ALGEMEEN NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR ZEEUWSCHVLAANDE
Tien dagen Fietstocht.
Ëukele cijfers
en wat ze zeggen.
Zeeuwscli Huldeblijk
aan H.M. de Koningin.
BRESKENSCHE COURAK
VERSCHIJNT WOENSDAGS EN ZATERDAGS IN ALLE PLAATSEN VAN ZEEUWSCH-VLAANDEREN
Abonnementsprijs per drie maanden f 1.25
met 15 cent dispositiekosten.
Advertentieprijs van 1 5 regels 75 cent
Elke regel meer 15 cent. Ingez. Meded. 30 ct. p. regel.
Drukker-llitgever
E. BOOM—BLIEK
TNo'°2T breskens p,°7s$4r0
Abonnements-Advertenties zeer billijk »r
Tijdelijk verhoogd met 20 pCt.
Advertenties worden aangenomen t i
Dinsdag- en Vrijdagmiddag 1 uu
32e Jaargang
Woensdag 21 Maart 1923
Nummer 2811
Men behoeft nog niet op so
cialistische wijze op het kapita
lisme at te geven om de vele
gebreken te erkennen van ons
huidig productiestelsel en de
wantoestanden en excessen, waar
toe het leidt. Wij allen kennen
de schrille tegenstelling, die zich
vooral in de groote steden tus-
schen de meest verfeinde weelde
en den verkwistensten overdaad
en de verschooierde, uiterste ar
moede zoo pijnlijk aan onze
oogen kan opdringen. Maar naast
deze wantoestanden zijn er nog
tallooze andere, die zich alleen
bij nauwkeuriger toezien en vol
lediger kennis laten benaderen.
Niet alleen maatschappelijke toe
standen, die ons verschrikken,
hebben zich uit ons productie
systeem en ons oeconomisch
leven ontwikkeld. Het geheele,
finantiëele apparaat zelf, waar
door dat systeem functioneert,
toont bedenkelijke schaduwvlek
ken. De winsten in den vorm
van salarissen, tantièmes enz,
zijn soms buiten alle verhouding.
Maar bovendien heeft zich een
tamelijk gesloten kring gevormd
in de bank- en finantiëele we
reld, die deze voordeelen vrij
wel geheel met uitsluiting van
anderen voor zich zelf absorbeert
en waarvan de leden elkaar
wederkeerig de baantjes en voor
deeltjes toeschuiven.
De finantiëele medewerker van
de „Haagsche Post" heeft inder
tijd cijfer gepubliceerd, die hier
op een wel zeer opmerkelijken
en weinig vertrisschenden kijk
geven en een kant van oni za
kenleven onthullen, die er wel
wat donker uitziet. En de con
clusies, die hieruit te trekken
zijn, moeten niet alleen voor de
betrokkenen, maar ook feitelijk
voor het Nederlandsch volk geen
aangenamen vorm aannemen. Of
wat dunkt u van het lijstje van
tantièmes uit de verslagen over
1920 van 50 vennootschappen,
waaruit blijkt, dat voor 123 di-
rècteuren de gezamelijke tan-
door j. w. b.
31 Juli. 10 Augustus.
7)
Vreedzaam en stil sliep daar
het kleine dorpje in de schroei-
blakende zomerzon tegen de
groen en geel beblokte heuvel
helling hoog op een top te
midden van golvende rogge
velden, torende een groen be-
klimopte ruiïne, scherp zich al-
teekenend tegen het diepdonkere
hemelblauw. Geen sterveling was
te zien zoover men keek; in 't
plaatsje zelf alle luiken dicht
voor de heete middagzon niets
was te hooren, alles was dood
stil, zelfs in de smidse die open
stond, was het rustig en doofde
het vuur in blauwe flikkervlam
metjes langzaam uit. Heel het
dorpje sluimerde en wreed klon
ken onze stemmen tusschen de
huizen door, toen we tegen de
helling in het zweet onzes aan-
schijn8, naar boven trapten.
Slechts twee nonnen in hun wit-
bekapte, ruimzwarte, kleedij,
schreden met ernstig, vroom
deemoedig gelaat, geluidloos en
gelijkmatig langs de woningen.
tièmes bedroegen f 17,419,984
en voor 283 commissarissen
bij dezelfde vennootschappen
f 0,781,074 Deze vennootschap
pen zijn niet uitgezocht, maar
voor den voet weggenomen. In
doorsnee ontvangt dus een di
recteur f 140,000 en een com
missaris f 24,000. Maar misschien
zeggen andere voorbeelden u
nog meer. De drie directeuren
van de Koninklijke kregen te
verdeelen f 3,265,927, de twee
van de Wester Suikerraffinaderij
f 1,300,000, 2 van de Vorsten
landen f 1,231,328, 3 van de
Holland Amerikalijn f 1.081,179
en de J. van de H. V. A. maar
f 933,288.
Cijfers zijn geen prettige lec
tuur gewoonlijk. Maar zij zijn
vast en van een ooit omver te
praten stelligheid en leveren
daardoor onwedersprekelijk ge
tuigenissen. En in zoover zijn
ze een overtuigende en vaak
leerzame lectuur.
Het is ongetwijfeld mogelijk,
zelfs waarschijnlijk, dat deze
directeuren en commissarissen
bizondere, uitstekende kundig
heden vertegenwoordigen. Maar
kunnen die eigenlijk wel zooda
nig zijn, dat ze een dergelijke
exorbitante salariëering recht
vaardigen. En wanneer deze
heeren voor de zaken aan wier
hoofd zij staan, onmisbaar moch
ten wezen, zoodat ze een der
gelijke salariëering dwingend
kunnen eischen, dan komt hier
hun hebzucht toch wel in een
beetje schril licht en zou de al
gemeenheid van dit verschijnsel
niet voor het moreele peil van
ons volk pleiten.
Maar de exorbitante grootte
dezer salarissen en tantièmes is
feitelijk nog niet het meest ont
stellende feit. Erger is eigenlijk
nog, dat deze heeren blijkbaar
elkaar steeds de ballen toegooien,
zoodat er zich een soort kong
sie ontwikkelt, die over deze
vette postjes met uitsluiting van
anderen, beschikt. Want het is
zeker niet toevallig, dat men op
een dergelijk lijstje dezelfde na
men telkens weer ontmoet. Waar
er dan ook gesproken is van
Vlug reden we door, want
smoorheet was het in de eenige
straat waaruit het dorpje bestaat,
we haastten ons om weer buiten
op het vrije veld te komen, en
bevrijd te zijn van deze schroei-
hitte. Nog twee K.M. en we
zouden te Hoogerheide zijn,
waar we dan ons diner, in den
vorm van een krentenboterham-
men-maal, wilden gebruiken
we hadden er alle drie danig
trek in, wat trouwens geen won
der was, vanaf 6 uur op de fiets
en het was nu bij ééne, wie
heeft van zoo'n toer geen ra
zende honger 1
Onderweg nog een flinke hel
ling verwerkt en we waren
bovenop de heuvels. Welk een
verandering voor ons, die steeds
de vruchtbare klei gewoon zijn
heuvels groot en klein, denne
en sparreboschjes, kale hei, be
staande uit roodgeel zand, hier
en daar met struik-en dopheide
begroeid, af en toe een veldje
met armzalige rogge of magere,
korte, spilterige haver of een
akkertje geelbloeiende, wel
riekende lupine. Als men zoo
iets ziet leert men de zware
Zeeuwsche klei eerst echt op
waarde schatten.
Over ons stuur gebogen, ped
delden we tegen de zooeven
50 vennootschappen met 123
directeuren en 283 commisarissen
wil dat volstrekt nog niet zeggen,
dat zulks betrekking heeft op
406 verschillende personen. Het
komt voor, dat iemand 25 a 30
commissariaten in zich vereenigt.
En het is duidelijk, dat er een
bepaalde kaste van bevoorrechten
is, die elkander hand- en span
diensten verleenen. A zorgt, dat
B voor het vervullen van een
vacature in aanmerking komt
en deze laatste is dan natuurlijk
bij voorkomende gelegenheden
gaarne lot wederdienst bereid.
Men houdt zoodoende tot eigen
eer en profijt de „massa" buiten
de bestuurskamer, welke massa
wel goed genoeg is om het ka
pitaal te verschaffen, maar die
zich verder heeft te onderwerpen
aan de leden der kongsie, die
geregeld elkanders knapheid op
hemelen.
Dat dit niet voldoende is, om
van een voortreflelijke leiding
verzekerd te zijn, hebben de
laatste jaren wel bewezen. Vrij
wel alle leiders hebben zich in
de ontwikkeling der conjunctuur
vergist, wat wel duidelijk blijkt
uit den omineuzen aanbouw in de
scheepvaart, de geweldige goe
derenvoorraden bij de handels
vennootschappen enz.
Maar ook al ware dit niet het
geval, de vorming van een der
gelijke kaste, zoo die al aan
vankelijk uil den knapsten
gevormd is, leidt onvermijdelijk
tot een zeer onrechtvaardige en
niet te rechtvaardigen bevoor
rechting, waaruit ook voor het
bedrijfsleven enorme gevaren
moeten voortvloeien en die het
verval van dat leven op den
duur onvermijdelijk maakt.
Dat het op de moraliteit van
de leden der kaste niet alleen,
maar ook van hun ondergeschikten
en den kring, waarin ze verkeeren
en ten slotte van de geheele
maatschappij 'n allei verderfelijks-
ten invloed moet hebben, behoeft
nauwelijks nog betoog. En wan
neer dan ook deze toestanden in
het volle licht geplaatst worden,
dan is het niet om deze bevoor
rechten in de wielen te rijden
vermelde helling op langs een
flinke weg met in 't midden
keien en aan beide kanten een
groote breedte van I03, mul, met
diepe wagenslagen doorploegd,
zand.
Een groote Brabantsche, hoog-
wielige kar, volgeladen met
takkebossen kwam langzaam, de
remmen knarsend op de wielen,
de hoogte afsjokken en doordat
de wagen ruim was geladen, nam
hij heel wat wegbreedte in be
slag. Al bellend vei zochten wij
den voerman, die er naast liep,
een klein weinig ruimte te ma
ken. Maar wacht even, 's mans
gezicht vertelde a' hoe laat het
was, norsch en nijdig keek hij
ons aan en in plaats van een
klein rukje aan den teugel te
geven, waardoor paard en kar
een weinig naar links gaand, ons
voldoende ruimte zouden heb
ben gegeven, om rechts te pas-
seeren, liet dat ètre de kar expres
vlak voor ons nog meer naar
rechts gaan, zoodat we alle
drie in het losgewoelde zand
terechtkwamen en omvielen. Wat
zijn er toch verschillende men-
schen op de wereld Gelukkig
dat niet allen die we op onze
tournee ontmoet hebben, zoo'n
karakter hadden
Juist sloeg de torenklok één,
en tegen hen een wrok te ont
ketenen en evenmin om op het
kapitalisme, waaruit zich deze
excessen ontwikkelen, te smalen,
maar om op dezen verderfelij-
ken invloed voor ons volksleven
de aandacht te vestigen en aldus
mede den weg naar verbetering
te openen en het herstel van ge
zondere toestanden te bevorde
ren.
Gelijk bekend heeft zich des
tijds in ons land gevormd een
Nationaal Comité voor het in
zamelen van gelden vooi een
huldeblijk, aan te bieden aan
Hare Majesteit de Koningin bij
gelegenheid van Haar 25-jarig
regeeringsjubileumdit hulde
blijk zou dan bestaan in de
restauratie van het Koor der
Nieuwe Kerk te Delft, alsmede
in een klein particulier geschenk.
Intusschen zou de Zeeuwsche
bevolking het wellicht op prijs
stellen, daarnaast ('doch niet in
wedijver daarmede) van hare
bijzondere genegenheid jegens
het Vorstenhuis te doen blijken.
Dat Hare Majesteit blijken van
genegenheid ook uit onze streken
zal waardeeren, valt stellig te
verwachten, mits het geschenk
niet van kostbaren aard zij, doch
zijne waarde ontleent aan de
omstandigheid, dat arm en rijk,
groot en klein in dit gewest
voor een gering bedrag zal heb
ben bijgedragen.
De burgemeesters der ver
schillende gemeenten betuigden
in beginsel hun sympathie met
dit plan. Een algemeen Comité
vormde zich, waarvan deel uit
maakten de heeren F. Dumon
Tak, C. A. van Woeldeien, jhr
W. Z. van Teijlingen, G. A.
Hajenius, P. S. Buteux, J. N.
Elenbaas, J. W. A. Stüte, P. J.
Maarleveid, E. Buzeijn, K. J.A.
G. baron Collot d'Escury, P. J.
L. M. van Waesberghe, C. IJse-
baert, (als plaatsvervangers der
toen we Hoogerheide binnen-
fietsten. Nu, gauw een geschikte
plaats .gezocht om den invven-
digen mensch eens duchtig te
versterken. Nu we hadden een
moeilijke keus. Als er 200 hui
zen waren, dan geef ik op een
briefje dat er zich minstens 90
café's bij bevonden; als zulke
instellingen zoo'n illustere naam
mogen dragen, want die is
eigenlijk nog veel te mooi.
„In den Handel", f In de Leeuw",
,het Paradijs", ,ln den bonten
os" en weet ik wat voor ver
heven naam ze al droegen, maar
geen enkele zag er aanlokkelijk
uit. Ten slotte hebben we op
goed geluk er maar een greep
uit gedaan ik zal er maar niets
meer van zeggen, alleen dat de
melk een walgelijk bitterzure
loogsmaak had en erg naar de
pomp rook. Het melkbegin was
miserabel.
Ons plan was in Hoogerheide
op de secretarie een kaart te
gaan halen voor de provinciale
wegen, maar daar het nauwe
lijks half twee was en deze eerst
om twee uur open ging, besloten
we door te rijden naar Huiber
gen en daar een poging te wa
gen, maar ook hier waren we
nog te vroeg. De tijd, die we
wachten moesten, hebben we
drie laatstgenoemden wan-n aan
gewezen de heeren A. VVollcrt,
P. L. de Wael en J. I'ruijman;
respectievelijk biirginieesteT van
Hoek, Stoppeldijl en Bosch-
kapelle), C. j. Bougcrd, j. C.
van der Have en A. F. Hans-
sens, respectievelijk burgemees
ter van Middelburg, Vlissingen,
Oostkapelle en JSerobskerke (W.)
Goes, Oost- e"n West-Souburg,
Kruiningen, Colijnsplaat en Kaïs,
Biervliet, Eede, Hontenise, Hulst,
Sint-Jansteen, KerkvVerve, Oos-
terland en Stavenisse.
Onder lejding van den Com
missaris der Koningin had in den
loop der vorige week met leden
van dit Comité eene conferentie
plaats in het gebouw der Pro
vinciale Griffie.
Verschillende denkbeelden,
welke aan de hand waren .ge
daan, werden daarbij besproken
en ten slotte werd men het er
over eens dat het huldeblijk zou
bestaan uit een album, bevat
tende de namen der deelnemers,
"voorzien van eene opdracht, ver
lucht en versierd met karakte
ristieke photo 's uit zoo moge
lijk alle gemeenten. Om de
deelname zoo algemeen moge
lijk te maken, zal ze worden
opengesteld voor alle personen
die den leeltijd van 10 jaren
hebben bereiktten einde de
kosten van een en ander te be
strijden, zal elk, die wenscht
mede te werken, 10 cent storten,
welk bedrag, naar wel mag
worden aangenomen, voor nie
mand een bezwaar zal zijn. Het
eigenaardige is, dat op deze
wijze waarschijnlijk het over-
groote deel der bevolking in
het album eene plaats il vinden.
De burgemeesters zijn uitge-
noodigd,. zich te belasten met
de Inzameling der lijsten.
Op de zooeven enoemde
conferentie werd de Commissaris
der Koningin bereid gevonden
het eerevoorzitterschap van het
Uitvoerend Comité cc le aan
vaarden dit Comité is samenge
steld uit vertegenwoordigers van
de verschillende ouderdeelen der
Provincie en bestaat uit de hee
ren P. Dumon Tak Voorzitter
toen besteed om het kleine,
echt Brabantsche dorpje, waar
het eenige bezienswaardige v\ as
een R. K. Kostschool die het
grootste deel van het plaatsje
in beslag nam aan alle kanten
te bekijken. «et Gemeentehuis
was eerst niet te vinden, ver
scheidene malen hadden we er
al voor gestakn, maar steeds
hadden we niet den moed, om
te gelooven dat we aan het
goede adres waren ten slotte
evenwel bleek toch, dat we ons
daar moesten vervoegen, wilden
we de kaarten in ons bezit
krijgen.
o
Magnefiek is de Wouwsche
Plantage groote bosschen aan
weerskanten van den weg, ver
doorzichtig tusschen de knoes-
tig-kale stammende grond
zwaar bemost met daar tusschen
lang, spilterig gras en hooge
frischgroene, lang stengelachiige
varens, waaronder op vochtige
plaatsen kleurige padd stoelen
te voorschijn kwamen. Kleine
voetpaden slingerden zich vanaf
de hoofdweg in alle richtingen
de bosschen in en wij besloten
ook al heel spoedig om zoo'n
smal wegje in te slaan en eens
heerlijk een uurtje, op een be
schaduwde plaats, uit te i Listen.
(Wordt vervpfgd^
