Officiëele iiibedrijf-
stelliug vaii de
Klectrische Centrale
voor Z.-Vlaanderen,
BRESKENSCHE COURANT
VERSCHIJNT WOENSDAGS EN ZATERDAGS IN ALLE PLAATSEN VAN ZEEUWSCH-VLAANDEREN
Abonnementsprijs per drie maanden f 1.25
met 15 cent dispositiekosten.
Advertentieprijs van 1 5 regels 75 cent
Elke regel meer 15 cent. Ingez. Meded. 30 ct. p. regel.
Drukker-Uitgever
E. BOOM—BLIEK
TNo''BRESKENS P°7s$4ro
Abonnements-Advertenties zeer billijk tarief.
Tijdelijk verhoogd met 20 pCt.
Advertenties worden aangenomen tot uiterlijk
Dinsdag- en Vrijdagmiddag 1 uur
32e Jaargang
Woensdag 16 Mei 1923
Nummer 2826
Maandag had de plechtige
officiëele inbedrijfstelling der
Electrische Centrale voor Z.
Vlaanderen, gevestigd onder de
gemeente Westdorpe, nabij Sas
van Gent, plaats.
Evenals bij de eerste steen-
legging op 21 Maart 1922, gin
gen wij ook nu des morgens om
negen uu>- te V'lissingen aan
boord van het aldaar gereed
liggend stoomschip .Zeeland"
van de Provinciale Sloom-
bootdienst, hetwelk met gast-
heeren en genoodigden koers
zette naar Terneuzen, alwaar
nog verschillende genoodigden
aan boord kwamen, om na het
schutten de reis door het kanaal
voort te zetten naar de plaats
van bestemming.
Evenals bij de steenlegging
fungeerde als gastvrouwe de P.
Z. E. M., vertegenwoordigd door
den raad vain commissarissen,
de heeren J. A. van Rompu, Mr
P. J. Dieleman, F. Sprenger, D.
W. Lindenberg, met als Adjunct-
Secretaris de heer J. F. Magen
dans en de Directeur H. Streef
kerk.
Behalve de Commissaris der
Koningin, de heer JhrMrQuar-
les van ÜfTord, die zich gaarne
bereid verklaard had deze plech
tige officiëele opening met zijn
tegenwoordigheid te vereeren,
waren tegenwoordig de leden
der Prov. Staten, de heeren
Erasmus, Uendrikse, Ilensel,
Verhorst, van de Putte,I.indeijer,
Onderdijk, Overhoff, Moelker,
van Oeveren, van Niftrik, Lands
heer, Vienings, van Nieuwen
huijzen, Dekker en van der
Weijde.
Verder waren uitgenoodigd de
Gemeentebesturen van Zeeuwsch
Vlaanderen welke grootendeels
tegenwoordig waren.
Nadat de boot bij de plaats
der plechtigheid had gemeerd,
begaven de heeren zich aan wal,
op Wesdorpen's grondgebied,
waar de Burgemeester, de heer
van Waes, de genoodigden wel
kom heette met de volgende
woorden
Excellentie, Heeren Ged Staten
en Prov. Staten.
Mijne Heeren
In de eerste plaats wensch ik
den Heer Commissaris der
Koningin van harte welkom op
deze feestelijke bijeenkomst, en
in deze gemeente. Ik druk den
wensch uit, dat Z.Ex. zijn beste
krachten zal aanwenden om de
belangen van de Electriciteit zoo
vruchtdragend mogelijk te doen
zijn. Ook doe ik een beroep op
Ged. Staten en Prov. Staten,
om het bedrijf in goede banen
te leiden. Ik wensch den heer
Streefkerk geluk met de open
stelling van het bedrijf. Ik hoop
en vertrouw, dat de Electrische
Centrale een zegen mag zijn
voor de streek, opdat landbouw
en industrie zich meer en meer
mogen ontwikkelen, en tot hoo-
ger peil worden opgevoerd.
Mijne heeren, ik druk dan ook
den wensch uit, dat Zeeuwsch-
Vlaanderen de rijke vruchten,
aan de Electrische Centrale
verbonden, moge gelukken.
De Commissaris dankte voor
de welgemeende welkomstwoor
den.
De Voorzitter van den raad
van Commissarissen der P. Z.E.
M., de heer J. A. van Rompu,
nam hierna het woord en sprak
ongeveer als volgt
Het is, mijne heeren, nauwe
lijks een jaar geleden, dat de
„P. Z. E. M." (J naar deze plek
riep, om den eersten steen te
leggen van het gebouw harer cen
trale dat gij thansgereed ziet niet
alleen, maar dat ook reeds al
die inrichtingen bevat, welke
noodig ziji', om het Nederland-
sche, het Zeeuwsche gedeelte
van het aloude Vlaanderen te
voorzien van het licht en de
kracht van den bij uitstek
technischen tijd.
.Nauweltjk een jaar" zeide
ik, dit resultaat, dat gunstig af
steekt, zoowel in betrekkelijken
als in absolute» zin, bij de bouw
tijden, die elders wel voor elec
trische centrales gevorderd wer
den, is bereikt door het ondanks
de nimmer uitblijvende tegen
slagen eendrachtig en volhar
dend arbeiden van de velen,
die op de eene of andere wijze,
hetzij leidend, hetzij uitvoerend,
hetzij technisch, hetzij adminis-
stratief, bij deze onderneming
betrokken waren.
Onze maatschappij, mijne
Heeren, van wier Raad van
commissarissen ik het voorrecht
heb de voorzitter te zijn, is
begrijpelijkerwijze over dit resul
taat aileszins verheugd, com
missarissen hebben dan ook ge
meend, dat het pas gaf, de
ingebruik-neming dezer elec
trische centale, waai van gij, als
ik mij zoo uitdrukken mag, de
geboorte zaagt, en wier wasdom
en volgroeiing door U, in het
bijzonder door de Zeeuwsch-
Vlaamsche gemeenten, met schier
critische belangstelling werd ga
degeslagen, door Uwe tegen-
wooidigheid te accentueeren en
daaraan alzoo, voor zoover de
ongunst der tijden dat gedoogt
een eenigszins feestelijk karakter
te geven.
Het stemt commissarissen daar
om blijde, dat zoovele leden
van de Prov. Staten van dit
gewest, voovele gemeentebe
sturen in Zeeuwsch- Vlaanderen,
zoovele hoofdambtenaren van
Rijks- en Provinciale diensten
alsmede industrieelen en leiders
van en in industrieele bedrijven,
aan onze uitnoodiging gevolg
gaven, omdat wij daarin eener
zijds een blijk van belangstellen
de symphatie, voor wat hier
gewrocht werd en zal worden,
mogen zien, anderzijds een grond
voor goede hope, dat wij wel
dra de nog van verre staanden
onder onze stroomafnemers mo
gen tellen dat ook de Zeeuw
sche pers ons hare vertegen
woordigers wilde zenden, stemt
ons tot erkentelijkheid, verze
kerd als wij daardoor zijn, dat
de ruchtbaarheid, welke wij
voor onze onderneming behoeven
aldus op juiste en veilige wijze
is verzekerd.
Maar onze voldoening culmi
neert, mijnheer de Commissaris
der Koningin, in Uwe aanwe
zigheid alhier en in Uwe grif
en gaarne gegeven bereidver
klaring, om de in bedrijfstelling
der centrale officieel en plechtig
door Uw woord te constateeren.
Ongetwijfeld behoeft onze
maatschappij in de eerste plaats
de voortdurende aandacht van
de Provinciale Staten, reeds
daarom, wijl die ons den onmis-
baren .nérvus rérum" moeten
verschaffen, doch daarnaast kan
toch ook zonder de welwillende,
ik mag wel zeggen de toege
negen medewerking van het
dagelijksch bestuur der Provincie
ons werk nauwelijks slagen uit
de gestie van den voorzitter
dier twee lichamen mogen wij
besluiten, dat wij ook in de
toekomst op beider steun zullen
kunnen rekenen.
U allen mijne heeren, welkom
heetende aan de plaats, zij het
mij dan thans vergund, U, Mijn
heer de Commissaris der Koningin
in Zeeland, te verzoeken, liet
woord te willen n-imen.
De Commissaris der Koningin,
de heer jhr. mr. J. W. Quarles
van Ufford, voldeed aan dit
verzoek en sprak de volgende
rede uit
üp 21 Maart van het vorige
jaar zijn velen Uwer met mij te
dezer plaatse samengekomen tot
het leggen van den eersten steen
van dit gebouw. Thans ruim een
jaar later zijn wij teruggekeerd
om, zooals de Raad van Com
missarissen het in zijne uilnoo-
digingen uitdrukt, de plechtige
officieele inbedrijfstelling van de
electr. centrale voor Zeeuwsch-
Vlaanderen te doen plaats vin
den.
Toen de president-commissai is
der Maatschappij voor eenigen
tijd mij met het voornemen van
commssarissen in kennis stelde
om die officieele opening der
centrale op eenigszins feestelijke
wijze te doen plaats vinden en
mij reeds bij voorbaat uitnoodig-
de daarbij een kort woord tot
alle genoodigden te richten, heb
ik dit plan toegejuicht, niet al
leen, omdat ik meende, dat het
als Voorzitter der Staten en van
Ged. Staten dezer provincie op
mijnen weg lag aan deze feeste
lijkheid of wil men plechtig
heid mijne medewerking te
geven en niet alleen omdat mij
uit die uitnoodiging andermaal
bleek, dat commissarissen over
tuigd zijn van de wenschelijkheid
eener nauwe samenwerking tus-
schen het Provinciaal Bestuur en
hun college, eene samenwerking,
die, naar ik met vreugde kan
constateeren, zoo welwillend mo
gelijk is, inaar bovenal omdat
het mij uiterst aangenaam was
en ik het eene bij uitstek ge
schikte gelegenheid achtte om
nogmaals een krachtige aanspo
ring te richten tot alle openbare
besturen en alle particulieren in
het 4e en 5e de district tot het
zich algemeen doen aansluiten
aan het kabelnet der maatschap
pij en zich waardig te keuren
het groote offer, door de pro
vincie aan deze streek gebracht.
Mijn dank derhalve aan den
raad van commissarissen voor de
zeer op prijs gestelde uitnoodi
ging, welke ik mocht ontvangen.
In de toespraak, welke ik ten
vorige jare onder Maartsche
lentebuien tot U mocht houden,
trachtte ik in korte trekken, een
terugblik te doen werpen op de
wordingsgeschiedenis der maat
schappij, welke reeds in hare
prille jeugd met zoovele moei
lijkheden te kampen heeft ge
had thans nu de werkzaamheden
zoover gevorderd zijn, dat de
electrischen stroom sedert enkele
weken een aanvang heeft kunnen
nemen, wil ik in de eerste plaats
een oogenblik Uwe aandacht
vragen voor de wijze, waarop
die stroom in dit gebouw, het
welk reeds bij het binnentreden
zulk een aangenamen «n groot-
•chen indruk maakt, door mid
del van de machtige machines
wordt opgewekt en van hier
wordt overgebracht naar de
diverse afnemers.
Laat mij aanvangen met het
ketelhuis
De stoom, die noodig is voor
het drijven der turbines wordt
geproduceerd in waterpijpketel i
onder een druk van 16 atmos-
pheren. In het ketelhuis zijn
daartoe twee zulke ketels op
gesteld, die ieder normaal ÏOOUO
K.G. en maximaal 12000 K.G.
stoom per uur kunnen produ-
ceeren.
De voeding van de ketels
geschiedt of door een met stoom
turbine aangedreven pomp of
door een met een electromotor
aangedreven pomp. Deze pom
pen zijn in eene afzonderlijke
pompenkamer ondergebracht, die
zich boven den regenwaterbak
bevindt, liet water, dat door
de pompen naar den ketel ge
perst wordt, gaat door een
buizenstelsel, dat in den stroom
van de rookgassen geplaatst is.
Hierdoor wordt het water met
anders verloien warmte verhit,
alvorens in den ketel te komen,
zoodat het rendement van de
ketelinstallatie verhoogd wordt.
In het machinehuis zijn twee
stoomturbines opgesteld, waar
van ieder direct gekoppeld is
met een draaistroomgenerator.
Deze draaistroomgenerator kan
een vermogen van 2U00 K. V.
A. afgeven onder een spanning
van 6000 volt. Daar deze span
ning voor de distributie van de
electriciteit over Zeeuwsch-
Vlaanderen te laag is, wordt
deze door transformatoren van
gelijk vermogen als de genera
toren omgezet in 10000 volt.
De afgewerkte stoom van de
turbines wordt in een daaronder
opgestelden condensor neerge
slagen. Het hierbij gevormde
water wordt teruggevoerd naar
een bak boven de pompenkamer.
van waaruit de pompen het weer
in de ketels persen.
Voor het neerslaan van den
afgewerkten stoom is koel water
noodig, dat door pompen, aan
gedreven door een stoomturbine,
den condensor toegevoegd wordt.
Het koelwater wordt ontrok
ken aan een kanaal onder de
turbo-pompen, dat door een
gegoten ijzeren buisleiding in
directe verbinding staat met het
kanaal van Neuzen naar Sas
van Gent.
Voor de reguleering en de
verdeeling van den electrischen
stroom en de beveiliging dient
het schakelhuis. Op de grens van
machine- en schakelhuis is de
schakeltafel geplaatst, waarop
alle manupilaties, hetzij door
directe mechanische, hetzij door
electrische overbrenging plaats
vinden.
In de ruimte achter het scha
kelbord, is het dubbel-railsy-
steem ondergebracht, waarheen
over olieschakelaars de stroom
van de machines gevoerd wordt
en waar vandaan ook weer over
olieschakelaars de kabelleidingen
aftakken. Deze olieschakelaars
zijn in een ruimte onder die
van het dubbelrailsysteem onder
gebracht.
Voor de noodverlichting en
voor de bediening van de olie-
schakelaars is een accumulatoren
batterij opgesteld.
Door deze mechaniseering en
electrificeering van liet schakel
huis hoopt men de schakelbord-
wachters voorloopig te kunnen
ontberen.
Vanuit de centrale geschiedt
de distributie over Z.-Vlaande-
ren door vier kabels t.w. voor
de richtingen Terneuzen, IJzen-
dijke, Hulst en Sas van Gent.
Uitgevoerd zijn deze kabellei
dingen alle, behalve die voor
Sas van Gent, welke slechts ge
deeltelijk gelegd is. De overi
ge distributie-leidingen methoo-
ge spanning zijn bovengrondsch,
Als bovengrondsche leidingen
zijn uitgevoerd de lijnen IJzen-
dijke—Groede met een aftak
king naar BreskensIJzendijke-
Biervliet met een aftakking naar
Hoofdplaat, terwijl in aanleg is
de lijn Terneuzen-Zaamslag.
Zoowel de leiding van de
centrale naar Sas van Gent als
die van Terneuzen naar Zaam-
slag zijn nog niet gereed, daar
de onderhandelingen ter zake
van stroomlevering aan die .ge
meenten nog niet geheel zijn
beëindigd.
Op de eindpunten van de
kabelleidingen zijn schakelstati
ons met woningen gebouwd en
wel in IJzendijke, Hulst en Ter
neuzen. Bovendien zijn in Drie
Schouwen en Philippine ook
schakelstations gebouwd, die
me. er dienen voor een onder-
ve deeling der leidingen.
De lijn van lJzendijke-Biervliet
met een aftakking naar Hoofd
plaat is de eerste leiding die
ouder garantie aangelegd is.
Verdere garautielijnen zullen
uitgevoerd worden van Hulst
naar Clinge en Nieuw Namen
met een aftakking naar Graauw
en Langendam, de aansluitingen
van een gebouwen-complex aan
den Kapitalen Dam, gemeente
Biervliet en in den Dierentijd-
polder gemeente IJzendijke.
De lengte van het kabelnet
bedraagt 70 K.M. terwijl van
het bovengrondsche net 2b K.M.
tot op heden is aangelegd.
Voor de Maatschappij is de
levering van stroom, welke se
dert korten tijd plaats vindt,
een keerpunt. Thans heeft zij
het doel, hetwelk zij nastreeft,
althans voor een aantal gemeen
ten bereikt. Tot dusverre waren
al hare handelingen van voor
bereidenden aard; een zware
taak licht achter haren rug en
vindt hare bekrooning in dit
bouwwerk, hetwelk voor den
bloei en de welvaart van
Zeeuwsch-Vlaanderen van zoo
groote beteekenis zal kunnen
zijn een blijvend m mument is
opgericht, getuigende van den
moed en de doortastendheid
van die mannen, die het openen
van een nieuwe krachtige wel
vaartsbron hebben weten door te
zetten ondanks alle moeilijkhe
den en bezwaren.
Van harte aan den raad van
commissarissen en de directie
mijne gelukwenschen. Ik hoop
zeer, dat de goede zorgen van
commissarissen en de inspanning
en toewijding van den directeur
en zijn personeel er toe zullen
leiden, dat ook binnen afzien-
baren tijd het doel, dat de
Staten van Zeeland met den
bouw dezer centrale voor oogen
stond, n.l. het brengen van elec
trischen stroom zoo mogelijk
aan gansch Zeeuwsch-Vlaan
deren, werkelijkheid zal worden.
Daartoe is echter noodig, dat
de centrale zich in de symphatie
van de gemeentebesturen en in
gezetenen mag verheugen en
de voordeelen van den electri
schen stroom voor licht en
kracht meer en meer worden
erkend. Eene opsomming van
die voordeelen wil ik thans niet
