Plaatse! Nieuws.
Gemengd Nieuws
Buitenland.
tratie, die eene overwinning be
haalde. Maar vorming van een
linksch ministerie werd alleen
mogelijk geoordeeld, indien de
sociaal-democraten, die krachtig
versterkt uit den strijd waren te
voorschijn gekomen, aan die
regeering deelnamendit nu
werd door het congres van de
S. D. A. P. geweigerd. Toen werd
het extra parlementaire ministe
rie onder leiding van Cort van
der Linden gevormd dit heelt
gedurende de moeilijke oorlogs
jaren het bewind gevoerd en
zulks op eene wijze, die nog
altijd aller lof heeft. Naast
Cort van der Linden was onge
twijfeld Treub, die als Minister
van Landbouw spoedig vervan
gen werd door Minister Post-
huma, de groote en krachtige
llguur. Dit ministerie bleef tot
de verkiezingen van 1918, toen
het door een ministerie onder
leiding van Ruys de Beeren-
brouck werd vervangendat,
schoon het formeel ontslag nam
in 1922, vrijwel in gelijke for
matie tot nu toe aan het hoofd
is gebleven.
Men ziet uit deze opeenvol
ging van minnteries, dat het
vooral een kerkelijk bewind is
geweest, dat in dezè*kwarteeuw
over Nederland heeft geheerscht.
De tijden van liberale meerder
heid schenen tot het einde te
behooren. Daartoe werkte onge-
twijleld mede het verschil in
stoomingen, dat zich links ken
baar maaktede vraag van
samenwerking ai dan niet met
de uiterste partijen. In 1901
kwam de splitsing in radicale
en meer behoudende liberale
elementenmet de oprichting
van den Vrijz. Dem. Bond la
ter werd de partij der Vrije
Liberalen opgerichtweer later
kwam onder Treub's persoonlijke
leiding de Economische Bond
tot stand, terwijl in 1921 de op
lossing in den Vrijheidsbond eene
niewe centrale librale partij
bracht naast de Vrijzinnig-De
mocraten, die sedert 1901 hun
onafhankelijk bestaan hebben
beleefd. Aan de rechterzijde
deed zich eene zeilde splitsing
en hereeniging voer bij de Vrije
Anti-Revolutionairen, die later
met de Frieache Christelijk-} lis-
torischen in de tegenwoordige
Christelijk-Historische partij sa
menkwamen vooral deze partij
heeft bij de laatste verkiezingen
aanmerkelijke veisterking onder
vonden.
De wetgeving in deze kwart
eeuw is de weerspiegeling van
de wisseling van ministeries.
Allereerst is het kiesrecht aan
merkelijk veranderd. Het is op
den grondslag van de wet van
1896 uitgebreid en veibeterd;
het werd bij de Grondwets her
ziening van 1917 niet alleen tot
algemeen kiesrecht gemaakt,
maar ook geregeld naar even
redige toepassing, met invoering
van stemplicht, terwijl kort
daarop de invoering van het
Vrouwenkiesrecht volgde. Reeds
in 1918 deed de eerste vrouw
in het Nederlandsche Parlement
hare intrede, in 1922 door ge
heel eene reeks andere, tot ver
schillende partijen behoorende,
gevolgd.
De ontwikkeling van het vak-
vereenigingswezen is daarbij een
stuwkracht geweestis ander
zijds tengevolge van deze sociale
wetgeving ontwikkeld. Waren bij
den aanvang van Koningin Wil-
helmina's regeering de vakver-
eenigingen nog slechts weinige,
en bovendien weinig krachtig
was de Diamantbewerkersbond
onder leiding van Henri Polak
een der zeldzame voorbeelden
van innerlijken kracht thans
is dat alles veranderd. De vak
beweging is geregeld, gelijk bij
ons te lande wel niet anders mo
gelijk schijnt, naar politieke en
religieuse inzichten zoowel wat
de vakvereenigingen zelfbetreft
als wat de centrales aangaat
hebben \*ij een sociaal-democra
tische, neutrale, christelijke, ka
tholieke en min of meer revo
lutionaire vakbeweging. Het N.
V. V., de R K. Vakactie, het
Christelijk Vakverbond, het N.
A. V. zijn de vertegenwoordigers
van deze verschillende stroo
mingen.
De vrouw is thans als Staats
burgeres bijna geheel gelijk
gerechtigd aan den manwel
zijn er intusschen nog wettelijke
bepalingen, die voor de vrouwen
beweging een steen des aanstoots
zijn. Nu intusschen de vrouwen
aan den wetgevenden arbeid
deelnemen nu tegenstellingen,
die vroeger als juist werden
erkend, als onjuist in het alge
meen zijn ter zijde gevoerd, kan
ook de actie daarvoor tot rus
tiger banen ontwikkelen en leiden
tot een resultaat, dat voor het
land het beste is. liet is zeker
eene merkwaardige speling van
de geschiedenis, dat juist onder
de regeering van eene vrouw,
deze vrouwenbeweging in Neder
land zich zoo sterk heeft ont
wikkeld.
Niemand ontkent meer, dat
in economisch opzicht het be
zit van koloniën voor Neder
land van het grootste belang is.
Deze overtuiging is in de kwart
eeuw, die achter ons ligt, in
derdaad wel toegenomen. Wel
licht houdt dit verband met het
feit, dat, piactisch gesproken,
ons koloniaal bezit zich in dien
tijd heeft vergroot. Niet, dat
nieuwe deelen aan Oost- of
West-Indië zijn toegevoegd,
maar dat gedeelte van Oost-
lndië, waarover Nederland's in
vloed zich thans onmiddellijk
uitstrekt, is aanmerkelijk groo-
ter dan het was in 1898.
Het economisch beeld, dat
Indië vertoont, is een geheel
ander dan het begin dezer 25-
jarige periode. Wel had men
toen de eere-schuld-theorie van
Van Deventer vrijwel aanvaard;
men erkende, dat Indië niet
meer mocht dienen als middel om
aan het moederland groote batige
saldi te bezorgen. Maar er was
nog geen eigen Indische finan-
cieele politiekdtze is eerst
later gekomen. En zelfs heeft
het geduurd tot tijdens den oor
log, voordat de eerste eigen
Indische leening overigens met
succes, werd geëmitteerd. De
ontvangsten en uitgaven voor
Indië, die in 1900 resp. bijna
f 152 en ruim f 146 millioen
bedroegen, waren reeds in 1912
tot resp. f 270 en f269 millioen
gestegen, maar bleven dus in
evenwich. Dit evenwicht van
inkomsten en uitgaven is in de
periode dat G. G. van Limburg
Stirum aan het bewind was,
sterk verbrokende begrooting
b. v. over 1920 liet een nadee-
lig saldo van ruim fl.50 milli
oen, die over 1921 van ruim
f 130 millioen. De schuld, ten
name van Indië, is dan ook tot
f1200 millioen gestegen. De fi-
nancieele toestand werd bij het
aanvaarden van het Gouverneur
schap door mr. Fock niet zonder
zorg beschouwdintusschen heelt
zich dan ook in Indië het pa
rool der bezuiniging doen hooreu
en schijnt men op den goeden
weg om in 1925 een sluitend
budget te krijgen.
De vraag of al dan niet on
der het Gouverneur-generaal
schap van Van Limburg Stirum
te royaal is geleeld te veel is
voldaan aan wenschen, op zich
zelf hoogst nuttig, zeer te ver
dedigen, maar alleen dan, wan
neer de daarvoor noodige mid
delen beschikbaar zijn, is nog
steeds eene strijdvraag. Dit dient
erkend, dat deze 25-jarige peri
ode aanleiding heeft gegeven
tot een drietal zeer merkwaar
dige Gouverneur-generaalschap
pen die achtereenvolgens van
Van Heutsz, van Idenburg en
van Van Limburg Stirum, ieder
op zichzelf wel geheel verschil
lend te karakteriseeren. De vijf
jarige periode van mr. Foch zal
vermoedelijk als die der b'ezui-
niging en tegelijk van die der
consolideering bekend staan!
(Wordt vervolgd
REGENWAARNEMINGEN
TE BRESKENS.
Inde maand Mei viel er 125,4
m.M. regen (de grootste hoeveel
heid per maand sedert December
1919.) De grootste hoeveelheid
in 24 uur bedroeg 20,9 m.M.
Er waren 20 regendagen met 0,1
m.M. of meer, waarvan 17 dagen
met 1 m.M. of meer.
Ter vergelijking met de hoe
veelheid regen gedurende de
maand Mei in vorige jaren
In Mei 1912 viel er 30 m.M. regen
in 1913 72.6 m.M.
in 1914: 15,2 m.M.;
in 1915: 41,2 m.M.;
in 1916 65,2 m M.
in 1917: 27,9 m.M.;
in 1918 20,1 m.M.;
in 1919: '31,7 m.M.;
in 1920: 73,2 m.M.;
in 1921 20,9 m.M.
in 1922 8,6 m. VI.
Sluis. Door het bestuur der
Muziekvereeniging „Apollo" is
benoemd tot Directeur den heer
Uoenraet te Brugge. (België).
Oostburg. De politie alhier
heelt aan die te Vhsingen over
geleverd, ten einde verder te
worden vervoerd om bij Venlo
te worden uitgeleverd aan de
Duitache autoriteiten, een Duit-
sche Fooi, genaamd Paul Hein-
rich. De man was afkomstig uit
Schlesiengrube nabij de Rus
sische grens, waar hij met zijn
familie gewerkt had in de kolen
mijnen. l. aar hij werkloos was
geworden, was hij naar Brouillet
gereisd in Frankijk, doch da,ar
werd hij over de grens gezet,
zoodat hij langs Ostende en
Cadzand verzeilde in deze ge
meente. Omdat hij zonder mid
del van bestaan was en geen
geldige papieren bij zich had,
werd hij ook hier uitgeleid.
IJzendijke. In de heden-
morgeit gehouden Raadsverga
dering was de Wethouder de
Jaeger wegens ziekte afwezig.
Dadelijk bij het binnentreden
der Raadszaal viel ons oog op
het prachtig in olieverf uitge
voerd levensgroot portret van
tl. M. de Koningin, hetwelk
door de gemeente is aangeschaft
ter blijvende herinnering aan
het 25-jarig jubileum van Hare
Majesteit.
Na voorlezing der notulen der
vorige vergadering welke on
veranderd worden vastgesteld,
wordt voorlezing gedaan der
volgende ingekomen stukken.
Bericht van goedkeuring van
samenwerking,der verschillende
gemeenten met het Gasthuis te
Aardenburg, betreffende lijders
aan besmettelijke ziekten, aldaar
onder te brengen.
Wijziging goedkeuring begreo-
ting 1922 zoomede een Raads
besluit van Oct. 1922.
Op een verzoek om inlichtin
gen omtrent een nog te betalen
bedrag van ƒ154, aan de R.
H. B. S. ontstaan door verhoo
ging salaris leeraren, was bericht
ingekomen, en werd hierop
goedgunstig beschikt.
Een motie van B. en W. van
Smilde, betreffende Rijksinkom
sten-belasting, wordt voor ken
nisgeving aangenomen.
Van de Ouder-commissie in
den Oranjepolder was naar aan
leiding van een gehouden Ouder
avond bericht ingekomen, om
een regeling voor Landbouw-
verlof vast te stellen en wel dat
dit verlof valt in het laatst van
Mei en begin Juni, en in het
laatst van September.
Verder werd verzocht het
door de kinderen gemaakte hand
werk te laten behouden, zoomede
een nieuwe schoolgeldheffing te
treffen.
De Voorzitter doet het ge
noegen eens iets van een Ouder
commissie te hooren. Aan het
verzoek om de gemaakte hand
werken aan de kinderen te laten
behouden, wordt voldaan.
Wat betreft het Landbouw-
verlof, kan bericht worden, dat
in 1922 dit verlof is bepaalden
aan de Hooiden der scholen toe
gezonden. De schoolgeldheffing
zal eerstdaags wel worden her
zien.
Op een verzoek van eenige
bewoners van het Eiland om
een voetpad, liggende op den
dijk, te doen verharden, wordt
afwijzend beschikt, daar de
Raad hier voor geen termen
aanwezig acht.
Op een verzoek van den heer
Van Sorgen om belast te worden
met het onderhoud van het
plaatselijk electrisch net, steit
de Voorzitter voor hem als des
kundige aan te stellen, evenwel
niet tegen vast salaris, maar op
uurloon. De raad kon zich hier
mede vereenigen.
Tevens wordt aan zijn ver
zoek, om de door hem bewoon
de woning te huren tot Mei
1924, voldaan, tegen f 3.25 per
week.
Een verzoek van de P. Z. E. M.
om definitiel bericht, of de ge
meente afziet van stroomlevering
voor de complex perceelen in
den Oranjepolder komt ter
sprake. De Voorzitter adviceert
afwijzend te beschikken, waar
mede de raad acoord gaat.
De Muziektempel zal worden
gerestaureerd, waarvoor een
bedrag van ruim f500 noodig
is. Deze restauratie 2al bij aan
besteding plaats hebben.
De heer Mooldijk verzocht
ontslag als Gemeente-Opzichter
wegens zijn benoeming te Brielle.
Op voorstel van den Voor
zitter wordt hem eervol ontslag
verleend, met dank voor de aan
de gemeente bewezen diensten.
Besloten wordt een nieuwe
oproeping voor Gemeente-Op
zichter te doen plaats hebben
op een salaris van 150 en als
emolumenten toe te kennen 5
pCt. van alle werken boven dé
100.
Bij den rondvraag deelt de
heer Schijve mede, dat de achter
stallige verplegingsko8ten van
Iz. Jansen 3/0 bedragen.
Besloten wordt de helft in die
kosten bij te dragen.
De heer van der Weijde ves
tigt de aandacht op den onhoud-
baren toestand in den Boulevard
bij A. Aerts, tengevolge van het
niet schoonmaken zijner put,
zooals Wethouder Haverbeeke
opmerkt.
De Voorzitter zal trachten
hierin verbetering te brengen.
Hierna wordt de vergadering
gesloten.
IJzendijke, In de 1.1. Vrijdag
25 Mei gehouden vergadering
van den Folder Eiland en Brand-
kreek werd tot gezworen her
benoemd de heer P. de Meijer-
Haverbeke, die als zoodanig aan
de beurt var: aftreden was.
Aan den heer A. Ai. Hendrikse
werd op diens verzoek eervol
ontslag verleend als Ontvanger-
Gritlier des polders onder dank
betuiging voor de vele diensten
aan den polder en het bestuur,
gedurende de veertien jaren van
zijn Ontvanger-Giiffierschap be
wezen en werd als zijn opvolger
met algemeene stemmen benoemd
de heer George Hendrikse,
alhier.
School- en Kerknieuwe.
Oostburg. Benoemd tot on
derwijzeres aan de Hervormde
bijz. school te Hasselt (Overijsel)
Mej. J. Beun alhier.
Predikbeurten.
Ned. IIbrv. Kerk..
Zondag 3 Juni 1923.
Breskens v 91/, u ds Bremer.
Doopbediening.
n 1.30 u Zondagschool.
n 5f/2 u ds Bremer.
n 7-15 Werkmansbond.
Groede v 9.30 ds v Griethuijsen.
Hoofdplaat v 9.30 u ds Meloen.
Schoondijke v 10 u ds Scholte.
Nieuwvl. n 2.30 ds v Griethuijsen
Waterlandk. n 2.30 ds Meloen.
IJzendijke v 10 u ds Castelein.
Ev. Luth. Gem. Groede.
vm. 9.30 u ds J. Bergman.
Hoogwatergetij
Breskens.
Zomertijd van af 1 Juni.
DAGEN.
vm.
nam
Zaterdag 2 Juni 4.07 4.31
Zondag 3 4.55 5.19
Maandag 4 5.48 6.12
Dinsdag 5 6.40 7-04
Laatste Kwartier Woensdag 6
Juni voorm. 10.39.
Licht op
«oor Rijwielen enz.
Zaterdag 2 Juni 9.40 nm.
Zondag 3 9.41
Maandag 4 9.42
Dinsdag 5 8.43
MARKTBERICHTEN.
Middelburg, 31 Mei,
Ter graanmarkt van heden
was de aanvoer geriDg.
Tarwe 113.50f 14.
Boter f0.80 a 10.90 per 5 ons.
Eieren f5.50 a f6.50 per lOOst.
ZWAAR ONWEER.
Een geweldig onweer heeft
Woensdag boven de Zuid Hol-
landsche eilanden gewoed. Bui
tengewoon zware sl igen kwamen
voor zoodat in vele woningen
de ruiten braken. In het gebouw
van de waterleiding te Oud-
Beierland sloeg de bliksem op
de telefoon en deed de verbin
dingsdraden smelten, terwijl in
de kast, waarin de telefoon
geplaatst was, brand ontstond.
Deze brand was evenwel spoe
dig gebluscht. Van een der wa
tertorens is een stuk zink afge
slagen. De Ambachtsschool werd
deerlijk gehavend, wat het glas
werk betreft. Ongeveer 40 ruilen
werden stuk geslagen. Persoon
lijke ongelukken kwamen niet
voor. In de gemeente Westmaas
is tijdens het onweder het zware
gewicht van het slagwerk van
de torenklok door de zware
trillingen van een donderslag,
naar beneden gekomen. Ook
hier waren geen persoonlijke
ongelukken. De ook bij deze
bui gepaard gaande slagregens
hebben aan de te velde staande
gewassen veel schade gedaan.
UIT DEN MOLEN GEVAL
LEN.
Aan de Zomervaart te Haar
lem viel een molenaar uit een
molen, die werd afgebroken de
man is aan de gevolgen over
leden.
VERDRONKEN.
Te Zaandam is Donderdag
middag de 15-jarige zoon Jaco
bus van den Rotterdamschen
beurtschipper Lieverts bij het
schoonmaken van het dek zon
der dat dit bemerkt werd over
booid gevallen en verdronken.
SCIIIP GEZONKEN.
Dicht bij Urk is het ijzeren
klipperschip ,,Vios" schipper
Molenwijk, van s'Gravenmoer,
door het verschuiven der lading
aardappeivezels omgeslagen en
gezonken. Deze lading moest
worden vervoerd van Oostwolde
naar Oudewater. liet motorschip
„Energie" schipper Veenstra,
welke de „Vio" sleepte, heeft
de bemanning naar Urk gebracht
De booder visscherij-lnspectie,
kwam even daarna op de plaats
des onheils en heeft een en an
der opgevischt.
DE STAKING IN BELGIE.
De staking breidt zich weder
uit: Te Aalst, Dendermonde.
Aerschot, Leuven en Berchem-
Antwerpen, waar het werk her
vat was, is het opnier w neer
gelegd. In het Noorderstation
te Brussel weigert het personeel
de treinen voor Antwerpen, Kort-
rijk en Gent verder te brengen.
Te Gent-Ledeberg zijn enkele
menschen weer aan 't werk ge
gaan. Door de staking te Aalst
worden tal van verbindingen
verbroken. Men schrijft deze
verergering van de staking toe
aan de Woensdag door Vander-
Velde in de Kamer uitgesproken
redevoering, waarin hij de re
geering verweten heeft niet de
noodige sommen te vinden voor
de salarisverhooging der spoor
wegmannen, terwijl zij wel de
militaire uitgaven wil verhoogen.
Er zijn gisteren weer 70 man
ontslagen.
De Britsche spoorwegmanqpn
hebben hun sympathie aan de
stakers betuigd, die zij financi
eel zullen steunen.
Bij de Nederl. Spoorwegenis
bericht ontvangen, dat tenge
volge van de uitbreiding der
staking te Antwerpen het trein
verkeer tU88chen Esschen en
Antwerpen weer geheel is stop
gezet.
EEN GRAMOFOON VOOR
DE VESTJESZAK.
Een Hongaarsch technicus
heeft een gramofoontje uitgevon
den, dat niet grooter is dan een
horloge. Dit geestige aardige
instrumentje wordt aangeprezen
in de advertenties met „Neemt
uw orkest mede in uw vestjes
zak 1" en is gedoopt „De Liliput
gramol'oon". Alles speelt ze en
het ding wordt opgewonden als
