ALGEMEEN NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR ZEEUWSCHVLAANDEREN
Nedeiland in 25 jaien,
Wekelijksch Omzicht,
_WSBIï,i,BïeN.
Tien dagen Fietstocht,
BRESKENSCHE COURANT
VERSCHIJNT WOENSDAGS EN ZATERDAGS IN ALLE PLAATSEN VAN ZEEUWSCH-VLAANDEREN
Abonnementsprijs per drie maanden f 1.25
met 15 cent dispositiekosten.
Advertentieprijs van 1 5 regels 75 cent
Elke regel meer 15 cent Ingez. Meded. 30 ct. p. regel.
Drukker-Uitgever
E. BOOM—BLIEK
TNo'°20in BRESKENS P°77§4°
Abonnements-Advertenties zeer billjjk tarief.
Tijdelijk verhoogd met 20 pCt.
Advertenties worden aangenomen tot uiterlijk
Dinsdag- en Vrijdagmiddag 1 uur
32e Jaargang
Zaterdag 2 Juni 1923
Nummer 2830
Ieder is geneigd zich zelfbe
wust of onbewust als het middel
punt der wereld te zien. Dat
toont Poincaré, wanneer hij boos
naar president Millerand loopt
om ontslag, omdat de Senaat
hem zijn zin niet heeft gegeven
en de communisten niet wil
laten hangen, de Sovjets toonen
het, wanneer ze lord Curzon al
lerlei geniepigheidjes verwijten,
omdat hij aan de communisti
sche propaganda in de Engel-
sche bezittingen in Azië een eind
wil zien en de communisten aan
.den Roer, wanneer ze aan de
moeilijkheden van het Duitsche
vaderland gebruik trachten te
maken om hun slag te slaan.
Een natuurlijk gevolg van deze
neiging is, dat men gewoonlijk
alleen voor dat deel der wereld
de noodige aandacht heeft dat
naar ons zelf is toegekeerd en
dat men de rest gemakkelijk
negeert en dat men het gebeuren
op dat deel als het uitsluitend
wereldgebeuren beschouwt.
De strijd der arbeidersklasse,
die haar politiek beheerscht, is
er ongetwijfeld een van wereld
omvattende beteekenis. Maar
juist daarom is alles, wat op de
wereld gebeurt, voor dien strijd
van belang. En wanneer de so
cialisten op hun congres te Ham
burg als de groote vraagstukken
die hun strijd beheerschen, al
leen die vraagstukken zien die
het wereldproletariaat onmiddel
lijk raken in zooverre er de re
actie en de strijd er tegen, er
als 't ware in belichaamd zijn,
dan vergeten ze dat wel een
beetje. Er is nog meer dan het
Russische vraagstuk, dat is de
tegenstelling tusschen het com
munistisch Rusland en de kapi
talistische staten, het Duitsche,
dat de strijd tegen de Duitsche
reactie beteekent, het Italiaan-
sche, waarin de fascisten de
hoofdrol spelen, hi t Hongaar-
sche van ongeveer gelijken aard
en het Oostenrijksche, dat om
de wederopkomst van Oosten-
DOOK J. W. B.
31 Juli. 10 Augustus.
25j
En dan, ik heb het er zoo
straks ook al over gehad, kon
het me in het geheel niet be
koren dat in alle gangen de
wanden waren volgeklad met
alle mogelijke teekeningen en
schilderijen-reproducties. Dat ik
Rembrand's nachtwacht in houts
kool verdienstelijk vond weer
gegeven, och, dat vond ik wel
aardig, maar dat ik daar, de een
naast de ander, heele series van
godsdienstige bijna een geïl
lustreerde bijbel en andere
teekeningen te zien kreeg, nee,
dat wilde er bij mij niet in. Als
ik zulke dingen zien wil ga ik
naar een schilderijen-museum,
maar als ik een grot ga bezich
tigen verwacht ik versteeningen,
orgelpijpen, echo's, harst- en
andere natuur-verschijnsels, maar
geen volgekladde muren, want
die hooren daar absoluut niet
thuis.
We hebben niet heel de grot
tot het eind toe bezichtigd.
rijk draait. En dat andere is
veelal van overwegende betee
kenis en invloed ook voor de
arbeidersbeweging, al is het
verband niet altijd zoo gemak
kelijk waarneembaar.
Nog pas hebben we het ge
vaar bespeurd, waarmee het
vraagstuk van het nabijë Oosten
de wereld bedreigde. Het was
hier hoofdzakelijk gelocaliseerd
in den Grieksch-Turkschen twist
die alleen, dank zij wederzijd-
sche toeschietelijkheid en de
Grieksche bereidwilligheid om
den driehoek van Karagatsj bij
Adrianopel in plaats van een
schadevergoeding aan Turkije
af te staan, niet in een oorlog
verloopen is. Maar het gevaar
is daar nog niet ten volle be
zworen, ook al is de Russische
regeering aan de Engelsche ei-
schen op vrijwel alle punten te
gemoet gekomen. Het feit, dat
Baldwin, de gewezen kanselier
van de schatkist, Bonar Law als
eerste Minister is opgevolgd,
toont den grooten invloed, dien
de Die-Hards onder de conser
vatieven in de-Engelsche regee
ring oefenen. En het zijn deze
onverzoenlijke ultra 's, die gaarne
een breuk met Sovjet-Rusland
zouden forceeren. Zij zijn even
eens het gevaarlijkst voor een
rustige oplossing van het Roer
conflict en het schadevergoe-
dingsvraagstuk. En het is dan
ook begrijpelijk, dat men in
Frankrijk zich een pak van het
hart voelt genomen, nu Bonar
Law niet door een meer libe
raal getint staatsman van vrede
lievender neigingen is opgevolgd
en dus de Fransche Roer-poli
tiek niet voor teller verzet van
Engelsche zijde beducht behoeft
te zijn.
Maar de ge'ustheid hierover
was nauwelijks teruggekeerd,
toen een nieuwe schrik den
Franschen plotseling om het hart
sloeg. De weigering van den
Senaat om als Hoogste Gerechts
hof de gevangen genomen com
munisten te berechten, trok Poin
caré zóó op zijn fatsoen, dat
hij den president zijn ontslag
en dat van zijn ministerie aan-
Bijna twee uur de gemid
delde duur is l'.'j wandelden
we al met twee lantaarntjes en
onze breedsprakige gids door
het pikdonker, toen de tijd
naderde dat het openluchtspel
begon en daar we dit beslist
wilden bijwonen de volgende
dagen zou er niet gespeeld
worden lieten we hetlaatste,
z.g. Romeinsche, gedeelte schie
ten en bracht onze gids ons
even langs een zijgang naar
buiten.
Hoe uitgestrekt de grot wel is,
blijkt uit het feit, dat men vanaf
de hoofdingang drie kwartier
met flinke pas, langs de kortste
weg moet doorstappen om de
plaats waar nu nog mergelblok-
ken worden uitgezaagd, te be
reiken.
Hoe eenig mooi leent zich het
Rotspark voor openluchtspel.
Amphitheatersgewijze zijn de
cementen banken gebouwd tegen
de rotsen en als men daar zit,
dan kijkt men heel in de diepte,
waar vanuit een open plek trap
pen en gangen voeren naar
verschillende, op ongelijke hoog
te gelegen terrassen, naar holen
en spelonken, uitgehouwen in de
rots. De Haghespelers, dir.
Eduard Verkade, speelden dien
dag ,Het teeken des Kruiset"
bood. Maar Millerand bleek
minder heet gebakerd en wist
den heer Poincaré te overtuigen
dat deze beslissing met de po
litiek niets te maken had, inte
gendeel hij, Poincaré, den steun
niet alleen van Kamer en Senaat,
maar van het gansche land voor
zijn politiek had en dat het nu
juist aan de Roer zoo'n aardig
gangetje begon te gaan.
Want nietwaar De roerigheid
der communisten in het bezette
gebied speelt de Franschen aar
dig in de kaart. Waar de Fran
schen de Duitsche politie heeft
weggejaagd, is het vrijwel on
mogelijk deze roerigheid baas
te worden en ontstaat lanzamer-
hand in de Roer-streken een
chaotische toestand, die het
voortzetten van het lijdelijk ver
zet der Duitschers tegen de
Fransch-Belgische bezetting op
den duur onmogelijk moet ma
ken en een geheel overnemen
van het bestuur door Franschen
en Belgen onvermijdelijk tenge
volge moet hebben. Het nieuwe
aanbod, waaraan de Duitsche
regeering werkt zou in deze
omstandigheden gevoegelijk ach
terwege kunnen blijven. Immers
het doel, een eind maken aan
de Roerbezetting wordt vrijwel
onbereikbaar. En Duitsche indus
trie, Duitsche landbouw, en het
Duitsche bankwezen zouden dus
vergeefs hun bereidwilligheid
voor het verstrekken van waar
borgen hebben uitgesproken.
Van de Franschen zou het be
grijpelijk zijn, dat zij, uit dank
baarheid voor de diensten, hun
door de communisten aan de
Roer bewezen, hun eigen com
munisten na de weigering van
den Senaat vrijuit lieten gaan,wat
ze dan ook van plan schijnen.
Maar zullen de Engelschen met
een dergelijke oplossing, niet
van de moeilijkheid, waarin
de Fransche regeering met
deze communistengeschiedenis
geraakt is, maar van het Roer
conflict en straks van het
schadevergoedingsvraagstuk te
vreden zijn Ze hebben toch
nog een ander belang dan de
Franschen zich van het Duitsche
en hoe werd het gespeeld 1
Schitterend, in één woord. Roer
loos, onbewegelijk stil zat de
taliijke menigte, den adem
inhoudend, nu eens van spanning,
dan van ontroering; ieder voelde
zich meegesleept door het pi ach-
tige spel, men leefde mee, als
was het werkelijkheid wat zich
daar afspeelde.
Welk een voorstelling krijgt
men over het leven in het keizer-
tijdperk van het oude Rome.
Van de weelde, de vleierij, de
groote braspartijen en bacha-
naliën te midden waarvan de
groote heerschers leefden en die
hun toppunt bereikten tijdens
het bestuur van den man die
bekend is door zijn massa-moor
den op de chrit tenen, die zijn
moeder en zijn echtgenoote en
meerdere familieleden koelbloe
dig om het leven liet brengen,
die geheele geslachten, enkel en
alleen om te voldoen aan een
gril, liet uitroeien, werd ons daar
verteld.
Vooral voor mij kwam het
stuk tot zijn rechtjuist voor
mijn vertrek had ik Sienkiwick's
wereldberoemd Quo Vadis met
aandacht gelezen, hetwelk ook
speelt ten tijde van Nero en
zoo buitengewoon mooi en in
teressant ons het toenmalige
industrie-gebied te zien meester
maken. En het is waarschijnlijk,
dat de Italianen, na hun korte
bevlieging voor de Latijnsche
zuster al evenmin van een der
gelijke oplossing, die de Fran
schen de economische opper
heerschappij over Europa zou
verzekeren, zouden gediend zijn.
Engelschen en Italianen zullen
daarom de communistische troe
belen aan de Roer wel een
beetje anders bekijken dan Mil
lerand en Poincaré, die er de
toekomst der wereld mee verze
kerd achten.
Ja het blijft altijd zoo. Toen
Bonar Law aftrad prees Poin
caré hem, omdat hij het verbond
(het Engelsche-Franschjgehand-
haaft had, dat „noodzakelijk is
voor de rust van de wereld".
Het moet natuurlijk zijn „voor
het heil van Frankrijk". Maar
zoozeer ziet ieder zichzelf als
het middelpunt der wereld, dat
hij zijn eigen heil gemakkelijk
met dat der wereld verwart.
1898 - 1923.
III.
In deze kwarteeuw kwam in
ons diplomatiek en consulair
stelsel menige verandering. In
het diplomatiek stelsel wel de
grootste, zulks tengevolge van
eene geheel nieuwe flnancieele
regeling, die het ook onbemid-
oelden mogelijk maakte om de
diplomatieke loopbaan te vol
gen. Minder verandering kwam
er in het contact tusschen Kamer
en Regeering over buitenland-
sche aangelegenheden nog
steeds wordt daarbij te veel het
standpunt ingenomen als zou het
beleid der buitenlandsche zaken
dat inderdaad bij den Koning
en de Regeering behoort, aan
de belangstelling van het Par
lement geheel moeten worden
onttrokken. Wel zijn sedert den
oorlog Oranjeboeken regelma
tige verschijningen wel heeft,
op den grondslag van hetAme-
leven schildert. Helder en dui
delijk had ik alles nog in mijn
hoofd en zie, daar komen plot
seling velen waarvan ik gelezen
had in levenden lijve voor me
staan Nero, Poppea, de keizerin
Marcus Superbus, prefect
van Rome Tigellinus een der
keizerlijke vleiers Berénicé,
een Roineinsch edelvrouw en
nog meerdere anderen.
Wreed, onmenschelijk heeft
Nero de Christenen vervolgd, bij
honderden werden ze in de
Arena geworpen voor de wilde
dieren, vastgenageld aan kruisen,
in zoo'n grooten getale dat heel
de Arena een woud geleek;
begoten met pek en teer en dan
gebruikt als fakkels in de par
ken waar Nero, smullend van
al deze martelingen, de grootste
feesten gaf, welke Rome ooit
gekend had.
Tegenover deze wreedheden
toonden de pas bekeerde Chris
tenen een gelatenheid en een
geloofsbezieling, die het mogelijk
maakte dat ze hebben volhard
in hun geloof en eindelijk ook
hebben gezegevierd.
Dit laatste vooral vormt het
grondmotief van het stuk, waarin
ons de geschiedenis wordt ver
teld van Marcus Superbus, pre
fect van Rome, die als felle
rikaansche voorbeeld, de Twee
de Kamer eene Commissie voor
de buitenlandsche politiek inge
steld, maar van een werkelijk
medeleven in de buitenlandsche
politiek door volk en Volksver
tegenwoordiging is tot nu toe
nog geen sprake. Misschien
brengt eene tweede periode in
Koningin Wilhelmina's regeering
ook daarin eene verandering
Van meer wisseling dan de
buitenlandsche politiek getuigde
da binnenlandsche politiek. Bij
het optreden van de Koningin
was aan het bewind het mini
sterie Pierson-Borgesius, dat
zich door eene vrij krachtige
sociale wetgeving kenmerkte. Tn
1901 echter werd de geringe libe
rale meerderheid vervangen door
eene krachtige rechtsche meer
derheid. De rechtsche partijen,
destijds de katholieken, de Anti-
Revolutionairen en de Vrije
Antie-Revolutionairen, stonden
aaneengesloten onder leiding
van Dr. A. Kuijper, den hoofd
redacteur van .De Standaard"
den oud-predikant, die, het werk
van Groen van Prinsterer voort
zettend, de a. r. partij tot groote
klachtsontplooiing biacht. Zijn
ministerie kenmerkte zich door
eene sterke peisoonlijke leiding,
sterker dan tevoren in Neder
land gebruikelijk was. In 1905
werd zijn ministerie door het
Kabinet-De Meester steunend
slechts op eene zwakke linksche
meerderheid, vervangeneinde
1908 werd dit ministerie, dat in
den Minister van Oorlog Staal
eene kwestbare plek bezat, ten
val gebracht door het verwer
pen der oorlogsbegrooting. Toen
werd door de rechtsche minder
heid onder leiding van Heems
kerk een nieuw ministerie ge
vormd, dat aan het bewind bleef,
toen de verkiezingen van 1909
het steunden en krachtig ver
sterkten. Tot 1913 bleef dit mi
nisterie aan het roer het ken
merkte zich vooral door Talma's
verzekeringswetten. De verkie
zingscampagne van 1913 was
ongemeen fel en heftigde
linksche partijen vereenigden
zich in de Vrijzinnige Concen-
Christenhater in het eerst de
aanhangers dier nieuwe leer
streng vervolgt, maar na kennis
making met een Christenmeisje
Mercia geheeten zich
steeds meer tot haar leer voelt
aangetrokken en eindelijk na
heftigen, inwendigen strijd zich
bij de Christenen aansluit en met
Mercia gezamenlijk den dood in
de Arena tegemoet gaat.
Gedurende de pauze namen
we nog even een kijkje in het
Rotspark zelf, waar we, wande
lend langs de smalle paadjes die
zich tusschen het dichte geboom
te over en rond de rotsen wen
den en ons voerden voorbij tal
rijke spelonken en rotspartijen,
genoten we van het heerlijk
vergezicht dat zich voor onze
oogen tooverde, telkenmale als
het struikgewas tot een open
plek vaneen week.
De zwoele, onweersnevel had
zich in den loop van den dag
verdicht, geconcentreerd tot een
laag-hangend, regen-dreigend
wolkendak dat de laatste stralen
van de dalende zon volledig
onderschepte en zoodoende de
duisternis al spoediger dan anders
deed invallen.
(Wordt vervolgd,)