zelfs wanneer men er in mocht
slagen nu en dan nieuwe bron
nen en lagen te ontdekken en
aan te boren, toch het verbruik
van tegenwoordig de voorraden
te eeniger tijd, en binnen niet
te langen tijd moet uitputten,
waar van de verbruikte hoeveel
heden verreweg het grootste
deel absoluut verloren gaat, zoo
dat b.v. van het platina bbpCt.
dei geproduceerde hoeveelheid
totaal verdwijnt, Wil men dus
de toekomst der menschheid zoo
goed mogelijk verzekeren en
haar voor een terugval in een
lageren beschavingstoestand zoo
lang mogelijk trachten te be
waren, dan zal men zich met
de vraag, hoe de gevolgen der
uitputting van de grondstoffen
en zoo mogelijk ook die uit
putting zelve te voorkomen, ern
stig hebben bezig te houden.
Dit voorkomen kan geschie
den, wat de uitputting zelve
betreft, door verminderd verbruik
en beter gebruik van de afval
producten en wat de gevolgen
aangaat door vervanging van
onmiibare grondstoffen, waarvan
de beschikbare hoeveelheden
uitgeput dreigen te raken, door
heel andere, die even goed of
nog beter aan de gestelde doel
neen liefhebben kon zij graaf
Roleneck niet nooit, en
duizendmaal liever wilde zij thuis
Henny König blijven.
En Wackerath I Nu niet aan
hem denken hoe smartelijk
was zijn blik geweest, dien hij
voor het laatst op haar gericht
had 1
Alles in haar was als verbrij
zeld ze voelde zich niet in staat,
een besluit te nemen, en wist
toch, dat zij een besluit nemen
moest.
Langzaam, als droeg zij een
zwaren last, ging zij door de
wegen van het park naar den
burcht terug.
Henny voelde, dat het haar
onmogelijk was, aan het diner
rustig tegenover tante Klarissa
te zitten, terwijl er zulk een
storm van gevoelens in haar
streed. Ze liet zich met een
ondragelijke hoofdpijn veront
schuldigen.
En toen liep ze rusteloos in
haar kamer rond, af en toe de
handen aan haar pijnlijke slapen
brengend.
Het besluit stond nu heel vast
en helder voor haar geest, dat
zij nooit de vrouw van graaf
Roleneck zou kunnen worden.
einden beantwoorden. Maar voor
de toepassing van alle deze drie
middelen hebben we de hulp
der natuurwetenschappen noo-
dig, want ook vermindering van
het gebruik is alleen mogelijk
door intensiever gebruik. Die
hulp wordt trouwens reeds ge
boden en wel in alle drie rich
tingen. De chemische industrie
b.v. is er reeds in geslaagd een
aantal procedé's te scheppen,
waardoor aan de di eigende te
korten aau stikstofverbindingen,
voor den landbouw onmisbaar,
het hoofd geboden zal kunnen
worden. En de vervanging van
het ijzer als constructie-materi
aal door aluminium in veel ge
vallen, de veelvuldige toepas
singen van het glas en het aar
dewerk iri gevallen, waarin men
vroeger metaal bezigde, het ge
bruik van portland-cement, beton
enz., zijn als duidelijke pogingen
te beschouwen om voor de
grondstoffen, die op den duur
dreigen op te raken, andere in
de plaats te vinden. Ook het
doelmatiger gebruik van tal van
afvalproducten wijst in die rich
ting. Vlaar waar deze vervan
ging zoowel als de besparing
en doelmatiger toepassing het
resultaat is van wetenschappe
lijke onderzoekingen, is daarmee
het buitengewone belang van
het laboratorium- en het alge
meen wetenschappelijk onder
zoek voor de toekomst der
menschheid aangetoond. Vooral
in dezen tijd, nu men in zijn
drang naar bezuiniging voor niet
onmiddellijke productieve werk
zaamheden nauwelijks nog geld
over heeft, mag daaraan wel
eens gedacht worden. De weten
schap en haar onderzoekingen
zijn het, die de menschheid ook
dit over haar toekomst beslis
send probleem kunnen helpen
oplossen. En regeeringen en
particulieren zullen dus goed en
verstandig doen aan deze weten
schap de middelen te verschaffen
die zij daartoe noodig heeft en
niet in verkeerd begrepen zui
nigheid te beknibbelen op uitga
ven, die voor wetenschappelijke
onderzoekingen onvermijdelijk
zijn.
Niet alleen wegens de bijzon
derheden, die Eckart von Wac
kerath haar vandaag over den
graal had verteld, maar ook
omdat zij zich nu bewust ge
worden was, dat haar hart aan
dien man, ginds op den Olmenhof
behoorde, en die nu wel vol
verwachting alle gedachten aan
haar uit zijn hoofd zou zetten,
die denken moest, dat zij zich
voor glans en geld verkocht
had, dat zij bang was voor een
voud en arbeid en buiten de
engte van het ouderlijk huis
trachtte te blijven.
Had zij eigenlijk niet altijd
van hem gehouden van den
eersten dag hunner kennismaking
af en desondanks was ze
tóch de verloofde van graaf
Roleneck geworden
Maar zou het niet mogelijk
kunnen zijo, dat de graai haar
niet oprecht liefhad 1
Dan had zij ook geen verach
ting te dragen, moest zij hém
ook smart berokkenen.
Wat zouden haar ouders wel
zeggen Haar vader, die zoo
streng en rechtvaardig dacht.
Wie zou het kunnen begrijpen,
dat zij de verlooide van den graaf
geworden was zonder liefde, en
dat zij haar woord brak, zonder
Een nieuwe Staats
inrichting voor Indië.
Onder de vraagstukken, die
thans ook voor Nederland van
het grootste belang zijn, behoort
de vaststelling van een nieuwe
staatsinrichting voor Indie. Een
vraagstuk, dat in Nederland
veel minder de aandacht trekt,
dan de afschaffing van het zeven
de leerjaar of de vermindering
van dc ambtenaarssalarissen, de
vlootwet of de medezeggen
schap van arbeiders, maar dat
zeker niet van minder belang is,
dan elk van de genoemde onder
werpen.
Men moet voor Nederland
tot het jaar 1848 om op staat
kundig gebied te komen tot een
hervorming van zoo grooten
omvang, als tnans voor Indie
voor de deur staat. De staats-
iniichting van Nederland kreeg
in dat jaar onder leiding van
'l'horbecke een ander karakter,
o.a. door de invoering van rechts-
slreeksche verkiezingen voor de
Tweede Kamer en de invoering
van ministerieele verantwoorde
lijkheid.
Voor Indie ia het voorloopig
noch om het één, noch om het
aDder te doen, maar niettemin
worden door de grondwet, zooals
zij in 1922 is gewijzigd, veran
deringen van verstrekkende be-
teekenis gevorderd, welke in
overeenstemming zijn met de
ontwikkeling van de Indische
maatschappij in de laatste twin
tig jaren.
Er zijn tal van menschen, die
zich van Indie geen andere voor
stellen kunnen maken dan van
groote boaschen met apen, tijgers
en slangen. Hoe zuuden zij
verwonderd zijD, wanneer zij een
reis over Java zouden maken, op
de hoofdplaatsen zouden zien, de
modern ingerichte kantoren van
de groote handelshuizen en de
uitgebreide woonwijken van de
Europeesche bevolking, het mo
dern ingerichte verkeer met
restauratie-rijtuigen op de spoor
wegen, het uitgebreide wegennet
over geheel Java en de dichts
dat hij eenige schuld tegenover
haar droeg._
Kon zij dan ooit zeggen, dat
de woorden van een anderen
man over haar verlooide haar
hadden gebracht tot het besluit,
haar verloving te verbreken
Zou zij dan ooit Eckart von
Wackerath's naam uit kunnen
spreken, zonder daarbij gelijk
tijdig haar liefde te verraden
Eu tante Klaii-sa Henny rilde,
toen zij aan haar dacht.
Zij hield niet van tante, het
was of zij een gevoel van anti
pathie, ja van weerzin tegen
naar gehad, en tochzij had
haar vriendelijkheden bewezen,
had hair in huis opgenomen,
had haar en de haren i ijk willen
maken Henny was haar daar
beslist dankbaaiheid voor schul
dig. En nu f
Henny wist, dat gravin Dymeck
het haar nooit zou vergeven,
wanneer zij den graaf afwees.
Dan was alles uit de toe
komstplannen van haar broers,
vaders vreugde over het feit,
dat het leven van zijn geliefde
vrouw nu gemakkelijker zou
worden en zij zou weer thuis
haar moeder moeten helpen.
(Wordt vervolgd,
